علت درد مفاصل چیست و راه های درمان آن کدامند؟

آناتومی مفصل

عوامل و دلایل متعددی در بروز دردهای مفصلی دخیل هستند اما بهتر است قبل از شناسایی اصلی ترین علت درد مفاصل کمی با آناتومی مفصل آشنا شوید تا بهتر بتوانید عوامل ایجاد کننده این بیماری را درک کنید.

به محل اتصال استخوان با یک یا چند استخوان، مفصل یا بندگاه می گویند. برای حرکت و پیشتیبانی استخوان وجود مفصل در استخوان ضروری است. تمامیه حرکات ها بدون وجود مفصل انجام پذیر نیست.

دو استخوانی که در کنار یکدیگر مفصل را تشکیل می دهند توسط رباط هایی به یکدیگر متصل شده اند. عضو دیگر مفصل ها غضروف است که غضروف ها بر روی هم حرکت می کند.

دو سر استخوانی که مفصل را درست می کنند در داخل یک کیسه بافتی به کپسول مفصل قرار گرفته است. محتوای درونی این کپسول را فضای مفصلی می گویند که درون فضای مفصلی را مایع سینوویال پر کرده است.  این مایع بسیار لزج می باشد و بدین ترتیب باعث لیز شدن سطح غضروف مفصلی می شود و حرکت راحتتر استخوان می شود.

اصلی ترین علت درد مفاصل چیست؟

عوامل و علت های مختلفی در بروز دردهای مفصلی دخیل هستند که از مهم ترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:

آرتریت

به التهاب مفاصل بدن، آرتریت می گویند که این بیماری باعث بروز درد و سفتی شدید در مفصل می شود. انواع گوناگونی از این بیماری وجود دارد که همه آنها باعث بروز درد مفاصل و مفصل درگیر کننده می شوند.

از شایع انواع آرتریت عبارت‌اند از:

• استئوآرتریت
• آرتریت روماتوئید
• آرتروز یا ساییدگی مفصل
• آرتریت عفونی
• آرتریت پسوریاتیک

هر مفصلی ممکن است دچار آرتریت شود اما بروز این عارضه بیشتر در مفاصل زانوها، ستون مهره ها و لگن شایع است. اگر احساس درد مفصلی داشتید برای تشخیص صحیح حتما به پزشک مراجعه کنید.

بوریست

بورس ها کیسه های ظریف انعطاف پذیری هستند که موجب تسهیل حرکت تاندون ها و مفصل می شوند. در داخل بورس ها مایعی به نام مایع سینوویال وجود دارد که این مایع از سلول های تشکیل شده که سطح داخل بورس را به طور کامل می پوشاند.

به التهاب بورس ها، بورسیت می گویند که این عارضه باعث بروز تورم و درد در مفصل شده زیرا حرکت تاندون ها را با اختلال همراه می سازد. عارضه بوریست بیشتر در اثر استفاده بیش از حد از مفصل و حرکت مداوم تاندون ها ایجاد می شود.

تاندونیت

تاندون ها طناب های ضخیمی از جنس فیبرهای کلاژنی است که به عنوان اتصال دهنده منعطف عضلات را به استخوان متصل می کند. تاندونیت بیماری است که از التهاب تاندون ها منشا می گیرد. تاندونیت یا بیماری التهاب تاندون ها بیشتر در آرنج، مچ دست، انگشتان، ران و سایر قسمت های بدن اتفاق می افتد.

درد مفاصل به همراه تورم از شایع ترین علائم تاندونیت است که در ناحیه آسیب دیده نمایان می شود.

کشیدگی رباط ها

کشیدگی رباط های یکی از شایع ترین علت های درد مفاصل است که عموما به دنبال آسیب های ورزشی ایجاد می شود. رباط ها نوارهای محکم از جنس بافت های فیبری محکم هستند که دو استخوان را در محل مفصل به یکدیگر متصل می کنند.

کشیدگی رباط ها عموما عارضه ای است که بیشتر در هنگام وارد شدن فشار بیش از حد، پاره شدن رباط ها و پیچ خوردگی اتفاق می افتد. البته بهتر است بدانید کشیدگی رباط نباید با کشیدگی تاندون اشتباه گرفته شود.

نقرس

بیماری نقرس یک نوع آرتریت است که این عارضه می تواند به صورت یک حمله ناگهانی موجب بروز درد و سوزش، سفتی و تورم در مفصل بروز کند.

داشتن اضافه‌وزن، نوشیدن بیش از حد الکل، یا خوردن بیش از حد گوشت و ماهی که حاوی مقدار زیادی از مواد شیمیایی موسوم به پورین باشد، احتمال ابتلا به نقرس را افزایش خواهد داد. همچنین برخی از داروها، مانند قرص‌های ادرار‌آور (دیورتیک‌ها) می‌توانند منجر به نقرس شوند.

اضافه وزن

اضافه وزن به شکل‌های مختلفی بر سلامت انسان تأثیر منفی می‌گذارد. برای نمونه، باعث درد زانو یا سایر دردهایی می‌شود که بر اثر ساییدگی مفاصل ایجاد می‌شوند.

بنابر آخرین آمار سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال 2022 میلادی، حدود یک‌میلیارد نفر در جهان دچار چاقی هستند. از این تعداد، حدود 650میلیون نفر را بزرگ‌سالان، 340میلیون نفر را نوجوانان، و 39میلیون نفر را کودکان تشکیل می‌دهند.

همین وزن اضافی، باعث افزایش فشار روی مفاصل شده، و به مرور زمان باعث ساییدگی آن‌ها خواهد شد. جالب است بدانید بنابر نظر متخصصان، 35درصد از علائم درد مفاصل، با کاهش وزن از بین می‌روند!

وزن اضافی به مفاصل تحمل‌کننده وزن، مانند زانو، فشار بیشتری وارد می‌کند و باعث درد مفاصل می‌شود. عوامل التهابی مرتبط با افزایش وزن هم در ایجاد مشکل برای مفاصل نقش دارند.

بدن انسان در حالت ایدئال خود بسیار کارآمد است. شانه‌ها در راستای ستون فقرات قرار می‌گیرند؛ ستون فقرات هم در مرکز مفاصل ران قرار می‌گیرد. بنابراین وزن به‌طور مساوی روی زانوها و پاها تقسیم می‌شود.

اما با افزایش وزن، بدن مثل مجموعه‌ای از اهرم‌ها عمل می‌کند تا وزن را تنظیم کند. همین‌طور که وزن افزایش پیدا می‌کند، فشار بیشتری هم بر مفاصل وارد می‌شود.

نکته قابل‌توجه اینکه دو کیلوگرم اضافه وزن، حدود 11 کیلوگرم فشار بیشتر روی مفاصل وارد می‌کند. همین فشار اضافی روی ماهیچه‌ها و مفاصل، فرسودگی غضروف‌ها و خستگی عضلات را در پی دارد.

علاوه بر این‌ها، اضافه وزن ریسک ابتلا به بیماری آرتروز را هم افزایش می‌دهد. مطالعات زیادی هستند که ارتباط مستقیم میان اضافه وزن و آرتروز زانو را نشان می‌دهند.

نکته مهم دیگر اینکه زنان دارای اضافه وزن، تقریبا 4برابر بیشتر از سایر زنان در معرض ابتلا به آرتروز زانو هستند. این ریسک برای مردان دارای اضافه وزن، حدود 5برابر است.

کاهش چند کیلوگرم وزن، می‌تواند فشار روی مفاصل را تا حد زیادی کاهش بدهد و از آن‌ها محافظت کند. البته کاهش وزن، مسابقه نیست که یک‌بار انجام بدهید و رهایش کنید؛ بلکه فرایند مادام‌العمری برای سالم بودن و سالم ماندن است.

علت اصلی درد مفاصل در زنان

طبق تحقیقات به عمل آمده زنان در مقایسه با مردان بیشتر در معرض ابتلا به درد مفاصل قرار دارند. پایین بودن هومورن های زنانه  از مهم ترین عواملی هستند که بدن زنان را در برابر درد ضعیف می کند. اما عوامل و دلایل زیادی دیگری هستند که در بروز این عارضه دخیل هستند.

 از اصلی ترین دلایل و علت درد مفاصل در زنان می توان به:

یائسگی

یکی از مهم ترین عوارض دوران یائسگی، بروز دردهای استخوانی و درد های مفاصل است که زندگی یک فرد مسن را درگیر می کند.

استروژن و پروسترون از جمله مهم ترین هورمون های زنانه هستند که با تولید مثل و سلامت خانم ها ارتباط مستقیم دارد با افزایش سن تولید هورمون استروژن و پروژسترون توسط تخمدان ها کاهش می یاد و همین عامل موجب می شود مفاصل بدن یک خانم مسن خشک و دردناک شود.

پوکی استخوان

اثر دیگری که یائسگی بر بدن دارد؛ پوکی استخوان است. زیرا یائسگی باعث می شود استخوان ها چگالی خود را از دست بدهد و همین عامل خطر شکستگی استخوان را افزایش می دهد.

آرتروز

همان طور که اشاره شد زنان به طور طبیعی به دلیل عوامل خطرساز هورمونی، چاقی سه برابر بیشتر از مردان در معرض آرتروز قرار دارند. هورمون های زنانه به مرور زمان بر روی غضروف بین مفصل اثر می گذارد و در آینده موجب آرتروز می شوند.

کمبود ویتامین ها و مواد معدنی

بدن خانم ها در مراحل مختلف به ویتامین، مواد معدنی و مواد مغذی خاصی نیاز دارد. کلسیم، ویتامین دی، آهن، منیزیم از مهم ترین مواد معدنی برای خانم ها هستند که زنان باید در رژیم غذایی خود بگنجانند.

انواع دردهای مفصلی

راهکارهای درمان درد مفاصل

درمان های بسیار متنوعی برای دردهای مفاصل وجود دارد که این روش ها به چندین دسته مختلف تقسیم بندی می شوند که روش ها شامل:

درمان های محافظه کارانه

در اغلب موارد درد مفاصل به کمک روش های خانگی و محافظه کارانه به طور کامل تسکین می یابد که شما به راحتی می توانید به بکارگیری این روش ها از دردهای خود خلاص شوید:

• استفاده از بریس یا باند محافظتی به منظور محافظت از مفصل
• استراحت دادن به مفصل و خودداری از فعالیت هایی که فشار زیادی به مفصل وارد می کند
• استفاده از داروهای مسکن و تسکین دهنده درد بدون تجویز پزشک

درمان درد مفاصل با دارو

داروهای مسکن مانند NSAIDها همچون ناپروکسن، ایوپروفن، سلکوکسیب، استامینوفن، اپیوئیدها، داروهای شل کننده عضلات از جمله شایع ترین داروهای مورد استفاده در درمان درد مفاصل هستند که توسط متخصص ارتوپد تجویز می شوند.

فیزیوتراپی برای درمان درد مفاصل

فیزیوتراپی یکی از موثرترین روش ها برای کاهش درد های مفاصل است که تاثیرات خوبی در بدست آوردن توانایی و بهبود حرکت مفصل ها ایفا می کند. در روش فیزیوتراپی از چنین مواردی برای بازگردانی توانایی مفصل ها و درد مفصل استفاده می شود:

• آموزش حرکات کششی مخصوص و متناسب با شرایط بدنی هر شخص
• سرما و گرما درمانی
• ماساژ و اولتراسوندتراپی
• تحریک الکتریکی عصب و عضله
• مگنت تراپی

جراحی برای درمان درد مفاصل

پس از اینکه تمامیه روش های درمان برای دردهای مفاصل موثر واقع نشود؛ در این صورت پزشک ارتوپد از روش جراحی برای درمان دردهای مفاصل استفاده می کند.

از پرکاربردترین جراحی ها برای درمان درد مفاصل، جراحی تعویض مفصل است که در این جراحی مفصل آسیب دیده با یک مفصل مصنوعی به طور کامل جایگزین می شود.

کسانی که به تازگی عمل جراحی تعویض مفصل را انجام داده اند؛ به مرور شاهد بهبود درد مفاصل و افزایش کیفیت زندگی خود خواهند بود.

منبع :

https://beaumont.org