علائم آرتروز زانو

در بیماری آرتروز غضروف های مفصلی تحت تاثیر قرار می گیرند و متلاشی می شوند که همین عامل موجب بروز درد و ناراحتی شدیدی در هنگام به حرکت در آوردن مفصل زانو می شود. البته این علائم و نشانه های آرتروز زانو بسته به موقعیت بیمار متفاوت است.

علائم و نشانه های آرتروز زانو چه زمانی ظاهر می شوند؟

آرتروز به معنای تخریب و ساییدگی مفصل است که با بوجود آمدن همچنین شرایطی درد و محدودیت شدید در مفصل ایجاد می شود. امکان ابتلا به آرتروز در تمام مفصل های بدن وجود دارد اما شیوع آن در مفصل زانو شایع تر از سایر مفصل هاست.

علائم و نشانه های آرتروز زانو زمانی ظاهر می شوند که غضروف های بین مفصل زانو تخریب شده و دو استخوان بر روی یکدیگر سابیده شوند. البته با نازک شدن غضروف ها نیز علائم ساییدگی زانو ظاهر می شود اما نشانه های آن خفیف تر و محدود است.

از این رو میتوان گفت نشانه های آرتروز زانو یا ساییدگی زانو بسته به وضعیت های مختلف متفاوت است که مهم ترین عواملی که در بروز علائم ساییدگی مفصل زانو دخیل هستند عبارت‌اند از:

• سن بیمار ( افراد مسن به علائم و نشانه های شدید دچار می شوند )
• جنسیت ( شیوع این بیماری در میان خانم ها بیشتر آقایون است و در صورت بروز با دردهای دردناک تری همراه است )
• افراد  دارای اضافه وزن ( بیماری آرتروز زانو در افراد مبتلا به اضافه وزن زودتر و سریعتر از افراد معمولی ایجاد می شود و در هنگام بروز نیز با دردهای بیشتری همراه است؛ زیرا اضافه وزن فشار زیادی به مفصل وارد می کند)
• شدت و نوع بیماری آرتروز زانو ( از نظر شدید و خفیف بودن )

علائم عمومی و شایع آرتروز زانو

از مهم ترین ویژگی آرتروز زانو از بین رفتن پیشرونده غضروف مفصلی و سابیده شدن استخوان ها در کنار یکدیگر می باشد و همین موضوع موجب بروز دردهایی و ناراحتی هایی در مفصل زانو می شود که از مهم ترین علائم آرتروز زانو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

درد شدید در زانو

دردهای ناشی از بیماری آرتروز با پیشرفت بیماری آغاز می شود؛ این درد در زمان راه رفتن و به حرکت در آوردن استخوان زانو به شدیدترین حالت خود می رسد زیرا با از بین رفتن غضروف ها، استخوان ها به یکدیگر سابیده می شود و همین عامل موجب می شود بیمار در هنگام راه رفتن به  درد شدیدی در زانو دچار شود.

البته درد ناشی از آرتروز همیشه ثابت نیست؛ اینگونه درد ها در زمان استراحت تسکین می یابد و در زمانی که بیمار زانوی خود را به حرکت در می آورد به شدیدترین حالت خود می رسد.

ورم مفصل زانو

به بزرگ و افزایش حجم مفصل، ورم مفصل می گویند. یکی از شایع ترین دلایل ورم مفصل، افزایش مقدار مایع مفصلی است.

ورم مفصل زانو به دنبال واکنش سیستم ایمنی بدن در برابر از بین رفتن غضروف و ساییدگی مفصل رخ می دهد؛ زیرا سیستم ایمنی به گونه ای با افزایش مقدار مایع مفصلی خواهان این است غضروف را ترمیم کند و همین عامل موجب افزایش مقدار مایع مفصل و در نهایت ورم مفصل می شود.

ورم زانو در بیماران مبتلا به آرتروز با چنین نشانه هایی همراه است:

• بزرگ شدن یکی از زانو ها از دیگری
• پف کردن بخشی خاصی از زانو به خصوص در بخش استخوانی
• سفتی مفصل به دلیل مایعی که در آن تجمع پیدا کرده
• اختلال در خم شدن زانو یا صاف کردن کامل آن
• گرم تر شدن زانوی ورم کرده نسبت به زانوی سالم

احساس سفتی و خشکی خصوصا بعد از بیدار شدن از خواب

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که وقتی می خواهید از خواب بیدار شوید؛ یکی دو ساعت طول می کشد مفصل زانو و عضلات اطراف آن شل شوند. آرتروز زانو یکی از شایع ترین دلایلی است که موجب بروز چنین علائمی در سالمندان می شود.

اصولا افراد مبتلا به آرتروز زانو به طور مکرر دچار خشکی و گرفتگی می شوند. زیرا سیستم ایمنی بدن در واکنش به التهاب مفصل به اندام هایی همچون پوشش مفاصل حمله می کند و این موضوع موجب التهاب، درد و خشکی مفصل زانو می گردد.

حتما بخوانید: علت خشگی مفصل زانو چیست؟ 

صداهای غیر طبیعی مفصل زانو

مفاصل خیلی از مردم هنگام حرکت صدای تلق تلوق، خرت خرت یا صداهایی شبیه به آن می دهد. شاید شما هم متوجه چنین صداهایی در مفاصل بدنتان شده و نگران باشید که آیا این وضعیت طبیعی است یا غیرطبیعی، اما صدا کردن مفاصل معمولاً نگران کننده نیست. اما در مواردی که صدا دادن مفصل با دردهای همراه باشد در این صورت نشان دهنده یک بیماری جدی است.

شایع ترین علت صدا کردن مفاصل بزرگ اندام تحتانی (به خصوص زانو) در افراد مسن، ساییدگی یا آرتروز مفصل زانو است. در این موارد موقع خم و راست کردن مفصل، صدایی شبیه به خرت خرت احساس می شود.

علت ایجاد این صدا از بین رفتن غضروف بین استخوان ها در مفصل است که باعث می شود استخوان ها مستقیم روی یکدیگر قرارگیرند و به تدریج سطحشان تراشیده و خراشیده شود.

کم شدن انعطاف پذیری مفصل زانو

غضروف مفصل زانو دارای ساختمان ارتجاعی است که اصلی ترین وظیفه  آن تسهیل حرکت مفصل است. با از بین رفتن غضروف ها استخوان در جوار یکدیگر قرار می گیرند و حرکت استخوان با مشکل مواجه می شود. به همین جهت اغلب بیماران مبتلا به آرتروز از کم شدن انعطاف پذیری مفصل زانویشان شکایت دارند و به درستی قادر نیستند شروع به راه رفتن بکنند.

علائم آرتروز خفیف زانو

• سفت و متورم شدن مفصل زانو
• بروز دردهای خفیف بعد از به حرکت در آوردن زانو
• احساس ضعف در زانو

علائم آرتروز پیشرفته زانو

در صورتی که بیماری آرتروز زانو در مراحل اولیه تشخیص داده نشود و تحت درمان قرار نگیرد در این صورت بیماری پیشرفت کرده و بیمار به دردهای شدیدتر دچار می شود.

در عارضه آرتروز پیشرفته زانو چنین اتفاقاتی برای زانو اتفاق می افتد:

• غضروف مفصل به طور کامل تخریب و فرسوده می شود.
• با خراب شدن مفصل زانو استخوان مفصلی کاهش می یابد
• مفصل دچار التهاب و تورم می شود.

در این صورت بیمار به علائم و نشانه های شدیدی دچار می‌شود:

• دردناک بودن درد مفصل زانو
• قفل کردن زانو
• از بین رفتن انعطاف پذیری در مفصل زانو
• بروز سر و صداهایی در مفصل زانو
• مشاهده شدن توده های سخت در اطراف مفصل زانو
• متورم شدن مفصل زانو
• تغییر شکل دادن استخوان زانو
• سخت شدن انجام فعالیت های روزمره ساده همچون بلند کردن اجسام و بالا و پایین رفتن از پله ها

متاسفانه باید گفت بیماری آتروز پیشرفته زانو از جمله اختلالی است که هیچ گونه درمان قطعی ندارد و تنها می توان به کمک روش های درمانی علائم و درد ها کنترل کرد.

علائم آرتروز زانو در جوانی

متاسفانه امروزه بیماری آرتروز زانو پیر و جوان نمی شناسد و تمام گروه های سنی را تهدید می کند. اما جوانان عموما به این نوع درد ها بی توجه هستند و جدی نمی گیرند؛ زیرا همین دردهای خفیف در جوانی احتمال ابتلا به آرتروز را در پیری افزایش می دهد.

به همین جهت جوانان باید در صورت مشاهده چنین علائمی حتما توجه کافی داشته باشند:

• مشکل در راه رفتن به دلیل بی ثباتی و ناپایداری زانو
• لنگیدن ناشی از درد و ناراحتی زانو
• قفل شدن زانو (به یکباره بیمار احساس می کند دیگر قادر نیست زانوی خود را حرکت دهد)
• خشکی و سفتی مفصل زانو
• ناتوانی در خم و راست کردن زانو
• ناپایداری یا خالی کردن زانو
• محدودیت حرکتی به دلیل درد ها و علائم بوجود آمده برای بیمار
• تغییر شکل زانو ( جابه شدن کشکک زانو، بزرگ شدن غیر طبیعی مفصل زانو )
• درد جلوی زانو ( نرمی کشکک زانو یکی از شایع ترین دلایل درد جلو زانو در جوانان است که ر صوت بی توجه بودن به این بیماری امکان ابتدا به آرتروز در دوران پیری بسیار افزایش می یابد)
• حساسیت به لمس ( در برخی مواقع درد بیمار به قدری شدید و دردناک می شود که در هنگام لمس کردن زانو بیمار دچار درد می شود)
• صدا دادن زانو ( جوانان باید به این موضوع توجه ویژه ای داشته باشند؛ با اینکه صدا دادن همیشه مشکل جدی نیست اما در صورتی که با دردهایی همراه باشد ممکن است نشان دهنده مشکل جدی باشد)

راه های کنترل علائم و نشانه های آرتروز زانو

بیماری آرتروز زانو که یکی از شایع ترین بیماری های مفصلی است سالیانه میلیون ها نفر را در جهان درگیر خود می کند. این عارضه از جمله اختلالاتی است که تمام زندگی یک شخص را تحت تاثیر قرار می دهد و به عنوان یک بیماری ناتوان کننده مشخص می شود.

با اینکه علائم آرتروز زانو یا ساییدگی زانو درمان قطعی ندارد و عموما اغلب بیماران تا آخر عمر خود به این دردها دچار هستند اما با کمک برخی روش ها و درمان های ساده می توان هم از پیشرفت این بیمار جلوگیری کرد و هم اینکه به تسکین درد بیمار پرداخت. از مهم ترین روش های درمان آرتروز زانو شامل موارد زیر می‌شود:

• کاهش وزن بدن. کم کردن وزن فشار کمتری به زانو وارد می کند؛ از این رو بیمار درد کمتری را احساس می کند و همچنین از پیشرفت بیماری جلوگیری می شود.
• استفاده از داورهای مسکن و ضد درد. شما می توانید از داروهای مسکن بدون نسخه همچون استامینفون، ایبوپروفن استفاده کنید. البته از مصرف بیش از حد داروهای بدون نسخه خودداری کنید و  در هنگام استفاده نیز نظر پزشک خود را جویا شوید.
• تزریق داروهای ضد التهاب قوی به زانو. کورتون، اسید هیالورونیک از بهترین داروهای ضدالتهابی هستند که به صورت مستقیم به زانو تزریق می شوند و بدین طریق باعث کاهش درد و تورم زانو می گردد.
• استفاده از زانوبند یا بریس زانو. زانوبند یکی از پرکاربردترین وسیله های ارتوپدی هستند که در تسکین درد حاصل از آرتروز بسیار موثرند و با پشتیبانی از زانو از آن در برابر آسیب های زانو محافظت می کند.
• فیزیوتراپی زانو. در جلسات فیزیوتراپی به شما آموزش داده می شود که چگونه کارهایی خود را انجام دهید؛ و قدرت انعطاف پذیری خود را افزایش دهید تا بدین طریق درد و ناراحتی خود را تسکین دهید.
• کم کردن فعالیت های بدنی و بیشتر استراحت کردن
• استفاده کمتر از پله و امتناع از راه رفتن در سطح شیب دار
• استفاده از توالت فرنگی به جای توالت ایرانی
• بلند نکردن اجسام سنگین و در صورتی که مجبور به بلند کردن یک جسمی هستید حتما به شیوه درستی آن را از روی زمین بلند کنید
• انجام تمرینات و ورزش های مخصوص آرتروز زانو به منظور افزاش انعطاف پذیری و تقویت مفصل زانو ( زیرا بیماران مبتلا به آرتروز زانو بیشتر از افراد معمولی در معرض انواع شکستگی و آسیب دیدگی زانو قرار دارند)
• آب درمانی و انجام حرکات ورزشی در آب به منظور کاهش درد و التهاب مفصل زانو
• استفاده از موادغذایی ضد التهاب نظیر امگا 3. طبق تحقیقات به عمل آمده این مواد علاوه بر اینکه نقش مهمی در کاهش التهاب و بهبود سلامت مفصل ها ایفا می کنند پیشرفت آرتروز را کند و آهسته می کنند.
• استفاده از وسایل کمکی همچون بریس های زانو، کفی های طبی. چنین تجهیزاتی زمانی که بر روی مفصل ملتهب شده زانو قرار می گیرند ؛ می توانند از ایجاد دردهایی که به علت اضافه زون یا فشارهای روزانه ایجاد شده جلوگیری کنند.
• گرم نگه داشتن زانوی مبتلا به آرتروز. پوشیدن لباس های گرم، استفاده از کیسه آب گرم از جمله کارهایی هستند که در کاهش دردهای آرتروز موثرند.

عمل جراحی آرتروز زانو

در صورتی که دیگر روش های کنترل و درمان آرتروز زانو تاثیری در درمان شما نداشته باشد در این صورت جراح ارتوپد عمل جراحی برای آرتروز زانو را به شما پیشنهاد می دهد. از جمله گزینه های جراحی برای درمان آرتروز زانو می توان به جراحی آرتروسکوپی، جراحی تعویض مفصل زانو و جراحی استئوتومی اشاره کرد.