علائم پارگی مینیسک زانو و انواع پارگی مینیسک

مینیسک چیست ؟

در زانوی انسان دو نوع منیسک یافت می شود :

• منیسک داخلی
• منیسک خارجی

منیسک زانو بین دو استخوان ران و ساق پا قرار دارد و بافتی غضروف مانند دارد و البته استحکام آن از غضروف بیشتر است. مینسک وظایف بسیارمهمی را در زانو برعهده دارد. اولین وظیفه مهم آن حفظ پایداری زانو در حین حرکت به جهات مختلف می باشد وهمچنین باعث تسهیل حرکت زانو در هنگام خم شدن می شود.

وظیفه دیگر مینسک جذب ضربات ناگهانی و شوک های وارده  بر زانو می باشد. به این معنی که منیسک از شدت ضربات وارده براستخوان ران و ساق پا می کاهد و در نتیجه باعث آسیب رسانی کمتری به این نواحی می شود.

هنگامی که در حال دویدن با سرعت زیاد هستید هر دفعه که پای شما با زمین برخورد می کند یک ضربه محکم از سمت استخوان ران به ساق پا وارد می شود. چنانچه اگر این دو استخوان در اثر این برخورد محکم با هم تماس پیدا کنند درهمان لحظه پای شما دیگر قادر به حرکت نخواهد بود.

وظیفه مینسک این است که با قرارگیری در میان این دو استخوان این ضربه و برخورد را جذب می کند و مانع تماس دو استخوان با هم می شود. به عبارتی دیگر منیسک باعث توزیع یکنواخت نیروی وزن شما به نواحی زانو می شود و در نتیجه فشار اضافی به یک نقطه وارد نمی شود.

درصورت نبودن مینسک کل وزن بدن به یک نقطه از زانو تحمیل می شود که همین موضوع موجب ابتلا به آرتروز زود رس در فرد می شود.

آناتومی مینیسک زانو

چگونگی پارگی مینسک

پارگی مینسیک زانو در اثر حرکت و ضربه های ناگهانی به زانو اتفاق می افتد. بعضی اوقات هم کهولت سن باعث بروز این عارضه می گردد. اما در اکثر موارد پارگی منیسک در جوانان ورزشکار و بر اثر فعالیت های ورزشی رخ می دهد که در صورت وارد شدن ضربه مستقیم به زانو ریسک پاره شدن مینسک بسیارافزایش می یابد.

در فعالیت های ورزشی نظیر سوار کاری، فوتبال، والیبال و بسکتبال که امکان برخورد پا با زمین وجود دارد، فرد به طور ناگهانی به زانوی خود فشاری را وارد می کند و یا زانوی خود را می چرخاند که در این هنگام به دلایل مختلف از جمله گیر کردن مینیسک در بین اجزای داخلی زانو، منیسک خارجی یا داخلی دچار پارگی می شود.

علاوه بر این موارد پارگی مینیسک ممکن است بر اثر عوامل زیر نیز اتفاق بیافتد :

•  نشستن در وضعیت های نادرست به مدت طولانی مانند سرپا نشستن
•  جابه جا کردن و بلند کردن اجسام سنگین که باعث تحمیل فشار زیادی به زانوها می شود.
•  دویدن و توقف یا تغییر جهت های ناگهانی
•  خم کردن بیش از حد زانو

تمام مواردی که در بالا به آن اشاره کردیم به طور مستقیم و غیر مستقیم روی منیسک زانو تاثیر می گذارند و در طولانی مدت و در صورت تکرار ممکن است باعث تضعیف  و در نهایت باعث پارگی آن شود.

علائم و نشانه های پارگی مینیسک

از مهم ترین علائم پارگی مینیسک زانو که مشخصه اصلی بروز این بیماری است می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 زانو درد

ممکن است در اوایل پارگی درد زانو شدید نباشد. اما به تدریج و پس از گذشت چند هفته حجم و شدت درد افزایش پیدا می کند و فرد را آزار می دهد. برخی مواقع نیز ممکن است از شدت درد کاسته شود که نباید آن را به عنوان نشانه ای از بهبودی زانو تلقی کرد. زیرا این درد مجدد بروز پیدا کرده و با فشار آوردن به زانو نیز تشدید می شود.

ورم زانو

از اولین علائم پارگی مینیسک تورم زانو است. بخشی از مفصل زانو به نام سینوویوم جهت حفاظت از خود و قسمتهای اسیب دیده نوعی مایع از خود ترشح می کند که این امر باعث ایجاد تورم در زانو می شود که برخی اوقات نیزهمراه با درد می باشد.

 دشواری در تحرک زانو

حرکت دادن زانو و تحرک پا با مینیسک پاره به تدریج برای فرد دشوار می شود. البته نه در آن حدی که مانع حرکت وی شود. اما معمولا در انجام فعالیت های نیمه سنگین به مشکل بر می خورد.

قفل شدن و گرفتگی ناگهانی زانو

از مهم ترین نشانه های پارگی مینیسک قفل شدن و صدای تق و توق زانو می باشد که در حین انجام فعالیت های سنگین بیشتر بروز می کند. در این وضعیت زانوی شما به صورت ناگهانی قفل شده و دیگر قادر به صاف کردن آن نیستید. برخی مواقع نیز با اندکی صبر و انجام چندین حرکت کششی زانو به حالت اولیه خود باز می گردد.

احساس بی ثباتی در زانو

پارگی منیسک باعث می شود حین انجام برخی فعالیت ها احساس شلی و ناپایداری در زانوی خود را تجربه کنید. به این صورت که تصور می کنید زانوی شما تحمل وزن شما را ندارد و می لغزد. گویی در حین راه رفتن ناگهان زانو در رفته و خالی می شود.

صدا دادن مفاصل

در صورت پارگی منیسک هنگامی که شما زانوی خود را به طرفین حرکت داده و خم و راست می کنید از مفصل زانوی خود صداهایی خواهید شنید. این صدا مانند تق تق و یا شبیه صدای لولای درب های چوبی است.

انواع پارگی مینیسک

نوع پارگی منیسک به شدت فشاری که برآن وارد می شود بستگی دارد و انواع مختلف آن عبارتند از :

•  پارگی طولی
•  پارگی عرضی
•  پارگی شعاعی
•  پارگی شبیه دسته سطل
•  پارگی شاخی شکل
•  پارگی مخلوط

البته پارگی منیسک توسط پزشکان درجه بندی نیز شده است:

•  پارگی نرمال
•  پارگی درجه 1
•  پارگی درجه 2
•  پارگی درجه 3
•  پارگی درجه 4

پارگی نرمال خفیف ترین نوع پارگی منیسک می باشد و پارگی درجه 4 شدید ترین نوع پارگی است و جهت درمان نیز انجام جراحی ضروری می باشد.

تشخیص پارگی منیسک

پزشک در اولین مرحله جهت تشخیص مشکل زانوی فرد با پرسیدن سوالاتی در مورد محل درد و شروع درد و حالت درد اطلاعاتی از بیمار کسب می کند. سپس با بهره گیری ازتجربیات خود حدس هایی در رابطه با مشکل بیمار می زند. پس از آن برای تشخیص دقیق تر ناحیه پارگی و نوع آن دستور انجام عکسبرداری یا ام ار آی را می دهد.

توجه داشته باشید که منیسک زانو به دلیل آنکه قادر به ذخیره سازی خون نمی باشد و از طرفی رگ های خونی باعث خونرسانی به محل اسیب دیدده می باشد، به همین علت روند بهبود مینیسک به کندی پیش می رود و باید به فرد کمک شود.

درمان پارگی مینسک

 استراحت

اولین توصیه پزشک در جهت آغاز درمان پارگی منیسک استراحت است و پزشک فرد را از انجام هر گونه فعالیتی که باعث تشدید فشار بر زانو می شود منع خواهد کرد. فعالیت هایی از قبیل :

• ورزش های سنگین
• پریدن
• جابجایی و بلند کردن اشیا سنگین
• حتی پیاده روی

رعایت این موارد در مرحله اول باعث تسکین درد و کمک به بهبودی منیسک پاره شده می شود. همچنین پزشک داروهایی را جهت کاهش التهاب و درد زانوی بیمار تجویز می کند.

 استفاده از کمپرس یخ

زانوی خود را کمی بالاتر از سطح قلب قرار داده و یک کیسه یخ روی آن قرار دهید. کمپرس یخ باعث کاهش تورم و درد زانو می شود. در صورت نیاز این عمل را تا زمان برطرف شدن درد روزانه چندین مرتبه تکرار کنید.

 تمرینات و نرمش های مخصوص

انجام نرمش های مخصوص پارگی مینیسک زانو از مهم ترین قسمت درمان پارگی محسوب می شود. زیرا این نرمش ها موجب تقویت مفاصل زانو شده و روند درمان را نیز سرعت می بخشد. حتی می توان گفت در پارگی های خفیف انجام این تمرینات به بهبودی بیمار می انجامد.

 فیزیوتراپی

اکثر پزشکان موثرترین روش درمانی پارگی مینسک را انجام فیزیوتراپی می دانند که جهت رسیدن به نتیجه ای مطلوب از درمان به آن توصیه می شود. راهکارهای درمانی فیزیوتراپی شامل موارد زیر می باشد :

• ماساژ نقاط آسیب دیده و نرم
• برق درمانی
• بستن زانو به وسیله باند یا زانوبند
• کمپرس گرم و سرد زانو
• آب درمانی
• انجام تمرینات و حرکات اصلاحی زانو
• توصیه هایی جهت کاهش وزن
• آموزش صحیح رفتار ها و حرکات روزمره به بیمار 

درمان پارگی مینیسک به روش جراحی

در صورت پارگی شدید مینیسک و عدم درمان با روش های فوق تنها راه درمان این عارضه جراحی می باشد که به یکی از سه روش زیر انجام می شود :

آرتروسکوپی

روش جراحی نیز با توجه به نوع پارگی توسط پزشک تعیین می شود. جراحی پارگی مینیسک زانو به وسیله آرتروسکوپی یکی از اعمال جراحی می باشد که جهت مشاهده و تشخیص و درمان عوارض داخل مفاصل مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش پزشک لوله باریکی را که مجهز به دوربین و منبع نور می باشد از طریق ایجاد سوراخ هایی کوچک روی زانو به درون مفصل می فرستد و از طریق مانیتور داخل مفصل را مشاهده می کند و با بهره گیری از ابزارهای خاص جراحی شروع به درمان و ترمیم مینیسک می کند.

دوره بهبودی کامل بیمار پس ازعمل جراحی نیز با توجه به نوع پارگی و عوامل دیگری نظیر سن و وضعیت جسمانی فرد متغیر است. روند درمان معمولا بین 4 تا 6 هفته زمان می برد و جهت دستیابی به بهبودی سریع تر انجام فیزیوتراپی بسیار موثر می باشد.

حتما بخوانید: عوارض ترمیم مینیسک زانو

توجه به این نکته بسیار ضروری می باشد که عجله در درمان و دوره نقاهت مانع رسیدن به نتیجه ای مطلوب از جراحی می شود  و علاوه بر آن بهبودی شما به طول خواهد انجامید و ممکن است آسیب های دیگری نیز متوجه شما بشود. بنابراین توصیه می شود تا زمان درمان کامل و اجازه پزشک جراح فعالیت های سابق خود را از سر نگیرید.