روماتیسم زانو - علائم، علل و دستورالعمل هایی لازم برای درمان

روماتیسم مفصل زانو که در اغلب موارد از آن با عنوان آرتریت روماتوئید مفصل زانو یاد می شود یک نوع بیماری خود ایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن به اشتباه بافت و سلول های بدن را مورد حمله قرار می دهد.

با اینکه فرآیند سیستم ایمنی بسیار هوشمندانه عمل می کند اما در این بیماری، سیستم ایمنی به اشتباه آنتی بادی هایی را تولید می کند که به جای حمله به باکتری ها و ویروس ها به غشای مفصل زانو حمله می کنند و همین عامل موجب می شود که غشای پوشاننده مفصل زانو ملتهب و دردناک شود.

علائم و دردهای ناشی از روماتیسم مفصلی زمانی به اوج خود می رسد که غشای مفصلی برای مقابله با آنتی بادی، مواد شیمیایی تولید می کند و همین موادشیمیایی باعث آسیب دیدن استخوان، غضروف ها و تاندون ها و رباط های اطراف آن می شود.

به همین جهت در صورتی که بیماری روماتیسم مفصلی به موقع تشخیص داده نشود و کنترل نشود می تواند شکل طبیعی مفصل را تغییر دهد و حتی دیگر مفصل های بدن را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

حتما بخوانید: علت زانو درد شدید چیست؟

علائم روماتیسم زانو

شاید برایتان جالب باشد اما نیمی از افرادی که به بیماری روماتیسم مفصلی زانو دچار هستند؛ علائم و نشانه هایی را تجربه می کنند که هیچگونه ربطی به زانو ندارد زیرا روماتیسم تمام ساختار های بدن را تحت تاثیر قرار می دهد.

علائم روماتیسم زانو به دو دسته علائم و درد در زانو و ظهور مشکلاتی در دیگر نقاط بدن تقسیم می شود. از مهم ترین علائم و نشانه های روماتیسم مفصلی زانو میتوان به :

• درد شدید در زانو
• تورم و التهاب زانو به دلیل جمع شدن مایع اضافی در مفصل
• سفت و خشک شدن زانو ( این علامت بیشتر صبح ها بعد از بیدار شدن از خواب ظاهر می شود)
• خشکی شدید در زمان استراحت
• گرم شدن عضلات اطراف مفصل زانو
• حساسیت به لمس مفصل زانو
• احساس ضعف و ناپایداری در زانو
• تشکلیل برآمدگی سفت در زیر پوست مفصل زانو که با لمس کردن مشخص است

 از دیگر علائم روماتیسم مفصلی که هیچ ربطی به زانو ندارد شامل:

• تب و لرز ( در برخی مواقع بیمار به علائم سرماخوردگی نیز دچار می شود)
• خستگی مفرط
• کم شدن بی دلیل وزن بدن
• کم شدن اشتها
• کم خونی

مقایسه مفصل سالم زانو با مفصل مبتلا شده به روماتیسم زانو

حتما مطالعه کنید : تفاوت بین روماتیسم مفصلی و آرتروز

علت روماتیسم زانو

همان طور که اشاره شد اختلال در سیستم ایمنی بدن باعث بروز بیماری روماتیسم مفصل زانو یا آرتریت روماتوئید می شود.

اما براستی چه عوامل و دلایلی هستند که موجب اختلال در فرآیند سیستم ایمنی و ابتلای یک شخص به روماتیسم مفصلی می شود؟ با اینکه هنوز به طور کامل علت بیماری روماتیسم زانو مشخص نشده است اما عواملی نظیر ژنتیک، عوامل محیطی در بروز این عارضه دخیل هستند.

همچنین برخی عوامل هستند که خطر ابتلا به روماتیسم مفصل زانو را افزایش می دهد که این عوامل شامل:

• بالا رفتن سن
• جنس مونث
• سابقه خانوادگی ابتلا به روماتیسم مفصلی زانو
• سیگاری بودن بیمار
• افراد دارای اضافه وزن

تشخیص روماتیسم مفصل زانو

تشخیص بیماری روماتیسم زانو کمی دشوار است زیرا عوامل و مشکلات زیادی هستند که باعث التهاب و گرفتگی شدید در زانو می شوند. پزشک متخصص ارتوپد برای تشخیص آرتریت روماتوئید زانو یا روماتیسم مفصلی زانو یک معاینه فیزیکی انجام می دهد.

مرحله بعدی تشخیص روماتیسم مفصلی زانو، بررسی تاریخچه پزشکی و سوابق پزشکی بیمار است زیرا در بروز این بیماری ژنتیک تاثیرگذار است.

تشخیص دقیق بیماری روماتیسم مفصلی از طریق بررسی آزمایش ها و تصویر بدست آمده از مفصل انجام می شود که این آزمایش ها شامل موارد زیر است:

آزمایش خون

عموما در آزمایش خون افراد مبتلا به روماتیسم مفصل زانو، تعداد بالایی از گلبول قرمز خون و پروتئین های واکنشگر وجود دارد که در اغلب موارد پزشک با بررسی این آزمایشات، روماتیسم را تشخیص می دهد.

تصویربرداری از مفصل

همچنین ممکن است پزشک عکس برداری از مفصل را برای تشخیص دقیق بیماری تجویز کند. اسکن ام آرآی، تصویربرداری اشعه ایکس و سی تی اسکن از جمله روش های تشخیص آسیب و تخریب مفصل زانو است.

درمان روماتیسم زانو چیست؟

با اینکه بیماری روماتیسم زانو، درمان قطعی ندارد؛ اما به کمک روش های درمانی ارائه شده توسط متخصصین ارتوپد تا حدودی می توان از بدتر شدن شرایط بیمار پیشگیری و روند بیماری را کنترل نمود. از جمله روش های درمان یا بهتر است بگویم کنترل علائم روماتیسم مفصل زانو می توان به موارد زیر اشاره کرد:

استراحت و اصلاح سبک زندگی

بیماری روماتیسم زانو، خود به خود باعث خستگی بدن می شود از این رو برای درمان این بیماری، استراحت مطلق و طولانی مدت به هیچ عنوان پیشنهاد نمی شود. منظور از استراحت کم کردن فعالیت ها و کارهایی است که فشار زیادی به زانو وارد می کند.

از آنجایی که فرد مبتلا به روماتیسم، صبح پس از بیدار شدن از خواب درد شدیدتری را تجربه می کند از این رو پیشنهاد می شود برای کم شدن درد و کاهش خشکی و سفتی مفصل زانو صبح ها، دوش آب گرم را امتحان کنید. از دیگر راههای خانگی برای درمان دردهای روماتیسم زانو شامل:

• گرم نگه داشتن مفصل زانو به کمک پتو
• استفاده از کمپرس یخ برای از بین رفتن درد مفصل زانو
• استفاده از وسایل کمکی در هنگام راه رفتن

دارو درمانی

برای درمان بیماری روماتیسم مفصل زانو از داروهای مسکن، داروهای ضدالتهاب استروئيدی و غیراستروئيدی (NSAIDs)  همچون ایبوپروفن و ناپروکسِن استفاده می‌شود. این داروها، هر دو به کاهش التهاب کمک می‌کنند. استروئیدها نیز باعث کاهش بیش‌فعالی سیستم ایمنی شده و از این طریق از شدت گرفتن علائم بیماری‌های مفصلی می‌کاهند و از تخریب بافت‌ها هم جلوگیری به عمل می‌آورند.

فیزیوتراپی و توانبخشی

مراقبت از مفاصل و کنترل علائم بخش بسیار مهمی از درمان روماتیسم مفصلی است. متخصص فیزیوتراپ روش های درمان‌های مختلفی را برای تسکین و همچنین کاهش تأثیرات روماتیسم مفصلی بر زندگی‌تان پیشنهاد دهد که از مهم ترین آنها می توان به:

اوزون تراپی ( ازون گازی بی رنگ و متشکل از سه اتم اکسیژن است که برای کاهش التهاب ناشی از روماتیسم انجام می شود)

تزریق پی آر پی ( درمان با پلاسمای غنی از پلاکت که به افزایش توانایی بدن بیمار در درمان کردن خود کمک می کند؛ پی آر پی می گویند.)

تمامیه این روش های درمان فیزیوتراپی بدین منظور انجام می شود:

• جلوگیری از کاهش توانایی حرکت دادن مفصل زانو
• بازیابی توانایی‌های از دست رفته بیمار
• حفظ آمادگی جسمانی‌ بیمار
•  حفظ توانایی بیمار برای شرکت در فعالیت‌ها و انجام کارهای رومزه

فشرده سازی مفصل زانو با زانوبند

در صورتی که بیمار از ورم و تورم شدیدی در زانو رنج برد؛ پزشک زانوبندهای مخصوص را تجویز می کند.  همچنین پیشنهاد می شود در هنگام انجام تمرین های ورزشی و فعالیت های تفریحی از زانوبندها استفاده کنید تا بدین طریق از وارد شدن فشار مضاعف به زانو پیشگیری کنید.

آب درمانی

آب درمانی یا انجام تمریناتی در آب فواید زیادی را برای استخوان و عضلات زانو به همراه دارد؛ زیرا راه رفتن در آب باعث افزایش انعطاف پذیری زانو و قدرت استخوان ها می شود که همه این موارد درد و علائم ناشی از بیماری روماتیسم را کاهش می دهند.

ورزش درمانی

در کنار مصرف دارو و دیگر روش های درمان روماتیسم، انجام تمرینات و حرکت اصلاحی منظم برای بهبودی دردها و علائم بیماری بسیار موثر است. ورزش با تاثیری که در تقویت عضلات و مفصل زانو دارد از بدتر شدن شرایط شما پیشگیری می کند.

جراحی

در صورتی که بیماری روماتیسم زانو، کل مفصل زانو را تخریب کند؛ در این صورت تنها راه درمان قطعی روماتیسم مفصل زانو، انجام عمل جراحی است. جراحی سینووکتومی، تعویض کامل مفصل زانو و آرتروسکوپی زانو از مهم ترین روش های جراحی برای درمان روماتیسم مفصل زانو می باشد.