دررفتگی لگن و مفصل ران در بزرگسالان - علائم و راه‌های درمان

با مطالعه ی این مقاله می توانید دانش خود را، نسبت به دررفتگی مفصل لگن و عوامل ایجاد آن، بالا ببرید.

مفصل لگن به صورت یک مفصل گوی و کاسه ای مي باشد. کاسه توسط ، حفره استابولوم که بخشی ازاستخوان بزرگ لگن خاصره است، شکل گرفته است. گوی هم سر استخوان ران است، که در انتهای بالایی استخوان ران می باشد.

یک بافت صاف و صیقلی به نام غضروف مفصلی سطح گوی و کاسه را می پوشاند و در یک لگن سالم سر فمور محکم در استابولوم باقی می ماند.

در رفتگی لگن یک وضعیت اورژانسی جدی است ، که اقدامات فوری  به منظور درمان دررفتگی لگن ، ضرورت دارد.

وارد شدن ضربه مستقیم (با نیروی کم یا زیاد) به لگن رایج‌ ترین دلیل ایجاد دررفتگی مفصل لگن می باشد.

شایع ترین علت دررفتگی لگن و ران  ، تصادف با وسایل نقلیه است و علت آن ناپايداری و آسيب ليگامان و رباط های اطراف مفصل لگن می باشد.

حتما بخوانید: بیماری های مفصلی چیست؟

بستن کمربند ایمنی می تواند خطر دررفتگی لگن در طول تصادف را تاحد زیادی ، پایین آورد.
از علل ديگر می توان به مواردی همچون: سقوط از ارتفاع زیاد ، دیسپلازی هیپ ، عفونت ، بيماری های ژنتيكی از جمله « سندرم اهلر دانلوس » اشاره کرد.

دلایل دررفتگی مفصل لگن

همان طور که می دانیم مفصل ران به صورت گوی و کره است و همین ویژگی آن است که اجازه می دهد مفصل ران در جهات مختلف قادر به حرکت باشد. مفصل لگن جزء مفاصلی از بدن محسوب می شود که دامنه حرکتی زیادی دارد و تقریبا در تمام جهت ها می تواند به سهولت حرکت کند. 

از طرفی دیگرعمق کاسه یا حفره استابولوم زیاد می باشد و دور تا دور مفصل ران را به طور کامل پوشانده است، به همین دلیل مفصل ران بسیار پایدار بوده و به آسانی نیز دچار دررفتگی نمی شود و باید تحت فشار نیروی بسیار زیادی قرار گیرد تا بتواند از جا در برود. معمولا این نیرو از طریق تصادفات سنگین و سقوط از ارتفاع به بدن وارد شده و باعث دررفتن آن می شود.

تصادفات رانندگی مهم ترین علت دررفتگی مفصل لگن

شایع ترین دلیل دررفتگی خلفی مفصل لگن تصادف رانندگی است. به این صورت که اتومبیل در حین حرکت به جلو ناگهان به مانعی برخورد کرده و می ایستد. به دنبال این حادثه سر نشینی که در جلوی اتومبیل نشسته است به جلو پرت شده و زانوی او با داشبورد اتومبیل برخورد می کند.

این برخورد شدید باعث اعمال فشار بسیاری به زانو و استخوان ران شده که منجر به حرکت کردن استخوان ران از جای خود به پشت شده و از حفره خارج می شود. همچنین اگر چنانچه در حین دررفتگی لگن، زانوها به هم نزدیک باشند به اصطلاح می گویند دررفتگی خالص اتفاق افتاده است.

اما اگر در این حین زانوها از هم دور باشند سر استخوان ران در حین در فتگی بخشی از لبه حفره استابولوم را نیز با خود درگیر کرده و باعث شکستگی قسمت پشتی حفره نیز می شود. به این وضعیت شکستگی – دررفتگی نیز اطلاق می شود. زیرا همراه با دررفتگی مفصل، شکستگی نیز رخ داده است.

بستن کمربند ایمنی تاثیر بسیاری در کاهش ریسک ابتلا به دررفتگی مفصل ران دارد. زیرا درهنگام تصادف مانع از برخورد شدید زانوی فرد با داشبورد شده و در نتیجه دررفتگی مفصل لگن نیز اتفاق نمی افتد. از زمانی که افراد به بستن کمربند ایمنی بیش از گذشته اهمیت می دهند میزان دررفتگی مفصل هیپ در اثر تصافات نیز کاهش قابل توجهی داشته است.

سقوط از ارتفاع یکی دیگر از دلایل دررفتگی مفصل لگن

علاوه بر تصادفات، سقوط از ارتفاع مانند نردبان یا پیشامدهای حین کار نیز می توانند از دیگرعوامل دررفتگی مفصل لگن باشند. 

از آن جایی که مفصل لگن بسیار پایدار بوده  و به راحتی از جای خود در نمی رود بنابراین حوادثی که باعث دررفتگی آن می شود قطعا شدید و پرانرژی هستند و به همین خاطر علاوه بر مفصل ران ممکن است به قسمت های دیگر بدن نیز آسیب وارد شود. عوارضی مانند شکستگی ساق پا، شکستگی کشکک زانو یا صدمات وارد شده بر سر از جمله پیامدهای شکستگی مفصل هیپ می باشند.

دررفتگی قدامی مفصل لگن نیز اکثرا در اثر سقوط از ارتفاعات رخ می دهد و معمولا ضربه ای که به مفصل وارد می شود زمانی است که مفصل در حالت باز و چرخش خارجی قرار دارد.

باز بودن مفصل مانند وضعیتی است که فرد ایستاده است و خم شدن مفصل به وضعیتی گفته می شود که فرد نشسته باشد. چرخش خارجی مفصل لگن نیز هنگامی است که شخص ایستاده و پاشنه های پای خود را نیز به هم چسبانده و پنجه های خود را از هم دور می کند.

انواع دررفتگی مفصل لگن

1. دررفتگی خلفی مفصل لگن : تقریبا در 90% بیماران دچار دررفتگی لگن دیده می شود و شایع تر است.
2. در رفتگی قدامي مفصل لگن
3. دررفتگی مركزي مفصل لگن

علائم و نشانه های دررفتگی مفصل لگن

اصلی ترین علامت های دررفتگی مفصل لگن که در اثر ضربه رخ می دهد درد مفصل ران و لگن، تغییر شکل اندام های تختانی فرد و آسیب عصب سیاتیک می باشد. علاوه بر این ممکن است همراه با شکستگی مفصل لگن، استخوان ران هم دچار شکستگی شود.

درد مفصل لگن

پس از وقوع حادثه و دررفتگی مفصل لگن، ناحیه لگن بیمار به شدت دردناک خواهد شد. به طوری که فرد قادر به حرکت دادن مفصل و ران خود نمی باشد و چنانچه اگر کسی بخواهد او را حرکت دهد بیمار به علت درد ممانعت کرده و از درد می نالد.

تغییر وضعیت پا

ران بیماری که دچار دررفتگی خلفی مفصل لگن شده است در وضعیت خاصی قرار می گیرد. به صورتی که ران به سمت جلو آمده و اندام تحتانی بیمار به طرف داخل می چرخد. همچنین کل اندام تحتانی بیمار تقریبا 2-3 سانتی متر نیز کوتاه تر می شود. به این شکل که پای سالم بلندتر از پای آسیب دیده به نظر می رسد. در دررفتگی قدامی لگن نیز مفصل هیپ در وضعیت باز و چرخشی قرار می گیرد و ران سمت آسیب دیده از ران سالم دور می شود.

شکستگی بدنه استخوان ران

اگر دررفتگی مفصل لگن همراه با آسیب های دیگر بدن باشد مانند شکستگی بدنه ران، ممکن است دررفتگی تشخیص داده نشده و مخفی بماند. این اتفاق به این دلیل رخ می دهد هنگامی که مفصل لگن دچار درفتگی می شود تغییر وضعیت پا به دلیل شکسته شدن استخوان ران قابل رویت نمی باشد و از طرفی دیگر احساس درد شدید بیمار ممکن است به دلیل شکستگی ران تلقی شود. 

بنابراین توجه به این نکته بسیار ضروری می باشد بیماری که دچار آسیب دیدگی شدید شده و قسمت های مختلف بدن او نیز صدمه دیده است از لحاظ دررفتگی مفصل لگن نیز باید مورد بررسی قرار گیرد و از طریق رادیوگرافی تمام جوانب مفصل لگن و ران به دقت ارزیابی شود.

آسیب دیدگی عصب سیاتیک

اگر بخواهیم بدن را از نظر ساختاری مورد بررسی قراردهیم عصب سیاتیک بسیار نزدیک حفره مفصل ران و دقیقا پشت آن قرار دارد و افرادی که دچار دررفتگی خلفی مفصل ران می شوند، سر استخوان لگن پس از خارج شدن از حفره استابولوم به عصب سیاتیک فشار وارد کرده و به آن آسیب می رساند. در تعداد کمی از افراد نیز این آسیب ممکن است باعث فلج شدن آن ها بشود. بنابراین معاینه دقیق کسانی که مبتلا به شکستگی لگن شده اند از ضروریات است. 

تشخیص دررفتگی لگن از طریق عکسبرداری ساده از ناحیه لگن نیز امکان پذیر بوده و به راحتی می توان مشاهده کرد که سراستخوان  ران از حفره خارج شده است. اما اگر پزشک احتمال بروز آسیب در قسمت های دیگر بدن را نیز بدهد دستور انجام سی تی اسکن را به بیمار می دهد.

تشخيص دررفتگی لگن

معمولاً با استفاد از عکسبرداري اشعه ايکس ، يا سي تي اسکن انجام مي‌شود.
علاوه بر این اسکن ، از ام آر آی می‌توان برای شناسایی نکروز اواسكولار سر استخوان ران (سياه شدگي سر استخوان ران) و عوارض احتمالي دررفتگي لگن استفاده شود.

عوارض دررفتگی مفصل لگن

دررفتگی مفصل لگن اگر به صورت مناسب درمان شود به ندرت عوارض به همراه دارد که مهم ترین عوارض این عارضه عبارتند از:

• سیاه شدن سر استخوان ران پس از دررفتگی

اگر آسیب وارد شده به مفصل ران به رگ های خونی سراستخوان ران نیز صدمه بزند بیمار دچار بیماری نکروز آوازکولر یا سیاه شدن سر استخوان ران می شود. هر چه زمان دررفتگی و جا انداختن مفصل لگن طولانی تر شود احتمال بروز این عارضه نیز افزایش خواهد یافت که تنها از طریق رادیوگرافی و ام آر آی قابل تشخیص می باشد. این عارضه در صورت عدم درمان می تواند موجب ابتلا به استئوآرتریت مفصل لگن شود.

• آسیب دیدگی غضروف مفصلی سر استخوان ران پس از دررفتگی مفصل لگن
• ساییدگی مفصل لگن
• دررفتگی مفصل لگن در صورتی که خوب جا اندازی نشود در نتیجه خوب نیز جوش نمی خورد و همین امر باعث ناهمواری سطح مفصل لگن شده و در طولانی مدت باعث آرتروز مفصل ران می شود.
• آسیب دیدگی عصب سیاتیک به دنبال دررفتگی خلفی مفصل لگن
• تشکیل استخوان های اضافه  در اطراف مفصل لگن که پزشک متخصص از طریق جراحی آن ها را خارج می کند.

درمان دررفتگی مفصل لگن

درمان دررفتگی مفصل لگن اغلب به صورت بسته جااندازی می شود و در صورت عدم بهبودی جراحی دررفتگی مفصل لگن انجام می شود. جااندازی بسته به این معنی است که نیاز به جراحی باز نیست و این کار نیز باید در اسرع وقت صورت پذیرد.

زیرا تاخیر در جا اندازی مفصل ران ممکن است باعث بروز عوارضی مانند سیاه شدن سر استخوان شود و به همین خاطر جا انداختن مفصل لگن یک مورد اورژانسی به حساب می آید. عمل جااندازی اغلب در بیمارستان و با بیهوش کردن بیمار صورت می گیرد و پزشک عمل جا انداختن مفصل را از طریق کششی که به ران بیمار وارد می آورد انجام می دهد.

حتما بخوانید: درمان در رفتگی مادرزادی لگن

 برخی مواقع نیز جراحی بسته موفقیت آمیز نبوده و پزشک مجبور به انجام جراحی باز می شود. در این مواقع ممکن است لبه شکسته شده حفره استابولوم داخل مفصل گیر کرده و مانع از جا افتادن مفصل لگن می شود که پزشک جراح از طریق جراحی باز این مانع را حذف کرده و مفصل ران را در جای خود فیکس می کند.