آرتروسنتز زانو که به آن آسپیراسیون نیز گفته می‌شود، روشی ساده برای تخلیه مایع از مفصل ازطریق سوزنی توخالی است. اگر مفصل شما ملتهب و متورم باشد، مایع اضافی در آن جمع می‌شود. تخلیه این مایع، مقداری از تورم و درد را تسکین می‌دهد. همچنین می‌تواند به پزشک شما کمک کند تا اطلاعات بیشتری درمورد علت مشکل به دست آورد.
هدف از آرتروسنتز زانو چیست؟
آرتروسنتز چندین هدف دارد و اغلب بیش از یک هدف را به‌طور همزمان دنبال می‌کند. این عمل به‌عنوان روش درمانی و تشخیصی مورد استفاده قرار میگیرد، می‌تواند به تسکین علائم بیمار کمک کند و زمینه را برای درمان‌های بیشتر فراهم آورد. همچنین می‌تواند به پزشک کمک کند تا با ارسال نمونه به آزمایشگاه برای تجزیه و تحلیل، اطلاعات بیشتری درمورد وضعیت بیمار به دست آورد.
اهداف اصلی آرتروسنتز عبارت‌اند از:
- تسکین درد: التهاب در مفصل می‌تواند باعث تورم آن با مایع اضافی شود. این مسئله می‌تواند منبع اصلی درد مفصل باشد. تخلیه مقداری از مایع، تورم را کاهش می‌دهد تا مقداری از درد تسکین یابد.
- آماده‌سازی: آرتروسنتز (آسپیراسیون زانو) می‌تواند به آماده‌سازی مفصل برای تزریق درمانی کمک کند. تخلیه مایع اضافی، فضایی برای داروهای تزریقی که آرتروز را درمان می‌کنند، ایجاد می‌کند. این داروها عبارت‌اند از:
- کورتیکوسترون (تزریق استروئید)
- پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
- آسپیراسیون مغز استخوان (BMAC)
- تزریق ژل مفصل زانو (ویسکومپلنت)
- تشخیص: هنگامی که پزشک نمونه‌ای از مایع مفصلی (مایع سینوویال) را کشید، می‌تواند از آن برای تشخیص مشکلات بیمار استفاد کند. او می‌تواند این مایع را برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه بفرستد و موارد زیر را بررسی کند:
- علائم عفونت، مانند باکتری یا تعداد بالای گلبول‌های سفید خون
- علائم آسیب، مانند خونریزی مفصل
- رسوبات کریستالی مربوط به نقرس یا شبه‌نقرس
در طول آرتروسنتز زانو چه اتفاقی میفتد؟
پزشک می‌تواند آرتروسنتز را در مطب خود یا به‌عنوان عملی سرپایی در بیمارستان انجام دهد. این عمل نیازی به آمادگی قبلی ندارد. پزشک مراحل زیر را در طول آسپیراسیون زانو انجام می‌دهد:
- ابتدا پوست بیمار را استریل می‌کند تا بی‌حسی موضعی تزریق شود.
- کپسول مفصلی را با استفاده از تصویربرداری اولتراسوند یا فلوروسکوپی پیدا می‌کند (ممکن است پزشک از دستگاه اولتراسوند یا فلوروسکوپی برای هدایت سوزن استفاده کند).
- درصورت نیاز، بی‌حسی موضعی را به محل تزریق می‌کند.
- سوزنی متفاوت را به سرنگ متصل کرده و آن را از همان محل قبلی وارد مفصل می‌کند.
- تا آنجا که ممکن است مایع اضافی زانو را خارج کرده و درصورت نیاز سرنگ را عوض می‌کند.
- درصورت تمایل، از همان سوزن و مسیر برای تزریق دارو به مفصل استفاده می‌کند.
- مایع مفصلی گرفته‌شده را برای تجزیه و تحلیل توسط پاتولوژیست به آزمایشگاه پاتولوژی می‌فرستد.
آسپیراسیون زانو چقدر طول می‌کشد؟
کل این عمل حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. البته در صورتی که پزشک از موارد زیر استفاده کند، آرتروسنتز چند دقیقه بیشتر به‌طول می‌انجامد:
- تصویربرداری
- بی‌حسی موضعی و نیاز به زمان برای اثربخشی آن
- تزریق دارو به مفصل
عوارض پس از آسپیراسیون
آسپیراسیون و تزریق مفصل نسبتاً ایمن هستند. ولی به‌ندرت عوارض زیر اتفاق میفتند:
- واکنش آلرژیک: برخی افراد به بی‌حس‌کننده یا داروی تزریقی حساسیت دارند. در موارد بسیار نادر، این مسئله می‌تواند باعث آنافیلاکسی، واکنش تهدیدکننده زندگی، شود.
- عفونت: در موارد بسیار نادر، بیمار پس از دریافت تزریق استروئید دچار عفونت می‌شود.
- تشدید موقت علائم پس از تزریق: تخمین زده می‌شود از هر ۵۰ نفر، ۱ نفر چندین ساعت پس از تزریق دچار تشدید موقت علائم می‌شود. این مسئله باعث تورم و درد مفصل می‌شود که در طول چند روز کاهش می‌یابد.
- آسیب به رگ‌های خونی: در برخی موارد، رگ‌های خونی در طول عمر دچار آسیب و خونریزی می‌شوند.
تفسیر نتایج آسپیراسیون زانو
پس از انجام آسپیراسیون زانو، مرحله بعدی تفسیر دقیق مایع مفصلی است. این وظیفه بر عهده متخصصی است که در تجزیه و تحلیل نمونه‌های مایع مفصلی تبحر دارد.
متخصص با دقت به‌دنبال نشانه‌های عفونت یا التهاب در نمونه می‌گردد. این بررسی شامل شمارش گلبول‌های سفید خون و همچنین اندازه‌گیری غلظت پروتئین و گلوکز در مایع است. علاوه‌براین، وجود هرگونه میکروب، مانند باکتری یا قارچ و همچنین سلول‌های غیرعادی دیگر در مایع مفصلی بررسی می‌شود. متخصص پس از اتمام تجزیه و تحلیل، نتایج کامل آزمایش را به پزشک معالج گزارش می‌دهد تا وی نیز به‌نوبه خود، بیمار را در جریان یافته‌ها قرار دهد.
سرعت آماده شدن نتایج آزمایش بستگی به فوریت بیماری دارد. در موارد اورژانسی، نتایج به‌سرعت در دسترس بیمار قرار می‌گیرند. در غیر این صورت، معمولاً باید یک تا دو روز برای دریافت نتایج صبر کرد. اگر پزشک به شدت به وجود عفونت‌های باکتریایی، مانند آرتریت سپتیک، مشکوک باشد، کشت مایع در آزمایشگاه انجام می‌شود و نتایج معمولاً ظرف ۴۸ ساعت آماده خواهند شد.
اگر پزشک به عفونت مشکوک باشد، درمان با آنتی‌بیوتیک را حتی قبل از آماده شدن نتایج کشت آغاز می‌کند؛ به‌خصوص اگر حال عمومی بیمار مساعد نباشد. این رویکرد پیشگیرانه برای جلوگیری از پیشرفت عفونت بسیار مهم است. درمان اولیه بر اساس محتمل‌ترین علت عفونت توصیه می‌شود و درصورت لزوم، پس از آماده شدن نتیجه آزمایش کشت و شناسایی دقیق عامل عفونت، نوع دارو تغییر داده خواهد شد تا مؤثرترین درمان ارائه شود.
پس از آسپیراسیون مفصل چه اتفاقی میفتد؟
پزشک مفصل را باندپیچی می‌کند و ممکن است به بیمار توصیه کند مدتی آن را استراحت دهد. مدت‌زمان استراحت به وضعیت فردی بیمار بستگی دارد. در صورتی که پزشک نمونه مایع مفصلی را به آزمایشگاه فرستاده باشد، درخصوص نتایج آزمایش با بیمار صحبت خواهد کرد.
مراقبت‌های پس از آرتروسنتز زانو
- یخ، تحمل وزن محدود، و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) خوراکی ممکن است به تسکین درد کمک کنند.
- در افیوژن‌های (آب آوردن مفصل) بزرگ، پس از عمل برای کمک به محدود کردن تورم و درد، باند الاستیک استفاده می‌شود.
- اگر بی‌حس‌کننده داخل مفصلی تزریق شده است، باید برای ۴ تا ۸ ساعت فعالیت مفصل محدود شود. مفاصل تحمل‌کننده وزن، مانند زانو یا مچ پا، ممکن است پس از بی‌حسی مستعد آسیب باشند.
- اگر گلوکوکورتیکوئید (داروهای ضدالتهاب) داخل مفصلی تزریق شده است، مفصل باید تقریباً ۲۴ تا ۴۸ ساعت استراحت کند.
- اگر بیمار بیش از ۱۲ ساعت پس از عمل، افزایش قرمزی، درد یا تورم را تجربه کرد، باید مفصل برای عفونت احتمالی معاینه شود.
پس از انجام آرتروسنتز زانو چه زمانی احساس بهتری خواهم داشت؟
اگر آسپیراسیون زانو برای تسکین درد و تورم انجام شده باشد، احساس بهبودی طی یک یا دو روز پس از عمل شروع می‌شود. بسته به علت تورم و شدت آن، تسکین ممکن است موقتی باشد. گاهی‌اوقات، تورم چند روز بعد بازمی‌گردد و ممکن است برای تسکین آن به آسپیراسیون دیگری نیاز باشد.
اگر بیمار مبتلا به بیماری مزمنی مانند آرتروز زانو باشد، علائم او ممکن است به‌تدریج بازگردند. پزشک می‌تواند درمورد اینکه چه زمانی می‌تواند آسپیراسیون یا تزریق مفصلی دیگری انجام شود، به بیمار مشاوره دهد.
چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرم؟
اگر پس از عمل، علائم غیرعادی مانند موارد زیر را تجربه کردید، با پزشک خود تماس بگیرید:
- بدتر شدن درد که با مسکن‌ها بهبود نمی‌یابد.
- قرمزی، گرما یا بثورات در محل تزریق
- خونریزی یا ترشح از محل تزریق
- تب یا لرز
جمع‌بندی
آرتروسنتز زانو، عملی ساده با فواید بسیاری است. می‌تواند تورم و درد مفصل را درمان کرده و گاهی‌اوقات به پزشک در تشخیص علت کمک کند. تجربه آن شبیه به خون گرفتن است و درد کمی دارد. اما تسکینی که از آن به دست خواهد آورد، بسیار طولانی‌تر خواهد بود. اگر فکر می‌کنید مایع اضافی در مفصلتان جمع شده است و نیاز به آسپیراسیون زانو دارید، برای معاینه بیشتر و دریافت بهترین درمان می‌توانید با شماره‌های مطب دکتر امین جواهری تماس حاصل فرمایید.
منابع
مطالب مشابه
تاندونیت لگن، عارضه‌ای التهابی است که تاندون‌های اطراف مفصل لگن را درگیر می‌کند. می‌تواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام می‌دهند، مشاهده می‌شود.
بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند باعث مشکلات زانو شوند، بنابراین گزینه‌های درمانی و مدیریتی که برای شما مناسب‌تر هستند، به علت درد زانوی شما بستگی دارند. درمان‌ها شامل خودمراقبتی (مثلاً استراحت دادن به پا و استفاده از کیسه یخ)، فیزیوتراپی، دارو و جراحی می‌شوند. ممکن است به بیش از یکی از این موارد نیاز داشته باشید.
آسیب‌های وارده به زانوها می‌توانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها یا استفاده از بیش‌ازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیت‌های روزانه شرکت کنید.
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آنها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.
بونیون، برآمدگی استخوانی است که در لبه داخلی مفصل شست پا ایجاد می‌شود. اگر متوجه برآمدگی روی شست پا شدید، به‌ویژه اگر درد، سفتی یا بی‌حسی در انگشتان پا یا پای خود تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید.
استئوکندرال زانو، به آسیب یا صدمه به غضروف مفصلی صاف اطراف مفصل زانو و استخوان زیرین غضروف اشاره دارد. میزان آسیب ممکن است از پارگی غضروف یا ترک خفیف استخوان گرفته تا شکستن قطعه‌ای از استخوان در داخل مفصل متغیر باشد.
آرتروسنتز زانو که به آن آسپیراسیون نیز گفته می‌شود، روشی ساده برای تخلیه مایع از مفصل ازطریق سوزنی توخالی است. اگر مفصل شما ملتهب و متورم باشد، مایع اضافی در آن جمع می‌شود. تخلیه این مایع، مقداری از تورم و درد را تسکین می‌دهد و همچنین جهت بررسی آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد.
شکستگی‌های استرسی لگن با ترک ناقص در یکی از استخوان‌های لگن مشخص می‌شود. ممکن است در ابتدا به‌صورت درد خفیف ظاهر شوند که با فعالیت، به‌ویژه فعالیت‌های با ضربه بالا مانند دویدن یا پریدن، بدتر می‌شوند.
آرتروز پس از سانحه (PTOA) نوعی از آرتروز است که پس از آسیب مفصلی ایجاد می‌شود. درواقع، این بیماری درصد قابل توجهی از موارد آرتروز در مراحل پایانی را تشکیل می‌دهد.