تعویض مفصل لگن با برش قدامی

تعویض مفصل لگن

جراحی تعویض مفصل لگن نوعی جراحی ارتوپدی است که طی آن مفصل تخریب‌شده با مفصل مصنوعی یا اصطلاحاً پروتز جایگزین می‌شود. هدف از انجام این کار کاهش درد و ارتقای کیفیت زندگی بیمار است. افراد به‌دلایل مختلفی اقدام به جراحی تعویض مفصل ران می‌کنند که اصلی‌ترین آن درد ناشی از آرتروز بوده که باعث اختلال در انجام فعالیت‌های روزمره بیماران مانند راه رفتن، بالا و پایین رفتن از پله‌ها و نشستن‌های طولانی شده است.

در این مورد پزشک جراح در ابتدا روش‌های درمانی غیرجراحی نظیر کاهش وزن و تغییر رژیم غذایی، تجویز دارو و انجام فعالیت‌های ورزشی را برای بیمار در نظر می‌گیرد و درصورت عدم کاهش درد و سایر علائم، جراحی تعویض مفصل ران را توصیه می‌کند.

هنگامی که بر اثر عوامل مختلف تخریب مفصل هیپ اتفاق میفتد، بهترین روش درمانی آن تعویض مفصل هیپ است. تعویض مفصل هیپ یکی از مهم‌ترین و موفقیت‌آمیزترین عمل‌های جراحی ترمیمی در سال‌های اخیر به شمار می‌رود  و طبق نتایج به دست آمده، میزان رضایت‌مندی بیماران پس ا ز جراحی بیش از 95 درصد می‌باشد.

 

دلایل مختلف تخریب مفصل ران

تخریب مفصل ران ناشی از عوامل مختلفی است که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:

• آرتروز یا استئوآرتریت مفصل هیپ که اصلی‌ترین علل تخریب مفصل ران به شمار می‌رود
• برخورد و وارد شدن ضربه شدید بر بدن بیمار به‌دلیل حوادثی نظیر تصادفات
• عدم تشخیص و درمان دررفتگی‌های مادرزادی در دوران کودکی که  منجر به آرتروز زودرس و تخریب مفصل  در بزرگسالی می‌شوند
• سیاه شدن سراستخوان یا نکروز آوازکولر که در آن خون‌رسانی به سر استخوان ران به‌دلایلی قطع  می‌شود و به‌اصطلاح استخوان می‌میرد و به‌تدریج تغییر شکل می‌دهد که تنها ازطریق جراحی تعویض مفصل لگن قابل درمان است

 

حتما مطالعه کنید : جراحی لگن با برش قدامی برای چه کسی مناسب است

 

تکنیک‌های مختلف جراحی تعویض مفصل لگن

به‌طور کلی، تعویض مفصل لگن به سه روش انجام می‌شود که در ادامه به هر یک از آن‌ها اشار می‌کنیم:

• جراحی ازطریق برش افقی خلفی که از قسمت جانبی ران به سمت پشت بدن شکاف ایجاد می‌شود.
• جراحی به روش برش قدامی–جانبی که از قسمت جانبی ران به سمت جلوی بدن شکاف داده می‌شود.
• جراحی با برش مستقیم قدامی که پزشک برشی در قسمت جلوی ران ایجاد می‌کند و بدین ترتیب آسیب کمتری به عضلات و بافت‌های نرم اطراف مفصل لگن وارد می‌شود.

در سال‌های گذشته، جراحی تعویض مفصل هیپ، ازطریق ایجاد برش‌های خلفی بسیار رایج  بود و پس از آن نیز با برش‌های جانبی یا لترال صورت می‌گرفت.اما در سال‌های اخیر جراحی تعویض مفصل هیپ به روش قدامی انجام شده که  مزایای آن نسبت به روش‌های خلفی و جانبی، باعث ارجحیت آن می‌شود.

 جراحی تعویض مفصل هیپ ازطریق برش قدامی و با کمترین تهاجم صورت می‌گیرد و میزان آسیب به بافت‌های زیرین به حداقل می‌رسد. بدین طریق که پزشک برشی کوچک روی ران بیمار ایجاد کرده تا به مفصل ران دسترسی پیدا کند و ازطریق برش کوچک دیگر نیز محل قرارگیری استخوان فمور یا حفره استابولوم را تنظیم می‌کند.

 

روش جراحی تعویض مفصل هیپ با برش قدامی

در جراحی تعویض مفصل لگن، بیمار طبق تشخیص پزشک تحت بیهوشی عمومی یا موضعی قرار می‌گیرد.بیهوشی عمومی ارجحیت بیشتری نسبت به بیهوشی موضعی دارد و عوارضی مثل درد و بی‌اشتهایی را نیز ندارد. همچنین انتخاب روش جراحی بر عهده پزشک جراح است که بر اساس فاکتورهایی خاص صورت می‌پذیرد.

در جراحی تعویض مفصل لگن با برش قدامی،  پزشک با ایجاد شکاف مستقیم در تروکانتر بزرگ (برجستگی استخوانی در قسمت فوقانی استخوان ران) به مفصل ران دسترسی پیدا کرده و آن را باز می‌کند. سپس با برداشتن سر استخوان فمور که ازطریق آزاد کردن کپسول مفصلی انجام می‌شود، دسترسی به حفره استابولوم امکان‌پذیر می‌شود. در این هنگام مفصل لگن مصنوعی جاگذاری شده و محل زخم بخیه زده می‌شود. زخم پس از گذشت چند هفته بهبود یافته و جای آن کمرنگ و به‌مرور محو می‌شود.

نکته حائز اهمیت در این جراحی این است که قرارگیری صحیح اجزای مفصل مصنوعی نقش مؤثری در جلوگیری از دررفتگی مفصل ران دارد. بدیهی است که در روش جراحی باز، اجزای مفصل به‌راحتی در محل مناسب خود قرار داده می‌شوند. اما این امر در روش‌های جراحی با حداقل تهاجم نیز امکان‌پذیر است.

هدف از جراحی با تکنیک‌های کم‌تهاجم، کاهش درد و دوران نقاهت بیماران و بازگشت سریع‌تر آنان به فعالیت‌های عادی خود است.بنابراین نباید با انجام روش‌های نامناسب ریسک دررفتگی مفصل را افزایش داد تا منجر به جراحی مجدد در بیماران نشود. همچنین در جراحی‌های انجام‌شده با این تکنیک، محافظت بیشتری از عضلات به عمل می‌آید که موجب پایداری بیشتر مفصل مصنوعی می‌شود.

باوجوداینکه در جراحی تعویض مفصل هیپ با برش قدامی، شکاف‌های کوچکی روی بدن بیمار ایجاد می‌شوند و هیچ‌گونه بریدگی‌ای در عضلات، تاندون‌ها و تروکانتر وجود ندارد، پزشک جراح فضای کافی برای دسترسی به مفصل ران را در اختیار دارد که در تکنیک‌های دیگر جراحی  امکان‌پذیر نیست. اندازه برش ایجادشده در جراحی‌های کم‌تهاجم معمولاً بین 5 تا 10 سانتی‌متر و در افراد دارای مفصل لگن با اندازه نرمال بین 6 تا 8 سانتی‌متر است.

 

برخی از مزایای جراحی تعویض مفصل هیپ با برش قدامی

همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، جراحی تعویض مفصل هیپ با برش قدامی نسبت به سایر  روش‌های جراحی، ارجحیت دارد. دلیل ارجحیت جراحی با برش قدامی، مزایای این تکنیک است که به شرح ذیل می‌باشند:

•  روش جراحی با حداقل تهاجم است و هیچ عضله‌ای در حین جراحی بریده نمی‌شود.
• میزان خونریزی بسیار کم است.
• بیمار به مدت کوتاهی (معمولاً یک تا سه روز) در بیمارستان بستری است.
• بیمار همان روز پس از عمل می‌تواند با کمک عصا یا واکر راه برود که این موضوع در پیشگیری از لخته شدن خون بسیار حائز اهمیت است.
• احتمال دررفتگی و جابجایی مفصل مصنوعی بسیار کم است.
• لخته خون به‌ندرت ایجاد می‌شود.
• احتمال ابتلا به آمبولی بسیار کم است.
• بیمار در مدت کوتاهی پس از عمل می‌تواند راه برود و پس از مدتی کوتاه نیز عصا را کنار بگذارد و به زندگی عادی خود بازگردد.

 

 حتما بخوانید: مزایا و معایب تعویض مفصل لگن به روش قدامی 

 

عوارض جراحی تعویض مفصل لگن

همانطور که قبلاً نیز اشاره کردیم، عمل جراحی تعویض مفصل لگن یکی از اعمال جراحی  بوده که با درصد بالایی از موفقیت و رضایت بیماران همراه است و به‌ندرت عوارض پس از جراحی به وجود می‌آیند. با‌این‌حال،‌ ممکن است بیمار با برخی از عوارض ذیل مواجه شود:

• مشکلات قلبی یا کلیوی: تعداد بیمارانی که ممکن است پس از عمل با مشکلات قلبی یا کلیوی مواجه شوند، بسیار اندک است.
• بروز عفونت در ناحیه جراحی‌شده: این عارضه‌ای است که به‌ندرت رخ می‌دهد که در این صورت پزشک آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند.
• ایجاد لخته خون در پا: این عارضه نیز ممکن است یکی از عوارض جراحی باشد که پزشک جهت پیشگیری از آن داروهای رقیق‌کننده خون برای بیمار تجویز می‌کند.
• جابه‌جایی مفصل مصنوعی: در بعضی از بیماران نیز ممکن است جابه‌جایی مفصل مصنوعی صورت بگیرد که در این صورت به جراحی مجدد نیاز است.
• کوتاه شدن پای عمل‌شده: در موارد نادر نیز احتمال کوتاه شدن پایی که مورد جراحی قرار گرفته است، وجود دارد.
• اختلال در خواب: برخی بیماران نیز دچار اختلال در خواب می‌شوند که می‌تواند ناشی از مصرف داروی بیهوشی و یا کاهش دامنه حرکتی آن‌ها باشد.   

 

مراقبت‌های لازم پس از جراحی تعویض مفصل هیپ

بیماران لازم است پس از جراحی تعویض مفصل هیپ، به برخی نکات توجه کنند تا بهبودی آن‌ها سریع‌تر صورت گیرد و بتوانند به زندگی عادی خود برگردند. بنابراین مراقبت‌های ذیل حائز اهمیت هستند و باید به‌دقت انجام شوند:

• بیمار از همان ابتدا می‌تواند با کمک عصا یا واکر راه برود و تا زمانی که پزشک تشخیص می‌دهد، باید از عصا هنگام راه رفتن  و بالا و پایین رفتن از پله‌ها استفاده کند.
• محل زخم باید خشک و تمیز نگه داشته شده و پانسمان آن به‌طور مرتب تعویض شود.
• درمورد زمان مناسب حمام رفتن بیمار نیز با پزشک مشورت شود.
• در جراحی تعویض مفصل ران نسبت به جراحی زانو، بیمار درد کمتری احساس خواهد کرد؛ زیرا فرایند بهبود لگن سریع‌تر از زانو  است . اما میزان شدت درد در هر فردی متفاوت است.پزشک جهت کاهش درد داروهای مسکن تجویز می‌کند که مصرف صحیح آن‌ها در کنترل درد پس از جراحی بسیار مؤثر است.
• تمرینات فیزیوتراپی پس از جراحی و در بیمارستان آغاز می‌شوند. همچنین توسط پزشک یا متخصص فیزیوتراپ نیز به بیمار آموزش‌های لازم در این خصوص ارائه می‌شوند.این تمرینات نقش مؤثری در بهبودی بیمار و بازیابی قدرت عضلات وی دارند. تعداد جلسات فیزیوتراپی نیز با توجه به شرایط جسمانی بیمار و روند درمان او مشخص می‌شود.هدف از فیزیوتراپی و انجام حرکات ورزشی، تقویت عضلات مفصل هیپ است تا بیمار بتواند پس از دوران نقاهت بدون کمک عصا و افراد دیگر کارهای روزمره خود را انجام دهد.
• زمان ازسرگیری رانندگی بنا به تشخیص پزشک تعیین می‌شود و معمولاً 4 تا 6 هفته پس از جراحی است.
• زمان بازگشت بیمار به محیط کاری نیز طبق تشخیص پزشک و با توجه به نوع شغل بیمار تعیین می‌شود.اگر شغل بیمار به‌گونه‌ای است که نشسته انجام می‌شود، پس از 4 تا 6 هفته می‌تواند به کار بازگردد.اما در صورتی که بیمار در کار خود با جابجایی اجسام سنگین سر و کار دارد و باید به مدت طولانی بایستد، بهتر است که به مدت 3 ماه استراحت کامل داشته باشد.

همچنین لازم است بیمار پس از جراحی و بهبودی، به پزشک جراح خود  مراجعه کند تا عملکرد مفصل مصنوعی او مورد ارزیابی قرار گیرد؛ زیرا در برخی موارد ممکن است مفصل مصنوعی لگن کارایی خود را از دست داده یا در بخشی از آن ساییدگی به وجود آمده باشد.