تعویض مفصل لگن به روش قدامی چیست و چه تفاوتی با روش خلفی دارد؟

اگر نیاز به تعویض مفصل لگن دارید، ممکن است نگران  باشید. این طبیعی و قابل درک است – اما بهتر است بدانید تعویض مفصل لگن یکی از موفق ترین عمل هایی است که می توانید انجام دهید.

 

به طور کلی   جراحی تعویض مفصل لگن  به سه تکنیک  انجام می‌شود که در ادامه به هر یک از آن‌ها اشار می‌کنیم:

• جراحی ازطریق برش افقی خلفی که از قسمت جانبی ران به سمت پشت بدن شکاف ایجاد می‌شود.
• جراحی به روش برش قدامی جانبی که از قسمت جانبی ران به سمت جلوی بدن شکاف داده می‌شود.
• جراحی با برش مستقیم قدامی که پزشک برشی در قسمت جلوی ران ایجاد می‌کند و بدین ترتیب آسیب کمتری به عضلات و بافت‌های نرم اطراف مفصل لگن وارد می‌شود.

   

 

در سال‌های گذشته، جراحی تعویض مفصل هیپ، ازطریق ایجاد برش‌های خلفی بسیار رایج  بود و پس از آن نیز با برش‌های جانبی یا لترال صورت می‌گرفت.اما در سال‌های اخیر جراحی تعویض مفصل هیپ به روش قدامی انجام شده که  مزایای آن نسبت به روش‌های خلفی و جانبی، باعث ارجحیت آن می‌شود. به عنوان مثال، برش برای رویکرد مستقیم قدامی تنها 7.5 تا 10 سانتیمتر  است، در مقایسه با روش سنتی که تا 25 سانتیمتر است. همچنین، بهبودی پس از جراحی عموماً سریعتر است. بیماران معمولاً زودتر از سایر روش‌ها به خانه می‌روند، درد کمتری دارند و می‌توانند پس از عمل سریع‌تر به نقاط عطف درمانی برسند. 

 

 

جراحی تعویض مفصل لگن با برش قدامی چگونه انجام می شود؟

 جراحی تعویض مفصل ران به روش قدامی ممکن است چند ساعت طول بکشد به همین خاطر قبل از ورود به اتاق عمل پزشک به شما توضیح می‌دهد که باید انتظار چه چیزی را داشته باشید. قبل از شروع عمل متخصص بیهوشی مطمئن می‌شود که هیچ دردی حس نمی‌کنید.

کادر درمان در اتاق عمل ضربان قلب، فشار خون و سایر علائم حیاتی شما را تا بعد از اتمام جراحی چک می‌کنند. به احتمال خیلی زیاد برای کمک به جلوگیری از عفونت لازم است که آنتی بیوتیک مصرف کنید.

 بیمار طبق تشخیص پزشک تحت بیهوشی عمومی یا موضعی قرار می‌گیرد.بیهوشی عمومی ارجحیت بیشتری نسبت به بیهوشی موضعی دارد و عوارضی مثل درد و بی‌اشتهایی را نیز ندارد. همچنین انتخاب روش جراحی بر عهده پزشک جراح است که بر اساس فاکتورهایی خاص صورت می‌پذیرد.

در جراحی تعویض مفصل لگن با برش قدامی،  پزشک با ایجاد شکاف مستقیم در تروکانتر بزرگ (برجستگی استخوانی در قسمت فوقانی استخوان ران) به مفصل ران دسترسی پیدا کرده و آن را باز می‌کند. سپس با برداشتن سر استخوان فمور که ازطریق آزاد کردن کپسول مفصلی انجام می‌شود، دسترسی به حفره استابولوم امکان‌پذیر می‌شود. در این هنگام مفصل لگن مصنوعی جاگذاری شده و محل زخم بخیه زده می‌شود. زخم پس از گذشت چند هفته بهبود یافته و جای آن کمرنگ و به‌مرور محو می‌شود.

 

 

 

نکته حائز اهمیت در این جراحی این است که قرارگیری صحیح اجزای مفصل مصنوعی نقش مؤثری در جلوگیری از دررفتگی مفصل ران دارد. بدیهی است که در روش جراحی باز، اجزای مفصل به‌راحتی در محل مناسب خود قرار داده می‌شوند. اما این امر در روش‌های جراحی با حداقل تهاجم نیز امکان‌پذیر است.

هدف از جراحی با تکنیک‌های کم‌تهاجم، کاهش درد و دوران نقاهت بیماران و بازگشت سریع‌تر آنان به فعالیت‌های عادی خود است.بنابراین نباید با انجام روش‌های نامناسب ریسک دررفتگی مفصل را افزایش داد تا منجر به جراحی مجدد در بیماران نشود. همچنین در جراحی‌های انجام‌شده با این تکنیک، محافظت بیشتری از عضلات به عمل می‌آید که موجب پایداری بیشتر مفصل مصنوعی می‌شود.

باوجوداینکه در جراحی تعویض مفصل هیپ با برش قدامی، شکاف‌های کوچکی روی بدن بیمار ایجاد می‌شوند و هیچ‌گونه بریدگی‌ای در عضلات، تاندون‌ها و تروکانتر وجود ندارد، پزشک جراح فضای کافی برای دسترسی به مفصل ران را در اختیار دارد که در تکنیک‌های دیگر جراحی  امکان‌پذیر نیست. اندازه برش ایجادشده در جراحی‌های کم‌تهاجم معمولاً بین 5 تا 10 سانتی‌متر و در افراد دارای مفصل لگن با اندازه نرمال بین 6 تا 8 سانتی‌متر است.

 

تفاوت های جراحی تعویض مفصل لگن به روش قدامی و خلفی

محل برش

بارزترین تفاوت بین جراحی های تعویض مفصل ران به روش قدامی و خلفی در محل برش ها است:

• جراحی تعویض مفصل ران قدامی از برش در قسمت جلوی مفصل ران استفاده می کند. این برش به طور معمول از بالای استخوان لگن (تاج ایلیاک) شروع می شود و تا بالای ران به سمت پایین ادامه پیدا می کند. گاهی نیز برش به صورت افقی انجام می شود که کمتر معمول است.
• جراحی تعویض مفصل ران خلفی از یک برش منحنی در کنار و پشت مفصل ران استفاده می کند. این برش درست در پشت تروکانتر بزرگ انجام می شود، تکه دستگیره ای شکل استخوان که در قسمت کناری بالای استخوان فمور (استخوان ران) قرار دارد.

محل برش، محل اسکار یا جای زخم پس از جراحی را مشخص می کند.

عضلات درگیر

پس از ایجاد برش جراحی ، عضلات باید کنار زده شوند یا برش داده شوند تا دسترسی به گوی و سوکت مفصل ران فراهم شود.

• تعویض مفصل ران قدامی نیاز به کار جراح از بین عضلات و کنار زدن آنها دارد تا به مفصل ران برسد. این جداسازی طبیعی امکان دسترسی آماده به مفصل ران را با حداقل برش ماهیچه یا بدون هیچ برشی فراهم می کند. جراح از بین عضلات دارای اعصاب مختلف کار می کند.
• تعویص مفصل ران خلفی نیاز به برش عضلات و سایر بافتهای نرم پشت ران توسط جراح دارد، از جمله:
  • عضله عضله تنسور فاسیا لاتا ، که یک بخش وسیع از بافت نرم در بالای ران خارجی است و با ایلیوتیبیال باند (باند IT) برای کمک به ثبات مفصل ران و زانو کار می کند.
  • عضله بزرگ گلوتئوس ماکسیموس ، که به فاشیا لاتا متصل است. گلوتئوس ماکسیموس به فرد اجازه می دهد ران را به سمت خارج کشیده و بچرخاند. همچنین به ثبات لگن و راست نگه داشتن بدن کمک می کند.
  • چرخش دهنده های خارجی مفصل ران ، که عضلات کوتاه و کوچکی هستند که قسمت بالایی استخوان ران را به لگن متصل می کنند. این عضلات ثبات مفصل ران را فراهم کرده و از دررفتگی استخوان ران به پشت سوکت مفصل ران جلوگیری می کنند.

همانند روش خلفی ، روش جانبی مستقیم برای تعویض مفصل ران نیز به برش عضلات نیاز دارد. در این روش جراحی ، عضلات نزدیک کننده (گلوتئوس میدیوس و مینیموس) تحت تأثیر قرار می گیرند. هرگونه عضله ای که در حین جراحی های خلفی یا جانبی بریده شود ، در پایان جراحی ترمیم و مجدداً متصل می شود.

تکنیک جراحی

تمام تعویض های مفصل ران به منظور کاشت اجزای پروتز مفصل ران ، نیاز به خارج کردن مفصل ران از محل خود و شکل دادن به استخوان ها دارند. گرچه رویکرد قدامی چالش های خاصی را به همراه دارد.

• روش قدامی تعویض مفصل ران ، دید کمتری از مفصل ران را در حین جراحی به جراح ارائه می دهد ، و این موضوع جراحی را به ویژه برای جراحان کم تجربه از نظر فنی چالش برانگیز می کند.
• روش خلفی و جانبی مستقیم ، دید بهتری از مفصل ران را برای جراح فراهم می کند.

به دلیل مشکلات فنی تعویض مفصل ران خلفی ، آموزش جراحی کافی برای جراح ضروری است.

تجهیزات تخصصی

تجهیزات و تخت های جراحی تخصصی به منظور جراحی تعویض مفصل ران خلفی و آسان کردن عمل برای جراحان طراحی شده اند. اینکه آیا این تجهیزات و تخت های تخصصی برای اخذ نتایج بهتر لازم هستند یا خیر ، در حال تحقیق است.

درک تفاوت این جراحی ها به افراد کمک می کند تا در صورت نیاز به جراحی ، در یابند که کدام عمل جراحی برای آنها مناسب است.

 

برخی از مزایای جراحی تعویض مفصل هیپ با برش قدامی

همانطور که در بالا به آن اشاره کردیم، جراحی تعویض مفصل هیپ با برش قدامی نسبت به سایر  روش‌های جراحی، ارجحیت دارد. دلیل ارجحیت جراحی با برش قدامی، مزایای این تکنیک است که به شرح ذیل می‌باشند:

•  روش جراحی با حداقل تهاجم است و هیچ عضله‌ای در حین جراحی بریده نمی‌شود.
• میزان خونریزی بسیار کم است.
• درد کمتر چرا که نیازی به برش عضلات اصلی ندارد.
• بیمار به مدت کوتاهی (معمولاً یک تا سه روز) در بیمارستان بستری است.
• بیمار همان روز پس از عمل می‌تواند با کمک عصا یا واکر راه برود که این موضوع در پیشگیری از لخته شدن خون بسیار حائز اهمیت است.
• احتمال دررفتگی و جابجایی مفصل مصنوعی بسیار کم است.
• لخته خون به‌ندرت ایجاد می‌شود.
• احتمال ابتلا به آمبولی بسیار کم است.
• بیمار در مدت کوتاهی پس از عمل می‌تواند راه برود و پس از مدتی کوتاه نیز عصا را کنار بگذارد و به زندگی عادی خود بازگردد.

 

معایب تعویض مفصل لگن قدامی چه هستند؟

• مشکلاتی در بهبود زخم بعد از عمل قدامی. نسبت به روش خلفی بیماران ممکن است کمی بیشتر با مشکلاتی در ترمیم زخم، مانند عفونت مواجه شوند. البته مشکل در ترمیم زخم، اغلب خفیف و محدود است، یعنی با گذشت زمان، و حتی بدون درمان پزشکی برطرف می‌شود. 
• مناسب نبودن روش قدامی برای افراد دارای اضافه وزن یا عضلانی‌ها. این جراحی ممکن است برای بیمارانی که اضافه وزن زیادی دارند، یا آن‌هایی که خیلی عضلانی هستند، چندان مناسب نباشد. دلیلش این است که بافت نرم اضافی، دسترسی جراح به مفصل ران را دشوار می‌کند.
• سخت بودن جراحی تعویض مفصل لگن قدامی. برش قدامی، چون محدود و مختصر است، دید محدودی هم از مفصل ران برای جراح ایجاد می‌کند. بنابراین عمل تعویض مفصل ران به روش قدامی، از نظر فنی سخت‌تر از روش خلفی است.

 

 

جراحی تعویض مفصل لگن با برش قدامی برای چه کسی مناسب است؟

در اکثر موارد به تشخیص پزشک بستگی دارد و پزشک باید تصمیم بگیرد که آیا بیمار کاندید مناسبی برای عمل تعویض مفصل لگن به روش قدامی هست یا خیر. شرایط بعضی از بیماران  باعث می‌شود تا برش‌ها و نحوه انجام این عمل در آنها متفاوت باشد این بیماران به سه دسته تقسیم می‌شوند:

• بیمارانی که قبلا جراحی تعویض مفصل ران داشته اند و یک ایمپلنت در بدن خود دارند
• بیمارانی که اضافه وزن دارند
• بیمارانی که لگن پهنی دارند

 

احتمال موفقیت با این تکنیک جراحی چقدر است؟

باید توجه داشته باشیم که نتایج عمل تعویض مفصل لگن به روش قدامی  از نظر تسکین درد و بهبود عملکرد، فوق‌العاده است. با این حال تا به امروز هیچ مطالعه‌ای ثابت نکرده که این روش برای همه بیماران بهترین گزینه جراحی است. اما  باید علاوه بر فواید کوتاه مدت جراحی، عوارض ناشی از آن  را هم بررسی کنیم.  در روش قدامی 90 درصد مواقع جراحی کاملا موفقیت آمیز بوده و کمترین عوارض را برای بیمار داشته است.

 

ریسک‌های مشابه در روش‌های قدامی و خلفی چه هستند؟

در هر دو روش تعویض مفصل ران، ریسک آسیب عصبی وجود دارد. در تعویض مفصل لگن به روش قدامی، ناحیه موردجراحی در نزدیکی عصب جانبی ران قرار دارد که از جلوی لگن گذشته و از هیپ عبور می‌کند تا حس را به ران بیرونی منتقل کند. این امر بر کنترل یا قدرت عضلانی تأثیری نمی‌گذارد.

بعد از جراحی تعویض مفصل ران به روش قدامی، احتمال بی‌حسی در ران، و در موارد نادری، تحریک دردناک پوست، به‌خاطر عصبی به‌نام مرالژیا پارستتیکا (Meralgia Paresthetica) هم وجود دارد.

البته این وضعیت بسیار نادر است و در کمتر از یک‌درصد بیمارانی اتفاق می‌افتد که عمل جراحی تعویض مفصل ران به روش قدامی انجام می‌دهند.

بعضی مطالعات هم حاکی از آن هستند که ریسک آسیب به اعصاب اصلی نزدیک لگن، به‌ویژه عصب سیاتیک، در عمل قدامی کمتر از عمل خلفی است. دلیلش این است که عصب سیاتیک در پشت مفصل ران حرکت می‌کند و هنگام جراحی به روش قدامی، در معرض آسیب قرار نمی‌گیرد.

 

ریکاوری تعویض مفصل لگن قدامی چگونه است و چه فرقی با روش خلفی دارد؟

کسانی که جراحی تعویض مفصل ران یا لگن به روش خلفی را تجربه می‌کنند، اقدامات احتیاطی بیشتری را باید مدنظر قرار دهند، در نتیجه استرس بیشتری دارند. برای مثال، نباید در رختخواب به پهلو بچرخند؛ یا اگر کلیدشان روی زمین بیفتد، نمی‌توانند خم شوند و آن را بردارند.

چون در روش خلفی، بافت‌های نرم آسیب دیده و شل شده‌اند و تا وقتی بهبودی کامل حاصل نشود، که به‌طور معمول 3 تا 4 ماه طول می‌کشد، امکان دررفتگی لگن وجود دارد.

اما در تعویض مفصل لگن قدامی بافت‌های نرم دست‌نخورده باقی می‌مانند، در نتیجه لگن بهتر حفظ شده، و بهبودی کامل هم سریع‌تر به دست می‌آید.

اقدامات احتیاطی بعد از جراحی تعویض مفصل ران یا لگن به روش قدامی، خیلی کم هستند. حتی در مواردی، بیمار در همان روز عمل جراحی، مرخص می‌شود تا به منزل برود، بدون اینکه نگران دررفتگی لگن باشد.

 

 

در جراحی به روش خلفی، حتما فیزیوتراپی هم تجویز می‌شد. اما در بسیاری از موارد تعویض مفصل لگن قدامی مفصل موردنظر، با ورزش‌های ساده‌ای مانند پیاده‌روی، به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد. البته باز هم فیزیوتراپی توصیه می‌شود.

جالب است بدانید یکی از بهترین تمرین‌ها برای بهبود تعویض مفصل لگن به روش قدامی این است که به فروشگاه بزرگی بروید، چرخ‌دستی بردارید و میان قفسه‌های فروشگاه دور بزنید!

یکی از بزرگ‌ترین مزایای ریکاوری عمل تعویض مفصل لگن به روش قدامی، این است که نیازی به رعایت احتیاط‌های خاص روش خلفی، مانند خم نشدن 90درجه‌ای یا روی‌هم نینداختن پاها نخواهید داشت. دلیل این تفاوت  در این است که خطر دررفتگی لگن و ایجاد اختلاف در طول پاها، در جراحی به روش قدامی، خیلی کمتر است.

البته در نهایت، هر دوی این روش‌های تعویض مفصل ران درصد موفقیت بالایی دارند. بهتر است بیش از آنکه روی انتخاب روش تمرکز کنید، به تجربه و شهرت جراح ارتوپد در عمل‌های موفقیت‌آمیز دقت داشته باشید.

مسلما پزشک متخصص و باتجربه، بهترین روش را با توجه به شرایط خاص شما توصیه کرده، و اطمینان حاصل می‌کند که عوارض بسیار کمی برایتان داشته باشد.

 

جمع بندی

اخیرا با پیشرفت تکنیک های جراحی و روی کار آمدن ابزار های پیشرفته، جراحی مفصل لگن به روش قدامی تبدیل به گزینه مناسبی برای بیمارانی که باید تعویض کامل مفصل لگن را انجام دهند شده است. در حال حاضر انجام این عمل توسط یک جراح مجرب میتواند منجر به بهبودی طی هفته های بعد از عمل شود و کیفیت زندگی بیمار را بهبود بخشد.

تحقیات نشان داده جراحانی که از روش‌های مختلفی برای درمان بیماران خود استفاده می‌کنند نتایج بهتری داشته اند. از آنجایی که دکتر امین جواهری تجربه زیادی در عمل تعویض مفصل لگن و زانو دارد، روش جراحی مناسب برای آناتومی بدن و شرایط شما توصیه می‌کند.