انواع تست های تشخیص پارگی و آسیب دیدگی مینیسک زانو

مینیسک چیست ؟

مینیسک بافتی غضروف مانند داخل زانو می باشد که باعث روان شدن و سهولت حرکت استخوان ساق و ران می باشد. در واقع مینیسک به تقویت و سلامت کلی مفصل زانو کمک می کند. هر یک از زانوهای انسان شامل دو مینسک داخلی  و خارجی است.

مینسک ها ضربات ناگهانی وارده به زانو را جذب می کنند و به تثبیت و پایداری مفصل زانو کمک می کنند. بدون وجود مینیسک فشار زیادی ناشی از وزن انسان روی استخوان ران و زانو تحمیل می شود که این فشار اضافی به مرور زمان باعث تخریب و ساییدگی مفاصل شده و منجر به بیماری های گوناگونی مانند آرتروز زانو می شود و مشکلات بسیاری را برای افراد به همراه دارد.

دلایل پارگی مینیسک

به صورت کلی می توان گفت دو نوع پارگی مینیسک زانو وجود دارد. یک نوع پارگی که در اثر برخورد و وارد شدن ضربه به زانو ایجاد می شود و نوع دیگر آن که در اثر بیماری های زمینه ای مانند آرتریت به وجود می آید.

صدمات وارده به زانو شامل انواع تروماها و حوادثی مانند پیچ خوردگی در ورزش می باشد که طی آن زانو آسیب می بیند و در صورت شدت ضربه وارده مینیسک زانو دچار پارگی می شود. اما منظور از بیماری های زمینه ای تخریب تدریجی مفصل زانو می باشد  که معمولا در دوندگان مشاهده می شود. مثلا هنگامی که ساق پای فرد جهت انجام فعالیت مورد نظر به حد کافی قوی نباشد باعث از بین رفتن مینسک به مرور زمان می شود.

صدمات وارد شده به مینیسک زانو در اکثر افراد مخصوصا ورزشکاران شیوع بسیاری دارد و یکی از دلایل رایج جراحی زانو در ورزشکاران همین آسیب دیدگی و پارگی مینیسک می باشد.

شایع ترین علائم پارگی منیسک زانو که اغلب بیماران نیز از آن شکایت دارند شامل درد، آب آوردن زانو، قفل شدن ناگهانی زانو و خالی کردن و بی ثباتی زانو می باشد. لازم به ذکر است که برخی بیماری ها نیز علائمی مشابه پارگی منیسک دارند و فرد دردی شبیه به درد پاره شدن منیسک را تجربه می کند. اما در حقیقت این درد ناشی از بیماری دیگری مانند آرتروز، آسیب دیدگی رباط ها یا سایر بیماری های مفصل زانو می باشد که تشخیص آن بر عهده متخصص ارتوپد بوده و مسلما روش درمان نیز متفاوت می باشد.

علائم پارگی مینیسک

•  تورم و احساس درد شدید در زانو به ویژه هنگام خم و راست کردن آن
•  احساس ترکیدن زانو پس از جراحت

 انواع مختلف درد در قسمت های مختلف زانو :

• درد در قسمت داخلی یا بیرونی زانو
• درد در حین پیچ خوردن زانو
• درد هنگام انجام حرکات اسکات زانو
• احساس درد هنگام راه رفتن و دویدن
• درد زانو در حین بالا فتن از پله ها
•  احساس سفتی در مفصل زانو و کاهش دامنه حرکتی فرد
• قفل شدن ناگهانی زانو
•  احساس بی ثباتی و ناپایداری در زانو
• ایجاد صدای تق تق زانو

تشخیص پارگی مینیسک

هنگام مراجعه به پزشک اولین قدم معاینه فیزیکی بیمار و تست های بالینی شامل خم و راست کردن زانو برای سنجش میزان درد بیمار می باشد که بستگی به میزان پارگی و آسیب دیدگی مینیسک زانو دارد.

پزشک زانوی آسیب دیده بیمار را با زانوی سالم مقایسه می کند و زانو را از لحاظ علائم پارگی منیسک مانند تورم و درد و میزان مایع مفصلی نیز مورد ارزیابی قرار می هد. اگر زانو قفل نکرده باشد پزشک آن را خم و راست کرده و میزان سفتی و دامنه حرکتی و صدای مفصل زانو را نیز بررسی می کند. در مرحله بعدی معاینه، پزشک جهت تشخیص دقیق تر و مشاهده میزان پارگی مینسک از بیمار تست ام آر آی یا سی تی اسکن می گیرد. ام آر آی رایج ترین روش برای تشخیص ضایعات مینیسک است و دقت تشخیص بالایی نیز دارد.

انواع تست های تشخیصی مینیسک شامل موارد زیر می باشد :

 تست تندرنس خط مفصلی ( Joint Line Tenderness )

بررسی وجود تندرنس موضعی در خط مفصلی اصلی ترین و مهم ترین تست بررسی پارگی و آسیب دیدگی مینیسک زانو می باشد. جهت انجام این تست پزشک زانوی بیمار را از قسمت مدیال یا لترال در خط مفصلی بین فمور و کندیل های تیبیا لمس می کند و احساس درد در این لمس نوعی یافته مثبت تلقی می شود.

تست مک موری برای ارزیابی پارگی مینیسک زانو

 تست مک موری ( McMurray test )

تست مک موری در صورت مثبت بودن احتمال پارگی مینیسک زانو را تا حد زیادی افزایش می دهد. جهت انجام این تست بیمار به پشت روی تخت دراز می کشد. پزشک در ابتدا زانوی بیمار را خم کرده، با یک دست خود زانو را گرفته و با دست دیگر خود کف پای بیمار را به طرف چپ می چرخاند و پس از آن زانوی بیمار را به آسانی صاف می کند.

اگر در حین صاف کردن زانو زانوی بیمار صدا ایجاد کند و یا بیمار دردی ناگهانی را احساس کند  نتیجه آزمایش مثبت بوده و به معنی پارگی و آسیب دیدگی منیسک می باشد. توجه به این نکته نیز ضروری می باشد که تست مک موری مثبت همیشه علامت آسیب دیدگی مینیسک نیست و آسیب دیدگی منیسک هم همواره شامل نتیجه مثبت تست مک موری نمی باشد.

 تست تسالی ( Thessaly test )

تست تسالی یک روش ارزشمند و با دقت تشخیص بالا جهت معاینه فیزیکی مبتلایان به آسیب دیدگی های حاد زانو می باشد. طبق تحقیقات و مقایسه های انجام شده نتیجه تست تسالی نسبت به تست های مک موری و یافتن تندرنس در خط مفصلی دقیق تر می باشد. جهت انجام این تست بیمار ایستاده و کف پای خود را روی زمین قرار داده است. در همین حالت پزشک دست های بیمار را در وضعیت صاف و کشیده می گیرد و از بیمار در خواست می کند که یکی از  زانوهای خود را 20 درجه خم کرده و سه مرتبه حرکت چرخشی به داخل و خارج را انجام دهد.

ارزیابی پارگی مینیسک زانو با تست اپلی

 تست فشار دادن اپلی یا آزمون ساییدگی زانو ( Apley test )

جهت انجام این تست بیمار به شکم خوابیده و زانوی خود را 90 درجه خم می کند. سپس پزشک با قراردادن محکم زانوی خود یا دست روی ران بیمار، ران را ثابت می کند. در همین حین پای بیمار را گرفته و ضمن چرخاندن تیبیا به داخل و خارج یک نیروی فشارنده هم به سمت پایین وارد می کند.

در این هنگام اگر بیمار احساس درد داشته باشد نتیجه تست مثبت بوده و بیمار دچار آسیب دیدگی مینیسک زانو شده است.

در صورتی که نتیجه ام آر آی نشان دهنده آسیب دیدگی مینیسک بود ولی نتایج سایر تست های تشخیص که در بالا توضیح دادیم منفی بودند وعلائم بالینی بیمار نیز شباهتی به آسیب مینیسک نداشت به احتمال قوی مشکل بیمار ارتباطی با پارگی منیسک نداشته و باید معاینات دیگری روی بیمار صورت گیرد تا تشخیص دقیق تر حاصل شود.

مطالعه بیشتر: جراحی مینیسک زانو با لیزر 

درمان پارگی مینیسک

روش های درمان پارگی مینسیک زانو شامل دو روش کلی جراحی و غیر جراحی می باشد که متخصص ارتوپد با توجه به وضعیت فیزیکی و سلامتی بیمار و همچنین میزان آسیب دیدگی مینیسک روش مناسب را انتخاب کرده و اقدام به درمان بیمارمی کند.

روش های درمان غیر جراحی پارگی مینسیک

•  بیمار فورا پس از آسیب دیدگی و احساس درد در زانوی خود باید استراحت کرده و فعالیت خود را متوقف کند.
•  ممکن است پزشک از شما بخواهد که برای مدتی از عصای زیر بغل یا عصا یا واکراستفاده نمایید تا فشار ناشی از وزن روی  زانوی آسیب دیده تحمیل نشود.
•  مصرف داروهای تجویز شده توسط پزشک جهت کاهش درد و تورم مفصل  زانو
•  استفاده از کمپرس یخ روی ناحیه دردناک زانو
•  استفاده از بریس یا زانو بند طبی
•  قرار دادن زانو در حالت استراحت کمی بالاتر از سطح قلب مانع  تورم و آب آوردن زانو می شود.
•  انجام نرمش ها و حرکات اصلاحی ارائه شده توسط پزشک متخصص و زیر نظر یک فیزیوتراپیست با تجربه. اشتباه و سهل انگاری در انجام این تمرینات ممکن است باعث بروز آسیب مجدد به زانوی فرد نیز بشود.

درمان جراحی پارگی مینسک

در صورتی که آسیب دیدگی یا پارگی منیسک شدید باشد و با استفاده از روش های بالا درمان نشود پزشک اقدام به جراحی زانوی بیمار کرده و از این طریق مینسک آسیب دیده را ترمیم می کند. جراحی پارگی مینیسک زانو از طریق آرتروسکوپی صورت می پذیرد که یک روش کم تهاجم بوده و دوره نقاهت کوتاه تری نیز دارد.