پوکی استخوان در افراد مسن چه عوارضی را برعهده دارد؟
پوکی استخوان یکی از رایج‌ترین بیماری‌ها در افراد مسن است که بیش از 50درصد زنان مسن بالای 45 سال و مردان را درگیر خود می‌کند.
بافت استخوان به گونه‌ای است که همواره در حال تجزیه و ساخت مجدد می‌باشد؛ بدین صورت که سلول‌ها بافت استخوانی جدید را تولید کرده و سلول‌های قدیمی را به بافت‌های استخوانی تجزیه می‌کنند.
با بالا رفتن سن، تولید سلول‌های جدید نسبت به روند تجزیه بافت کاهش می‌یابد. ساختار درونی استخوان‌ها شبیه لانه زنبور است و پر از سوراخ‌های ریز می‌باشد. زمانی که روند تجزیه بافت‌های قدیمی دچار اختلال شود، سوراخ‌های ریز داخل بافت استخوان شروع به بزرگ شدن می‌کنند و لایه بیرونی استخوان نازک می‌شود. بدین ترتیب، تراکم استخوان کاهش می‌یابد و عارضه پوکی استخوان اتفاق میفتد.
پوکی استخوان در افراد مسن عوارض و مشکلات متعددی را به همراه دارد که شکستگی استخوان خصوصا در ناحیه لگن از شایع‌ترین این عوارض است که ناتوانی‌ها و وابستگی‌های زیادی را برای فرد سالمند به وجود می‌آورد.
ازآنجایی‌که بیماری پوکی استخوان اختلالی خاموش است، عوارض آن بسیار شدیدتر و بیشتر هستند. بسیاری از بیماران از ابتلا به این مشکل بی‌خبرند و بی‌اطلاع به آن در معرض شکستگی قرار می‌گیرند.
مهم‌ترین دلایل بروز پوکی استخوان در افراد مسن
همان‌طور که اشاره شد پوکی استخوان در افراد مسن یا بیماری استئوپروز باعث می‌شود استخوان‌ها مواد معدنی خود را از دست بدهند و بسیار ترد و شکننده شوند. اما کاملاً مسلم است که استخوان به یکباره و خود به خود دچار شکستگی نمی‌شود بلکه عوامل و اختلالاتی هستند که احتمال ضعیف شدن استخوان را تشدید می‌کنند:
- سیگار کشیدن
- کمبود ویتامین دی
- رژیم غذایی کم کلسیم
- ابتلا به کم کاری تیروئید
- نداشتن تحرک کافی و ورزش نکردن
- ابتلا به اختلالاتی که موجب التهاب مزمن در بدن می‌شوند مانند اختلالات موجود در کبد و آرتریت روماتوئید
- سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان
- یائسگی به‌دلیل پایین بودن سطح هورمون استروژن
- پایین بودن سطح هورمون تسترون در مردها
- مصرف بیش‌ازحد الکل
- ضعف در استخوان‌بندی و ریز بودن استخوان‌ها
پوکی استخوان در سالمندان با چه نشانه‌هایی همراه است؟
بیماری پوکی استخوان اختلالی خاموش است و در بیشتر مواقع هیچگونه درد و علائمی ندارد. از این رو به بیماری فلج خاموش معروف است. اما در صورتی که با علائمی همراه باشد با چنین مشخصاتی ظاهر می‌شود:
- شروع دردهای مفصلی و کمردرد
- اختلال در به حرکت در آوردن و نشستن و ایستادن
- کوتاه شدن قد بیمار
- درد ناگهانی و شدید درد ناحیه ستون فقرات
- قوزدار شدن ستون فقرات
برای تشخیص پوکی استخوان از آزمایش تست تراکم استخوان استفاده می‌شود. تست DXA متداول‌ترین آزمایش برای تشخیص پوکی استخوان است که به کمک اشعه ایکس انجام می‌شود.
ازآنجایی‌که علائم بیماری پوکی استخوان کاملاً پنهان هستند، پیشنهاد می‌کنیم تمام خانم‌های بالای 65 سال و مردانی که ریسک ابتلا به پوکی استخوان در آنها بالا است، تست تراکم استخوان را انجام دهند.
بهترین روش‌های درمان پوکی استخوان در افراد مسن
ازآنجایی‌که هیچ درمان قطعی‌ای برای پوکی استخوان وجود ندارد تمام پزشکان بر پیشگیری از این بیماری تأکید دارند. اما اگر کار از کار گذشته باشد و متوجه شوید که دچار این مشکل شده‌اید باز هم جای نگرانی نیست. برای پیشگیری از بدتر شدن شرایط هنوز دیر نشده است. چون استخوان هنوز قابلیت بازسازی خود را دارد و می‌توانید به کمک برخی روش‌های درمانی هم از درد خود بکاهید و هم از بدتر شدن شرایط پیشگیری کنید.
درمان دارویی پوکی استخوان در افراد مسن
رایج ترین داروهایی که برای درمان پوکی استخوان در افراد مسن تجویز می‌شوند شامل موارد زیر هستند:
- بیس فسفونات‌ها (داروهای اصلی مورد استفاده برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان در زنان پس از یائسگی)
- استروژن و تعدیل‌کننده گیرنده استروژن به منظور متعادل سازی استروژن در خانم‌های یائسه
- تری پاراتید (هورمون مصنوعی مشابه هورمون طبیعی بدن است که باعث افزایش تراکم استخوان می‌شود.)
- کلسی تونین (هورمون مصنوعی مشابه هورمون کلسی تونین است که باعث افزایش تراکم استخوان شده و عمدتاً برای درمان درد ناگهانی ناشی از شکستگی ستون فقرات مصرف می‌شود)
- دنوزوماب (روند از دست دادن استحکام استخوان را کند می‌کند و بدین ترتیب تراکم استخوان را افزایش می‌دهد.)
توانبخشی و فیزیوتراپی سالمندان مبتلا به پوکی استخوان
ازآنجایی‌که افراد مبتلا به پوکی استخوان همواره در معرض ضعف و ناتوانی قرار دارند به کمک تکنیک‌های مختلف مقابله با پوکی استخوان می‌توان از بروز این عارضه پیشگیری کرد:
- نحوه صحیح قرار گرفتن بدن در وضعیت‌های مختلف
- تسکین دردهای ناشی از پوکی استخوان به کمک انواع تکنیک‌های فیزیوتراپی
- پیشگیری از کاهش تراکم استخوان و بروز شکستگی در آینده
تمامی این برنامه‌های فیزیوتراپی علاوه بر تسکین دردهای ناشی از پوکی استخوان، عوارض پوکی استخوان را نیز به تأخیر می‌اندازند. فعالیت‌هایی که در جلسات فیزیوتراپی برای درمان پوکی استخوان ارائه می‌شوند عبارت‌اند از:
- اوزون تراپی (اوزون تراپی کمک می‌کند تا اکسیژن کافی به بافت‌های بدن و استخوان‌ها برسد. بدین طریق اکسیژن راحت‌تر می‌تواند خود را بازسازی کند)
- مگنت تراپی (مگنت تراپی یا مغناطیس درمانی یکی از روش‌های درمانی ایمن و کم عارضه است که از انرژی مغناطیسی برای کاهش درد و ترمیم آسیب‌های بدن استفاده می‌کند)
- ورزش درمانی (ورزش و حرکات کششی البته زیر نظر متخصص فیزیوتراپ نقش مهمی در حفظ تراکم استخوان و پیشگیری از بدتر شدن شرایط بیماری ایفا می‌کنند)
درمان پوکی استخوان با تمرینات ورزشی
ورزش و انجام تمرینات ورزشی مخصوص نقش کلیدی در پیشگیری از کاهش تراکم استخوان دارد. فعالیت هوازی با شدت پایین و پیاده روی با سرعت متوسط یکی از بهترین تمرین‌ها و ورزش‌ها برای جلوگیری از پوکی استخوان است که در کاهش پوکی استخوان تأثیرگذار است. تمرینات ورزشی برای درمان پوکی استخوان شامل موارد زیر هستند:
- پیاده روی
- تمرین به کمک باندهای کشی
- تمرینات تعادلی همچون یوگا
- تمرین صحیح به منظور درست ایستادن
- تمرین صحیح به منظور درست راه رفتن
- حرکت کششی قفسه سینه
- حرکت کششی به منظور تقویت عضلات ران
درمان پوکی استخوان با اصلاح شیوه زندگی
در اغلب موارد می‌توان به کمک رعایت برخی نکات ساده و ایجاد تغییراتی در سبک زندگی هم از شدید شدن این بیماری و همچنین ابتلا به پوکی استخوان زودرس پیشگیری کرد و هم اینکه علائم و نشانه‌های بیمار را تسکین داد. کارهایی که به کمک آن می‌توان دردهای ناشی از پوکی استخوان در افراد مسن را تسکین داد و از بروز شکستگی‌ها پیشگیری کرد شامل موارد زیر هستند:
- مصرف مواد غذایی حاوی کلسیم
- مصرف موادغذایی حاوی ویتامین دی
- ترک کردن سیگار و کاهش مصرف نوشیدنی‌های الکلی
- جلوگیری از زمین خوردن و سقوط با رعایت نکات ایمنی
- اجتناب از بی‌تحرکی و داشتن فعالیت بدنی منظم همچون پیاده‌روی و انجام برخی حرکت کششی ساده
امید به زندگی فرد مبتلا به پوکی استخوان چقدر است؟
خود پوکی استخوان کشنده نیست و امید به زندگی و طول عمر را تغییر نخواهد داد. اما می‌تواند احتمال تجربه شکستگی استخوان را در شما افزایش دهد و خطر شکستگی‌های شدیدتر یا عوارض ناشی از شکستگی را بالا ببرد. برخی مطالعات نشان داده‌اند که شکستگی‌های لگن در بزرگسالان بالای 65 سال منجر به کاهش تحرک و مرگ زودرس می‌شود.
اگر نگران خطر سقوط یا شکستگی استخوان هستید، با پزشک خود صحبت کنید. آنها به شما کمک می‌کنند تا سالم و ایمن بمانید.
جمع‌بندی
پوکی استخوان، اختلالی شایع در سالمندان است. این بیماری میلیون‌ها نفر را در ایالات متحده و بیش از 21 درصد از جمعیت سالمند جهان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
با افزایش سن، استخوان‌های شما به‌طور طبیعی تراکم خود را از دست می‌دهند، اما پوکی استخوان بخشی طبیعی از روند پیری نیست. ورزش کردن، تأمین نیازهای تغذیه‌ای و دوری از سیگار کشیدن و مصرف بیش‌ازحد الکل می‌توانند به کاهش خطر ابتلا به این بیماری استخوانی در سنین بالاتر کمک کنند.
منابع
مطالب مشابه
عمل کوردکامپرشن لگن، عملی جراحی است که برای درمان استئونکروز مفصل ران استفاده می‌شود. این روش شامل ایجاد سوراخی بزرگ، یا چندین سوراخ کوچک در استخوان مرده سر استخوان ران به منظور کاهش فشار در استخوان است. این کار امکان افزایش جریان خون را فراهم کرده و کانال‌هایی برای رگ‌های خونی جدید ایجاد می‌کند تا مناطق آسیب‌دیده مفصل ران را تغذیه کنند. این روش می‌تواند تخریب استخوان و مفصل ران را کُند یا متوقف کند.
پس از جراحی رباط صلیبی، تجربه مقداری درد طبیعی است. سطوح درد می‌توانند بر اساس شرایط فردی متفاوت باشند، اما به‌طور کلی، درد خفیف تا متوسط نشان می‌دهد که بدن در حال بهبودی است. اما درد شدید ، تیز یا دردی که به‌جای بهبودی، بدتر شود نگران‌کننده است و گاها نشانه عفونت، لخته‌ی خون یا بهبود نامناسب است.
عفونت مفصل لگن وضعیتی جدی است که زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها به لگن یا بافت استخوانی اطراف آن حمله کنند. این عفونت‌ها می‌توانند باعث درد شدید، تورم و سفتی قابل توجهی شوند و حرکت یا استفاده عادی از مفصل لگن را دشوار سازند.
عفونت زانو وضعیت پزشکی جدی‌ای است که اغلب به درمان فوری و تهاجمی نیاز دارد. هنگامی که باکتری‌ها باعث آلوده شدن مایع مفصلی (مایعی که مفصل زانو را روان می‌کند) می‌شوند، عفونتی به نام عفونت مفصلی اتفاق میفتد.
آرتریت زانو به التهاب و تخریب غضروف مفصل زانو اشاره دارد؛ غضروفی که وظیفه دارد به‌عنوان ضربه‌گیر استخوان‌ها عمل کند و خم و راست شدن نرم و روان زانو را امکان‌پذیر سازد.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) برای لگن، گزینه درمانی ترمیمی است که برای رفع درد و التهاب ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتروز، پارگی‌های لابروم، یا سایر آسیب‌های بافت نرم طراحی شده است.
تاندونیت لگن، عارضه‌ای التهابی است که تاندون‌های اطراف مفصل لگن را درگیر می‌کند. می‌تواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام می‌دهند، مشاهده می‌شود.
آسیب‌های وارده به زانوها می‌توانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها یا استفاده از بیش‌ازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیت‌های روزانه شرکت کنید.
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آنها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.