رباط ها یا لیگمان ها نوار های محکم و ضخیمی هستند که استخوان را به یکدیگر متصل می کند وجود این عضو در زانو برای سلامت و عملکرد صحیح مفصل الزامی است.
رباط ها در مفصل زانو که یک مفصل پرتحرک و تحت فشار است از جنس رشته های محکمی ساخته شده است که می تواند در برابر حرکات مفصل و فشار های وارده پایداری خود را حفظ کنند.
آسیب دیدگی رباط زانو یکی از شایع ترین آسیب های زانو در ورزشکاران است که این عارضه بیشتر به دلیل وارد شدن ضربه مستقیم به زانو رخ می دهد.
شاید شما هم شنیده باشید بازیکنی به دلیل پارگی رباط صلیبی دیگر قادر به ادامه بازی خود نیست و همیشه این نگرانی برای بازیکن پیش می آید که آیا دوباره می تواند همچون گذشته به فعالیت های خود ادامه دهد یا خیر.
اگر ورزشکار هستید و یا شغلتان به گونه ای است که فشار زیادی به زانویتان وارد است پیشنهاد می شود برای اینکه به چنین اتفاقاتی دچار نشوید با دلایل و علت های آسیب دیدگی رباط زانو بیشتر آشنا شوید.
آسیب دیدگی رباط زانو چیست؟
رباط زانو از بافت های همبند و محکمی ساخته شده است که دور مفصل زانو قرار گرفته و با محدود کردن حرکت زانو از آن محافظت می کند.
رباط ها در برابر انواع کشش ها و آسیب ها مقاوم هستند اما آسیب دیدگی رباط زانو باعث ناپایداری و بی ثباتی زانو می شود و دیگر قادر نیست در هنگام راه رفتن و ایستادن ثبات پا را حفظ کنند.
رباط های زانو که استخوان ران به استخوان ساق پا متصل می کند شامل چهار نوع می باشد که این رباط ها شامل موارد زیر می‌باشد:
رباط صلیبی پیشین قدامی
رباط صلیبی پیشن یا قدامی یکی از مهم ترین رباط های مفصل زانو است که سالم بودن این رباط در ثابت مفصل زانو بسیار موثر است.
این نوع رباط که بیشتر در فعالیت های شدید آسیب می بیند در درون مفصل زانو قرار دارد حرکت رو به جلو یا عقب زانو را کنترل می کند.
بیشتر آسیب های رباط زانو را این نوع رباط تشکیل می دهد.
رباط صلیبی خلفی
رباط صلیبی خلفی یا pclیکی دیگر از رباط ها درون مفصل است که از قدرت و استقامت بالاتری نسبت به دیگر رباط ها برخودار است.
همان طور که از نام این رباط مشخص است این رباط در ناحیه پشتی زانو واقع شده است و حرکت استخوان ساق پا را کنترل می کند.
رباط طرفی داخلی
رباط های جانبی یا طرفی داخلی زانو باعث ثبات زانو می شود بدین صورت که اجازه نمی دهند مفصل زانو و استخوان ساق پا به سمت خارج منحرف شود. آسیب دیدگی رباط طرفی داخلی زمانی رخ می دهد که زانو دچار پیچ خوردگی شود.
رباط طرفی خارجی
رباط جانبی خارجی زانو، لیگامانی است که در قسمت خارجی زانو در زیر تاندون عضله دو سر ران قرار گرفته است.
این لیگامان باعث پایداری زانو در سمت خارج می شود؛ همچنین در مقایل حرکات چرخش به خارج زانو مقاومت نموده و باعث پایداری زانو می گردد.
علائم آسیب دیدگی رباط زانو
نوع علائم و شدت آسیب دیدگی رباط زانو بستگی به شدت درجه و نوع آسیب دارد.
برای آگاهی از علائم این عارضه ابتدا بهتر است کمی با انواع و درجات آسیب دیدگی رباط ها آشنا شوید. شدت آسیب دیدگی رباط زانو را به سه گروه مختلف تقسیم می کنند که شامل:
آسیب دیدگی درجه یک
در این نوع آسیب دیدگی رباط زانو، رباط ها کمی دچار کشیدگی می شوند و آسیب جدی به آنها وارد نمی گردد.
در اصطلاح به این نوع آسیب دیدگی رباط، رگ به رگ شدن رباط می گویند. در این مرحله از بیماری، بیمار به صورت محدود و موقتی دردی را در زانوی خود احساس می کند.
آسیب دیدگی درجه دو
در این نوع آسیب دیدگی، رباط ها به دلیل شدید بودن ضربه وارده به زانو استحکام و مقاومت خود را از دست می دهند و دچار سستی می شوند.
به این نوع آسیب دیدگی پارگی جزئی رباط ها نیز می گویند. متورم شدن و کبود شدن مفصل زانو از شایع ترین علائم این مرحله از بیماری است همچنین ممکن است بیمار در هنگام استفاده از مفصل زانو به دردهایی دچار باشد.
آسیب دیدگی درجه سوم
آسیب دیدگی نوع سه یا پارگی رباط ها از شایع تری انواع آسیب دیدگی رباط زانو است که در این عارضه دو رباط به دو قسمت مجزا تفکیک می شوند. بی ثباتی و ناپایداری شدن مفصل از مهم ترین علائم این نوع آسیب دیدگی است که در پی آن زانو دیگر قادر به تحمل وزن بدن نخواهد بود و در هنگام دویدن و حتی راه رفتن به علائمی همچون خالی شدن دچار می شود.
البته نوع علائم و نشانه های عارضه آسیب دیدگی زانو برحسب رباطی که دچار پارگی شده است نیز متفاوت است و در برخی افراد ممکن است این عارضه با علائمی نظیر:
- افزایش درد، تورم و خشکی زانو بعد از فعالیت و استراحت
- شدید شدن درد و مشکل در زمان راه رفتن،
- زانو درد شدید در هنگام بالا رفتن از پله ها
- شدید شدن درد و مشکل در هنگام خم و راست کردن زانو
- خشک و سفت شدن زانو
علائم و مشخصات پارگی رباط صلیبی زانو
دلایل و علل آسیب دیدگی رباط زانو
وارد شدن ضربه به مفصل زانو از اصلی ترین دلایل بروز آسیب دیدگی رباط زانو است. عوامل و علت های مختلفی هستند که باعث وارد شدن ضربه شدید به زانو می شوند که این عوامل شامل:
- وارد شدن ضربه سخت و سنگین به زانو
- چرخش به یکباره و سریع پا
- ایستادن به یکباره و ناگهانی در هنگام دویدن
- پرش ناگهانی و فرود آمدن اشتباه در هنگام پرش
- صاف نگه داشتن طولانی مدت زانو
زمانی که به قسمت خارجی و یا جلویی زانو ضربه‌ای وارد می‌شود و یا زمانی که زانو به طور ناگهانی و شدید بچرخد، رباط بیش از حد کشیده شده و در نتیجه دچار پارگی‌های جزئی یا کلی می‌شود.
آسیب دیدگی رباط زانو بیشتر در افرادی نظیر:
- در فوتبالیست‌ها که قسمت خارجی زانوی آنها در معرض ضربه قرار دارد دیده می‌شود.
- ورزشکارانی که به طور مداوم در حال دویدن و پرش هستند و یا حرکات چرخشی زیادی دارند
- خانم ها و دلیل آن به خاطر فرم لگن ها آن ها و ضعف بودن عضلات آنهاست.
- افراد چاق و دارای اضافه وزنی که فعالیت بدنی پایینی دارند
- افرادی که بدون آموزش دیدن دست به فعالیت های ورزشی سنگین می زنند.
درمان آسیب دیدگی رباط زانو با فیزیوتراپی
راههای تشخیص آسیب دیدگی رباط زانو
پزشکان و متخصصان زیادی هستند که برای تشخیص درست و سریع عارضه آسیب دیدگی رباط زانو می توانند به شما کمک کنند اما بهتر است یک فرد متخصص و حاذق را در این زمینه انتخاب کنید. عموما پزشکان ارتوپدی که در زمینه مشکلات زانو تخصص دارند گزینه بهتری برای شما هستند.
پزشک ابتدا شما را مورد ارزیابی قرار داده و سوابق پزشکی شما را بررسی می‌کند. همچنین ممکن است پزشک مورد نظر سوالاتی را در مورد علت آسیب دیدگی و علائم آسیب دیدگی از شما بپرسد که از رایج ترین سوالاتی که در این زمینه پرسیده می شود. شامل موارد زیر می‌باشد:
- آیا در زمان آسیب‌دیدگی، شما احساس درد یا صدای تق‌تق در زانو داشتید؟
- آیا در حال دویدن زانوی شما چرخیده است یا به طور ناگهانی تغییر جهت داده است.
- آیا ضربه مستقیمی به زانو شما وارد شده است؟
- آیا پس از ضربه دیدن زانو، اطراف زانوی شما متورم و گرم شده است؟
- آیا هنگام راه رفتن احساس می‌کنید که زانوی شما خالی کرده است؟
جراح ارتوپد همچنین ممکن است برخی آزمایش‌ها را برای تعیین احتمال آسیب‌دیدگی رباط جانبی داخلی انجام بدهد. برای معاینه فیزیکی شما، پزشک قسمت خارجی زانوی شما را در حالی که زانوی شما را کمی خم کرده است و همچنین در هنگامی که زانوی شما کاملاً صاف است به آرامی فشار می‌دهد تا قدرت رباط شما را ارزیابی کند.
همچنین حساسیت به لمس و تورم را در قسمت داخلی زانوی منشاء مورد بررسی قرار داده و میزان تورم آن را اندازه‌گیری می‌کند. در برخی مواقع ممکن است آزمایش‌های دیگری را نیز به منظور بررسی بخش‌های دیگر زانوی آسیب‌دیده شما انجام داده و نحوه راه رفتن شما را مشاهده و بررسی کند.
پزشک ممکن است برخی آزمایش‌های تکمیلی دیگر نظیر تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) را به منظور تأیید تشخیص و رد احتمال آسیب‌دیدگی‌های دیگر زانو انجام دهد. همچنین این آزمایش‌ها به تشخیص نیاز به جراحی نیز کمک می‌کند. انجام ام آر آی در همه موارد لازم نیست اما ممکن است انجام شود.
درمان آسیب دیدگی رباط زانو
در اغلب موراد بسیاری از آسیب دیدگی رباط زانو بدون جراحی قابل درمان هستند. تمام آسیب دیدگی های درجه ی یک و دو که قسمت های دیگر بدن را تحت تاثیر قرار نداده باشند، می توانند با روش های کم تهاجمی و محافظه کارانه درمان شوند از جمله روش های درمان این نوع آسیب دیدگی شامل:
- استفاده از داروهای مناسب برای کاهش درد و تورم زانو
- استراحت دادن به زانوی آسیب دیدن برای ترمیم و بازسازی خود ( زیرا رباط های کشیده شده قدرت ترمیم دارند)
- استفاده از بریس زانو برای محافظت و پایدار کردن زانو
- استفاده از عصا یا واکر برای جلوگیری از وارد شدن فشار به زانو
- کمپرس آب یخ
- ورزش درمانی یا حرکت درمانی
- تحریک الکتریکی
معمولا آسیب دیدگی هایی که خیلی شدید نباشند را می توان با یک برنامه توانبخشی و فیزیوتراپی زانو و درمان های محافظه کارانه درمان نمود.
اکثر ورزشکارانی که دچار آسیب دیدگی درجه ی یک و دو می شوند، قادر خواهند بود که در عرض چند هفته یا چند ماه با کمک فیزیوتراپی و برنامه توانبخشی به عرصه ی ورزش بازگردند.
درمان آسیب دیدگی رباط زانوی درجه 3 که موجب ناپایدار شدن زانو یا خالی کردن زانو می شوند، جراحی است.
مطالب مشابه
در اختلال کوتاهی پا اندازه پاهای بیمار قرینه نیست و مقداری اختلاف در طول پاها وجود دارد. اگر این اختلاف طول کمتر از ۲ سانتی‌متر باشد، به درمان نیاز ندارد اما اگر اختلاف طولی بیشتر از آن باشد، می‌توان با درمان های جراحی این اختلال را مدیریت یا درمان کرد.
تجربه بیمارانی که تعویض مفصل لگن انجام داده اند به شما کمک می کند از واقعیت های زندگی این افراد بعد از عمل و نحوه بازگشت آنها به انجام فعالیت های مورد علاقه شان مطلع شوید تا بتوانید بهترین تصمیم را برای خود بگیرید.
میانگین سنی بیماران تعویض مفصل زانو معمولاً بین 50 تا 80 سال است، سن به‌تنهایی معیار تعیین‌کننده برای انجام جراحی تعویض زانو نیست. بسیاری از عوامل دیگر ازجمله وضعیت سلامت ، مزایای بالقوه جراحی و طول عمر پروتز در نظر گرفته می‌شوند.
. یکی از مهم‌ترین خطرات، افزایش احتمال بروز مشکلات قلبی، به‌ویژه در 90 روز اول پس از جراحی است. مشکلات قلبی که ممکن است پس از جراحی تعویض مفصل رخ دهند شامل حمله قلبی، ایست قلبی و آریتمی یا ضربان قلب نامنظم هستند.
اگر بیمار مبتلا به پوکی استخوان پس از جراحی تعویض مفصل زانو یا مفصل لگن- حتی سال‌ها بعد از عمل - زمین بخورد، استخوان‌های ضعیف اطراف ایمپلنت ممکن است به راحتی دچار شکستگی شوند.
بیمارانی که قبل و بعد از تعویض مفصل سیگار می کشند، 10 برابر بیشتر از غیرسیگاری‌ها نیاز به جراحی مجدد دارند. همچنین، احتمال بروز عوارضی مانند لخته شدن خون، ضربان قلب نامنظم و نارسایی کلیه در آنها بیشتر است.
درمانی خانگی مینیسک زانو به کاهش درد ناشی از پارگی مینیسک زانو کمک می‌کنند. اما برای درمان قطعی به مراجعه به پزشک و استفاده از روش‌های درمانی اصولی‌تر ازجمله دارودرمانی و گاهاً عمل جراحی نیاز است.
کندروپلاستی یا دبریدمان توسط آرتروسکوپی عمل جراحی‌ای است که برای صاف کردن غضروف آسیب‌دیده در زانو استفاده می‌شود. این روش کم تهاجمی از دوربین کوچکی به نام آرتروسکوپ برای بررسی داخل و از ابزارهای کوچک برای ترمیم زانو استفاده می‌کند.
سندرم باند ایلیوتیبیال (ITBS) یک آسیب شایع جانبی زانو است. استفاده بیش‌ازحد و خمیدگی و کشیدگی مکرر زانو معمولاً باعث این نوع آسیب می‌شود. زمانی این آسیب رخ می‌دهد که باند IT سفت، تحریک یا ملتهب شود.
آسیب‌های ورزشی معمولاً باعث پارگی رباط صلیبی قدامی می‌شوند و احتمالاً برای ترمیم آن به جراحی نیاز خواهید داشت. اکثر افراد بهبودی کامل پیدا می‌کنند و ورزش را بدون عواقب طولانی‌مدت از سر می‌گیرند.