بیماری نقرس - علت، علائم و درمان

نقرس یک نوع بیماری التهابی است که به دنبال تجمع و رسوب اسید اوریک در مفصل های بدن ایجاد می شود. با تجمع این بلورها در بدن، سیستم ایمنی تحریک می شود و اسید اوریک را مهاجم تلقی می کند و بدنبال آن مواد شیمیایی همچون پروستاگلاندین و لوکوترین از خود ترشح می کند که نتیجه آن التهاب و تورم مفصل است.

شیوع بیماری نقرس در زنان چندین برابر مردان است. در زنان حملات و علائم بیماری نقرس بعد از یائسگی ایجاد می شود. در بروز این بیماری وراثت نیز نقش مهمی ایفا می کند.اگر والدینی مبتلا به نقرس باشد؛ احتمال ابتلا به نقرس در فرزندان چندین برابر افزایش می یابد.

نقرس یکی از انواع بیماری آرتروز یا آرتریت است که کنترل و درمان نشدن آن می تواند موجب آسیب های جدی مفصلی و دردهای وحشتناکی را برجای بگذارد. تشکیل سنک های کلیوی از مهم ترین عوارض این بیماری است که می تواند موجب اختلال در عملکرد کلیه ها شود.

علائم نقرس خفیف

علائم بیماری نقرس

بیماری نقرس عموما علائم شدیدی و دردناکی را برجای می گذارد. این علائم که بیشتر شب ها و به صورت ناگهانی ظاهر می شوند با چنین نشانه هایی همراه است:

• درد شدید در مفصل خصوصا در مفصل شست پا
• درد ناگهانی و غیرمنتظره در مفصل درگیر شده
• گرم یا داغ شدن مفصل درگیر شده
• قرمز و متورم شدن مفصل
• حساس بودن به لمس به گونه ای که بیمار حتی تحمل وزن یک جسم بسیار سبک را نیز ندارد.
• بروز احساسی همچون سوختن انگشت بزرگ پا بر روی آتش
• پوسته ریزی و خارش پوست های اطراف مفصل
• تشکیل سنگ کلیوی در موراد حاد بیماری نقرس

بیماری نقرس بیشتر اندام های پایینی بدن را درگیر می کند و همان طور که ملاحظه کردید بیشترین مفصلی که در پی این بیماری درگیر می شود انگشت شست پا است که هر چقدر این بیماری شدیدتر و طولانی باشد احتمال اینکه اندام های بیشتری دچار التهاب شوند بسیار زیاد است.

البته بغیر از انگشت شست پا، مفصل پا، زانو، آرنج، قوزک، مچ و دست ها نیز از دیگر مفصل هایی هستند که در آنها علائم بیماری نقرس مشاهده می شود.

علائم و نشانه های نقرس در انگشتان پا

بیماری نقرس چگونه ایجاد می شود؟

همان طور که اشاره شد بیماری نقرس به دنبال افزایش میزان اسید اوریک در خون ایجاد می شود. اسید اوریک به صورت طبیعی در بدن انسان تولید می شود البته اسید اوریک به عنوان یک ماده زاید شناخته شده و در خون حل نمی شود و کلیه ها آنها را به عنوان بخشی از اجزای اوره از بدن دفع می کنند.

تا زمانی که این ماده از کلیه دفع نشود در این صورت سطح این ماده در خون افزایش می یابد و امکان تشکیل کریستال های اسید اوریک در مفصل افزایش پیدا می کند که نتیجه آن ابتلای فرد به نقرس است.

عوامل و فاکتورهای مختلفی در ابتلای این بیماری ارتباط دارند که از مهم ترین آنها می توان به:

• چاقی و اضافه وزن
• مصرف مشروبات الکلی
• عوامل ژنتیکی
• استفاده بیش از حد از موادغذایی که پروتئین دارند
• ابتلا به بیماری کلیوی
• وارد شدن ضربه یا آسیب به مفصل
• افراد دارای فشار خون بالا

تشخیص بیماری نقرس

در صورتی که احساس درد یا تجربه درد ناگهانی و شدید در مفاصل بدن داشته باشید پزشک به بیماری نقرس مشکوک می شود که در این صورت به کمک آزمایشات و بررسی ها از قبیل بررسی مقدار اسید اوریک خون و بررسی مایع مفصلی می توان به وجود این بیماری پی می برد. این آزمایش ها برای تشخیص بیماری نقرس بدین صورت انجام می شود:

بررسی مقدار اسید اوریک در بدن

همان طور که می دانید بالا بودن مقدار اسید اوریک در بدن یکی اصلی ترین ویژگی های فرد مبتلا به نقرس است به همین جهت کاربرد اندازه گیری اسید اوریک در تشخیص این بیماری بسیار اهمیت دارد. بررسی مقدار اسید اوریک در بدن با ارزیابی نمونه های خون و ادرار بیمار انجام میشود.

البته بغیر از این آزمایش، آزمایش هایی نظیر شمارش تعداد گلبول های سفید خون، بررسی نرخ رسوب گلبول های قرمز نیز می تواند در تشخیص دقیق این بیماری بسیارکمک کننده باشد.

بررسی مایع مفصلی

برای بررسی مایع مفصلی، مقداری مایع توسط پزشک و با استفاده از سوزن های مخصوص کشیده شده و به آزمایشگاه فرستاده می شود تا در آزمایشگاه مقدار اسید اوریک این مایع به طور دقیق بررسی شود. در صورتی که مقدار اسید اوریک این مایع بالاتر از میزان طبیعی باشد نشان دهنده آن است که بیمار به نقرس مبتلا است.

بررسی تصاویر رادیوگرافی

در صورتی که بیماری نقرس باعث تخریب مفصل شده باشد در این صورت ممکن است از رادیوگرافی برای تشخیص این بیماری استفاده می شود.

روش های درمان بیماری نقرس

تشخیص و در نهایت درمان به موقع بیماری نقرس بسیار اهمیت دارد زیرا در صورتی که این بیماری به موقع مهار نشود این خطر وجود دارد که به مشکلات دیگری مبتلا شود.

درمان بیماری نقرس در دو مرحله انجام می شود؛ مرحله اول مهار و کنترل حملات نقرسی است و مرحله دوم پیشگیری از بروز حملات بعدی و بدتر شدن شرایط بیماری است. از جمله مهم ترین اقدامات برای درمان و پیشگیری از عود مجدد بیماری شامل:

درمان خانگی نقرس

شما می توانید به محض آنکه متوجه علائم بیماری نقرس شدید به کمک این روش های خانگی و ساده درد خود را تسکین دهید.

•  استراحت کردن و بالا نگه داشتن پاها
•  خنک نگه داشتن مفصل با استفاده از کیسه یخ
•  استفاده از داروهای مسکن و بدون تجویز پزشک
•  نوشیدن آب کافی به منظور دفع اسید اوریک اضافه از کلیه ها و پیشگیری از عود مجدد بیماری

همچنین درمان های خانگی می تواند در کنترل و درمان بیماری نقرس خفیف بسیار مفید و موثر باشند.

بهترین داروهای نقرس

دارو درمانی

مصرف دارو اصلی ترین راه درمان بیماری نقرس است که این داروها در سه دسته مختلف تجویز می شوند این داروها شامل:

1.  دست اول داروهای کاهنده اسید اوریک هستند که این داروها مقدار اسید اوریک بدن را کاهش می دهد و در بیمارانی تجویز می شود گه سطح اسید اوریک آنها کمتر از 6میلی گرم در خون است. آلوپورینول، فبوکزوستات، پروبنسید و پگلوتیکاس از جمله مهم ترین داروهای کاهنده اسید اوریک به حساب می آیند.
2.  دسته دوم داروهای پیشگیری کننده هستند که به همراه داروهای کاهننده اسید اوریک تجویز می شوند. و با هدف پیشگیری از عود مجدد بیماری نقرس تجویز می شوند. داروی ایندومتاسین، دیکلوفناک، کولکریس و .. از جمله مهم ترین داروهای پیشگیری کننده هستند که با مصرف این داروها تا حد زیادی می توان از عود مجدد بیماری نقرس پیشگیری کرد.
3.  دسته سوم داروهای مسکن هستند که برای درمان دردهای ناشی از بیماری نقرس تجویز می شوند. داروهای کورتیکواستروئیدی همچون پردنیزون، متیل پردنیزولون از جمله داروهایی که در زمان بیماری حاد نقرس تجویز می شوند.

ورزش درمانی

همان طور که ملاحظه نمودید بیماری نقرس با دردها و علائم دردناکی همراه است از این رو مدیریت و کنترل علائم بیماری در اولویت قرار دارد. به همین جهت اغلب پزشکان در کنار تجویز داروهای مسکن برای کنترل درد یکسری برنامه های ورزشی و توانبخشی برای بیمار تجویز می نمایند که در کاهش درد بسیار موثر هستند.

راه های تسکین علائم بیماری نقرس

درمان بیماری نقرس با اصلاح شیوه زندگی

شما می توانید با اصلاح شیوه زندگی تا حد زیادی مقدار سطح اسید اوریک بدن خود را کاهش دهید. از جمله کارهایی که به کمک آن می توان مقدار اسید اوریک بدن را کاهش داد شامل موارد زیر است:

•  خودداری از مصرف غذاهای حاوی پروتئین بالا همچون گوشت قرمز، ماهی‌های پر چرب، غذاهای دریایی و غذاهای حاوی عصاره مخمر
•  اجتناب از مصرف نوشیدنی‌های شیرین و تنقلات
•  حفظ وزن متعادل؛ برای داشتن وزن متعادل از یک رژیم غذایی مناسب و سرشار از فیبیر پیروی کنید.
•  اجتناب از بی تحرکی و انجام ورزش های منظم ( در صورتی که به درد مفصلی دچار هستید می توانید از ورزش هایی همچون شنا استفاده کنید که فشار کمتری به زانو وارد می کند)
•  آب بیشتری بنوشید؛ با نوشیدن آب می توانید بدن خود را هیدراته کنید و بدین طریق تشکیل کریستال های موجود در مفصل را کاهش دهید.
•  خودداری از مصرف نوشیدنی های الکلی؛ زیرا با تجزیه این مواد مقدار زیادی اسید اوریک در مفصل تجمع می یابد