اگر در زانوهای خود احساس درد و ناراحتی میکنید، تنها نیستید. سالانه حدود 18 میلیون نفر برای درمان زانودرد خود به پزشک مراجعه میکنند. زانودرد میتواند فعالیتهای روزانه مانند ورزش، بالا رفتن از پلهها و کارهای روزمره را مختل کند. برای بسیاری، این درد ناشی از آرتروز زانو (بیماری مزمن و دژنراتیو که باعث التهاب مفاصل بهدلیل تجزیه تدریجی غضروف زانو میشود) است. آرتروز شایعترین شکل آرتریت است و حدود 30 درصد از جمعیت را تحت تأثیر قرار میدهد.
درمان زانو درد بسته به علت درد متفاوت است و از درمانهای غیرجراحی ساده همچون استراحت تا جراحی پیچیده زانو متغیر است اما درمان بهموقع این عارضه بسیار اهمیت دارد.
درمانهای خانگی نیز به درمان درد زانو کمک میکنند. این روشها کمهزینه هستند و باعث تسکین درد و بهبود کیفیت زندگی میشوند. البته باید توجه داشته باشید این روشها بهعنوان درمانی موقتی عمل میکنند و برای برطرف کردن ریشه مشکل حتماً باید به پزشک مراجعه کنید و از درمانهای تخصصی بهرهمند شوید.
بیمارانی که از زانودرد خفیف یا متوسط رنج میبرند، میتوانند از درمانهای خانگی برای تسکین درد بهرهمند شوند. در ادامه به توضیح انواع درمانهای خانگی زانودرد میپردازیم:
درمانهای موضعی
ممکن است بهتازگی از دویدنی طولانی به خانه آمده باشید و متوجه شده باشید که زانوهایتان ناراحتی خفیفی دارند اما میخواهید از مصرف داروهای خوراکی برای تسکین درد خودداری کنید. درمانهای موضعی میتوانند به کاهش درد کمک کنند.
کرم کپسایسین
کپسایسین، ماده فعال فلفل چیلی است که درصورت استفاده به شکل پماد، لوسیون و پچهای پوستی میتواند درد را تسکین دهد. کپسایسین علت احساس سوزشی است که شما با فلفل چیلی احساس میکنید و برخی تحقیقات نشان میدهند که سلولهای عصبی را از مواد شیمیایی که پیامهای درد را به مغز شما ارسال میکنند، تخلیه میکند.
گزارشی در سال 2014 شواهد ثابتی را نشان داد که درمانهای کپسایسین برای تسکین درد استئوآرتریت مؤثر هستند. برخی از پزشکان توصیه میکنند که چندین بار در روز از این کرم استفاده کنید. توجه داشته باشید باید ابتدا کرم را روی قسمت کوچکی از پوست آزمایش کنید تا مطمئن شوید که واکنش آلرژیک ندارید. همچنین، از استفاده از محصولات کپسایسین بر روی زخمهای باز خودداری کنید.
روغنهای ضروری
اسانسها (روغنهای ضروری) به عصارههای گیاهی غلیظی گفته شده که به روغنهایی تقطیر میشوند که در طب جایگزین مدرن مورد استفاده قرار میگیرند. این روغنها قرنها بخشی از درمانهای دارویی بودهاند. روغن های ضروری توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) تأیید نمیشوند، بنابراین در هنگام استفاده از آنها باید با احتیاط عمل کنید. این روغنها جزء کلیدی رایحهدرمانی هستند، که در آن عطرهای این محصولات گیاهی سیگنالهایی را برای تسکین درد به مغز میفرستند (بهویژه وقتی صحبت از آرتریت میشود).
مطالعهای در سال 2016 بررسی کرد که چگونه این نوع رایحهدرمانی مبتنی بر اسانس میتواند بر درد ناشی از آرتروز زانو تأثیر بگذارد. در این مطالعه، 90 نفر بهطور تصادفی به سه گروه تقسیم شدند: آنهایی که ماساژ آروماتراپی با اسانس اسطوخودوس دریافت کردند، گروه دارونما که ماساژ با روغن بادام دریافت کردند، و گروه کنترل بدون ماساژ. این روغندرمانی بهطور قابل توجهی درد افراد مبتلا به استئوآرتریت زانو را در مقایسه با دو گروه دیگر کاهش داد.
روغن خردل
روغن خردل فواید زیادی در درمان انواع بیماریها در بدن شما ازجمله درد زانو دارد. این روغن به تحریک جریان خون در رگهای اطراف زانو و کاهش درد در عضلات و مفاصل کمک میکند. میتوانید روغن خردل را برای درمان درد زانو با استفاده از روش زیر استفاده کنید:
- یک حبه سیر خردشده را به روغن خردل اضافه کنید.
- سپس مقداری روغن خردل را کف دست خود بمالید و روی زانوی آسیبدیده خود ماساژ دهید.
- برای بهترین نتایج، این کار را تا حد امکان بهصورت روزانه انجام دهید.
روغن نارگیل
روغن نارگیل فواید زیادی ازجمله تقویت سیستم ایمنی، درمان گرفتگی عضلات و درد زانو دارد. این روغن دارای خواص ضدالتهابی و مسکن است و سطوح بالای اسید لوریک میتواند روند بهبودی درد زانوی شما را تسهیل کند. روشهای مختلفی برای استفاده از روغن نارگیل برای درمان درد زانو وجود دارند. میتوانید روغن نارگیل را به رژیم غذایی روزمره خود اضافه کنید، یا آن را بهصورت لایهای نازک روی مفاصل زانوی خود بمالید. همچنین میتوانید از آن بهعنوان روغن ماساژ با سایر مواد مانند کافور یا روغن ضروری استفاده کنید. ماساژ زانو با استفاده از روغن نارگیل به بهبود گردش خون کمک میکند. این کار به تسریع روند بهبودی درد زانوی شما کمک میکند.
لیمو
لیمو بهدلیل فوایدش بهعنوان درمانی مؤثر برای تسکین درد زانو عمل میکند. بهعنوان مثال، اسید سیتریک موجود در لیمو به کاهش اسید اوریک که باعث انواع خاصی از آرتروز میشود، کمک میکند. خواص ضدالتهابی لیمو به کاهش التهاب، درد و تورمی که به درد زانو تبدیل میشود، کمک میکنند. روشهای مختلفی برای استفاده از لیمو برای تسکین درد زانو وجود دارند. میتوانید پوست لیمو (پیچیدهشده در پارچه پنبهای) را با روغن کنجد گرم آغشته کنید و روی ناحیه آسیبدیده زانوی خود قرار دهید. سعی کنید این کار را دو بار در روز تا زمانی که درد از بین برود انجام دهید. متناوباً، میتوانید چای لیمو یا لیمو مخلوط با آب مصرف کنید.
سرکه سیب
سرکه سیب درمانی طبیعی است که مدتهاست بهدلیل خواص درمانیاش مورد استفاده قرار میگیرد. میتوان آن را بهصورت داخلی با مخلوط کردن یک قاشق غذاخوری در یک لیوان آب برای کمک به کاهش التهاب مصرف کرد یا بهصورت موضعی روی زانو برای کاهش تورم استفاده کرد. این ماده التهاب و تورم را کاهش میدهد و به تجزیه رسوبات کلسیم کمک میکند.
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی موضعی
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) داروهای مسکن رایجی هستند که برای درمان بیماریهایی مانند تاندونیت و آرتریت و سایر موارد استفاده میشوند. این داروها برای تسکین درد مفاصل و معمولاً برای درد زانو در آرتروز تجویز میشوند.
کمپرس سرد و گرم
استفاده از کمپرس گرم و سرد به درمان درد خفیف زانو ناشی از آسیب بافت نرم مانند رگ به رگ شدن کمک میکند. گرما و سرمادرمانی به درمان علت اصلی درد زانو کمک نمیکنند اما علائم بیماری را تسکین میدهند.
در اینجا چند نکته برای اعمال گرما و سرمادرمانی وجود دارند:
- بین سرما و گرمادرمانی تناوب برقرار کنید.
- حرارت را هر بار تا 20 دقیقه اعمال کنید.
- برای 2 روز اول پس از آسیب، از پدهای سرد بهمدت 20 دقیقه، چهار تا هشت بار در روز استفاده کنید.
- در 24 ساعت اول پس از آسیب بیشتر از یک بسته ژل یا سایر بستههای سرد استفاده کنید.
- هرگز یخ را مستقیماً روی پوست قرار ندهید.
- قبل از استفاده بررسی کنید که پد حرارتی خیلی داغ نباشد.
- اگر در مفاصل احساس گرما میکنید از گرمادرمانی استفاده نکنید.
- دوش آب گرم در صبح ممکن است سفت شدن مفاصل را کاهش دهد.
- پارافین و پمادهای حاوی کپسایسین راههای دیگری برای اعمال گرما و سرما هستند.
مدیریت وزن
اضافه وزن و چاقی میتواند فشار بیشتری بر مفاصل زانو شما وارد کند. به گفته بنیاد آرتریت، 4.5 کیلوگرم وزن اضافی میتواند بین 7 تا 22 کیلوگرم به مفصل فشار بیاورد. این بنیاد همچنین به ارتباط بین چاقی و التهاب اشاره میکند. بهعنوان مثال، افرادی که دارای شاخص توده بدنی (BMI) بالا هستند، نسبت به افرادی که BMI پایینی دارند، شانس بیشتری برای ابتلا به آرتروز دست دارند. اگر مشکل سلامتی طولانیمدت باعث درد در زانوهای شما میشود، مدیریت وزن ممکن است با کاهش فشار روی آنها به تسکین علائم کمک کند. اگر زانودرد و BMI بالا دارید، پزشک میتواند به شما کمک کند برنامهای برای کمک به شما برای رسیدن به هدفتان تنظیم کنید. این برنامه احتمالاً شامل تغییر رژیم غذایی و ورزش خواهد بود.
مکملها
مصرف مکملهای طبیعی یکی دیگر از راههای رایج برای کاهش ناراحتی ناشی از زانودرد است.
زردچوبه
زردچوبه، ادویهای است که از دیرباز در طب آیورودا استفاده می شده است. درحالیکه تحقیقات زیادی درمورد اثربخشی آن در تسکین درد وجود ندارد، تجزیه و تحلیلهای مختلف نشان میدهند که زردچوبه علائم آرتروز را بهبود میبخشد. اما مطالعات دقیقتری برای تأیید اثر درمانی زردچوبه برای آرتریت موردنیاز هستند.
زنجبیل
تحقیقات نشان دادهاند که زنجبیل آرتروز را درمان میکند و بهطور بالقوه میتواند جایگزینی برای داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی باشد. در مطالعهای روی 247 شرکتکننده، درد زانو در بین 63 درصد از افرادی که محصولات درمانی زنجبیل دریافت کردند در مقایسه با 50 درصد از گروه دارونما بهطور قابل توجهی کاهش یافت.
زنجبیل به اشکال مختلفی موجود است، ازجمله:
- مکمل
- چای زنجبیل از پیش ساختهشده یا خانگی از ریشه زنجبیل
- ادویه آسیابشده یا ریشه زنجبیل برای طعم دادن به غذاها
ویتامین ای
بررسیای در سال 2018 نشان داد که مکملهای ویتامین ای بهدلیل ویژگیهای آنتیاکسیدانیشان ممکن است برای زانودرد مفید باشند. محققان به این نتیجه رسیدند که ویتامین ای ممکن است با بهبود استرس اکسیداتیو و التهاب مفصل، پیشرفت آرتروز را به تأخیر بیندازد. بااینحال، آنها همچنین ذکر کردند که مطالعات بیشتر ضروری هستند.
گلوکوزامین/ کندرویتین
تحقیقات مختلفی درمورد اثرات تسکین درد مکملهای گلوکزامین و کندرویتین انجام شدهاند. مطالعهای در سال 2016 به بررسی نقش گلوکزامین و کندرویتین بر روی 164 بیمار مبتلا به زانودرد ناشی از آرتروز پرداخته است. این مطالعه زود متوقف شد؛ زیرا کسانی که مکمل مصرف می کردند نسبت به کسانی که نسخه دارونمای مکمل را مصرف میکردند علائم بدتری داشتند. بنابراین قبل از استفاده از این مکمل برای مدیریت علائم آرتروز خود ابتدا با پزشک خود مشورت کنید.
متیل سولفونیل متان (MSM)
برخی تحقیقات نشان دادهاند که این مسکن رایج ممکن است برای زانودرد مفید باشد. مطالعه روی 50 مرد و زن 40 تا 76 ساله نشان داد که دوز 3 گرم متیل سولفونیل متان دو بار در روز باعث بهبود درد و عملکرد فیزیکی زانو میشود. محققان معتقدند مطالعات بیشتری درمورد مکمل موردنیاز هستند.
پوست درخت بید
برخی از افراد از عصاره پوست درخت بید برای درد مفاصل استفاده میکنند؛ زیرا ممکن است به تسکین درد و التهاب کمک کند. بااینحال، مطالعات شواهد ثابت کافی برای اثبات کارایی آن پیدا نکردهاند.
ممکن است برخی از مشکلات ایمنی نیز وجود داشته باشند. بنابراین قبل از مصرف پوست درخت بید، در موارد زیر با پزشک خود مشورت کنید:
- درصورت ابتلا به مشکلات گوارشی، دیابت یا مشکلات کبدی
- درصورت مصرف داروهای رقیقکننده خون یا داروهای کاهش فشار خون
- درصورت مصرف داروی ضدالتهاب
- درصورت مصرف استازولامید برای درمان حالت تهوع و سرگیجه
- درصورت آلرژی به آسپرین
- در صورتی که سن شما کمتر از 18 سال است
قبل از استفاده از هر داروی طبیعی یا جایگزین با پزشک یا داروساز مشورت کنید.
مکمل منیزیم
منیزیم نقش مهمی در عملکرد و آرامش عضلات ایفا میکند. کمبود منیزیم میتواند به گرفتگی عضلات، اسپاسم و درد مفصل کمک کند. مصرف مکملهای منیزیم یا افزایش مصرف غذاهای غنی از منیزیم مانند آجیل، دانهها و سبزیجات برگدار میتواند به تسکین ناراحتی زانو کمک کند.
ورزش
مطالعهای در سال 2013 نشان میدهد که ورزشهای درمانی مانند تمرینات هوازی، تمرینات قدرتی و شنا التهاب را تسکین میدهند و مفاصل و زانوهای شما را تقویت میکنند. ورزش روزانه میتواند به شما کمک کند عضلات خود را قوی نگه دارید و تحرک خود را حفظ کنید. ورزش ابزاری ضروری برای درمان آرتروز و سایر علل زانودرد است. استراحت دادن به پا یا محدود کردن حرکت ممکن است به شما در جلوگیری از درد کمک کند، اما همچنین میتواند مفصل را سفت کند و سرعت بهبودی را کاهش دهد. درمورد آرتروز، گاهی ورزش ممکن است سرعت آسیب به مفصل را افزایش دهد. فعالیتهای کمتأثیر ازجمله موارد زیر فعالیتهای ورزشی مناسبی هستند:
- دوچرخهسواري
- پیادهروی
- شنا یا ورزش در آب
- تای چی یا یوگا
ورزش مخصوص زانو درد از جمله موثرترین روش های درمان زانو درد است که در تقویت عضلات و کم کردن فشار وارده بر زانو تاثیر دارد.
تای چی
این تمرین ذهن و بدن شامل یک سری تمرینات آهسته، مدیتیشن و تنفس ریتمیک است. نشان داده شده است که این ورزش به کاهش درد زانو و آرتریت کمک میکند. تحقیقات نشان دادهاند که این ورزش باعث کاهش درد و بهبود عملکرد زانو برای بیماران مبتلا به آرتروز زانو میشود. در مطالعهای در سال 2009، محققان دریافتند که تمرین تای چی بهویژه برای افراد مبتلا به استئوآرتریت (OA) مفید است. رهنمودهای کالج آمریکایی روماتولوژی و بنیاد آرتریت آن را بهعنوان گزینهای درمانی برای آرتروز توصیه میکند. تای چی میتواند به کاهش درد و افزایش دامنه حرکتی کمک کند. همچنین شامل تنفس عمیق و آرامش است که به کاهش استرس و مدیریت درد مزمن کمک میکند.
ماساژدرمانی
ماساژدرمانی جایگزینی رایج برای تسکین درد زانو است. در حالی که انواع مختلفی از این درمان وجود دارند، ماساژ ساده، ورز دادن مفاصل دردناک با بند انگشتان، دستها یا ابزار ماساژ میتواند به تسکین زانودرد کمک کند.
نمک اپسوم
نمک اپسوم حاوی خواص تسکیندهنده درد مانند منیزیم و سولفات است. منیزیم، نقش مهمی در کاهش التهاب در ناحیه آسیبدیده دارد. یکی از مؤثرترین راهها برای استفاده از نمک اپسوم برای درمان درد زانو، ازطریق استفاده از آن در وان حمام است. علاوهبراین، حمام نمک اپسوم به بهبود گردش خون کمک میکند. افزایش گردش خون درد را در ناحیه مفصل زانوی شما کاهش میدهد. برای انجام این کار، باید یک فنجان نمک اپسوم را به یک وان آب اضافه کنید.
تغییر سبک زندگی
برخی از مداخلات برای زانودرد شامل تغییرات ساده در سبک زندگی و عادات شما هستند، ازجمله:
- رژیم غذایی: رژیم غذایی کامل که سرشار از غذاهای گیاهی، ماهی، غلات کامل، آجیل و لوبیا است میتواند به مدیریت علائم و درد آرتریت کمک کند. رژیم غذایی مدیترانهای، روغن ماهی، چای سبز، ادویهها و گیاهان دارویی باعث کاهش التهاب و سفتی صبحگاهی در مفاصل میشوند.
- هیدراتاسیون: هیدراته ماندن برای حفظ سلامت مفاصل و کاهش درد زانو ضروری است. کمآبی میتواند منجر به سفتی مفصل و بدتر شدن التهاب شود. سعی کنید در طول روز حجم زیادی آب بنوشید و درصورت فعالیت بدنی شدید، مصرف نوشیدنیها را افزایش دهید.
- گوش دادن به موسیقی: عمل ساده گوش دادن به موسیقی میتواند ازنظر روانی و جسمی بهعنوان درمانی مؤثر مورد استفاده قرار گیرد. موسیقیدرمانی را میتوان با تکنیکهای فیزیوتراپی همراه کرد. همچنین میتواند به کاهش درد و استرس کمک کند.
- کاهش استرس: یافتن راههایی برای کاهش استرس روانی میتواند درد جسمی را تسکین دهد. استرس روانی را میتوان با ورزش، گوش دادن به موسیقی و تمرین مدیتیشن کاهش داد. استرس بر بخشی از مغز تأثیر میگذارد که سیگنالهای عصبی را به سراسر بدن شما ازجمله زانوها ارسال میکند.
از چه درمانهایی باید اجتناب کرد؟
درمانهایی که نباید برای زانودرد استفاده کرد عبارتاند از:
- مکملهای گلوکزامین
- مکملهای کندرویتین سولفات
- هیدروکسی کلروکین
- تحریک الکتریکی عصب ازطریق پوست (TENS)
- کفش و کفی اصلاحشده
سازمان غذا و دارو (FDA) مکملها و سایر داروهای گیاهی را تأیید نمیکند. بنابراین نمیتوانید از محتوای یک محصول گیاهی یا تأثیری که ممکن است داشته باشد مطمئن باشید.
قبل از امتحان هر نوع درمان مکمل با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شما مناسب است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
شما میتوانید بسیاری از علل زانودرد را در خانه درمان کنید، اما برخی از آنها نیاز به مراقبتهای پزشکی دارند.
درصورت مشاهده هر یک از موارد زیر با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد شدید و تورم
- تغییر شکل یا کبودی شدید
- علائم در سایر قسمتهای بدن
- علائمی که بیشتر از چند روز باقی میمانند یا بهجای بهتر شدن بدتر میشوند
- سایر بیماریهایی که میتوانند روند بهبودی را پیچیده کنند
- علائم عفونت مانند تب
پزشک ارتوپد معاینه فیزیکی انجام خواهد داد. او ممکن است برخی از آزمایشات مانند آزمایش خون یا اشعه ایکس را برای تشخیص بیماری انجام دهد.
اگر مشکلی دارید که نیاز به کمک پزشکی دارد، هرچه زودتر به پزشک مراجعه کرده و درمان را شروع کنید تا چشمانداز بهتری داشته باشید.
جمعبندی
درد زانو یکی از مشکلاتی است که سالیانه تعداد زیادی از افراد را تحت تأثیر قرار میدهد. درد خفیف زانو را میتوان با روشهای درمانی خانگی ازجمله تغییر سبک زندگی، ورزشهای منظم و ... بهبود داد. بهتر است پیش از مصرف داروهای خانگی با پزشک خود مشورت کنید تا از تداخل دارویی جلوگیری شود. درصورت بدتر شدن علائم یا عدم درمان زانودرد با کمک روشهای خانگی، پزشک انجام عمل جراحی را به شما توصیه میکند. درصورت نیاز به عمل جراحی، از راهنماییهای دکتر علیرضا جواهری بهرهمند شوید. برای دریافت نوبت با شماره های مطب تماس حاصل فرمایید.
حتما بخوانید: اطلاعات کامل جراحی تعویض مفصل زانو
منابع