اگر در زانوهای خود احساس درد و ناراحتی میکنید، تنها نیستید. سالانه حدود 18 میلیون نفر برای درمان زانودرد خود به پزشک مراجعه میکنند. زانودرد میتواند فعالیتهای روزانه مانند ورزش، بالا رفتن از پلهها و کارهای روزمره را مختل کند. برای بسیاری، این درد ناشی از آرتروز (بیماری مزمن و دژنراتیو که باعث التهاب مفاصل بهدلیل تجزیه تدریجی غضروف زانو میشود) است. آرتروز شایعترین شکل آرتریت است و گفته میشود که حدود 30 درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار میدهد. بیمارانی که از زانودرد خفیف یا متوسط رنج میبرند، میتوانند از درمانهای خانگی برای تسکین درد بهرهمند شوند. در ادامه به توضیح انواع درمانهای خانگی زانودرد میپردازیم:
درمانهای موضعی
ممکن است به تازگی از یک دویدن طولانی به خانه آمده باشید و متوجه شده باشید که زانوهایتان ناراحتی خفیفی دارند اما میخواهید از مصرف داروهای خوراکی برای تسکین درد خودداری کنید. درمانهای موضعی میتوانند به کاهش درد کمک کنند.
کرم کپسایسین
کپسایسین ماده فعال فلفل چیلی است که درصورت استفاده به شکل پماد، لوسیون و پچهای پوستی میتواند درد را تسکین دهد. کپسایسین علت احساس سوزشی است که شما با فلفل چیلی احساس میکنید و برخی تحقیقات نشان میدهند که سلولهای عصبی را از مواد شیمیایی که پیامهای درد را به مغز شما ارسال میکنند، تخلیه میکند.
گزارشی در سال 2014 شواهد ثابتی را نشان داد که درمانهای کپسایسین برای تسکین درد استئوآرتریت مؤثر هستند. برخی از پزشکان توصیه میکنند که چندین بار در روز از این کرم استفاده کنید. باید ابتدا کرم را روی قسمت کوچکی از پوست آزمایش کنید تا مطمئن شوید که واکنش آلرژیک ندارید. همچنین، از استفاده از محصولات کپسایسین بر روی زخمهای باز خودداری کنید.
روغنهای ضروری
اسانسها (روغنهای ضروری) به عصارههای گیاهی غلیظی اطلاق میشوند که به روغنهایی تقطیر میشوند، که در طب جایگزین مدرن استفاده میشوند، اما برای قرنها بخشی از درمانهای دارویی بودهاند. روغن های ضروری توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تأیید نمیشوند، بنابراین در هنگام استفاده از آنها باید با احتیاط عمل کنید. این روغنها جزء کلیدی رایحهدرمانی هستند، که در آن عطرهای این محصولات گیاهی سیگنالهایی را برای تسکین درد به مغز میفرستند (بهویژه وقتی صحبت از آرتریت میشود).
مطالعهای در سال 2016 بررسی کرد که چگونه این نوع رایحهدرمانی مبتنی بر اسانس میتواند بر درد ناشی از آرتروز زانو تأثیر بگذارد. در این مطالعه، 90 نفر بهطور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند: آنهایی که ماساژ آروماتراپی با اسانس اسطوخودوس دریافت کردند، گروه دارونما که ماساژ با روغن بادام دریافت کردند، و گروه کنترل بدون ماساژ. این روغندرمانی بهطور قابل توجهی درد افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو را در مقایسه با دو گروه دیگر کاهش داد.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی موضعی
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) داروهای مسکن رایجی هستند که برای درمان بیماریهایی مانند تاندونیت و آرتریت و سایر موارد استفاده میشوند. این داروها برای تسکین درد مفاصل و معمولاً برای درد زانو در آرتروز تجویز میشوند.
مکملها
مصرف مکملهای طبیعی یکی دیگر از راههای رایج برای کاهش ناراحتی ناشی از زانودرد است.
زردچوبه
زردچوبه ادویهای است که از دیرباز در طب آیورودا استفاده می شده است. درحالیکه تحقیقات زیادی درمورد اثربخشی آن در تسکین درد وجود ندارد، تجزیه و تحلیلهای مختلف نشان میدهند که زردچوبه علائم آرتروز را بهبود میبخشد. اما مطالعات دقیقتری برای تأیید اثر درمانی زردچوبه برای آرتریت موردنیاز است.
زنجبیل
تحقیقات نشان دادهاند که زنجبیل آرتروز را درمان میکند و بهطور بالقوه میتواند جایگزینی برای داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی باشد. در مطالعهای روی 247 شرکتکننده، درد زانو در بین 63 درصد از افرادی که محصولات درمانی زنجبیل دریافت کردند در مقایسه با 50 درصد از گروه دارونما بهطور قابل توجهی کاهش یافت.
زنجبیل به اشکال مختلفی موجود است، ازجمله:
- مکمل
- چای زنجبیل از پیش ساختهشده یا خانگی از ریشه زنجبیل
- ادویه آسیابشده یا ریشه زنجبیل برای طعم دادن به غذاها
ویتامین ای
بررسیای در سال 2018 نشان داد که مکملهای ویتامین ای بهدلیل ویژگیهای آنتیاکسیدانیشان ممکن است برای زانودرد مفید باشند. محققان به این نتیجه رسیدند که ویتامین ای ممکن است با بهبود استرس اکسیداتیو و التهاب مفصل، پیشرفت آرتروز را به تأخیر بیندازد. بااینحال، آنها همچنین ذکر کردند که مطالعات بیشتر ضروری هستند.
گلوکوزامین/ کندرویتین
تحقیقات مختلفی درمورد اثرات تسکین درد مکملهای گلوکزامین و کندرویتین انجام شدهاند. مطالعهای در سال 2016 به بررسی نقش گلوکزامین و کندرویتین بر روی 164 بیمار مبتلا به زانودرد ناشی از آرتروز پرداخته است. این مطالعه زود متوقف شد؛ زیرا کسانی که مکمل مصرف می کردند نسبت به کسانی که نسخه دارونمای مکمل را مصرف میکردند علائم بدتری داشتند. قبل از استفاده از این مکمل برای مدیریت علائم آرتروز خود ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
متیل سولفونیل متان (MSM)
برخی تحقیقات نشان دادهاند که این مسکن رایج ممکن است برای زانودرد مفید باشد. مطالعه روی 50 مرد و زن 40 تا 76 ساله نشان داد که دوز 3 گرم متیل سولفونیل متان دو بار در روز باعث بهبود درد و عملکرد فیزیکی زانو میشود. محققان معتقدند مطالعات بیشتری درمورد مکمل موردنیاز است.
پوست درخت بید
برخی از افراد از عصاره پوست درخت بید برای درد مفاصل استفاده میکنند؛ زیرا ممکن است به تسکین درد و التهاب کمک کند. بااینحال، مطالعات شواهد ثابت کافی برای اثبات کارایی آن پیدا نکردهاند.
ممکن است برخی از مشکلات ایمنی نیز وجود داشته باشند. بنابراین قبل از مصرف پوست درخت بید، در موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- درصورت ابتلا به مشکلات گوارشی، دیابت یا مشکلات کبدی
- درصورت مصرف داروهای رقیقکننده خون یا داروهای کاهش فشار خون
- درصورت مصرف داروی ضدالتهاب
- درصورت مصرف استازولامید برای درمان حالت تهوع و سرگیجه
- درصورت آلرژی به آسپرین
- در صورتی که سن شما کمتر از 18 سال است
قبل از استفاده از هر داروی طبیعی یا جایگزین با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
درمانها
فراتر از مکملها و درمانهای موضعی، طیف وسیعی از درمانها وجود دارند که میتوانند به تسکین درد مزمن زانو کمک کنند:
- یخ یا گرما. یخ و گرمادرمانی میتوانند به درد مفاصل ناشی از آرتریت کمک کنند. روماتولوژیستها میگویند کمپرس یا چسب حرارتی معمولاً برای تسکین زانودرد ناشی از آرتروز بهترین کار را انجام میدهند، اما برخی افراد متوجه میشوند که سرما به کاهش درد آنها بهتر کمک میکند. در اینجا چند نکته برای اعمال گرما و سرمادرمانی وجود دارند:
- بین سرما و گرمادرمانی تناوب برقرار کنید.
- حرارت را هر بار تا 20 دقیقه اعمال کنید.
- برای 2 روز اول پس از آسیب، از پدهای سرد به مدت 20 دقیقه، چهار تا هشت بار در روز استفاده کنید.
- در 24 ساعت اول پس از آسیب بیشتر از یک بسته ژل یا سایر بستههای سرد استفاده کنید.
- هرگز یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید.
- قبل از استفاده بررسی کنید که پد حرارتی خیلی داغ نباشد.
- اگر در مفاصل احساس گرما میکنید از گرمادرمانی استفاده نکنید.
- دوش آب گرم در صبح ممکن است سفت شدن مفاصل را کاهش دهد.
- پارافین و پمادهای حاوی کپسایسین راههای دیگری برای اعمال گرما و سرما هستند.
- ماساژ. ماساژدرمانی جایگزینی رایج برای تسکین درد زانو است. در حالی که انواع مختلفی از این درمان وجود دارند، ماساژ ساده، ورز دادن مفاصل دردناک با بند انگشتان، دستها یا ابزار ماساژ میتواند به تسکین زانودرد کمک کند.
- فیزیوتراپی. فیزیوتراپ میتواند به شما کمک کند تا بفهمید زانوهای شما چگونه کار میکنند، درد در کجا قرار دارد و ممکن است از درمان دستی و ماساژ، سونوگرافی برای درمان اسپاسم و تحریک الکتریکی استفاده کند.
سبک زندگی
برخی از مداخلات برای زانودرد شامل تغییرات ساده در سبک زندگی و عادات شما هستند، ازجمله:
- رژیم غذایی. یک رژیم غذایی کامل که سرشار از غذاهای گیاهی، ماهی، غلات کامل، آجیل و لوبیا است میتواند به مدیریت علائم و درد آرتریت کمک کند. رژیم غذایی مدیترانهای، روغن ماهی، چای سبز، ادویهها و گیاهان دارویی باعث کاهش التهاب و سفتی صبحگاهی در مفاصل میشوند.
- ورزش. یک بررسی در سال 2013 نشان میدهد که ورزشهای درمانی مانند تمرینات هوازی، تمرینات قدرتی و شنا التهاب را تسکین میدهند، مفاصل و زانوهای شما را تقویت میکنند. ورزش روزانه می تواند به شما کمک کند عضلات خود را قوی نگه دارید و تحرک خود را حفظ کنید. ورزش ابزاری ضروری برای درمان آرتروز و سایر علل زانودرد است. استراحت دادن به پا یا محدود کردن حرکت ممکن است به شما در جلوگیری از درد کمک کند، اما همچنین میتواند مفصل را سفت کند و سرعت بهبودی را کاهش دهد. درمورد آرتروز، ورزش کافی ممکن است سرعت آسیب به مفصل را افزایش دهد. فعالیتهای کمتأثیر ازجمله موارد زیر فعالیتهای ورزشی مناسبی هستند:
- دوچرخه سواري
- پیادهروی
- شنا یا ورزش در آب
- تای چی یا یوگا
- تای چی. این تمرین ذهن و بدن شامل یک سری تمرینات آهسته، مدیتیشن و تنفس ریتمیک است. نشان داده شده است که این ورزش به کاهش درد زانو و آرتریت کمک میکند. تحقیقات نشان داده است که این ورزش باعث کاهش درد و بهبود عملکرد زانو برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو میشود. در مطالعهای در سال 2009، محققان دریافتند که تمرین تای چی بهویژه برای افراد مبتلا به استئوآرتریت (OA) مفید است. رهنمودهای کالج آمریکایی روماتولوژی و بنیاد آرتریت آن را بهعنوان گزینهای درمانی برای آرتروز توصیه میکند. تای چی میتواند به کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی کمک کند. همچنین شامل تنفس عمیق و آرامش است که به کاهش استرس و مدیریت درد مزمن کمک میکند.
- گوش دادن به موسیقی. عمل ساده گوش دادن به موسیقی میتواند ازنظر روانی و جسمی بهعنوان درمانی مؤثر مورداستفاده قرار گیرد. موسیقیدرمانی را میتوان با تکنیکهای فیزیوتراپی همراه کرد. همچنین میتواند به کاهش درد و استرس کمک کند.
- کاهش استرس. یافتن راههایی برای کاهش استرس روانی میتواند درد جسمی را تسکین دهد. استرس روانی را میتوان با ورزش، گوش دادن به موسیقی و تمرین مدیتیشن کاهش داد. استرس بر بخشی از مغز تأثیر میگذارد که سیگنالهای عصبی را به سراسر بدن شما ازجمله زانوها ارسال میکند.
- مدیریت وزن. اضافه وزن و چاقی میتواند فشار بیشتری بر مفاصل زانو شما وارد کند. به گفته بنیاد آرتریت، 4.5 کیلوگرم وزن اضافی میتواند بین 7 تا 22 کیلوگرم به مفصل فشار بیاورد. این بنیاد همچنین به ارتباط بین چاقی و التهاب اشاره میکند. بهعنوان مثال، افرادی که دارای شاخص توده بدنی (BMI) بالا هستند، نسبت به افرادی که BMI پایینی دارند، شانس بیشتری برای ابتلا به آرتروز دست دارند. اگر یک مشکل سلامتی طولانیمدت باعث درد در زانوهای شما میشود، مدیریت وزن ممکن است با کاهش فشار روی آنها به تسکین علائم کمک کند. اگر زانودرد و BMI بالا دارید، پزشک میتواند به شما کمک کند برنامهای برای کمک به شما برای رسیدن به هدفتان تنظیم کنید. این برنامه احتمالاً شامل تغییر رژیم غذایی و ورزش خواهد بود.
از چه درمانهایی باید اجتناب کرد؟
درمانهایی که نباید برای زانودرد استفاده کرد عبارتاند از:
- مکملهای گلوکزامین
- مکملهای کندرویتین سولفات
- هیدروکسی کلروکین
- تحریک الکتریکی عصب ازطریق پوست (TENS)
- کفش و کفی اصلاحشده
سازمان غذا و دارو (FDA) مکملها و سایر داروهای گیاهی را تأیید نمیکند. بنابراین نمیتوانید از محتوای یک محصول گیاهی یا تأثیری که ممکن است داشته باشد مطمئن باشید.
قبل از امتحان هر نوع درمان مکمل با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شما مناسب است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شما میتوانید بسیاری از علل زانودرد را در خانه درمان کنید، اما برخی از آنها نیاز به مراقبتهای پزشکی دارند.
درصورت مشاهده هر یک از موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد شدید و تورم
- تغییر شکل یا کبودی شدید
- علائم در سایر قسمتهای بدن
- علائمی که بیشتر از چند روز باقی میمانند یا به جای بهتر شدن بدتر میشوند
- سایر بیماریهایی که میتوانند روند بهبودی را پیچیده کنند
- علائم عفونت مانند تب
پزشک شما یک معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. او ممکن است برخی از آزمایشات مانند آزمایش خون یا اشعه ایکس را برای تشخیص بیماری انجام دهد.
اگر مشکلی دارید که نیاز به کمک پزشکی دارد، هرچه زودتر به پزشک مراجعه کرده و درمان را شروع کنید تا چشمانداز بهتری داشته باشید.
جمعبندی
درد زانو یکی از مشکلاتی است که سالیانه تعداد زیادی از افراد را تحت تأثیر قرار میدهد. درد خفیف زانو را میتوان با روشهای درمانی خانگی ازجمله تغییر سبک زندگی، ورزشهای منظم و ... بهبود داد. بهتر است پیش از مصرف داروهای خانگی با پزشک خود مشورت کنید تا از تداخل دارویی جلوگیری شود. درصورت بدتر شدن علائم یا عدم درمان زانودرد با کمک روشهای خانگی، پزشک انجام عمل جراحی را به شما توصیه میکند. درصورت نیاز به عمل جراحی، از راهنماییهای دکتر علیرضا جواهری بهرهمند شوید.
حتما بخوانید: اطلاعات کامل جراحی تعویض مفصل زانو
منابع