تعویض مفصل زانو چیست؟
جراحی تعویض مفصل زانو یا آرتروپلاستی (Total Knee Arthroplasty)، عملی است که در آن مفصل زانوی آسیب‌دیده با یک مفصل مصنوعی یا پروتز از جنس موادی مانند فلز یا پلاستیک جایگزین میشود.
زانو ممکن است به‌دلایل مختلفی دچار آسیب شود. این آسیب‌ها منجر به ساییدگی غضروف، آرتروز زانو و یا التهاب مزمن در مفصل می‌شوند. در اثر بروز این مشکل، بیمار در هنگام حرکت دچار مشکل میشود. این شرایط گاهی به‌قدری حاد است که بیمار نمی‌تواند زانوی خود را حرکت دهد. رفع این مشکل با جراحی تعویض مفصل زانو امکان‌پذیر است. البته قبل از انجام جراحی، روش‌های غیرجراحی برای بیمار انجام می‌شوند. میزان انجام تعویض مفصل زانو بیش از 161 درصد افزایش یافته است که تا حدی به دلیل پیشرفت در علم ایمپلنت مفصل زانو، تجربه جراحان و جمعیت رو به رشد بیماران نیازمند تعویض مفصل بوده است.جراحی تعویض مفصل زانو اگر توسط جراح باتجربه انجام شود یکی از موفق ترین روش های جراحی است که امروزه انجام می شود و درک بیماران از آن تا حد زیادی مثبت است.
کاندیدای مناسب تعویض مفصل زانو کیست؟
اکثر عمل های تعویض مفصل زانو پس از سال‌ها وخامت مداوم توصیه می‌شوند. زمانی که درمان‌های غیرجراحی دیگر مؤثر نباشند، جراحی ممکن است قدم منطقی بعدی باشد. تعیین کاندیدای مناسب برای تعویض مفصل زانو به ارزیابی شرایط بالینی و تاریخچه بیماری هر فرد بستگی دارند که توسط پزشک متخصص موردبررسی و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد. پزشک با در نظر گرفتن سن، سلامت و سطح فعالیت شما، درمورد گزینه‌های مختلف جراحی و مزایا و معایب احتمالی انجام یا به تعویق انداختن آن، شما را راهنمایی می‌کند.
برای کمک به پزشک خود جهت تصمیم گیری در مورد اینکه آیا جراحی برای شما لازم است یا خیر، می توانید پرسشنامه تعویض مفصل زانو را تکمیل نمایید.
علت انجام عمل تعویض مفصل زانو
شایع‌ترین علت این جراحی، آرتروز و ساییدگی شدید زانو است. سایر شرایطی که باعث آسیب زانو و درنتیجه نیاز به جراحی تعویض مفصل زانو می‌شوند، عبارت‌اند از:
- روماتیسم مفصلی
- هموفیلی
- نقرس
- آسیب‌دیدگی زانو
تعویض مفصل زانو جراحی بزرگی است، بنابراین معمولاً تنها در صورتی توصیه میشود که سایر درمان‌ها، مانند فیزیوتراپی یا تزریق استروئید، به کاهش درد یا بهبود تحرک کمک نکرده باشند.
اگرشما دارای شرایط ذیل باشید، ممکن است جراح عمل تعویض زانو را به شما پیشنهاد دهد:
- درد شدید، تورم و سفتی در مفصل زانوی خود دارید و تحرک شما کاهش یافته است.
- درد زانو آن‌قدر شدید است که کیفیت زندگی و خواب شما را مختل می‌کند.
- کارهای روزمره، مانند خرید کردن، بیرون رفتن یا حمام کردن برای شما دشوار یا غیرممکن هستند.
- نمی‌توانید کار کنید یا یک زندگی اجتماعی عادی داشته باشید.
دلایلی وجود دارند که نتوان تعویض مفصل زانو انجام داد؟
متأسفانه، انجام جراحی برای برخی افزاد امکان پذیر نیست، حتی اگر آرتروز آنها بسیار شدید باشد. این موضوع ممکن است به‌دلایل ذیل باشد:
- عضلات ران (چهار سر ران) برخی افراد بسیار ضعیف هستند و ممکن است نتوانند از مفصل زانوی جدید حمایت کنند.
- زخم‌های باز عمیق یا طولانی‌مدت (اولسر) در پوست زیر زانو که خطر عفونت را افزایش می‌دهند.
- بیماری‌های قلبی یا ریوی شدیدی
بهترین سن برای عمل زانو
تعویض مفصل زانو به طور سنتی بیشتر در افراد 50 تا 80 ساله انجام میشود؛ زیرا طول عمر مفاصل مصنوعی حدود 20 تا 30 سال است و انجام این جراحی در سنین پایین‌تر ممکن است به تعویض مجدد مفصل در آینده منجر شود. اما هیچ محدودیت سنی قطعی برای تعویض مفصل زانو وجود ندارد و تصمیم‌گیری برای انجام این جراحی براساس عواملی مانند شدت درد، میزان ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزانه، و وضعیت کلی سلامت فرد انجام میشود. برای اطلاعات بیشتر مطلب بهترین سن برای تعویض مفصل زانو چند سالگی است؟ را مطالعه نمایید.
انواع مختلف جراحی تعویض مفصل زانو
چهار نوع اصلی جراحی آرتروپلاستی زانو عبارت‌اند از:
- تعویض کامل مفصل زانو
- تعویض جزئی (تک‌بخشی یا نیمه) زانو
- تعویض کشکک زانو (آرتروپلاستی پاتلوفمورال)
- جراحی پیچیده یا مجدد مفصل زانو
جراح ارتوپد باید به شما کمک کند تا با در نظر گرفتن وضعیت زانو و سلامت عمومی‌تان، بهترین گزینه را برای خود انتخاب کنید.
تعویض مفصل زانو با لیزر
این اصطلاح اصلاً صحیح نیست و کامل یک بحث تجاری است و وجود خارجی ندارد. گاها به اشتباه به جراحی آرتروسکوپی زانو ، جراحی با لیزر گفته میشود که این واژه در بین افراد ناآگاه استفاده میشود (به دلیل کم تهاجمی تر بودن عمل آرتروسکوپی) اما به اشتباه مصطلح شده است. همچنین پیش از پیشرفت آرتروز، لیزر درمانی به صورت فیزیوتراپی، درد و ناتوانی را پس از 6 هفته درمان کاهش می دهد. بعد از جراحی نیز می تواند برای بهبودی سریعتر بیمار به کار رود.
مزایا و معایب عمل تعویض مفصل زانو
این جراحی چندین مزیت احتمالی را به همراه خواهد داشت. از مزایای این جراحی می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- رهایی از درد
- بهبود حرکت
- بهبود کیفیت زندگی به‌دلیل تسهیل انجام فعالیت‌های روزمره و ورزش
طبق تحقیقات، از هر پنج نفری که جراحی انجام داده‌اند، چهار نفر از زانوی جدید خود راضی هستند. دلیل اصلی نارضایتی برای افرادی که خوشحال نیستند، درد مداوم است که ممکن است به‌دلیل مشکل در عمل نباشد. اگر قبل از عمل جراحی، آسیب نسبتاً جزئی مفصلی داشته باشید (که البته ممکن است علائم شدیدی ایجاد کند) احتمال این خطر بیشتر است. اگر آسیب مفصل شما خیلی شدید نیست، شاید بهتر باشد به‌جای ریسک جراحی، درمان‌های غیرجراحی را ادامه دهید.
معایب احتمالی جراحی تعویض زانو می‌توانند شامل فرسودگی مفاصل جایگزین‌شده در طول زمان، مشکل در برخی حرکات و بی‌حسی باشند.
تعویض زانو در مراحل اولیه آرتریت چندان مؤثر نیست. زمانی که آرتریت پیشرفته‌تر است، می‌توانیم اطمینان بیشتری به کسب نتیجه خوب داشته باشیم.
معایب احتمالی جراحی تعویض مفصل زانو عبارت‌اند از:
- مفصل مصنوعی زانو ممکن است به‌خوبی یک مفصل طبیعی باشد. اکثر مردم به مفصل مصنوعی حدود سه‌چهارم مفصل طبیعی نمره می‌دهند. به طور متوسط، ایمپلنت‌های زانو حدود 0.6 پوند (حدود 270 گرم) سنگین‌تر از مفاصل طبیعی هستند. این تفاوت وزن می‌تواند باعث ایجاد احساس سنگینی در زانوی جدید شود.
- بیشتر مفصل‌های مصنوعی زانو برای خم شدن به‌اندازه مفصل طبیعی شما طراحی نشده‌اند. به‌طور معمول امکان زانو زدن وجود دارد، اما قرار دادن وزن بر جای زخم جلوی زانو در برخی از افراد ناراحت‌کننده است.
- ممکن است صدای کلیک یا تق‌تق در مفصل تعویض‌شده زانو شنیده شود.
- ممکن است در ابتدا کمی بی‌حسی در لبه بیرونی زخم داشته باشید. این عارضه معمولاً طی حدود دو سال بهبود می‌یابد، اما بعید است که کاملاً به حالت عادی بازگردد.
- مفصل زانو جایگزین شاید پس از مدتی فرسوده یا شل شود.
بیشتر مفاصل تعویض‌شده زانو 20 سال یا بیشتر دوام می‌آورند، بنابراین احتمال نیاز به عمل جراحی مجدد زانو در بیماران جوان‌تر بیشتر است. در موارد زیر احتمال نیاز به جراحی مجدد افزایش می‌یابد:
- اضافه‌وزن
- انجام کارهای دستی سنگین
- دویدن یا انجام ورزش‌های شدید
گرچه درصورت لزوم می‌توان زانوی بیمار را مجدداً تعویض کرد، جراحی تجدیدنظر پیچیده‌تر است و مزایای آن با هر بار عمل اصلاحی کاهش می‌یابند. بنابراین بیماران باید در انتخاب زمان مناسب جراحی و نیز جراح مناسب بسیار دقت نمایند تا احتمال نیاز به جراحی مجدد در آینده را کاهش دهند.
جایگزین عمل تعویض مفصل زانو
اکثر پزشکان قبل از در نظر گرفتن تعویض مفصل زانو، درمان‌های غیرجراحی (محافظه‌کارانه) را توصیه می‌کنند که شامل موارد زیر می‌شوند:
- رژیم غذایی: کاهش وزن باعث کاهش فشار روی زانوی شما میشود.
- ورزش: حتی اگر ورزش به‌دلیل درد دشوار باشد، معمولاً ورزش‌های کم‌فشاری (شنا یا دوچرخه‌سواری) وجود دارند که می‌توانید آنها را به‌آرامی شروع کنید تا قدرت و انعطاف‌پذیری زانوی شما را بهبود ببخشند.
- تزریقات مفصلی و دارو: مسکن‌ها می‌توانند درد مفصل شما را کاهش دهند. همچنین اگر زانوی شما متورم شده باشد، داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است کمک‌کننده باشند.
نتایج این روش‌ها معمولاً به‌خوبی نتایج مفصل جدید زانو نیستند، اما به شما کمک می‌کنند تا چند سال عمل تعویض زانو را به تعویق بیندازید.
همچنین اگر عمل های کم تهاجمی زیر را امتحان کرده‌اید ، ممکن است به فکر درمان‌های جراحی جایگزین تعویض مفصل زانو باشید:
- شستشو و دبریدمان با آرتروسکوپی
- میکروفرکچر
- استئوتومی
- درمان غضروفی اتولوگ (ACT)
بیشتر بخوانید: درمان های جایگزین عمل تعویض مفصل زانو چیست؟
نحوه آماده شدن برای جراحی
بهتر است قبل از عمل از سلامت عمومی خود مطمئن شوید، به‌خصوص اگر مشکلات سلامتی دیگری مانند دیابت یا فشار خون بالا دارید. همچنین توصیه میکنیم قبل از عمل زانو، معاینه دندانپزشکی داشته باشید و هرگونه مشکلی را برطرف کنید. اگر باکتری‌های ناشی از مشکلات دندانی وارد جریان خون شوند، احتمال عفونت وجود دارد.
برای تقویت عضلات جلوی ران (چهارسر ران) که اغلب با آرتروز ضعیف می‌شوند، جراح احتمالاً تمریناتی را به شما پیشنهاد می‌کند. هرچه این عضلات قبل از جراحی قوی‌تر باشند، احتمال بهبودی سریعتر شما بیشتر خواهد بود. ورزش‌هایی که شامل بالا بردن پا (خلاف جاذبه زمین) می‌شوند، بهترین هستند.
پذیرش اولیه
چند هفته قبل از جراحی باید به مطب مراجعه کنید و برای اطمینان از آمادگی برای ببهوشی و عمل معاینه می شوید. این مرحله می‌تواند شامل آزمایش‌های زیر باشد:
- آزمایش خون برای بررسی کم‌خونی و اطمینان از عملکرد صحیح کلیه‌ها
- تست MRSA برای بررسی اینکه حامل باکتری‌های مقاوم نیستید
- نمونه ادرار برای رد عفونت
- نوار قلب (ECG) برای اطمینان از سلامت قلب شما
همچنین قبل از انجام عمل جراحی خود باید با جراح، متخصص بیهوشی یا پرستار خود در باره قطع مصرف برخی از داروهای خود یا تغییر دوز یا زمان‌بندی آنها، صحبت کنید.
می توانید در مورد عمل و نگرانی‌های خود سؤال بپرسید. همچنین می‌توانید برای بازگشت به خانه برنامه‌ریزی کرده و تمهیدات لازم برای دوران بهبودی خود را آماده کنید.
همچنین ممکن است به فیزیوتراپ یا کاردرمانگر مراجعه کنید که درمورد تمرینات بعد از جراحی ، تمهیدات لازم برای رفتن شما به خانه و تجهیزات ویژه کمکی برای خانه راهنمایی بگیرید. اگر نتوانستید به کاردرمانگر مراجعه کنید و نگران فعالیت بعد از عمل درخانه هستید، هنگام پذیرش اولیه، در این مورد سؤال کنید.
نکات بیشتر را می توانید در این مطلب، ملاحظه نمایید: آمادگی قبل از جراحی تعویض مفصل زانو - نکات مهم قبل از جراحی
رفتن به بیمارستان
احتمالاً در روز جراحی در بیمارستان بستری شوید. از شما خواسته میشود که یک فرم رضایت‌نامه را امضا کنید که به جراح اجازه می‌دهد تا درمان را انجام دهد. هر سؤال احتمالی راجع‌به این مرحله را حتماً بپرسید. سپس زانوی شما برای عمل علامت‌گذاری میشود.
اگر از داروهایی مانند وارفارین و کلوپیدوگرل استفاده می‌کنید که بر لخته شدن خون تأثیر می‌گذارند، باید تجویز پزشکتان را دنبال کنید تا از خونریزی بیش‌ازحد در حین و بعد از جراحی جلوگیری شود.
عمل جراحی
قبل از عمل، شما را با پای خودتان، روی ویلچر یا برانکارد به اتاق عمل می‌برند. احتمالاً در حین انتظار در بخش پذیرش، داروی آرام‌بخش (پیش‌دارو) به شما داده میشود. سپس داروی بیهوشی به شما تزریق خواهد شد. اکثر جراحی‌های تعویض مفصل زانو تحت بی‌حسی نخاعی یا اپیدورال انجام می‌شوند. در این روش‌ها بدن را از کمر به پایین بی‌حس می‌کنند، اما در طول عمل بیدار خواهید بود. برای اطلاعات کامل تر مطلب انواع روش های بیهوشی برای جراحی های تعویض مفصل زانو و لگن را مطالعه نمایید. اگر بیهوشی عمومی داشته باشید، ممکن است برای شما بلوک عصب هم تجویز شود. این کار درد پای شما را تا 36 ساعت پس از جراحی از بین می‌برد، اما پا را نیز به‌طور موقت ضعیف می‌کند. بسیاری از جراحان در عوض نوعی بی‌حس‌کننده موضعی را در طول عمل به بافت‌های اطراف زانو تزریق می‌کنند تا درد را حس نکنند، اما عضلات همچنان می‌توانند کار کنند تا بتوانید زودتر از جای خود بلند شوید.
عمل تعویض مفصل زانو بسته به پیچیدگی جراحی ممکن است از 45 دقیقه تا بیش از دو ساعت طول بکشد. مراحل اصلی جراحی عبارت‌اند از:
- برش: جراح برشی بزرگ در بخش جلویی زانو ایجاد می‌کند تا به مفصل زانو دسترسی داشته باشد.
- حذف مفصل زانوی آسیب‌دیده: پس از برش، جراح مفصل زانوی آسیب‌دیده را حذف می‌کند. این امر شامل برداشتن سطوحی از استخوان‌های ران و تیبیا و ... میشود.
- کارگذاری پروتز: پزشک پروتز مصنوعی انتخاب‌شده بر اساس شرایط بیمار را جایگزین می‌کند.
- اتمام عمل: جراح زخم را با بخیه می‌بندد. سپس پانسمان و بانداژ را انجام می‌دهد.
فیلم عمل تعویض مفصل زانو
عکس تعویض مفصل زانو
بهبودی و مراقبت بعد از عمل تعویض مفصل زانو
اکثر افراد می‌توانند بین یک تا چهار روز پس از جراحی تعویض مفصل زانو بیمارستان را ترک کنند. باید مقدمات مراقبت از زخم را فراهم کنید. معمولاً پس از شش هفته از عمل، باید توسط پزشک ویزیت شوید.
دوره ی نقاهت عمل تعویض مفصل زانو
قبل از بازگشت به بخش، مدتی را در اتاق ریکاوری می‌گذرانید که در آنجا ممکن است ازطریق لوله‌ای در بازو به شما مایعات و مسکن‌های زیر داده شود:
- پمپ کنترل درد (PCA): دستگاهی که می‌توانید با فشار دادن یک دکمه، میزان مسکنی را که وارد رگ میشود، کنترل کنید.
- مسکن‌های تزریق یا قرصی
اکسیژن‌درمانی احتمالاً ازطریق ماسک یا لوله‌های داخل بینی انجام میشود.
اغلب نیازی به تزریق خون نیست؛ زیرا بدن شما می‌تواند خون از دست رفته در حین یا بعد از جراحی را جایگزین کند. اگر عمل وسیع‌تر باشد، ممکن است به خون نیاز داشته باشید. روش جایگزین، بازیافت خونی که از زانوی شما تخلیه میشود و بازگرداندن آن به بدن ازطریق لوله‌ای در ورید (تزریق خودکار یا اتوترنسفیوژن) است.
بعد از روز اول یا کمی بعد، لوله‌هایی که به شما مسکن، مایعات یا اکسیژن می‌رسانند، جدا می‌شوند. ممکن است برای چند روز یک لوله (کاتتر) برای تخلیه ادرار در مثانه شما قرار داده شود، به‌خصوص اگر هر دو زانو به‌طور هم‌زمان تعویض شده باشند.
درد معمولاً در روز دوم یا سوم پس از جراحی که اثر ماده بیهوشی و داروهای قوی از بین می‌رود، بدتر میشود و احتمالاً برای کنترل آن به مسکن نیاز خواهید داشت. بدون مسکن انجام تمرینات موردنیاز برای تقویت عضلات و بازگرداندن تحرک دشوار خواهد بود.
حرکت کردن
پرستاران و فیزیوتراپ‌ها به شما کمک می‌کنند تا راه رفتن را شروع کنید. اگر جراحی کم‌تهاجمی انجام داده‌اید، ممکن است در همان روز عمل راه بروید. در ابتدا به عصا یا یک واکر نیاز دارید. اگر بی‌حسی نخاعی یا بلوک عصبی داشته‌اید، در یکی دو روز اول حس بسیار کمی در پای خود خواهید داشت. باید از وضعیت بهبودی خود آگاه باشید تا از زمین خوردن جلوگیری کنید.
اگر خطر ضعیف شدن رباط‌ها، تغییر شکل یا بهبود ضعیف زخم وجود داشته باشد، ممکن است یک بریس موقت روی پای شما قرار بگیرد. بریس برای حمایت از زانوی شما تا زمانی که عضلات شما به‌طور مؤثر کار کنند، طراحی شده است.
فیزیوتراپ شما می‌تواند درمورد نحوه حرکت شما را رهنمایی کند و تمرین‌هایی را برای بهبود تحرک به شما آموزش دهد.
رفتن به خانه
معمولاً به‌محض بهبود زخم، می‌توانید به خانه بروید و با کمک عصا یا واکر با خیال راحت در خانه حرکت کنید. اکثر افراد می‌توانند بین یک تا چهار روز پس از جراحی تعویض مفصل زانو بیمارستان را ترک کنند. قبل از اینکه بیمارستان را ترک کنید، کاردرمانگر یا فیزیوتراپ بهترین راه‌های لباس پوشیدن، دوش گرفتن و حرکت را به شما توضیح می‌دهد و نوع تجهیزات کمکی احتمالی برای خانه را ارزیابی می‌کند.
بیمار باید دو هفته از عصا یا واکر استفاده کند و در ادامه می‌تواند آن را کنار بگذارد. سپس باید 10 جلسه فیزیوتراپی را با هدف افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری در مفصل زانو و بازگشت به فعالیت‌های روزانه تحت نظر پزشک یا متخصص فیزیوتراپی انجام دهد. همچنین بیمار باید تغذیه سالمی را که شامل میوه‌ها، سبزی‌ها، مواد غذایی با پروتئین بالا و مواد غذایی غنی از ویتامین دی و کلسیم میشود، رعایت کند. بعد از حدود 6 تا 12 هفته، بسته به شرایط، بیمار به‌طور مرحله‌ای به فعالیت‌های روزانه خود بازگردانده میشود.
همچنین باید اقدامات لازم را برای مراقبت از زخم انجام دهید. اگر بخیه‌ها یا کلیپس‌هایی دارید که نیاز به برداشتن دارند، می‌توانید این کار را در زمان ویزیت مجدد بیمارستان، در خانه توسط یک پرستار متخصص یا پزشک عمومی انجام دهید.
معمولاً شش هفته پس از عمل، یک ویزیت برای بررسی روند بهبودی خواهید داشت. ویزیت‌های بعدی نیز معمولاً توصیه می‌شوند.
اگر قبل از عمل مصرف هر یک از داروهای معمولی خود را متوقف کرده‌اید، بسیار مهم است که با پزشک خود درمورد زمان شروع مجدد مصرف آنها مشورت کنید.
باید ها
- استفاده از دو عصا یا چوبدستی در ابتدا - بعد از بهتر شدن می توانید از یک عصا و چوبدستی استفاده کنید
- بعد از حدود 6 هفته اگر فکر می کنید می توانید، راه رفتن بدون کمک را امتحان کنید
- هر ساعت 5 دقیقه بلند شوید و راه بروید تا از لخته شدن خون پیشگیری کنید
- در صورت تعویض کامل مفصل زانو ، حداقل 6 هفته و در صورت تعویض جزئی مفصل زانو ، 3 هفته تا رانندگی مجددصبر کنید.
- تا حد امکان از چرخاندن زانو، خم کردن و بلند کردن آن خودداری کنید
- تمریناتی را که فیزیوتراپیست توصیه کرده است، انجام دهید
- تا حد امکان پای خود را بالا نگه دارید تا تورم را کاهش دهید
- معمولاً حدود 6 تا 12 هفته نیاز است تا بتوانید سر کار برگردید، البته به نوع کاری که انجام می دهید نیز بستگی دارد.
نبایدها
- تا 6 هفته ، هنگام نشستن پاهایتان را روی هم قرار ندهید
- زمان خواب زیر زانوهایتان بالش نگذارید (بعد از عمل نیاز به خوابیدن در وضعیت خاصی نیست)
- تا زمانی که پزشکتان بگوید، روی مفصل مصنوعی جدید خود زانو نزنید
- برای مدت طولانی نایستید زیرا باعث تورم در مچ پا می شود
- در 3 ماه اول کارهای خانه که شامل بلند کردن یا جابجایی وسایل سنگین (مانند جاروبرقی) می شود را انجام ندهید.
مدت زمان بهبودی کامل بعد از عمل تعویض مفصل زانو
معمولاً حدود 6 ماه تا یک سال طول می کشد تا فرد به طور کامل بهبود یابد. اما بیشتر بیماران شش هفته پس از جراحی باید بتوانند بیشتر فعالیت های معمول خود را از سر بگیرید. اینکه چقدر سریع به حالت عادی برگردید به عوامل مختلف ذیل بستگی دارد:
- سن شما
- سلامت عمومی شما
- قدرت عضلات شما
- وضعیت سایر مفاصل شما
عوارض تعویض مفصل زانو
به خاطر داشته باشید که هر دارویی مانند داروهای بیهوشی یا مسکن که در طول مدت بستری شما در بیمارستان استفاده میشود، می‌تواند عوارض جانبی نیز داشته باشد. جراح یا متخصص بیهوشی شما ممکن است این موارد را با شما در میان بگذارد. برخی از عوارض جدی عمل تعویض مفصل زانو که ممکن است بیمار به آن دچار شود عبارت اند از:
- لخته شدن خون. لخته‌های خونی که در وریدهای عمقی پا (ترومبوز ورید عمقی یا (DVT)) تشکیل می‌شوند، می‌توانند باعث درد یا تورم شوند.
- آمبولی ریه. در موارد نادر، لخته خون می‌تواند به ریه‌ها برود و منجر به تنگی نفس و درد قفسه سینه شود.
- عفونت زخم. مانند تمام عمل‌ها، خطر عفونی شدن زخم در حد کمی وجود دارد.
- آسیب‌های عصبی و بافتی دیگر. احتمال کمی وجود دارد که رباط‌ها، شریان‌ها یا اعصاب در طول جراحی آسیب ببینند.
- شکستگی استخوان. گاهی ممکن است استخوان اطراف مفصل تعویض‌شده، پس از یک زمین خوردن جزئی بشکند.
- دررفتگی. هنگامی که از بلبرینگ پلاستیکی متحرک استفاده میشود، خطر دررفتگی کمی در زانو وجود دارد.
- درد. برای اکثر افراد، درد به‌تدریج در چند ماه اول پس از جراحی کاهش می‌یابد. بااین‌حال، برخی از افراد درد مداوم دارند
- سفتی و سختی. برخی از افراد پس از جراحی، سفتی مداوم یا افزایشی را تجربه می‌کنند که معمولاً با ورزش و با بهبود ورم برطرف می‌شوند.
بیشتر عمل‌های مفصل زانو بدون مشکل هستند، اما از هر 20 نفر یک نفر ممکن است عوارضی داشته باشد. بیشتر این عوارض جزئی هستند و می‌توان با موفقیت آنها را درمان کرد.
خطر بروز عوارض به عوامل مختلفی ازجمله سن و سلامت عمومی شما بستگی دارد. به‌طور کلی، بیمار جوان‌تری که هیچ مشکل پزشکی دیگری ندارد، در معرض خطر عوارض کمتری است.
با سایر عوارض تعویض مفصل زانو آشنا شوید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
زانوی جدید شما تا دو سال پس از عمل، با بهبود بافت اسکار(زخم) و تمرین‌های عضلانی‌ای که انجام می‌دهید، به بهبودی خود ادامه خواهد داد. در این مدت باید مراقب خود باشید و به هر یک از مشکلات زیر توجه کنید:
- سفتی بعد از حدود شش هفته
- درد بعد از دو ماه اول
- تورم بعد از 3 ماه
- عفونت
- باز شدن زخم همراه با ترشح/چرک یا درد
- افزایش درد
- قرمزی و احساس گرمای بیش‌ازحد معمول در ناحیه آسیب‌دیده یا بوی نامطبوع
همچنین باید مراقب پاهای خود باشید. درصورت مشاهده هرگونه مشکل مانند ناخن‌های رشد نکرده که ممکن است عفونی شوند، به پزشکتان مراجعه کنید.
مفصل زانوی جدید چقدر دوام می‌آورد؟
برای 80 تا 90 درصد از افرادی که تعویض کامل مفصل زانو انجام می‌دهند، مفصل جدید باید حدود 20 سال دوام آورد و حتی ممکن است بیشتر هم عمر کند.
اگر تعویض جزئی مفصل انجام داده‌اید، به‌احتمال زیاد به یک عمل مجدد نیاز خواهید داشت. از هر 10 نفر یک نفر، بعد از 10 سال به جراحی دوباره نیاز دارد.
اگر اضافه‌وزن دارید ویا درگیر کارهای یدی سنگین هستید، احتمال نیاز به عمل جراحی دوباره در شما بیشتر است.
طول عمر مفصل زانوی تعویض شده به موارد زیادی بستگی دارد که در این مطلب به آنها اشاره شده است.
بهترین جراح تعویض مفصل زانو در تهران
اگر بیماری آرتروز شما پیشرفت داشته و و درد زندگی را برای شما سخت کرده است باید برای بررسی نیاز به عمل تعویض مفصل، به یک جراح فوق تخصص زانو مراجعه نمایید. دکتر علیرضا امین جواهری از باتجربه ترین متخصصین این حوزه است که تا کنون هزاران عمل تعویض کامل مفصل زانو، تعویض جزئی و یا آرتروسکوی را به موفقیت انجام داده است. به یاد داشته باشید همیشه قبل از عمل می تواند نظر چندین متخصص را جویا شوید تا بتوانید بهترین جراح و بهترین زمان جراحی را برای خود انتخاب کنید. پیشنهاد میکنیم قبل از هرگونه تصمیم حتما یکبار توسط ایشان ویزیت شوید. همچنین می توانید از سایت های نوبت دهی و فروم هایی مانند نی نی سایت و نی نی بان، نظرات بیماران مختلف و تجربیات آنها را بررسی نمایید. فیلم های مختلف قبل و بعد از بیماران تعویض مفصل زانو و تجربه آنها از این عمل در اینستاگرام دکتر امین جواهری قرار گرفته است که می توانید میزان رضایت آنها ار از عمل انجام شده ملاحظه کرده و تصمیم درستی اتخاذ نمایید..
کلام آخر
انتخاب جراحی تعویض مفصل زانو تصمیم بزرگی است و احساس اضطراب و داشتن سؤالات زیاد کاملاً طبیعی هستند. با پزشک و جراح خود درمورد هر چیزی که قبل یا بعد از جراحی در ذهن شماست، صحبت کنید.
بهبودی پس از جراحی کار سختی است و شاید ماه ها طول بکشد، اما ارزشش را دارد. اکثر افرادی که عمل آرتروپلاستی زانو انجام می‌دهند، درد آنها به‌طور قابل‌توجهی کم میشود و می‌توانند بهتر از دوران قبل از جراحی حرکت کنند. می‌توانید درباره انتظارات خود حین بهبودی با جراح خود صحبت کنید.
سوالات متداول
تعویض کامل مفصل زانو با حداقل تهاجم - روش جراحی مشابه تعویض مفصل زانو سنتی است، اما برش کمتری در بافت اطراف زانو ایجاد می شود. ایمپلنت‌های مصنوعی مورد استفاده همان ایمپلنت‌هایی هستند که در عمل تعویض مفصل زانو معمولی استفاده می‌شوند.
تعویض مفصل زانو خطرناک نیست. همه عمل‌های جراحی دارای ریسک‌هایی هستند، اما با رعایت دقیق دستورات پزشک و رعایت بهترین شرایط پس از عمل، خطرات ممکن به حداقل می‌رسد. قبل از انجام عمل تمام موارد مرتبط به سلامت عمومی که اجازه جراحی را به جراح بدهد توسط جراح ارزیابی میشود. در صورت وجود مشکلات جزئی موارد رفع و بهینه میشود و سپس عمل جراحی انجام میشود. بااین‌حال ممکن است 1 درصد از بیماران با عوارض و مشکلاتی مانند عفونت، خونریزی، ترومبوز و انحراف مفصل مواجه شوند.
در حالی که ممکن است درد و تورم داشته باشید، دوره استراحت مطلق وجود ندارد. با یک وسیله کمکی مانند واکر شروع به حرکت می کنید و برای بهبود تحرک و دامنه حرکتی تمرینات فیزیوتراپی را انجام می دهید.
نباید اسکی کنید یا ورزش های تماسی مانند فوتبال یا فوتسال انجام دهید. به طور کلی از ورزش هایی که نیاز به چرخاندن، کشیدن یا دویدن دارند اجتناب کنید.در عوض می توانید فعالیت های کم فشارتری مانند پیاده روی، باغبانی، شنا، تنیس و گلف انجام دهید.
بیشترین درد زمانی رخ می دهد که زانو ملتهب است و پس از جراحی از التهاب حاد بهبود می یابد. شش هفته اول سخت ترین مدت است. از این شش هفته، هفته اول سخت ترین هفته است.
یکی از مواردی که بعد از انجام عمل تعویض مفصل می‌تواند تحت تأثیر قرار بگیرد فعالیت‌های جنسی و روابط زناشویی است. چند هفته طول می‌کشد تا بعد از عمل خود بهبودی پیدا کنید . البته بیمار با رعایت توصیه‌های پزشک خیلی سریع به فعالیت‌های روزانه خود ازجمله روابط جنسی برمی‌گردد پس جای هیچ نگرانی نیست.
بله، بعد از این جراحی، کبودی کاملاً عادی است. دلیل به وجود آمدن این کبودی این است که برخی پزشکانی از درن استفاده نمی‌کنند (یعنی شلنگ نمی‌گذارند) تا ریسک عفونت را کاهش دهند و اصلاً چیز نگران‌کننده‌ای نیست. همچنین این کبودی به دلیل آسیب دیدن بافت‌های نرم و عروق در محل جراحی ممکن است ایجاد شود. زمانی که شما برای کاهش ورم از یخ استفاده می‌کنید این مورد نیز من‌تواند باعث ایجاد کبودی میشود. درصورتی‌که کبودی با درد شدید همراه شد و شما احساس داغی یا تورم شدید در آن ناحیه داشتید باید به پزشک اطلاع دهید.
تعویض مفصل زانو با استفاده از بیهوشی عمومی یا بی‌حسی موضعی (محلی) انجام میشود. در بیهوشی عمومی، بیمار با استفاده از داروهای خواب‌آور به خواب عمیق فرو می‌رود. در بی‌حسی موضعی فقط همان بخش از زانو و اطراف آن با تزریق با دقت بی‌حس میشود و دیگر بخش‌های بدن فعال هستند. اینکه کدام‌یک از دو نوع بالا برای جراحی شما استفاده شود به موارد زیادی همچون سن و وضعیت سلامت بیمار وابسته است و درنهایت پزشک است که با توجه به شرایط شما یکی از این دو مورد را انتخاب می‌کند.
بله، امکان انجام مجدد این جراحی وجود دارد، مفصل قبلی خارج میشود و مفصل جدید کارگذاری میشود، البته در صورتیکه جراحی اولیه موفقیت‌آمیز باشد میزان نیاز به انجام عمل مجدد کمتر از 5 درصد است. اما باید توجه داشت که این موضوع بستگی به علت عدم موفقیت در عمل قبلی و وضعیت فعلی زانو دارد. در برخی موارد، جراحی مجدد ممکن است به دلیل عدم پایداری قطعه‌های تعویض شده مفصل زانو یا سایر مشکلات زانوی جدید لازم باشد. بااین‌حال، جراحی مجدد تعویض مفصل زانو به‌عنوان آخرین راه‌حل مورد استفاده قرار می‌گیرد و باید به‌دقت انجام شود.
بهترین جراح کسی است که علاوه بر حین عمل به قبل از عمل توجه بسیاری داشته باشد. جراحی که تمام مشکلات بیمار را در نظر بگیرد و داروهای قبل از عمل بیمار را با دقت تنظیم کند. در جراحی از بهترین پروتز ها استفاده کرده و پروتز را در بهترین پوزیشن و موقعیت قرار دهد و با بیمار ارتباط داشته باشد. نکاتی که در این خصوص تأثیرگذار هستند عبارت‌اند از تخصص و تجربه، روابط بیمار و جراح، تجهیزات پزشکی مورداستفاده، شیوه‌ی جراحی و درمان و نحوه مراقبت بعد از عمل.
بله، در بعضی از موارد سفت شدن زانو پس از جراحی تعویض مفصل زانو طبیعی است. علت سفتی بعد از جراحی زانو درواقع از چسبندگی در مفاصل است که با انجام فیزیوتراپی نرم‌تر می‌شوند و به‌مرورزمان استفاده از مفصل این سفتی برطرف می‌شوند. بااین‌حال، درصورتی‌که سفت شدن زانو باعث مشکلات شدید در حرکت و درد شود، باید به پزشک خود مراجعه کنید.
مهم‌ترین مزیت این هست که بیمار یکبار بی‌حس و بیهوش میشود و هر دو زانو هم‌زمان عمل میشود. ولی معایب این نوع جراحی بیشتر از مزایای آن است ازجمله داشتن درد ، احتمال عفونت و زمان طولانی‌تر عمل جراحی که این موضوع باعث افزایش عوارض جانبی جراحی میشود. لذا ترجیح دکتر امین جواهری و اکثر جراحان این است که زانوها به‌صورت جداگانه و بافاصله بین 3 هفته تا 2 ماه عمل شوند
استئوتومی و تعویض مفصل زانو دو روش مختلف در درمان دردهای زانو هستند و هرکدام مزایا و معایب خود را دارند و برای گروه‌های خاصی مناسب هستند. در مواردی که تعویض مفصل زانو مناسب است، برای بیشتر بیماران بازده بالایی داشته و عملکرد بیشتری نسبت به استئوتومی دارد. اما در مواردی که تعویض مفصل زانو مناسب نیست، استئوتومی ممکن است یک گزینه مطلوب باشد. درهرصورت، تصمیم‌گیری نهایی توسط پزشک و بیمار بر اساس شرایط بیمار و عوارض و مزایای هر دو روش انجام میشود.
تقریباً اگر جراح مشکلات بیمار مانند دیابت را کنترل کرده، درد بعد از عمل را مدیریت و از پروتز های مرغوب با روش جراحی مناسب استفاده کند، می‌توان انتظار موفقیت 99 الی 100 درصدی را داشت . بااین‌حال، پس از جراحی به فیزیوتراپی، رعایت رژیم غذایی مناسب و تغییر در سبک زندگی و تمریناتی نیاز است که برای بهبود کامل و افزایش موفقیت جراحی بسیار مهم است. همیشه بهتر است با پزشک خود در مورد میزان موفقیت و عوارض ممکن بعد از جراحی مشورت کنید.
پس از انجام این عمل بیمار حدود 5 الی 6 روز در منطقه جراحی درد بیشتری خواهد داشت که با داروها و تزریق‌هایی که بعد از عمل در مفصل انجام خواهد شد این درد کنترل میشود.
درصورتی‌که بیمار کلیه موارد اعلام‌شده از طرف جراح را رعایت کرده باشد، به‌طورکلی مدت زمان بهبودی بیمار پس از انجام جراحی یک ماه است.
برای جلوگیری از عفونت و کمک به بهبودی زخم‌ها حدود یک ماه از پانسمان‌های ضد آب بعد از جراحی استفاده میشود، یک هفته بعد از آن پانسمان تعویض شده و بیمار می‌تواند حمام کند و دیگر به پانسمان نیاز ندارد. توجه کنید اگر پانسمان منطقه عمل و زخم را به‌صورت کامل پوشش ندهد، ممکن است باعث ایجاد عفونت شود. بنابراین، تعویض پانسمان باید حتما توسط پزشک یا پرستار انجام شود.
این عمل یک جراحی کوتاه مدت است و به‌طور متوسط بین 45 دقیقه تا یک ساعت به طول می‌انجامد.
درد بعد از عمل تعویض مفصل زانو ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عوامل جراحی، تحرک مفصل جدید، التهاب، تورم و خونریزی در منطقه‌ی جراحی وجود داشته باشد. به‌طورکلی، درد و تورم معمولاً در روزهای اولیه پس از عمل بیشتر احساس میشود و با گذر زمان کاهش می‌یابد. بااین‌حال، در برخی موارد درد ممکن است برای مدت‌زمان بیشتری ادامه داشته باشد و نیاز به درمان دارویی یا فیزیوتراپی داشته باشد.
بله، در زمان انجام این جراحی ابتدا پای بیمار صاف میشود مفصل زانو در پای صاف‌شده قرار می‌گیرد. پس می‌توان عمل پای پرانتزی یا ضربدری را هم انجام داد. درواقع، این عمل‌ها به همراه تعویض مفصل زانو انجام می‌شوند تا بیماران بهبودی بیشتری را تجربه کنند و احتمال ایجاد مشکلات بیشتر در آینده کاهش یابد. بااین‌حال، تصمیم نهایی برای انجام هر یک از این عمل‌ها بر اساس شرایط بالینی و نیازهای هر بیمار تعیین میشود و همه بیماران قابلیت انجام هم‌زمان این دو عمل را ندارند.
سن ایده‌آل برای انجام این عمل از 52 سال به بالا شروع میشود و از این سن به بالا محدودیت سنی خاصی ندارد. این عمل تعویض مفصل برای تمام افرادی که دارای سلامت عمومی هستند قابل انجام است و حتی در سنین بالای 85 سال هم مشکلی ندارد و قابل انجام است. درواقع، هیچ محدودیت سنی خاصی برای جراحی وجود ندارد و تصمیم نهایی درباره انجام عمل توسط پزشک به‌صورت فردی بر اساس شرایط بالینی، عوارض و فواید عمل برای بیمار تعیین میشود. برخی از پزشکان ممکن است برای بیماران جوان‌تری هم جراحی را توصیه کنند.
پروتزهای مفصل زانو عمدتاً در دو نوع فلزی و پلیمری و با برندهای مختلف و توسط کشورهای مختلف تولید و وارد بازار می‌شوند. پروتز فلزی: این نوع پروتز شامل قطعات فلزی از جنس آلیاژهای تیتانیوم، کبالت و کروم است. پروتز فلزی به دلیل سختی و مقاومت بیشتر در برابر سایش، معمولاً برای بیماران جوان و فعال‌تر توصیه میشود. پروتز پلیمری: این نوع پروتز شامل قطعات پلیمری مختلف مانند پلی‌اتیلن است. پروتز پلیمری بیشتر برای بیماران با استقامت کمتر و فعالیت کمتر توصیه میشود. بسته به نیاز بیمار، پزشکان ممکن است از پروتزهای مختلفی برای تعویض مفصل زانو استفاده کنند. درهرصورت، برای اطمینان از انتخاب بهترین پروتز برای هر بیمار، باید با پزشک خود مشورت شود.
بله، نتیجه عمل تعویض مفصل زانو اغلب دائمی است و بیشتر بیماران پس از عمل قادر به ادامه فعالیت‌های روزانه خود، شامل راه رفتن، پیاده‌روی و ورزش هستند. بااین‌حال، بعضی از پروتزهای مفصل زانو ممکن است به علت سایش یا آسیب در طول زمان، نیاز به تعویض دوباره داشته باشند.