شکستگی استرسی لگن وضعیتی است که با ترک ناقص در یکی از استخوان‌های لگن مشخص می‌شود.
هر نیمه لگن از اتصال ۳ استخوان به نام‌های ایسکیوم، ایلیوم و پوبیس (تصویر ۱) تشکیل شده است. قبل از بلوغ، این استخوان‌ها توسط غضروف از هم جدا هستند و درنهایت تا حدود ۲۳سالگی به هم جوش می‌خورند و استخوانی پیوسته را تشکیل می‌دهند.
بسیاری از ماهیچه‌های ران، زانو، کمر و شکم به لگن متصل می‌شوند. هنگامی که این ماهیچه‌ها منقبض می‌شوند، نیروی کششی بر استخوان وارد می‌شود. علاوه‌براین، فعالیت‌های تحمل وزن ازطریق مفصل ران، نیروهای استرسی را بر لگن وارد می‌کنند. هنگامی که این نیروها بیش‌ازحد یا بسیار تکراری بوده و فراتر از تحمل استخوان باشند، به‌تدریج آسیب استخوانی رخ می‌دهد. این آسیب در ابتدا منجر به واکنش استرسی استخوانی می‌شود. اما با ادامه یافتن آن، به شکستگی استرسی لگن تبدیل می‌شود.
شکستگی استرسی لگن بیشتر در قسمت بالایی استخوان شرمگاهی (pubic ramus) و استخوان نشیمنگاه(ischium) اتفاق میفتد.
علت شکستگی استرسی لگن
شکستگی‌های استرسی لگن معمولاً در اثر استفاده بیش‌ازحد یا اعمال استرس مکرر بر استخوان‌های لگن ایجاد شده و به‌مرور زمان منجر به ایجاد ترک‌های ریز می‌شوند. علل شایع شکستگی‌های استرسی لگن عبارت‌اند از:
- تمرین بیش‌ازحد یا افزایش ناگهانی فعالیت: ورزشکارانی که شدت یا دفعات تمرین خود را (بدون اینکه به بدن زمان کافی برای تطبیق بدهند) افزایش می‌دهند، در معرض خطر بالاتری از شکستگی‌های استرسی هستند.
- سلامت ضعیف استخوان: بیماری‌هایی مانند پوکی استخوان یا تراکم پایین استخوان می‌توانند استخوان‌ها را ضعیف کرده و آنها را در برابر شکستگی‌های استرسی، حتی با فعالیت بدنی عادی، آسیب‌پذیرتر کنند.
- پوشیدن کفش نامناسب یا بیومکانیک ضعیف: پوشیدن کفش نامناسب یا داشتن بیومکانیک ضعیف (مانند پروناسیون بیش‌ازحد) می‌تواند استرس وارده بر لگن را افزایش دهد و منجر به شکستگی شود.
- کمبودهای تغذیه‌ای: مصرف ناکافی کلسیم، ویتامین دی، یا سایر مواد مغذی ضروری برای سلامت استخوان نیز می‌تواند به بروز شکستگی‌های استرسی منجر شود.
علائم شکستگی استرسی لگن
شکستگی‌های استرسی لگن ممکن است در ابتدا به‌صورت درد خفیف ظاهر شوند که با فعالیت، به‌ویژه فعالیت‌های با ضربه بالا مانند دویدن یا پریدن، بدتر می‌شوند. سایر علائم شایع عبارت‌اند از:
- درد در ناحیه کمر یا لگن: درد معمولاً در ساکروم یا لگن تحتانی ایجاد می‌شود و ممکن است به لگن یا کشاله ران تیر بکشد.
- درد در حین فعالیت: درد لگن اغلب در فعالیت‌های تحمل وزن، مانند راه رفتن یا ایستادن برای مدت طولانی، افزایش می‌یابد.
- تورم و حساسیت به لمس: ناحیه آسیب‌دیده ممکن است متورم یا حساس به لمس شود.
- مشکل در حرکت: با پیشرفت شکستگی، بیماران ممکن است در فعالیت‌هایی مانند بالا رفتن از پله یا نشستن مشکل داشته باشند. بنابراین ضعف قابل توجهی در پایین تنه احساس می‌کنند.
تشخیص
پزشک می‌تواند از معاینه دقیق ذهنی و عینی برای تشخیص شکستگی استرسی لگن استفاده کند. معمولاً برای تأیید تشخیص و تعیین شدت آسیب، تحقیقات بیشتری مانند تصویربرداری اشعه ایکس، MRI، سی‌تی اسکن یا اسکن استخوان مورد نیاز هستند.
درمان شکستگی استرسی لگن
درمان شامل استراحت، استفاده از کمپرس یخ برای کاهش تورم و التهاب، مصرف قرص‌های ضدالتهابی و استفاده از ارتز است. همچنین فیزیوتراپی و برنامه‌های توانبخشی به بیمار کمک می‌کنند به فعالیت‌های روزمره زندگی بازگردد.
فیزیوتراپی
درمان فیزیوتراپی برای بیماران مبتلا به شکستگی استرسی لگن برای تسریع بهبودی، جلوگیری از عود آسیب و اطمینان از نتیجه مطلوب حیاتی است. درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ماساژ بافت نرم
- تحرک مفصل
- تمرینات برای بهبود قدرت، تناسب اندام، تعادل، انعطاف‌پذیری و ثبات مرکزی بدن
- پیلاتس بالینی
- الکتروتراپی
- درای نیدلینگ
- استفاده از عصا یا سایر وسایل کمکی راه رفتن
- اصلاح بیومکانیکی؛ مانند استفاده از ارتز یا اصلاح تکنیک دویدن
- مشاوره درمورد کفش مورد استفاده
- برنامه‌ریزی برای بازگشت تدریجی به دویدن و فعالیت
مداخلات درمانی دیگر
با وجود مدیریت فیزیوتراپی مناسب، برخی از بیماران مبتلا به این عارضه بهبود نمی‌یابند و برای اطمینان از نتیجه مطلوب به مداخلات دیگری نیاز دارند. در چنین مواردی، فیزیوتراپ یا پزشک معالج می‌تواند بهترین روش درمانی را توصیه کند.
پزشک با کمک روش‌هایی مانند تصویربرداری اشعه ایکس، سی‌تی اسکن (CT)، ام‌آر‌آی (MRI) یا اسکن استخوان، دوره‌های طولانی‌تر عدم تحمل وزن (شامل استفاده از عصا) را مشخص می‌کند.
متخصص ارتوپد (برای ارتزهای احتمالی) می‌تواند درمورد هر گونه مداخله‌ای که ممکن است برای بهبود شکستگی استرسی لگن مناسب باشد، مشاوره دهد.
گاهی‌اوقات، بیماران مبتلا به این عارضه ممکن است برای تثبیت شکستگی استرسی و کمک به بهبودی به جراحی نیاز داشته باشند.
تمرینات ورزشی
تمرینات زیر معمولاً برای بیماران مبتلا به شکستگی استرسی لگن تجویز می‌شوند. باید قبل از شروع این تمرینات، با فیزیوتراپ خود مشورت کنید. پس از تأیید فیزیوتراپ، باید این تمرینات را ۳ بار در روز انجام دهید. در صورتی که در هنگام انجام تمرینات، علائم شما افزایش یافتند، آنها را متوقف کنید.
خم و صاف کردن زانو
دراز بکشید و زانوی خود را خم کنید و آن را تا جایی که ممکن است بدون درد به سمت سینه ببرید (تصویر ۲). سپس پا را به حالت اولیه بازگردانید. این حرکت را ۱۰ تا ۲۰ بار تکرار کنید (مشروط بر اینکه علائم افزایش نیابند). سپس این حرکت را برای پای دیگر تکرار کنید.
چرخش لگن به سمت خارج
دراز بکشید و یکی از پاها را طوری قرار دهید که زانو خم باشد و کف پا روی زمین قرار بگیرد. سپس زانو را تا جایی که ممکن است بدون درد به پهلو خم کنید (تصویر ۳). این حرکت را ۱۰ تا ۲۰ بار تکرار کنید (مشروط بر اینکه علائم افزایش نیابند). سپس این حرکت را برای پای دیگر انجام دهید.
پل زدن
به پشت دراز بکشید و زانوها را خم کنید؛ به شکلی که کف پاها روی زمین باشد. سپس به‌آرامی با فشار دادن پاها، باسن را بالا بیاورید تا زانوها، باسن و شانه‌های شما در یک راستا قرار گیرند. در حین انجام این حرکت، عضلات لگن (سرینی) خود را سفت کنید. به مدت ۲ ثانیه نگه دارید. سپس به‌آرامی باسن خود را به پایین برگردانید. این حرکت را ۱۰ بار تکرار کنید (مشروط بر اینکه تمرین بدون درد باشد).
جمع‌بندی
شکستگی استرسی لگن می‌تواند آسیبی دردناک و ناتوان‌کننده باشد. البته بهره بردن از رویکردهای صحیح فیزیوتراپی باعث بهبودی کامل و جلوگیری از عود آن می‌شود. در مواردی که فیزیوتراپی مؤثر واقع نشود، جراحی توصیه می‌شود. دکتر علیرضا جواهری یکی از جراحان باتجربه درزمینه درمان بیماری‌های زانو و لگن است که می‌تواند مشاوره‌های لازم در خصوص درمان شکستگی استرسی لگن را ارائه دهد. بنابراین اگر به شکستگی استرسی لگن مشکوک هستید، برای ویزیت با ما تماس بگیرید تا به درمان شما کمک کنیم.
منابع
مطالب مشابه
تاندونیت لگن، عارضه‌ای التهابی است که تاندون‌های اطراف مفصل لگن را درگیر می‌کند. می‌تواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام می‌دهند، مشاهده می‌شود.
بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند باعث مشکلات زانو شوند، بنابراین گزینه‌های درمانی و مدیریتی که برای شما مناسب‌تر هستند، به علت درد زانوی شما بستگی دارند. درمان‌ها شامل خودمراقبتی (مثلاً استراحت دادن به پا و استفاده از کیسه یخ)، فیزیوتراپی، دارو و جراحی می‌شوند. ممکن است به بیش از یکی از این موارد نیاز داشته باشید.
آسیب‌های وارده به زانوها می‌توانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها یا استفاده از بیش‌ازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیت‌های روزانه شرکت کنید.
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آنها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.
بونیون، برآمدگی استخوانی است که در لبه داخلی مفصل شست پا ایجاد می‌شود. اگر متوجه برآمدگی روی شست پا شدید، به‌ویژه اگر درد، سفتی یا بی‌حسی در انگشتان پا یا پای خود تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید.
استئوکندرال زانو، به آسیب یا صدمه به غضروف مفصلی صاف اطراف مفصل زانو و استخوان زیرین غضروف اشاره دارد. میزان آسیب ممکن است از پارگی غضروف یا ترک خفیف استخوان گرفته تا شکستن قطعه‌ای از استخوان در داخل مفصل متغیر باشد.
آرتروسنتز زانو که به آن آسپیراسیون نیز گفته می‌شود، روشی ساده برای تخلیه مایع از مفصل ازطریق سوزنی توخالی است. اگر مفصل شما ملتهب و متورم باشد، مایع اضافی در آن جمع می‌شود. تخلیه این مایع، مقداری از تورم و درد را تسکین می‌دهد و همچنین جهت بررسی آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد.
شکستگی‌های استرسی لگن با ترک ناقص در یکی از استخوان‌های لگن مشخص می‌شود. ممکن است در ابتدا به‌صورت درد خفیف ظاهر شوند که با فعالیت، به‌ویژه فعالیت‌های با ضربه بالا مانند دویدن یا پریدن، بدتر می‌شوند.
آرتروز پس از سانحه (PTOA) نوعی از آرتروز است که پس از آسیب مفصلی ایجاد می‌شود. درواقع، این بیماری درصد قابل توجهی از موارد آرتروز در مراحل پایانی را تشکیل می‌دهد.