تاندونیت کشکک زانو، آسیبی به تاندونی است که کشکک (Patella) را به استخوان ساق پا متصل می‌کند. تاندون کشکک با عضلات جلوی ران کار می‌کند تا زانو را صاف کند.
تاندونیت کشکک با نام زانوی جهنده نیز شناخته میشود. این آسیب در ورزشکارانی که ورزش‌هایشان شامل پرش‌های زیاد است، مانند بسکتبال و والیبال، شایع می‌باشد. اما افرادی که ورزش‌های پرشی انجام نمی‌دهند نیز می‌توانند به تاندونیت کشکک مبتلا شوند.
برای اکثر افراد، درمان تاندونیت کشکک با فیزیوتراپی برای تقویت عضلاتی که زانو را صاف می‌کنند (عضلات چهارسر ران)، آغاز میشود.
تاندونیت زانو چیست؟
به آسیب‌دیدگی و التهاب تاندون‌هایی که در مفصل زانو وجود دارد، تاندونیت زانو می‌گویند.
تاندون در مفصل زانو درست در قسمت جلویی زانو قرار دارد و ناحیه کشکک زانو را به برجستگی استخوان درشت‌نی متصل می‌کند. به همین جهت به این نوع آسیب‌دیدگی تاندون‌ها، تاندونیت کشکک زانو نیز می‌گویند.
نقش تاندون‌های زانو، انتقال نیروی عضلات چهار سر ران در هنگام خم و راست کردن زانو است و زمانی که این تاندون‌ها دچار آسیب‌دیدگی و التهاب می‌شوند، این فرایند دچار اختلال شده و بیمار در راست کردن زانو دچار درد و ناراحتی میشود.
علت تاندونیت زانو چیست و چه چیزی باعث این اتفاق میشود؟
عارضه تاندونیت زانو معمولاً در ورزشکارانی همچون بسکتبالیست‌ها، والیبالیست‌ها، فوتبالیست‌ها، رشته‌های دومیدانی، تنیس، اسکی و ... رخ می‌دهد.
تاندونیت زانو عموماً به‌دنبال چنین عواملی اتفاق میفتد:
- دویدن و پریدن و انجام حرکاتی که فشار زیادی به تاندون‌های زانو وارد می‌کنند.
- گرفتگی عضلات پا و نداشتن قدرت کافی در بروز این عارضه
- ضعیف بودن عضلات و ماهیچه اطراف زانو (عضلات همسترینگ و عضلات چهار سر ران)
- تخریب و فرسودگی تاندون‌های زانو با بالا رفتن سن
- عدم بهبودی کافی و کامل جراحت‌های حاد قبلی تاندون
- ورزش کردن در سطوح شیب‌دار و زمین‌های بازی سفت و سخت
تاندونیت کشکک زانو در ورزشکاران
هر شخصی ممکن است به این عارضه مبتلا شود، اما این آسیب دیدگی زانو بیشتر در بین ورزشکارانی که به بازی بسکتبال و والیبال مشغول هستند، دیده میشود. به‌طور کلی می‌توان گفت این عارضه بیشتر در افرادی دیده میشود که دائماً در حال پرش‌ها یا پریدن‌های مکرر هستند.
شاید بسیاری از ورزشکاران زانوی جهنده را تحت عنوان آسیب‌دیدگی خفیف در نظر بگیرند و فکری به حال درمان آن نکنند. اما ورزشکاران باید به خاطر داشته باشند که زانوی جهنده مشکلی جدی است و با گذر زمان بدتر میشود و درصورت بدتر شدن نیز دیگر نمی‌توانند به ادامه رقابت‌های خود بپردازند.
علائم پارگی تاندون زانو یا تاندونیت زانو
تاندون‌ها، نوارهای محکمی از جنس بافت‌های پیوندی بدن هستند که عضلات را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. ازآنجایی‌که تاندون زانو نیرو و فشار زیادی را جذب می‌کند، سریع‌تر از دیگر اجزای مفصل زانو در معرض آسیب‌دیدگی قرار می‌گیرد.
- التهاب و درد در قسمت جلوی زانو
- بروز درد در هنگام کشیدن پا
- سوزش زانو و گرم شدن این ناحیه
- شدید شدن درد در هنگام تکان دادن زانو
- تورم زانو و حساس بودن به لمس (ایجاد درد در هنگام لمس قسمت جلویی زانو)
در مراحل ابتدایی بیماری، درد تنها در حین انجام فعالیت یا ورزش ایجاد میشود و با گرم شدن بدن و پایان یافتن فعالیت‌ها تسکین می‌یابد. اما با شدت گرفتن بیماری، درد به‌قدری شدید میشود که بیمار حتی قادر نیست به‌درستی فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهد.
عوامل خطر
مجموعه‌ای از عوامل ممکن است در ابتلا به تاندونیت کشکک نقش داشته باشند. این عوامل عبارت‌اند از:
-
جنسیت: احتمال ابتلا به تاندونیت کشکک در مردها بیشتر است.
-
فعالیت فیزیکی: دویدن و پریدن اغلب با تاندونیت کشکک مرتبط هستند. تمرین بیش از ۲۰ ساعت در هفته برای این نوع ورزش‌های پرفشار، عامل خطر محسوب میشود. افزایش ناگهانی شدت یا تعداد دفعات انجام فعالیت نیز فشار را بر تاندون افزایش می‌دهد.
-
عضلات ران سفت: سفت بودن عضلات جلوی ران (عضلات چهارسر ران) و عضلات پشت ران (عضلات همسترینگ) می‌تواند فشار بر تاندون کشکک شما را افزایش دهد.
-
عضلات نامتعادل: اگر برخی از عضلات در پاهای شما بسیار قوی‌تر از بقیه باشند، این عدم تعادل می‌تواند به تاندون کشکک فشار وارد کند. این کشش نامتعادل می‌تواند باعث تاندونیت شود.
-
بیماری مزمن: برخی بیماری‌ها جریان خون به زانو را مختل می‌کنند که باعث ضعیف شدن تاندون می‌شوند. به‌عنوان مثال می‌توان به نارسایی کلیه، بیماری‌های خودایمنی مانند لوپوس یا آرتریت روماتوئید، و بیماری‌هایی مانند دیابت که بر نحوه استفاده بدن از غذا برای تولید انرژی (متابولیک) تأثیر می‌گذارند، اشاره کرد.
عوارض
ادامه فعالیت با وجود درد می‌تواند باعث پارگی‌های بیشتر و بزرگ‌تر در تاندون کشکک شود. در موارد نادر، تاندون ممکن است به‌طور کامل پاره شود.
تاندونیت کشکک می‌تواند ورزشکاران را از بازگشت به ورزش خود بازدارد.
چگونه می توان بیماری تاندونیت زانو را تشخیص داد؟
بیمارانی که مشکوک به آسیب‌دیدگی تاندون زانو یا تاندونیت زانو هستند باید به پزشک مراجعه کنند. فرایند تشخیص انواع آسیب‌دیدگی‌های زانو ازجمله تاندونیت معمولاً شامل مراحل زیر می‌باشد:
معاینه فیزیکی
در مرحله ابتدایی تشخیص پزشک قسمت آسیب‌دیده زانو را به منظور بررسی وجود تورم، محدودیت دامنه حرکتی، ساییدگی، کبودی یا علائم دیگر آسیب‌دیدگی زانو مورد معاینه و ارزیابی قرار دهد. پزشک در این فرایند احتمالاً از شما درمورد چگونگی آسیب‌دیدگی، سطح درد و علائم دیده‌شده سؤالاتی می‌پرسد.
بررسی سوابق پزشکی بیمار
بررسی سوابق پزشکی بیمار قبل از آسیب‌دیدگی می‌تواند به ارزیابی احتمال بروز تاندونیت زانو کمک کند. به یاد داشته باشید که پزشک احتمالاً سوابق پزشکی شما را به منظور تعیین بیماری‌های قبلی که ممکن است احتمال آسیب‌دیدگی را افزایش دهند، مورد بررسی قرار می‌دهد.
تصویربرداری از مفصل
زمانی که پزشک زانوی شما را به‌طور کامل مورد معاینه قرار داد، ممکن است از عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس یا تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام‌آرآی) برای تأیید تشخیص نهایی کمک بگیرد.
پزشک با ارزیابی و معاینه کامل زانو شما می‌تواند احتمالات دیگر را رد کند ، به تشخیص دقیق دست یابد و برنامه درمانی مناسب را پیشنهاد دهد.
برای درمان تاندونیت زانو چکار باید بکنیم؟
در مراحل ابتدایی با انجام چنین اقداماتی می‌توان درد و التهاب ناشی از بیماری تاندونیت زانو را درمان کرد:
- استراحت دادن به پا و امتناع از انجام فعالیت‌هایی که باعث وارد آمدن فشار بر زانو می‌شوند.
- در زمان استراحت پای آسیب‌دیده را بالاتر از سطح بدن قرار دهید.
- استفاده از داروها و مسکن‌های معمولی بدون نیاز به نسخه پزشک همچون ایبوپروفن، استامینوفن
- قرار دادن کمپرس گرم در محل درد
- برای کاهش درد، گرفتگی عضلاتی و تورم روزانه حدود 20دقیقه و چندین مرتبه یخ را در محل آسیب‌دیدگی قرار دهید.
- استفاده از زانوبند یا بریس که به کاهش درد و التهاب کمک زیادی می‌کند.
مرحله بعدی درمان زمانی آغاز میشود که بیمار به درمان‌های ساده و محافظانه‌کارانه خانگی پاسخ ندهد. در این صورت پزشک متخصص ارتوپد از چنین روش‌هایی برای درمان استفاده می‌نماید. این روش‌ها عبارت‌اند از:
تجویز داروهای قوی‌تر
استفاده از آسپرین، سدیم ناپروکسن (آلو) یا ایبوپروفن (ادویل، موترین IB و …) می‌تواند درد ناشی از تاندونیت را کاهش دهد. کرم‌های موضعی حاوی همراه داروهای ضدالتهاب می‌توانند روشی مؤثر در کاهش درد و بدون بروز عوارض جانبی ناشی از مصرف داروهای خوراکی ضدالتهاب به شمار روند.
تزریق داروی کورتیکواستروئید در اطراف تاندون
گاهی‌اوقات پزشک از تزریق داروی کورتیکواستروئید در اطراف تاندون و به منظور کاهش تاندونیت بهره می‌گیرد. تزریق کورتون، التهاب را کاهش می‌دهد و به کاهش درد کمک می‌نماید. کورتیکواستروئید برای تاندونیت‌های طولانی‌تر از سه ماه (تاندونیت مزمن) توصیه نمی‌شود؛ چرا که تکرار تزریق می‌تواند به تضعیف تاندون و افزایش احتمال پارگی آن بینجامد.
تزریق PRP
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت به درون زانو می‌تواند به تاندون ضعیف‌شده کمک کند تا به ترمیم و بازسازی فوری خود بپردازد.
پزشک برای تزریق پلاسما نمونه خون بیمار را تهیه می‌کند، سپس آن را درون سانتریفیوژ قرار می‌دهد تا پلاسمای غنی از پلاکت از بقیه محتویات خون جدا شود. در مرحله بعد پلاسمای تهیه‌شده به درون تاندون تزریق میشود. به‌طور کلی این فرایند حدود 20 دقیقه طول می‌کشد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی یکی از روش‌های مؤثر برای درمان انواع مشکلات زانو همچون تاندونیت زانو است که پزشک با آموزش برخی تمرینات و حرکات کششی مخصوص زانو و انجام درمان‌های دستی به مقابله با این آسیب‌دیدگی می‌پردازد.
حرکات کششی عضلات همسترینگ، حرکات مخصوص انقباضات عضلات چهار سر ران، حرکات ورزشی لانچ و تمریت اسکات از جمله تمریناتی هستند که برای درمان تاندونیت زانو تجویز می‌شوند.
اوزون تراپی
ازون فعال‌ترین شکل اکسیژن در جهان است. در روش اوزون تراپی از خواص اکسیژن استفاده میشود تا بافت‌ها، مفاصل، رباط‌ها و تاندون‌های آسیب‌دیده، خود را بازسازی کنند.
اوزون تراپی یکی دیگر از روش‌های درمان تاندونیت کشکک زانو است که از میزان موفقیت بالایی برخوردار است که این روش نیز همچون پی‌آرپی بر روند بهبودی و افزایش حرکت‌پذیری مفصل تأثیرگذار است.
ورزش درمانی
ورزش درمانی در درمان و توانبخشی آسیب‌دیدگی زانو تأثیر بسزایی دارد. ورزش‌های پرکاربرد در درمان تاندونیت کشکک زانو شامل موارد زیر هستند:
- ورزش‌های کششی به منظور افزایش اسپاسم و انعطاف‌پذیری عضلات زانو
- ورزش‌های قدرتی به منظور تقویت عضلات زانو و جلوگیری از آسیب‌دیدگی مجدد رباط‌های زانو
جراحی برای درمان تاندونیت کشکک زانو
در صورتی که سایر روش‌های درمانی در تسکین دردهای ناشی از تاندونیت کشکک زانو مؤثر نباشند، پزشک روش جراحی را برای ترمیم کشکک زانو پیشنهاد می‌دهد. پرکاربردترین جراحی که برای درمان تاندونیت کشکک زانو به کار می‌رود، جراحی آرتروسکوپی است که به صورت زیر انجام می شود:
آرتروسکوپی روش جراحی مؤثری برای درمان دردهای زانو است که با کمترین تهاجم انجام میشود. پزشک در این روش دستگاه آرتروسکوپ را ازطریق ایجاد چندین برش زانو، وارد زانو می‌کند تا با کمک آن کل مفصل را ببیند.
آیا راهی برای پیشگیری از ابتلا به تاندونیت زانو وجود دارد؟
به سختی می‌توان از بروز تاندونیت زانو پیشگیری کرد؛ زیرا اغلب به‌صورت تصادفی رخ می‌دهد. در عین حال می‌توانید اقداماتی را جهت احتیاط و جلوگیری از بروز آسیب انجام دهید:
- با انجام ورزش‌های کششی و مقاومتی مرتب، عضلات ران‌تان را قوی نگه دارید. استراحت زیاد باعث ضعیف شدن عضلات میشود و درد مفاصل را بدتر خواهد کرد.
- هنگام ورزش کفش‌هایی بپوشید که مناسب پای‌تان بوده و به‌خوبی آن را پوشش می‌دهند.
- قبل و بعد از تمرینات فیزیکی، بدنتان را گرم کنید و روی پای‌تان حرکات کششی انجام دهید.
- سعی کنید همیشه به‌مرور شدت تمرین‌ها را افزایش دهید و یک‌باره شدت آن را زیاد نکنید.
- اگر اضافه وزن دارید، کاهش وزن می‌تواند باعث کم شدن فشار وارد بر زانوها شود. البته حتماً نیاز نیست که به وزن ایده‌آل خود برسید. حتی تغییرات کوچک هم می‌توانند مؤثر باشند.
- برای جلوگیری از تاندونیت زانو باید رژیم غذایی غنی از کلسیم و ویتامین دی بخورید تا بدین طریق عضلات و ماهیچه‌های بدن را تقویت نمایید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
برای درد زانو، ابتدا روش‌های خودمراقبتی را امتحان کنید. این روش‌ها شامل یخ گذاشتن روی محل و کاهش یا توقف فعالیت‌هایی است که برای مدتی باعث بروز علائم شما می‌شوند.
اگر درد شما:
- ادامه پیدا می‌کند یا بدتر میشود،
- شما را از انجام فعالیت‌های روزانه باز می‌دارد،
- با تورم یا قرمزی در اطراف مفصل زانو همراه است،
با پزشک خود تماس بگیرید.
جمع‌بندی
بهبودی از تاندونیت کشکک می‌تواند ناامیدکننده باشد. ممکن است وسوسه شوید که دوره بهبودی خود را کوتاه کنید. اما فشار آوردن بیش‌ازحد و زودهنگام به بدن می‌تواند آسیب را بدتر کند.
درمورد انتظارات خود با پزشک صادق باشید. آنها به شما کمک می‌کنند و برنامه درمانی متناسب با اهداف شما تهیه می‌کنند و سلامت بلندمدت زانوی شما را در اولویت قرار می‌دهند.
منابع
سوالات متداول
هر کسی درد را به گونه‌ای متفاوت تجربه می‌کند، اما بیشتر افراد مبتلا به زانوی دونده، احساس درد مبهم و خفیف در جلوی زانوی خود دارند. درد معمولاً زمانی که از زانو استفاده یا آن را حرکت می‌دهید، به‌ویژه هنگام صاف کردن آن، بدتر میشود. حرکات خاصی مانند بالا یا پایین رفتن از پله‌ها یا اسکات معمولاً دردناک هستند.
مطالب مشابه
در عقب زدگی زانو، مفصل زانو در جهت اشتباه خم میشود که اغلب منجر به تورم، درد و آسیب بافتی می‌گردد. در موارد شدید، رباط‌هایی مانند رباط صلیبی قدامی (ACL)، رباط صلیبی خلفی (PCL)، یا رباط پوپلیتئال (رباطی که در امتداد پشت زانو قرار دارد) ممکن است دچار پیچ‌خوردگی (رگ به رگ شدن) یا پارگی شوند.
عفونت مفصل لگن وضعیتی جدی است که زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها به لگن یا بافت استخوانی اطراف آن حمله کنند. این عفونت‌ها می‌توانند باعث درد شدید، تورم و سفتی قابل توجهی شوند و حرکت یا استفاده عادی از مفصل لگن را دشوار سازند.
عفونت زانو وضعیت پزشکی جدی‌ای است که اغلب به درمان فوری و تهاجمی نیاز دارد. هنگامی که باکتری‌ها باعث آلوده شدن مایع مفصلی (مایعی که مفصل زانو را روان می‌کند) می‌شوند، عفونتی به نام عفونت مفصلی اتفاق میفتد.
آرتریت زانو به التهاب و تخریب غضروف مفصل زانو اشاره دارد؛ غضروفی که وظیفه دارد به‌عنوان ضربه‌گیر استخوان‌ها عمل کند و خم و راست شدن نرم و روان زانو را امکان‌پذیر سازد.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) برای لگن، گزینه درمانی ترمیمی است که برای رفع درد و التهاب ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتروز، پارگی‌های لابروم، یا سایر آسیب‌های بافت نرم طراحی شده است.
تاندونیت لگن، عارضه‌ای التهابی است که تاندون‌های اطراف مفصل لگن را درگیر می‌کند. می‌تواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام می‌دهند، مشاهده میشود.
آسیب‌های وارده به زانوها می‌توانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها یا استفاده از بیش‌ازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیت‌های روزانه شرکت کنید.
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آنها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.
بونیون، برآمدگی استخوانی است که در لبه داخلی مفصل شست پا ایجاد میشود. اگر متوجه برآمدگی روی شست پا شدید، به‌ویژه اگر درد، سفتی یا بی‌حسی در انگشتان پا یا پای خود تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید.