درمان آرتروز زانو (استئوآرتریت) با جدیدترین روش ها

با افزایش سن و پیر شدن، غضروف های موجود در مفصل ها نیز دچار آسیب و فرسودگی می شوند؛ آرتروز زانو یکی از شایع ترین انواع بیماری های مفصلی است که به دنبال تخریب مفصل ها ایجاد می شود.

از آنجایی که بیماری آرتروز جزو بیماری های پیشرونده است با ادامه داشتن این بیماری، استخوان ها و مفصل های زانو نیز متحمل آسیب های جدی می شوند که در این حالت گفته می شود فرد در معرض ساییدگی زانو قرار دارد.

ساییدگی مفصل زانو یکی از شایع ترین اشکال آرتروز است که با نازک شدن لایه غضروفی قرار گرفته در میان مفصل و ساییده شدن استخوان ها برروی یکدیگر رخ می دهد.

درمان آرتروز و ساییدگی زانو در اغلب موارد از طریق روش های درمانی بدون جراحی صورت می گیرد و جراح ارتوپد در ابتدای سعی دارد به کمک روش های غیر جراحی همچون فیزیوتراپی، دارودرمانی و تزریق به درمان این اختلال بپردازد.

آرتروز با چه علائمی همراه است؟

ساییدگی زانو در ابتلا ممکن است هیچ گونه علائمی را برای بیمار بوجود نیاورد ولی با گذشت زمان این علائم و نشانه ها ظاهر می شود که از مهم ترین علائم آرتروز مفصل زانو می توان به:

• بروز درد در هنگام راه رفتن و خم و راست کردن زانو
• سفتی و خشکی شدید در مفصل زانو با شدت بیشتر در هنگام صبح
• کم شدن دامنه حرکتی مفصل زانو و از بین رفتن انعطاف پذیری زانو
• شنیده شدن صداهایی از زانو در هنگام خم و راست شدن زانو
• احساس سوزش و حساسیت به لمس
• نرم شدن مفصل زانو به دلیل تجمع مایع اضافی
• خم شدن و انحراف زانو

آیا درمان قطعی برای آرتروز وجود دارد؟

بیماری آرتروز زانو درمان قطعی ندارد. اما پیشگیری از آرتروز زانو و کنتر علائم بیماری قابل انجام است. در برخی موارد پیشرفته نیز هنگامی که شخص توانایی راه رفتن خود را به طور کامل از دست می دهد و هیچ کدام از درمان های دارویی و غیر دارویی نیز موثر نمی باشند پزشک اقدام به تعویض مفصل زانوی بیمار می کند.

توجه داشته باشید که جراحی تعویض مفصل زانو همیشه به عنوان آخرین راه حل و آخرین گزینه درمانی محسوب می شود و انجام آن نیز طبق تشخیص متخصص ارتوپد صورت می پذیرد.

جراح ارتوپد پس از انجام معاینات دقیق و بررسی وضعیت بیماری شما، روش های درمان مخصوص به شما را برای درمان ساییدگی مفصل زانو طراحی می کند.

در ادامه میخواهیم انواع روش های درمان آرتروز را با هم بررسی کنیم.

درمان آرتروز زانو با جراحی

جراحی آرتروسکوپی

جراحی آرتروسکوپی زانو یک روش کم تهاجمی برای تشخیص و درمان آرتروز زانو است که جراح ارتوپد با ایجاد شکاف کوچکی در مفصل زانو و فرستادن لوله آرتروسکوپ به موضع درد می تواند داخل مفصل را به طور کامل ملاحظه کند و از این طریق اقدام به جراحی بکند.

متخصص ارتوپد با باز کردن یک شکاف چند میلیمتری در بدن لوله فلزی آرتروسکوپ را وارد مفصل زانو کرده و سپس با تصاویری که به کمک دوربین آن بدست می آورد می تواند تشخیص دهد که راه های درمان و عمل جراحی را چگونه انجام دهند این تصاویر به دست آمده به جراح ارتوپد کمک می کند تا محل دقیق جراحی را به طور کامل تعیین کند.

جراحی آرتروسکوپی به این دلیل به عنوان جراحی کم تهاجمی در نظر گرفته می شود که برای انجام آن نیازی به ایجاد برش عمیقی در بافت زانو نیست از این رو در اغلب موراد جراحی آرتروسکوپی زانو برای درمان آرتروز زانو به صورت سرپایی انجام می شود.

از دیگر مزیت های این جراحی کوتاه بودن مدت زمان اقدامات در بیمارستان است؛ شخص بیمار برای مدت زمان کوتاهی قبل از جراحی در بیمارستان بستری می شود و بعد از آرتروسکوپی همان روز از بیمارستان مرخص می شود.

از روش جراحی آرتروسکوپی زمانی برای درمان آرتروز زانو زمانی استفاده می شود که :

• زانو درد بیمار به درمان های غیر جراحی مقاوم است
• بیمار درد شدید و مدامی در مفصل زانو خود احساس می کند
• به دلیل صدمه شدید به غضروف، خارهای استخوانی در محل مفصل تشکیل شده است
• بخشی هایی از غضروف در داخل مایع مفصل شناور باقی مانده است.

جراحی استئوتومی زانو

استئوتومی نوعی روش جراحی است که در آن جراح ارتوپد بخشی از استخوان را توسط وسیله خاصی برش میدهد. به طور کلی استئوتومی در لغت به معنای اره کردن یا برش دادن است. از روش جراحی استئوتومی زانو زمانی برای درمان آرتروز زانو استفاده می شود که با خم شدن زانو وزن بدن به طور نامتعادل در سطح مفصل توزیع می شود.

در این حالت جراح ارتوپد با ایجاد تغییراتی در استخوان درشت نی، تعادل را در سطح مفصل توزیع می کند.

این روش جراحی برای درمان آرتروز زانو بیشتر در افراد جوان انجام می شود. جراحی استئوتومی زانو با تاثیری که در یکنواخت شدن استخوان ها دارد باعث می‌شود که وزن بدن به صورت یکنواخت‌تری بر روی غضروف مفصلی تقسیم شود.

همچنین جراح به کمک جراحی استئوتومی زانو، مفصل را جابجا کرده و محور مکانیکی را از روی غضروف آسیب دیده بر می‌دارد. در نهایت بخش بریده شده استخوان نیز توسط پلیت و پیچ به یک دیگر ثابت می شوند.

جراحی تعویض مفصل زانو

جراحی تعویض مفصل زانو به عنوان آخرین گزینه درمانی بیماری آرتروز زانو است. جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی که یکی از روش های جراحی پرتهاجمی در درمان آرتروز زانو است؛ کمک خوبی به از بین بردن درد و بازیابی عملکرد غضروف آسیب دیده مفصل زانو می کند.

اما به دلیل خطرات و پرریسک بودن این نوع جراحی آرتروز زانو، جراح ارتوپد زمانی از این روش برای درمان درد و علائم بیماری استفاده می شود که :

• درد زانو به قدری دردناک شود که بیمار قادر به حرکت دادن مفصل خود نباشد و در انجام فعالیت های روزانه ای همچون بالا و پایین رفتن از پله ها، سوار شدن و پیاده شدن از اتومبیل و حتی قدم زدن و راه رفتن نیز دچار اختلال شود.
• زانو درد به درد مداوم و غیرقابل کنترل تبدیل شده باشد.
• زانو دردی در زمان استراحت و هنگام خواب نیز احساس می شود.
• آرتروز باعث بدشکلی، ضربدری یا پرانتزی شدن پاها شود.
• هیچ یک از روش های جراحی و غیر جراحی در درمان آرتروز زانو موثر نبوده باشد.

زمانی که غضروف خاصی از بدن آسیب می بیند یا از بین می رود، دردناک می شود و نمی توان آن را تکان داد و در نتیجه ممکن است که استخوان ها به هم سابیده شوند و باعث شکستن یکدیگر شوند که در این موارد ، بیمار درد زیادی را در مفصل زانو احساس می کند و نمی تواند زانوی خود را به خوبی تکان دهد.

در این شرایط، چاره ای جز خارج کردن قسمت های آسیب دیده غضروف و جایگیزن کردن آن با منابع غیرطبیعی نیست که جراحی تعویض مفصل زانو به همین منظور و در همین شرایط انجام می شود.

روش انجام این جراحی بدین صورت است که جراح ارتوپد قسمت های آسیب دیده غضروف را به طور کامل از مفصل زانو خارج می کند و آن را با یک مفصل مصنوعی جابه جا می کند که این مفصل مصنوعی عموما از جنس فلز، پلاستیک و پلیمر ساخته شده است.

مراقبت های بعد از جراحی آرتروز زانو

مانند هر عمل جراحی دیگری، جراحی آرتروز زانو نیز نیاز به مراقبت های جدی دارد تا نتایج قابل قبولی از جراحی بدست بیاید. از جمله مراقبت های لازم بعد از جراحی آرتروز زانو شامل:

مراقبت از زخم ها

توجه نماید در تمام طول بهبودی و بهبود یافتن زخم ها از آلوده شدن زخم جلوگیری کنید به همین منظور بهتر است زخم را سه روز یکبار پانسمان کنید. و در زمان استحمام از کشیدن لیف و صابون در محل جراحی خودداری کنید. حتما بلافاصله بعد از حمام محل زخم را با سشوار خشک کرده و دوباره آن را پانسمان کنید.

فیزیوتراپی

اصولا اغلب افراد بعد از جراحی تعویض مفصل زانو نیاز به فیزیوتراپی خواهند داشت تا راحتر بتواند به فعالیت های گذشته خود بپردازند. بعد از گذشت 7 روز از عمل، جلسات فیزیوتراپی آغاز می شود و تا هفته ی سوم بعد از جراحی تعویض مفصل زانو ادامه پیدا می کند.

اقدامات مهم و موثر بعد از جراحی آرتروز زانو

در صورت مشاهده التهاب، ترشح چرک، خونریزی و تورم حتما جراح ارتوپد خود را در جریان بگذارید.

در صورت مشاهده تورم و حرارت در موضعی که تحت عمل جراحی قرار گرفته است می توانید از کمپرس آب سرد استفاده کنید البته توجه نماید این کمپرس نباید بیشتر از پانزده دقیقه در موضع درد باقی بماند.

زانویی که مورد جراحی قرار گرفته است توانایی خم شدن بیش از 90 درجه را دارد اما با این وجود باز هم توصیه می شود تا 6 ماه بعد از جراحی تعویض مفصل زانو از نشستن روی زمین اجتناب کنید.

بهتر است به منظور خم نشدن زانو به مدت سه ماه بعد از جراحی از سرویس بهداشتی فرنگی و تخت هایی و صندلی هایی که از ارتفاع کمی برخوردار هستند؛ استفاده کنید.

تا زمان مقرر بیماران باید از فردای روزی که جراحی شده اند از واکر برای راه رفتن استفاد کنند و حدامکان تا زمان تعیین شده از بالا و پایین رفتن از پله ها خودداری نمایند.

درمان آرتروز زانو با روش های محافظه کارانه

با کمک درمان های محافظه کارانه هم می توان به درمان بیمار ساییدگی زانو پرداخت و هم اینکه از فرآیند پیشرفت بیماری ساییدگی زانو جلوگیری نمود. از جمله روش های رایج برای کنترل علائم و بهبود شرایط بیمار می توان به:

دارودرمانی

بهتر است برای مصرف دارو حتما از یک پزشک متخصص نظیر جراح ارتوپد کمک بگیرید؛ زیرا بدن افراد مختلف در واکنش به داروها متفاوت است و بسته به علت ساییدگی زانو، نوع داروی تجویزی نیز متفاوت می باشد. انواع داروهایی که برای بیمار مبتلا به آرتروز زانو تجویز می شود شامل:

• داروهای مسکن و ضد درد( این داروها را می توانید بدون نسخه پزشک نیز تهیه کنید)
• داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی
• داروهای ضدروماتیسمی
• داروهای قوی کورتیکواستروئیدی
• داروهای شل کننده عضلانی

استفاده از زانوبند

از زانوبند در درمان آرتروز زانو به منظور پیشتیبانی و بدتر شدن شرایط بیمار استفاده می شود. البته از زانوبند در مواردی استفاده می شود که آرتروز بر کاسه زانو تاثیر بدی گذاشته باشد در این حالت با استفاده از زانوبند می توان از شدید شدن درد پیشگیری کرد. برای اطلاعات بیشتر مطلب درمان با زانوبند را مطالعه نمایید.

استفاده از کفش طبی

زانو با پاها ارتباط مستقیمی دارد به گونه ای که اگر یکی از این اعضا درد داشته باشد بر دیگری نیز تاثیر می گذارد. از آنجایی که دردهای حاصل از آرتروز زانو با راه رفتن تشدید می یابد ( زیرا در این حالت فشار زیادی به مفصل زانو وارد می شود ) به همین منظور با استفاده از یک کفش مناسب که از طبی مناسبی برخودار است می توان از تشدید یافتن این علائم پیشگیری کرد.

همچنین کفی‌های طبی به افزایش ترازی پاها و مچ پاها کمک کرده که همین مورد باعث افزایش ترازی زانوها شده و به درست راه رفتن شما کمک می‌کند.

درمان آرتروز زانو با فیزیوتراپی

فیزیوتراپی

در صورتی که درد و علائم بیمار از طریق روش های محافظه کارانه و ساده تسکین نباید در این صورت جراح ارتوپد بیمار را به یک متخصص فیزیوتراپ ارجاع می دهد؛ فیزیوتراپی زانو یکی از روش های موثر درمان آرتروز زانو بدون جراحی است که به منظور درمان درد و التهاب زانو انجام می شود.

از جمله روش های درمانی که به کمک فیزیوتراپی ارائه می شود شامل:

ماساژ درمانی

ماساژتراپی یا ماساژ درمانی روشی ایمن و موثر برای درمان دردهای زانوی خصوصا آرتروز زانو می باشد. البته این کار باید با احتیاط کامل انجام شود زیار ممکن است علائم ساییدگی و فرسودگی بدتر شود. این روش همچنین در ترکیب با سایر روش‌های فیزیوتراپی بسیار موثر است.

لیزردرمانی

در روش لیزردرمانی زانو از انرژی نورانی برای تسکین درد و علائم بیماری ساییدگی زانو استفاده می شود. لیزر درمانی یک روش درمانی غیرتهاجمی است که معمولاً توسط پزشک در مطب با ابزارهای دستی کوچک انجام می‌شود. در حین انجام این کار از شما خواسته می‌شود که از یک عینک محافظ استفاده کند زیرا تابش مستقیم لیزر ممکن است به چشم‌های شما آسیب وارد کند.

طول موج نور بر اساس شدت درد در زانو توسط پزشک تنظیم می‌شود. پزشک ابزار دستی لیزر را در نزدیکی زانوی شما گرفته یا آن را به مدت 30 ثانیه تا حداکثر 5 دقیقه به پشت زانوی شما می‌چسباند که البته این مدت به شدت درد بستگی دارد.

طول مدت قرار گرفتن در معرض لیزر درمانی به اندازه ناحیه تحت درمان و میزان لیزر تابشی بستگی دارد. نور از پوست عبور کرده و به بافت زانو می‌رسد. بافت‌ها انرژی نوری که به آن‌ها می‌رسد را جذب می‌کنند. انرژی نور پس از جذب، التهاب را در زانو کاهش داده و بافت‌های آسیب‌دیده را برای بازسازی تحریک می‌کند. پس از یک جلسه درمان، شما احساس بهتری خواهید داشت اما تعداد جلسات درمان مورد نیاز به شدت آسیب‌دیدگی زانوی شما بستگی دارد.

ورزش درمانی

ورزش های مخصوص آرتروز زانو با تاثیری که بر استحکام مکانیکی و تقویت عضلات مفصل زانو دارد می تواند بروی بهبودی و ترمیم غضروف ها تاثیر بگذارد. ورزش همچنین با افزایش گردش خون به انعطاف پذیری مفصل نیز کمک می کند. از جمله حرکات ورزشی موثر در درمان آرتروز زانو شامل:

حرکت کششی عضله همسترینگ

برای انجام این حرکت نیاز به یک باند یا پارچه ای بلند نیاز دارید تا پارچه را دور کف پا بیندازید؛ بدین صورت که دو سر پارچه را با دست گرفته و پارچه را دور کف پا بیاندازید؛ سپس شروع به کشیدن آن پارچه بکنید تا عضله پشت پا کشیده شود. این تمرین را به مدت 20ثانیه برای هر دو پای خود امتحان کنید.

انقباض عضله چهار سر ران

به پشت دراز بکشید و هر دو پا را کنار هم صاف روی زمین قرار دهید. حالا با انقباض عضله ی چهار سر ران پشت زانوی خود را به یک پد یا حوله فشار دهید و 5 ثانیه در حال انقباض نگه دارید.

حرکت کششی عضله پشت ساق پا با صندلی

برای انجام این حرکت در حالتی که در پشت صندلی قرار گرفته اید؛ با دو دست صندلی را نگه دارید. یکی از پا را جلو آورده و دیگری را کمی عقبتر نگه دارید. حال با فشار بر روی پاشنه یکی از پاها و با راست و خم شدن به جلو عضله ی ساق پای چپ را بکشید.

بالا بردن یک پا در حالت دراز کشیده

برای شروع این حرکت به پشت روی زمین دراز بکشید. پاها باید کشیده شده و دست‌ها در اطراف بدن قرار داشته باشد و با خم کردن زانوها، کف پاها برروی زمین قرار گرفته باشد. حالا یک پا را صاف کرده و به اندازه 30درجه بالا بروید. این کار را با هر دو پای خود انجام دهید و هر پا را می توانید5ثانیه نگه دارید.

درمان آرتروز زانو با تزریق

درمان ساییدگی زانو از طریق تزریق یک روش کم تهاجمی در درمان موقت عارضه زانو درد است که در اغلب موراد تاثیرات مثبتی در تسکین درد بیمار دارد. تزریق برای درمان ساییدگی به روش های متنوعی انجام می شود که این روش ها شامل موارد زیر هستند:

تزریق ژل هیالورونیک اسید

برخی ها کاربرد ژل را تنها در رفع چین و چروک و برجسته سازی اجزای بدن می دانند؛ اما بهتر است بدانید از این مواد در درمان درد ها و بیماری هایی نظیر آرتروز زانو یا ساییدگی زانو نیز استفاده می شود.

ژل تزریق شده برای تسکین دردهای حاصل از ساییدگی زانو، به ژل های اسید هیالورونیک معروف هستند و تزریق مستقیم در موضع درد انجام می شوند. وقتی ژل های اسید هیالورونیک در زانو تزریق می شوند، به روان شدن مفاصل کمک زیادی می کنند.

در مفاصلی که دچار تورم شده اند، ماده طبیعی اسید هیالورونیک به مقدار بسیار کمی وجود دارد و بنابراین تزریق ژل اسید هیالورونیک باعث بهبود ضخامت مایع سینوویال می شود.

کورتون

داروی کورتون به گونه ای طراحی شده است که شبیه به هومورن طبیعی بدن یعنی هومورن کورتیزول باشد؛ به کمک این تزریق، التهاب حاصل از آرتروز کاهش می یابد.

اوزن تراپی یا ازون درمانی

اوزون تراپی یکی از روش های درمانی است که از اتم اکسیژن برای ترمیم و بازسازی بافت آسیب دیده استفاده می شود.

در روش درمانی ساییدگی زانو با اوزون تراپی، پزشک مقدار بسیار کمی از گاز اوزون را به بدن انتقال می دهد. اوزون تزریق شده در بدن با تاثیری که در گردش خون دارد موجب افزایش ترمیم و بازسازی غضروف ها شده از این رو از ساییدگی زانو جلوگیری می کند.

تزریق پی آر پی

پی آر پی یا پلاسمای غنی از پلاکت نوعی روش درمانیاست که از خون خود بیمار برای درمان بیماری استفاده می شود. برای درمان پی آر پی، ابتدا مقداری خون از بازوی شما گرفته می‌شود. نمونه‌ی خون شما درون دستگاهی به نام سانتریفیوژ قرار می‌گیرد.

در این دستگاه با چرخش سریع و بر اساس نیروی گریز از مرکز، بخش‌های مختلف خون جدا می‌شوند. در نهایت محلولی به دست می‌آید که غنی از پلاکت‌های خونی است. پس از دستیابی به این محلول، این محلول به شما تزریق می شود.

درمان ساییدگی زانو با تزریق ژل اسید هیالورنیک

درمان با تغییر سبک زندگی

کاهش وزن

در اغلب موارد درمان های غیر دارویی و اصلاح سبک زندگی روش هایی موثر در درمان آرتروز و پیشگیری از ابتلا به آن به شمار می روند. همان طور که بیان شد آرتروز زانو درمان قطعی ندارد. اما می توان با به کار گیری روش هایی موثر از شیوع آن جلوگیری کرد. یکی از این راهکارها کاهش وزن می باشد.

افراد دارای اضافه وزن که مبتلا به آرتروز نیز هستند با رسیدن به وزنی ایده آل می توانند علائم بیماری آرتروز زانو را تا حد زیادی کاهش دهند. توجه داشته باشید که کاهش وزن باید تحت نظر متخصص تغذیه و طبق برنامه ای منظم انجام شود تا مشکلی برای بیمار به وجود نیاید. برای اطلاعات بیشتر مقاله درمان آرتروز رانو با کاهش وزن را مطالعه نمایید. علاوه بر کاهش وزن ، تغذیه و رژیم مناسب آرتروز می تواند با تقویت سیستم ایمنی و مفصل زانو از پیشرفت علائم جلوگیری کند.

پیاده روی

پیاده روی سریع یکی از موثرترین فعالیت هایی است که در دسترس همگان قرار دارد و هر فرد با هر شرایطی می تواند به آن بپردازد. پیاده روی در سلامت سالمندان مخصوصا افراد مبتلا به آرتروز، پوکی استخوان و بیماری های قلبی عروقی تاثیر مثبتی دارد. اما باید دقت شود که هنگام پیاده روی از کفش های مناسب استفاده شده و از راه رفتن روی سطوح ناهموار و دارای شیب زیاد نیز خودداری شود.

انجام ورزش های آبی نظیر ایروبیک در آب نیز برای افراد مبتلا به آرتروز مفید می باشد. همچنین افراد دارای اضافه وزن نیزمی توانند از ورزش هایی مانند دوچرخه ثابت بهره ببرند و به سلامت مفاصل زانوی خود کمک کنند. در مورد تاثیر پیاده روی در درمان آرتروز بیشتر بدانید.

جمع بندی

انتخاب روش مناسب درمان آرتروز برعهده پزشک و جراح ارتوپد می باشد و پزشک این تصمیم را با توجه به شرایط بیمار و میزان آسیب دیدگی زانوی او می گیرد. توجه داشته باشید که هر زانو دردی به معنی ابتلا به آرتروز نیست و باید معاینه دقیق و عکسبرداری انجام شود تا بتوان تشخیص قطعی داد. دکتر امین جواهری در درمان آرتروز زانو به روش های جراحی و غیرجراحی آرتروز تخصص دارد برای دریافت نوبت ویزیت با شماره های مطب تماس حاصل فرمایید.