بیماریهای مفصلی چه هستند و چگونه رخ میدهند؟
مفصل، محلی است که استخوانها در کنار یکدیگر قرار میگیرند و از مهمترین وظایف آن میتوان به حرکت راحتتر استخوانها اشاره کرد. به گونهای میتوان گفت استخوانبندی انسان یکپارچه نیست و بلکه استخوانها در جاهایی به هم وصل میشوند که به آنها مفصل میگویند. مفصلها شامل سطوح غضروفی هستند که نقش کاهش اصطکاک را بازی میکنند.
مفصل قسمتی از سیستم حرکتی بدن است که فعالیت زیادی دارد و بهدلیل وجود همین فعالیت، سریعتر و زودتر از سایر قسمتها دچار اختلال در عملکرد میشود.
آسیب دیدن غضروف مفصلی از شایعترین دلایل آسیبدیدگی مفصل و بهدنبال آن بیماری مفصلی است که بهدنبال حوادثی همچون تصادفات رانندگی، زمین خوردن و سقوط از ارتفاع، عفونت مفصل رخ میدهد.
البته برخی عوامل و فاکتورهای خطرساز هستند که ریسک ابتلا به بیماریهای مفصلی را افزایش میدهند ازجمله:
- سابقه خانوادگی ابتلا به بیماری فامیلی
- بالا رفتن سن
- جنسیت (زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری مفصلی قرار دارند)
- آسیبدیدگی قبلی مفصل
- وارد شدن فشار اضافه به مفصل در اثر چاقی
- مشاغل سنگین و خاص
شایعترین بیماریهای مفصلی
سیستم اسکلتی انسان برخلاف ظاهر ساده آن بافت بسیار پیچیدهای است که از اجزای مختلفی تشکیل شده است و تمام این اجزا امکان فعالیت و حرکت استخوان را فراهم میآورند.
یکی از مهمترین اجزای استخوان، مفصل نام دارد که نقش بسیار مهمی در استخوان ایفا میکند. استخوانها به وسیله محلی به نام مفصل به یکدیگر متصل میشوند.این عضو، حرکت استخوانها را روان میکند. به هریک از بیماریها یا صدماتی که بر مفصلهای انسان تأثیر میگذارند، بیماریهای مفصلی میگویند.
شایعترین بیماریهای مفصلی عبارتاند از:
آرتریت یا التهاب مفصل
به التهاب یک یا چند مفصل آرتریت میگویند. آرتریت یا ورم مفاصل، بیماری خاصی نیست بلکه شامل انواع مختلفی از بیماریهای است که مشخصه همه آنها ملتهب شدن مفصل است. همان طور که اشاره شد بیماری آرتریت به انواع مختلفی تقسیم میشود که از شایعترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- استئوآرتریت
- آرتریت عفونی
- آرتریت روماتوئید مزمن جوانان
- آرتریت روماتوئید
- لوپوس
- نقرس
- آرتریت پسوریاتیک
روماتیسم مفصلی
روماتیسم مفصلی، بیماری التهابی مزمنی است که غالباً مفاصل بدن را درگیر خود میکند. البته در مواردی ممکن است این بیماری در نواحی مختلفی از بدن ازجمله چشم، ریه، قلب و رگهای خونی نیز مشاهده شود اما بیشتر در مفاصل دیده میشود.
بر خلاف آرتروز که موجب سایش و فرسودگی استخوانها میشود، روماتیسم مفصلی با تأثیر گذاشتن بر پوشش داخلی مفاصل، باعث تورم و دردناک شدن آنها میشود. درنتیجه میتواند منجر به فرسایش استخوانها و دفورمیتی مفاصل گردد.
بیماری آرتروز یا ساییدگی مفصل
با افزایش سن، غضروفها نیز دچار فرسودگی و پیری میشوند. در این صورت بیماری آرتروز رخ میدهد. از بین رفتن غضروف مفصلی، اصلیترین ویژگی بیماری آرتروز است. آرتروز یا استئوآرتریت از شایعترین انواع بیماریهای مفصلی است که بیشتر مفاصل بزرگ ازجمله لگن و زانو را درگیر میکند.
نقرس
بیماری نقرس نوعی آرتریت است که بهدنبال التهاب مفاصل رخ میدهد. بیماری نقرس باعث افزایش سطح اسید اوریک در جریان خون شده و همین انباشتگی موجب التهاب مفصلی و درنتیجه درد، قرمزی و تورم در مفصل میشود.
بورسیت
بورسیت، التهاب کیسه بورس است. کیسههای بورس، کیسههای پر از مایعی هستند که بهعنوان بالشتک برای کاهش اصطکاک بین استخوانها و بافتهای نرم عمل میکنند.
اگرچه بورسیت از نظر فنی اختلالی مفصلی نیست، میتواند با ایجاد التهاب و کاهش تحرک بر مفاصل بیمار تأثیر بگذارد.
حرکات تکراری یا فشار طولانی مدت – مانند زانو زدن برای دورههای طولانی – ممکن است باعث بورسیت شوند. علائم این بیماری شامل درد نزدیک مفصل، تورم و حساسیت هستند.
درمانها ممکن است شامل بریسها و آتلها، داروها و فیزیوتراپی باشند.
آسیبها
اگرچه آسیبها بیماری محسوب نمیشوند، اما میتوانند باعث درد و التهاب مفصل شوند. آسیبهای ناشی از استفاده بیشازحد، مانند تاندونیت ممکن است در اثر حرکات تکراری بر روی یک مفصل رخ دهند.
تاندونیت، التهاب تاندون یا غلافی است که تاندون را میپوشاند. بیمار ممکن است دچار درد و تورم شود، که با فعالیت بدنی بدتر میشود. تاندونیت معمولاً ورزشکاران را تحت تأثیر قرار میدهد.
سایر آسیبهایی که میتوانند باعث درد مفصل شوند شامل کششها و رگ به رگ شدنها، دررفتگیها و شکستگی یا ترک استخوان هستند.
سایر بیماریهایی که میتوانند بر مفاصل تأثیر بگذارند
برخی بیماریهای دیگر میتوانند بهطور غیرمستقیم بر مفاصل تأثیر بگذارند و باعث درد مفصل، خشکی و کاهش تحرک شوند.
لوپوس
لوپوس، اختلالی خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به بافتها و اندامهای بدن حمله میکند. این بیماری میتواند باعث درد و خشکی مفصل شود.
بیماری شوگرن
شوگرن نیز اختلالی بیماری خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی به بافتهای سالم بدن حمله میکند. علائم این بیماری ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درد مفصلی و عضلانی
- خستگی
- خشکی پوست و دهان
- طیف گستردهای از علائم عصبی، ازجمله اختلال در عملکرد سیستم عصبی خودمختار
فیبرومیالژیا
فیبرومیالژیا، اختلالی روماتیسمی است که باعث درد گسترده در سراسر بدن میشود. بیمار ممکن است درد و خشکی را تجربه کند و این بیماری میتواند مفصل فک را تحت تأثیر قرار دهد.
بیماریهای مفصلی با چه نشانههایی همراه هستند؟
علائم و نشانههای بیماریهای مفصلی بسته به نوع و شدت آن متفاوت هستند. برای مثال ممکن است در دورهای بهصورت خود به خودی ظاهر شده و سپس برطرف شوند.
شایعترین علائم و نشانههای بیماریهای مفصلی عبارتاند از:
درد مفصل
عموماً بیماریهای مفصلی میتوانند باعث درد مفصل شوند. به گونهای میتوان گفت درد مفصل یکی از رایجترین علائم بیماریهای مفصلی است که این درد بسته به نوع بیماری و آسیبدیدگی مفصل متفاوت است. همچنین در برخی بیماریها در کنار درد مفصل، درد عضلانی و دردهای استخوانی نیز مشاهده میشوند.
البته همیشه دردهای مفصل نشانه بیماری مفصلی نیست بلکه برخی مشکلات استخوان ازجمله کشیدگی رباط، بیماری بورسیت، تاندونیت نیز در بروز این نوع دردها دخیل هستند.
سفت و خشکی مفصل
به محدودیت در حرکت مفصل، خشکی مفصل میگویند. خارج شدن غضروف و مایع مفصلی از محل اصلی خود از مهمترین دلایل خشکی مفصل است که در طی آن دامنه حرکتی بیمار محدود میشود.
نقرس، آرتریت روماتوئید و آرتروز از شایعترین بیماریهای مفصلی هستند که موجب خشکی و اختلال در حرکت دادن مفصل میشوند.
تورم مفصل
تورم مفصل باعث بزرگ شدن و افزایش حجمی مفصل میشود. افزایش مقدار مایع مفصل از شایعترین علت بروز تورم مفصل است که عموماً بهدنبال اختلالاتی همچون آرتریت رخ میدهد. در برخی مواقع ممکن است بیمار در کنار تورم مفصل، قرمزی و گرمایی را در محل مفصل ملاحظه کند.
بیماریهای مفصلی را چگونه میتوان تشخیص داد؟
تشخیص بیماریهای مفصلی معمولاً با گرفتن شرح حال از علائم و معاینه پزشکی توسط پزشک ارتوپد انجام میشود.
در برخی موارد برای تشخیص بیماریهای مفصل از تکنیکهای تصویربرداری نیز استفاده میشود. امآرآی و سیتی اسکن از پرکاربردترین روشهای تشخیص بیماریهای مفصلی هستند.
همچنین در برخی موارد پزشک ممکن است برای تشخیص علت دردها یا بیماریهای مفصلی آزمایش خون، ادرار یا مایع مفصلی تجویز کند.
این آزمایشها میتوانند به تعیین علت بیماری کمک کنند. همچنین این آزمایشها میتوانند به رد کردن احتمال ابتلای شما به سایر بیماریهای مشابه نیز کمک کنند.
آیا بیماریهای مفصلی قابل درمان هستند؟
متأسفانه باید گفت هنوز برای درمان برخی از بیماریهای مفصلی ازجمله آرتریت وروماتیسم، درمان کامل و شفافی کشف نشده است. اما به کمک برخی روشهای درمانی میتوان دردهای حاصل از این بیماریها را کاهش داد و انعطافپذیری و حرکت را به مفصل بازگردانند. این درمانها شامل موارد زیر هستند:
درمان خانگی بیماریهای مفصلی
همان طور که اشاره شد روشی قطعی برای درمان بیماریهای مفصلی وجود ندارد اما به کمک برخی روشها میتوان از شر دردها و علائم آن خلاص شد. یکی از مؤثرترین روشها در درمان بیماریهای مفصلی، درمان خانگی و تغییر در سبک زندگی است که در بهبود دردهای ناشی از بیماریهای مفصلی بسیار به شما کمک میکند. این روشها عبارتاند از:
- استراحت دادن به مفصل
- کم کردن وزن بدن به منظور کاهش فشار وارده بر مفصل
- استفاده از کمپرسهای گرم و سرد برای کاهش درد و گرفتگی عضلات
- انجام تمرینات و حرکات ورزشی به منظور تقویت ماهیچهها
- استفاده از عصا و وسایل کمکی برای کاهش دردهای مفصلی
دارو درمانی
استامینوفن، مسکنهای قویتر و داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی از رایجترین داروها برای کاهش درد ناشی از بیماریهای مفصلی میباشند.
اینگونه دردها میتوانند درد و التهاب را تا حد زیادی کاهش دهند. البته بیماران باید توجه داشته باشند مصرف بیشازحد این داروها ممکن است با عوارضی همچون ناراحتی معده، مشکلات قلبی، خونریزی و مشکلات کبدی همراه باشد.
فیزیوتراپی و کاردرمانی
فیزیوتراپی و کاردرمانی برای درمان بیماریهای مفصلی شامل طیف گستردهای از روشها و تکنیکها میباشد که از مهمترین آنها میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ورزش درمانی
متخصص فیزیوتراپ به شما یکسری حرکات و تمرینات اصلاحی را که در اصلاح وضعیت مفصل شما تأثیرگذار است آموزش میدهد.
مگنت تراپی
مگنت تراپی یا مغناطیس درمانی یکی از روشهای درمانی ایمن و کم عارضه مورد استفاده در فیزیوتراپی است که موجب تسکین درد و تسریع روند بهبودی بدن و ترمیم آسیبهای مفصلی میشود.
مگنت تراپی با استفاده از امواج مغناطیسی و تأثیر بر بافتهای آسیبدیده مفصل موجب کاهش درد بیمار میشود.
لیزر درمانی
لیزر درمانی درد و تورم مفصلهای آسیبدیده را کاهش میدهد و همچنین برای بیماران مبتلا به آرتروز که دچار ساییدگی شدهاند نیز میتواند بسیار تأثیرگذار باشد.
جمعبندی
بیماریها و اختلالات مفصلی شامل آرتریت، بیماریهای خودایمنی و آسیبها هستند. درمان این بیماریها به علت زمینهای بستگی دارد، اما ممکن است شامل استراحت، داروها و فیزیوتراپی باشد.
منبع
سوالات متداول
استئوآرتریت رایجترین نوع آرتریت است و بیش از ۳۲.۵ میلیون بزرگسال در ایالات متحده را تحت تأثیر قرار میدهد. آرتریت روماتوئید، رایجترین شکل آرتریت خودایمنی است، در حالی که نقرس، رایجترین شکل بیماری التهابی مفصل است.
مطالب مشابه
ورزش در آب باعث میشود دامنه فعالیتهای بدنیای که بر مفاصل فشاری وارد نمیکنند، افزایش یابد. شما نهتنها میتوانید با درد کمتری در آب حرکت کنید، بلکه میتوانید تناسب اندام، تعادل، انعطافپذیری و سلامت کلی خود را بهبود بخشید.
عمل کوردکامپرشن لگن، عملی جراحی است که برای درمان استئونکروز مفصل ران استفاده میشود. این روش شامل ایجاد سوراخی بزرگ، یا چندین سوراخ کوچک در استخوان مرده سر استخوان ران به منظور کاهش فشار در استخوان است. این کار امکان افزایش جریان خون را فراهم کرده و کانالهایی برای رگهای خونی جدید ایجاد میکند تا مناطق آسیبدیده مفصل ران را تغذیه کنند. این روش میتواند تخریب استخوان و مفصل ران را کُند یا متوقف کند.
پس از جراحی رباط صلیبی، تجربه مقداری درد طبیعی است. سطوح درد میتوانند بر اساس شرایط فردی متفاوت باشند، اما بهطور کلی، درد خفیف تا متوسط نشان میدهد که بدن در حال بهبودی است. اما درد شدید ، تیز یا دردی که بهجای بهبودی، بدتر شود نگرانکننده است و گاها نشانه عفونت، لختهی خون یا بهبود نامناسب است.
عفونت مفصل لگن وضعیتی جدی است که زمانی رخ میدهد که میکروارگانیسمهای مضر مانند باکتریها، ویروسها یا قارچها به لگن یا بافت استخوانی اطراف آن حمله کنند. این عفونتها میتوانند باعث درد شدید، تورم و سفتی قابل توجهی شوند و حرکت یا استفاده عادی از مفصل لگن را دشوار سازند.
عفونت زانو وضعیت پزشکی جدیای است که اغلب به درمان فوری و تهاجمی نیاز دارد. هنگامی که باکتریها باعث آلوده شدن مایع مفصلی (مایعی که مفصل زانو را روان میکند) میشوند، عفونتی به نام عفونت مفصلی اتفاق میفتد.
آرتریت زانو به التهاب و تخریب غضروف مفصل زانو اشاره دارد؛ غضروفی که وظیفه دارد بهعنوان ضربهگیر استخوانها عمل کند و خم و راست شدن نرم و روان زانو را امکانپذیر سازد.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) برای لگن، گزینه درمانی ترمیمی است که برای رفع درد و التهاب ناشی از بیماریهایی مانند آرتروز، پارگیهای لابروم، یا سایر آسیبهای بافت نرم طراحی شده است.
تاندونیت لگن، عارضهای التهابی است که تاندونهای اطراف مفصل لگن را درگیر میکند. میتواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام میدهند، مشاهده میشود.
آسیبهای وارده به زانوها میتوانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباطها یا استفاده از بیشازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل میکند و به شما اجازه میدهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیتهای روزانه شرکت کنید.
کیستهای استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسههای پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل میشوند. این کیسهها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شدهاند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان میکند. کیستهای استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شدهاند.
نظرات
-
Mansour
سلام خسته نباشید تقریبا دوماه مفصل مچ پای چپم ورم کرده ودر شدیدی موقع کار کردن دارم همچین این درد یه موقع هایی سراغ مچ پای راستم وزانووهام ووسط ارنج دستم که لمس میکنم هستش چه دارو هایی میتونم بخورم تا جلوگیری بشه هم برای دردش وهم برای جلوگیری از بیماری خودم نمیدونم چه بیماری هست ولی هرروز ورزش های کششی رو انجاممیدن تا یکم بهتر بشه
مدیر سایتخدا قوت این درد های شما ممکن از کمبود های ویتامنی ، ویتامین D ، کلسیم باشه.
-
razieh
سلام و وقت بخیر من هفته پیش روی زانوم نشستم تا زمینو تمیز کنم اما موقع بلند شدن یه دفعه انگار زانوم پیچ خورد؛ ورم کرد و درد شدیدی گرفت. البته گاهی ورم و درد رو تجربه کرده بودم اما با خوردن ویتامین بی12 خیلی خوب شده بودم. الان خیلی بهتر شده با استراحت و خوردن داروی پین لیز اما هنوز هم کنار راست زانوی چپم بشدت گاهی درد میگیره و خیلی نمیتونم روش فشار بیارم، میشه لطفا بهم بگین چه اتفاقی براش افتاده؟
مدیر سایتسلام خدا قوت احتمال داره چون تورم و درد داره آسیب مینیسک باشه و گاهی رباط صلیبی حتما باید ام آر آی زانو گرفته بشه