مهم ترین دلایل آرتروز زانو چیست؟

آرتروز زانو بیماری است که در آن غضروف های پوشاننده مفصل زانو از بین می رود. غضروف که ماده اتصال دهنده بین دو قسمت استخوان است باعث کاهش اصطکاک و افزایش مقاومت سایش سطح مفصل می گردد و از ساییده شدن دو استخوان برروی یکدیگر جلوگیری می کند.

با توجه به بارهای کششی و فشارهایی که بر غضروف مفصلی وارد است؛ ساختار غضروف به گونه ساخته شده است که در صورت آسیب و تخریب مجدد بازسازی و ترمیم می شود. اما این توانایی محدود است و در برخی مواقع به دلیل فشار های مضاعف و بالا رفتن سن این توانایی تحلیل رفته و غضروف دیگر قادر به ترمیم خود نیست و همین موضوع مفصل را در معرض ابتلا به آرتروز قرار می دهد.

بیماری آرتروز تنها مربوط به ساییدگی غضروف ها نیست زیرا در صورتی که غضروف ها از بین بروند؛ تمامی ساختار مفصل زانو از جمله استخوان ها، رباط نیز تحت تاثیر قرار می گیرد و بعد از مدتی استخوان ها برروی یکدیگر ساییده می شوند؛ با ساییده شدن استخوان ها برروی یکدیگر باعث بروز درد، تورم، خشکی در زانو می شود.

با اینکه افزایش سن یکی از مهم ترین علت های آرتروز زانو است و کاملا طبیعی است که با افزایش سن توانایی ترمیم و بازسازی غضروف ها نیز کاهش می یابد.

اما اگر به آمار ابتلا به این بیماری توجه کنید خواهید دید که سن ابتلا به این بیماری کاهش یافته پس با این وجود عوامل و علت های دیگری به غیر بالا رفتن سن وجود دارد که احتمال ابتلا به این بیمار را افزایش می دهد. از دیگر دلایل و علت آرتروز زانو شامل موارد زیر می‌شود:

چاقی و آرتروز زانو

شاید بسیار شنیده باشید که به ازای هر یک کیلوگرم اضافه وزن، بین 5برابر که معادل حدود پنج کیلو گرم است به زانو فشار وارد می شود.

زیرا زانوها در هنگام راه رفتن حدود سه تا 6 برابر وزن عادی را در هنگام راه رفتن تحمل می کند حال شما فرض کنید یک شخصی به اضافه وزن دچار باشد مطمئن این فشار به قدری زیاد می شود که دیگر غضروف های مفصل زانو قادر به تحمل آن نیست و نتیجه آن چیزی جز ساییده و فرسوده شدن غضروف ها نمی باشد.

به همین جهت است که افراد چاق چند برابر بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به آرتروز قرار دارد.

تحمل اضافه وزن شاید در سال های جوانی مشکلی را برای کسی به وجود نیاورد اما با گذشت زمان، غضروف ها را ضعیف و ضعیف کرده و فرد را در آینده به آرتروز زودرس زانو دچار می کند. کم کردن وزن حتی به عنوان یکی از روش های درمان آرتروز زانو نیز در نظر گرفته می شود و پزشکان معتقدند کم کردن وزن و جلوگیری از چاق شدن تاثیرات بسیار موثری در کاهش ابتلا به آرتروز زانو و پیشرفت بیماری دارد.

وراثت و آرتروز زانو

با اینکه بیماری آرتروز زانو ارثی نیست و بیشتر به سبک زندگی افراد بستگی دارد؛ اما ژنتیک در آن تاثیرگذار است.

طبق تحقیقات به عمل آمده بی شک افرادی که زمینه ژنتیکی ابتلا به آرتروز دارند زودتر به این بیماری دچار می شوند.

تاثیرگذاری ژنتیک بر بیماری آرتروز زانو زمانی تشدید می یابد که یک نقص ژنتیکی همچون نقص در تولید کلاژن در یک ژن بدن وجود داشته باشد زیرا همان طور که می دانید ماده اصلی تشکیل دهنده غضروف ها، کلاژن است از این رو در صورتی که اختلالی در تولید کلاژن ایجاد شود در این صورت ممکن است شخص در سن جوانی به آرتروز زودرس زانو دچار شود.

همچنین علاوه بر ژنتیک عوامل متعدد دیگری همچون عوامل هورمونی، نژاد و جنسیت نیز در این بیماری تاثیرگذار است.

برای مثال زنان به دلیل ساختار بدنی ویژه ای که دارند سه برابر بیشتر از آقایون به آرتروز دچار می شوند. گرچه این ساختار ویژه بدنی زنان ( انعطاف پذیر بودن استخوان ها و رباط های بدن) در هنگام زایمان و تولد نوزاد بکارشان می آید اما همین عامل موجب می شود بیشتر از مردان در معرض آسیب قرار بگیرند. همچنین این ریسک در زنان بالای پنجاه سال و اشخاصی که دوره های یائسگی خود را می گذارند تا چندین برابر افزایش می یابد.

استفاده بیش از حد از مفصل زانو

یکی از اصلی ترین علت های ابتلای ورزشکاران به بیماری آرتروز همین موضوع می باشد. گرچه آسیب دیدگی در ورزشکاران عموما در رباط ها رخ می دهد اما با آسیب دیدن رباط های زانو، غضروف ها نیز تحت تاثیر قرار می گیرند و فرد ورزشکار در معرض آرتروز زانو قرار می دهد.

ورزشکاران باید توجه داشته باشند قبل از آغاز به کار کردن، حتما عضلات خود را تقویت کنند زیرا ضعف در عضلات عامل مهم دیگری است که مفصل زانو را در معرض آسیب قرار می دهد.

همچنین این امر می تواند ناشی از مشاغل سنگین باشد زیرا در برخی شغل ها که فرد مجبور است زیاد زانو بزند و یا برروی زانو خود بنشینید و یا وزن های سنگین بلند کند؛ فشار و تنش زیادی بر مفصل زانو وارد می شود و همین عامل خطر ابتلا به آرتروز زانو را تا چندین برابر افزایش می دهد.

البته افراد که به مشاغل اداری مشغول هستند نیز از این بیماری مصون نمی باشند، زیرا به همان اندازه که استفاده بیش از حد مفصل زانو به زانو آسیب می زد، به همان میزان بی تحرکی و نشستن های طولانی نیز موجب تخریب سریعتر غضروف های مفصل زانو می شود.

علت آرتروز زانو در ورزشکاران

بی تحرکی و ورزش نکردن

در گذشته اکثر افرادی که به آرتروز زانو دچار می شدند؛ عموما افراد بالای پنجاه سال بودند که به بیشتر به دلیل کم شدن قدرت ترمیم بدن و تخریب غضروف های مفصل به این بیماری دچار می شدند. اما امروزه سن ابتلا به آرتروز زانو کاهش یافته و از مهم ترین علت آن میتوان به بی تحرک شدن افراد جامعه اشاره کرد.

بیماری آرتروز اختلالی است که به یکباره و در مدت زمان کوتاهی رخ نمی دهد بلکه ابتلا به آرتروز مستلزم گذاراندن مراحل طولانی است در مرحله اول این بیماری ابتلا غضروف ها نرم می شود. با اینکه غضروف ها از خاصیت ترمیم پذیری برخوردارند اما با نرم شدن دیگر این فرآیند انجام نمی شود. 

با ترمیم نشدن غضروف، غضروف کم کم آن خاصیت ارتجاعی و انعطاف پذیری خود را از دست داده و شروع به ساییده شدن می کنند. بیماری آرتروز زانو زمانی به شدیدتر حالت خود می رسد که غضروف های مفصل زانو به طور کامل از بین بروند و استخوان ها بروی هم ساییده شوند.

اما این فرآیند در افرادی که روزانه زمانی را به ورزش اختصاص می دهند و بی تحرک نیستند طولانی تر است و فرد دیرتر به نرمی غضروف مبتلا می شود و در صورت ابتلا به نرمی غضروف زانو به دلیل قدرت بدنی بالا، غضروف ها توانایی ترمیم و بازسازی را دارند.

ارتباط تغذیه نامناسب و آرتروز زانو

تغذیه نامناسب

سبک زندگی غلط و تغذیه نامناسب یکی از اصلی ترین علت های آرتروز زانو در جوانان است. عوامل زیادی وجود دارد که می‌تواند بر احتمال ابتلا به آرتروز تاثیر بگذارند، اما رژیم غذایی عاملی است که می‌تواند در درمان و احتمالا پیشگیری از این بیماری نقش داشته باشد.

غذاهای نیمه آماده، غذاهای کنسروی، غذاهای منجمد، مصرف بیش از حد قند و شکر و ... از جمله موادغذایی مضری هستند که با تاثیری که در وزن بدن دارند احتمال ابتلا به بیماری آرتروز را تا چندین برابر افزایش می دهند.

تغذیه مناسب همچنین در درمان و بهبود بیماری آرتروز نیز نقش بسزایی دارد و شما می توانید با مصرف غذاهایی حاوی امگا 3، میوه ها و سبزیجات و... علائم و دردهای آرتروز زانو خود را بهبود ببخشید.

بیماری های زمینه و آرتروز زانو

بیماری روماتیسم، عفونت، مشکلات مادرزادی، پرانتزی بودن یا ضربدری بودن زانو، بیماری آکرومگالی و بیماری هماتوکروماتوز ( بیماری مربوط به افزایش بیش از حد آهن ) از جمله اختلالات و بیماری هایی هستند که می تواند در ابتلا به آرتروز نقش موثری ایفا کنند.

بیماری روماتیسم یک نوع بیماری مربوط به التهاب مفصل ها است. در فرد مبتلا به روماتیسم نیز به دلیل متهلب بودن مفصل ها، غضروف نیز در معرض ملتهب شدن و ساییدگی قرار می گیرند.