روماتیسم لگن یا آرتریت روماتوئید مفصل لگن، اختلالی التهابی است که بر فضای داخلی کپسول مفصلی تأثیر می‌گذارد و باعث تورم دردناک در مفصل شده و درنهایت ممکن است منجر به فرسایش استخوان‌ها و تغییر شکل مفصل شود.
در بیماری روماتیسم لگن همچون روماتیسم زانو، سیستم ایمنی به‌اشتباه به مفصل لگن یا ران حمله می‌کند و موجب از بین رفتن غضروف‌های این مفصل میشود. با نازک شدن غضروف‌های مفصل ران، استخوان‌ها بر روی یکدیگر ساییده می‌شوند که نتیجه آن درد و محدودیت در به حرکت درآوردن مفصل ران است.
به روماتیسم لگن، روماتیسم مفصل ران نیز می‌گویند و دلایل نامگذاری آن نیز به‌دلیل آناتومی و ساختار ویژه مفصل ران و لگن می‌باشد. مفصل ران، مفصلی گوی و کاسه‌ای است. کاسه این مفصل را حفره استابولیوم لگن و قسمت گوی‌مانند آن را استخوان ران تشکیل می‌دهد.
علل آرتریت روماتوئید لگن
علت دقیق آرتریت روماتوئید (RA) هنوز ناشناخته است، اما شامل تعامل پیچیده از عوامل ژنتیکی، محیطی و هورمونی است. افرادی که سابقه خانوادگی RA دارند، در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به این بیماری هستند. عوامل محیطی مانند سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض برخی ویروس‌ها یا باکتری‌ها ممکن است در افراد با استعداد ژنتیکی، باعث این بیماری شوند. تغییرات یا عدم تعادل هورمونی نیز ممکن است نقش داشته باشد؛ زیرا RA در زنان شایعتر از مردان است.
علائم روماتیسم مفصل لگن یا ران
خشک شدن مفصل لگن و درد زیاد از مهم‌ترین علائم روماتیسم مفصلی هستند. این درد در عرض چند ماه ایجاد شده و به‌مرور زیاد میشود. علائم روماتیسم لگن به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند که عبارت‌اند از:
علائم عمومی روماتیسم
در اغلب موارد فرد مبتلا به روماتیسم به چنین علائمی دچار میشود. این علائم در تمام انواع روماتیسم مفصلی یکسان هستند و شامل موارد زیر می‌باشند:
- ضعف و احساس خستگی مداوم
- کاهش اشتها و کم شدن وزن بدن
- درد مبهم در عضلات
- تب و لرز
حتما مطالعه کنید : تفاوت بین آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) و آرتروز (استئوآرتریت)
علائم اختصاصی یا مفصلی روماتیسم لگن
با اینکه بیماری روماتیسم مفصلی جزو بیماری‌های اسکلتی است، ولی چنین علائمی دیرتر از علائم عمومی ظاهر شده و در 30درصد از موارد مشاهده می‌شوند. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- متورم شدن مفصل لگن و ران
- درد شدید در ناحیه لگن که این درد با حرکت کردن و راه رفتن شدیدتر میشود
- درد و احساس خشکی در ناحیه کشاله ران
- اختلال در راه رفتن یا لنگان راه رفتن
- احساس خشکی و سفتی در مفصل لگن خصوصاً صبح‌ها بعد از بیدار شدن از خواب
- دردی که در زمان استراحت نیز وجود دارد
- ترک و شکستگی مفصل لگن (این علائم در موارد شدید بیماری روماتیسم ظاهر می‌شوند)
حتما بخوانید: علائم شکستگی مفصل لگن
آرتریت روماتوئید (RA) چگونه بر لگن تأثیر می‌گذارد؟
برخلاف استئوآرتریت (OA) که اختلال دژنراتیو مفصلی ناشی از سال‌ها ساییدگی و فرسودگی است، آرتریت روماتوئید (RA) بیماری خودایمنی است. طبق گفته کلینیک مایو، در این بیماری، سیستم ایمنی بدن شما به‌اشتباه مفاصل را به‌عنوان مهاجم خارجی شناسایی کرده و به آنها حمله می‌کند، که نتیجه آن التهاب و آسیب است. معمولاً بزرگترین قربانیان، مفاصل کوچک مانند انگشتان دست و پا هستند، اما گاهی‌اوقات مفاصل بزرگ‌تری مانند زانو، لگن و شانه نیز تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
هنگامی که RA در لگن وجود دارد، پوشش مفصل که به آن غشای سینوویال گفته میشود، ملتهب میشود. طبق تحقیقات، سلول‌های التهابی که توسط سیستم ایمنی شما فرستاده می‌شوند، مواد شیمیایی آزاد می‌کنند که به‌تدریج غضروف مفصل لگن را از بین می‌برند. این تخریب غضروف همان چیزی است که منجر به علائم RA در لگن میشود.
آیا روماتیسم لگن میتواند بر نواحی دیگر تأثیر بگذارد؟
روماتیسم میتواند بر سایر نواحی بدن نیز تأثیر بگذارد. بیماران ممکن است درد مبهم و کوبنده‌ای را در نواحی زیر تجربه کنند:
- کشاله ران
- باسن
- قسمت بیرونی ران
- زانو
راه‌های تشخیص روماتیسم مفصل لگن
تشخیص بیماری روماتیسم مفصلی ازطریق بررسی سوابق پزشکی و علائم بیماری آغاز میشود. پزشک متخصص در حین ویزیت، درمورد سوابق پزشکی و علائم بیماری از شما سؤالاتی می‌پرسد تا بدین طریق به علت درد شما پی ببرد.
در مرحله بعدی پزشک به معاینه فیزیکی شما می‌پردازد. بدین صورت که ابتدا محدوده حرکتی شما را بررسی کرده و برای ارزیابی دقیق علت درد، از شما می‌خواهد که راه بروید تا نحوه راه رفتن را بررسی کند.
تصویربرداری برای تشخیص روماتیسم مفصل لگن به منظور رد دیگر اختلالات انجام میشود. البته روش‌های تصویربرداری دقیق‌تر همچون ام‌آرآی هرگونه نازک‌شدگی، فرورفتگی، کم شدن فاصله بین مفصل ران و لگن را مشخص می‌کند. آزمایشات تصویربرداری برای تشخیص روماتیسم لگن شامل موارد زیر هستند:
- تصویربرداری از اشعه ایکس
- ام‌آرآی
- اسکن از استخوان‌ها
ازآنجاییکه بیماری روماتیسم لگن، اختلالی خود ایمنی است بررسی آزمایش خون نیز میتواند کمک‌کننده باشد. در آزمایش خون مشخص میشود که آیا عوامل بیماری روماتیسمی یعنی آنتی‌بادی‌ها در خون وجود دارند یا خیر.
حتما مطالعه کنید: آشنایی کامل با 4 مرحله پیشرفت روماتیسم مفصلی
راه‌های درمان روماتیسم لگن
متأسفانه باید بگویم که هیچ درمان قطعی‌ای برای درمان روماتیسم لگن یا آرتریت روماتوئید مفصل لگن وجود ندارد. اما این بدین معنا نیست که بیمار مبتلا به روماتیسم مجبور است تا آخر عمر این دردها را تحمل کند.
خیر اینگونه نیست؛ زیرا گزینه‌های درمانی گوناگونی برای تسکین دردهای ناشی از روماتیسم وجود دارند که این روش‌ها از تخریب مفصل نیز پیشگیری می‌کنند.
روش‌های درمان یا بهتر بگویم تسکین دردهای ناشی از روماتیسم لگن، شامل موارد زیر هستند:
دارو درمانی
داروهای ضدالتهابی همچون بروفن، داروی کورتیکواستروئیدی و داروهای ضدروماتیسمی همچون متوترکسات و سولفاسالازین ازجمله داروهایی هستند که برای تسکین دردهای ناشی از روماتیسم تجویز می‌شوند.
داروهای ضدالتهابی برای کاهش درد و التهاب تجویز می‌شوند. داروهای ضدرماتیسمی با تأثیری که بر سیستم ایمنی بدن دارند از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کنند.
داروهای تجویزشده به دو صورت خوراکی و تزریقی تجویز می‌شوند که پزشک متخصص متناسب با شرایط بیمار از یکی از داروها استفاده می‌کند.
فیزیوتراپی
افراد مبتلا به روماتیسم عموماً مفصل‌های ضعیف و بسیار شکننده‌ای دارند. از این رو مراقبت از مفصل لگن بعد از کنترل علائم، بخش مهمی از درمان آرتریت روماتوئید لگن است. هدف از ارجاع بیمار مبتلا به روماتیسم مفصلی به فیزیوتراپ بدین منظور انجام میشود:
- پیشگیری از کم شدن دامنه حرکتی بیمار
- بازیابی توانایی‌های ازدست‌رفته
- بازیابی توانایی به‌منظور انجام فعالیت‌های روزمره
- کم شدن دردها و مشکلات ناشی از روماتیسم
کارهایی که در فیزیوتراپی انجام می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
- ورزش درمانی
- ماساژ درمانی
- اولتراسوند
- تحریک الکتریکی
درمان جراحی روماتیسم لگن
در صورتی که درمان‌های ذکرشده تأثیری در بهبودی درد بیمار نداشته باشد یا این بیماری موجب تخریب مفصل شود، پزشک عمل جراحی را پیشنهاد می‌دهد.
روش‌های مختلفی برای درمان روماتیسم مفصل لگن استفاده می‌شوند که بسته به عوامل مختلفی همچون سن بیمار، نوع بیماری و شدت تخریب مفصل متفاوت هستند. این جراحی‌های شامل موارد زیر هستند:
جراحی دکمپرشن
سیاه شدن سر استخوان ران یکی از شایع‌ترین عوارض بیماری روماتیسم مفصلی است که بیشتر به علت مصرف داروهای کورتونی ایجاد میشود. نکروز یا سیاه شدن سر استخوان ران اختلالی است که بر اثر نرسیدن خون کافی به مفصل ایجاد میشود.
در صورتی که در فرد مبتلا به روماتیسم چنین عارضه‌ای اتفاق افتاده باشد، پزشک از عمل جراحی دکمپرشن برای متوقف کردن علائم بیماری استفاده می‌کند. جراحی دکمپرشن یا دریل کردن سر استخوان ران زمانی استفاده میشود که بیماری در مراحل ابتدایی خود بوده و هنوز شکل سر استخوان ران تغییر نکرده باشد.
جراحی سینووکتومی
به تراشیدن لایه مخاطی داخلی کپسول مفصل لگن، جراحی سینووکتومی می‌گویند. تراشیدن یا برداشتن لایه سینوویال میتواند سرعت تخریب غضروف مفصلی را کاهش دهد و بدتر شدن شرایط بیمار را به تعویق بیندازد.
زمانی از این روش جراحی برای درمان روماتیسم مفصل لگن استفاده میشود که غضروف هنوز آسیب ندیده باشد و تنها پرده سینوویال مفصل درگیر شده باشد. پرده سینوویال، پرده نازکی است که سطح داخلی مفصل را می‌پوشاند و مایع مفصل از آن ترشح میشود.
حتما مطالعه کنید : 7 راه حل موثر برای درمان روماتیسم لگن
جراحی تعویض مفصل لگن یا ران
متأسفانه در صورتی که بیماری روماتیسم مفصل لگن به‌موقع تشخیص و درمان نشود، میتواند مفصل ران یا لگن را تخریب کند. این تخریب منجر به بروز درد و محدودیت‌های بسیاری در هنگام حرکت کردن میشود که بیمار را از انجام فعالیت‌های روزمره ساده منع می‌کند.
از روش جراحی تعویض مفصل لگن یا آرتروپلاستی لگن زمانی استفاده میشود که غضروف مفصل کاملاً از بین رفته باشد و درد بیمار به کمک هیچ یک از روش‌های درمانی، تسکین نیابد. در این صورت با انجام جراحی تعویض مفصل لگن برای درمان روماتیسم لگن، درد و محدودیت حرکتی بیمار به‌طور کامل از بین می‌رود.
چه زمانی باید برای RA در لگن به پزشک مراجعه کرد؟
برای هر گونه درد غیرقابل توضیح در لگن یا اگر به آرتریت در لگن خود مشکوک هستید، به پزشک مراجعه کنید. ازآنجاییکه روماتیسم، اختلالی پیشرونده و مزمن است که میتواند مفصل لگن را تخریب کند، تشخیص زودهنگام و مداخله به‌موقع بسیار مهم است. اگر RA کنترل نشود، میتواند منجر به تخریب مفصل شده و باعث شود مفاصل از جای خود خارج شوند.
اگر تشخیص RA را دریافت کردید، به‌طور مکرر با پزشک خود در ارتباط باشید. همکاری نزدیک با آنها میتواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد. متخصص میتواند به شما کمک کند تا گزینه‌های خود را برای کند کردن پیشرفت این بیماری و لذت بردن از دوره‌های بهبودی درک کنید. این گزینه‌ها ممکن است شامل تغییرات سبک زندگی، داروها یا جراحی باشند. برنامه درمانی ارائه‌شده توسط پزشک میتواند به شما کمک کند تا تحرک خود را حفظ کرده و از سلامت کلی خود حمایت کنید. پزشک میتواند با شما همکاری کند تا درصورت عدم بهبود علائم روماتیسم، روش درمانی را تغییر دهید. آنها شریک شما در مدیریت این بیماری و یافتن راه‌حل‌هایی هستند که درد و التهاب را کاهش داده و سلامتی را افزایش می‌دهند.
جمع‌بندی
روماتیسم، اختلالی خودایمنی است که باعث خشکی، ورم و درد در مفاصل میشود. اگرچه احتمال ابتلای شما به این بیماری در مفاصل کوچک‌تر مانند انگشتان دست و پا بیشتر است، اما گاهی‌اوقات میتواند لگن را نیز تحت تأثیر قرار دهد. روماتیسم، اختلالی پیشرونده است که درنهایت میتواند منجر به آسیب مفصلی شود. با تشخیص زودهنگام و شروع درمان، می‌توانید از آسیب در لگن و سایر مفاصل، و همچنین ناتوانی ناشی از آن، جلوگیری کنید و در این فرایند از انجام عمل جراحی بی‌نیاز شوید.
منابع
سوالات متداول
درصورت عدم درمان، این بیماری میتواند پیشرفت کند و به آسیب دائمی مفصل، از دست دادن عملکرد حرکتی و ناتوانی در راه رفتن منجر شود.
مطالب مشابه
عفونت مفصل لگن وضعیتی جدی است که زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها به لگن یا بافت استخوانی اطراف آن حمله کنند. این عفونت‌ها می‌توانند باعث درد شدید، تورم و سفتی قابل توجهی شوند و حرکت یا استفاده عادی از مفصل لگن را دشوار سازند.
عفونت زانو وضعیت پزشکی جدی‌ای است که اغلب به درمان فوری و تهاجمی نیاز دارد. هنگامی که باکتری‌ها باعث آلوده شدن مایع مفصلی (مایعی که مفصل زانو را روان می‌کند) می‌شوند، عفونتی به نام عفونت مفصلی اتفاق میفتد.
آرتریت زانو به التهاب و تخریب غضروف مفصل زانو اشاره دارد؛ غضروفی که وظیفه دارد به‌عنوان ضربه‌گیر استخوان‌ها عمل کند و خم و راست شدن نرم و روان زانو را امکانپذیر سازد.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) برای لگن، گزینه درمانی ترمیمی است که برای رفع درد و التهاب ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتروز، پارگی‌های لابروم، یا سایر آسیب‌های بافت نرم طراحی شده است.
تاندونیت لگن، عارضه‌ای التهابی است که تاندون‌های اطراف مفصل لگن را درگیر می‌کند. میتواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام می‌دهند، مشاهده میشود.
آسیب‌های وارده به زانوها می‌توانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها یا استفاده از بیش‌ازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیت‌های روزانه شرکت کنید.
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آنها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.
بونیون، برآمدگی استخوانی است که در لبه داخلی مفصل شست پا ایجاد میشود. اگر متوجه برآمدگی روی شست پا شدید، به‌ویژه اگر درد، سفتی یا بی‌حسی در انگشتان پا یا پای خود تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید.
استئوکندرال زانو، به آسیب یا صدمه به غضروف مفصلی صاف اطراف مفصل زانو و استخوان زیرین غضروف اشاره دارد. میزان آسیب ممکن است از پارگی غضروف یا ترک خفیف استخوان گرفته تا شکستن قطعه‌ای از استخوان در داخل مفصل متغیر باشد.