پوکی استخوان زودرس | دلایل، راه های تشخیص و پیشگیری از آن

پوکی استخوان زودرس چگونه ایجاد می شود؟

پوکی استخوان بیماری شایعی است که باعث ضعیف شدن استخوان شده و خطر شکستگی را تا چندین برابر افزایش می دهد. متاسفانه امروزه به دلیل کاهش مصرف و دریافت ویتامین دی جوانان در معرض ابتلا به پوکی استخوان زودرس قرار دارند.

با اینکه بیشتر افراد بالای 50سال از این بیماری رنج می برند؛ اما امروزه به دلیل بی تحرک شدن جوانان و عدم استفاده از ویتامین دی و کلسیم توسط جوانان و نوجوانان، سن ابتلا به پوکی استخوان کاهش یافته و بیشتر افراد زیر 40سال درگیر این بیماری می شوند.

استخوان معمولا در سن بلوغ به حداکثر استحکام خود می رسد و پس از آن این سیر رو به کاهش می گذارد. بنابراین اگر به هر دلیلی در سنین بلوغ این فرآیند در استخوان ها بوجود نیاید و یا کمتر از حالت طبیعی باشد؛ فرد مستعد پوکی استخوان زودرس قرار می گیرد.

اگر به قطعه ای از استخوان توجه کنیم، بنظر سفت و سخت و انعطاف ناپذیر مینماید. امّا استخوان در حقیقت و در عموم افراد بطور مداوم در تغییر است. بعبارت دیگر بافت استخوان همواره در حال تجزیه و تولید میباشد. این فرآیند تا سن 30 سالگی ادامه دارد و بدین ترتیب بر جرم استخوان ها اضافه می شود.

در افراد سالم پس از آن تا چند سال فرآیند تجزیه و تولید استخوان حالت توازون دارد، اما از حدود سن 40 سالگی و بتدریج از جرم استخوان کاسته میگردد که این یک مکانیسم طبیعی و جزو فرآیند پیر شدن است.

 بنابراین میتوان گفت که پوکی استخوان یک بیماری است که در آن استخوان شدیداً تجزیه شده و یا از تراکم آن در طی سالهای گذشته بمیزان زیاد کاسته شده است.

مقایسه تراکم استخوان یک فرد جوان با یک فرد مسن

مهم ترین علت پوکی استخوان زودرس چیست؟

از جمله مهم ترین عواملی که فرد زیر 40سال را در معرض ابتلا به پوکی استخوان زودرس قرار می دهد شامل:

پرکاری تیروئید

تمام سوخت و ساز بدن وابسته به هورمون هایی است که توسط غده تیروئید تولید، ذخیره و آزاد می شود. زمانی که این قسمت از بدن بیش از حد نیاز هورمون ترشح دهد؛ متابولیسم آن به هم ریخته و ممکن است صدمات جبران ناپذیری به انسان وارد شود. وقتی تیروئید پرکار می شود؛ در فرآیند جذب کلسیم توسط استخوان ها مشکل ایجاد می شود و در نتیجه بافت آنها شکننده و نرم خواهد شد.

مشکلات گوارشی و عدم جذب ویتامین ها

از آنجایی که محل برداشت و جذب ویتامین دی و کلسیم در دستگاه گوارش است از این رو در صورتی که اختلالی در روند جذب دستگاه گوارش اختلالی ایجاد شود جذب ویتامین با اختلال مواجه می شود و تراکم استخوان پایین می آید.

مصرف برخی دارو ها

داروهای شیمی درمانی، داروهای کورتون  و داروهای تیروئید از جمله داروهای هستند که احتمال ابتلا به  پوکی استخوان زودرس را تا چندین برابر افزایش می دهند.

بی تحرکی و کاهش فعالیت

بهتر است ساده به شما بگویم که اگر می خواهید استخوان قوی و محکمی داشته باشید؛ باید از آنها استفاده کنید. هر چه به استخوان ها نیروی بیشتر وارد شود قوی تر خواهد بود. عموما اغلب کسانی که بی تحرک هستند و فعالیت بدنی پایینی دارند بیشتر در معرض پوکی استخوان زودرس قرار می گیرند.

حتما مطالعه کنید :

اگر دوست دارید با علائم پوکی استخوان بیشتر آشنا شوید بر روی لینک زیر کلیک کنید.

کمبود ویتامین دی و کلسیم

ویتامین دی و کلسیم برای سلامت استخوان و افزایش تراکم استخوان بسیار ضروری است. کمبود ویتامن دی و کلسیم در کودکان می تواند احتمال ابتلا به پوکی استخوان زودرس در بزرگسالی را تا چندین برابر افزایش دهد.

سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان

با اینکه در بیماری پوکی استخوان وراثت نقش مهمی ندارد اما کمبود مواد ضروری همچون کلسیم و جسته بدنی هر شخصی از طریق وراثت انتقال پیدا می کند که همین عوامل احتمال ابتلا به پوکی استخوان را تا چندین برابر افزایش می دهد.

تشخیص پوکی استخوان زودرس با بررسی معاینه فیزیکی و انجام تست تراکم استخوان

راه های تشخیص پوکی استخوان زودرس

متاسفانه پوکی استخوان در مراحل ابتدایی هیچ گونه علامت و نشانه ای به همراه ندارد از این رو تشخیص آن در سنین پایین کمی دشوار است به همین جهت پیشنهاد می شود افرادی که سابقه خانوادگی ابتلا به پوکی استخوان دارد و یا به یکی از دلایلی که برای پوکی استخوان زودرس اشاره شد دچار هستند؛ هر چند ماه یکبار تست تراکم استخوان بدهند تا از وضعیت استخوان های خود اطاع یابند.

زمانی که شما برای تشخیص پوکی استخوان نزد پزشک بروید.؛ معمولاً پزشک برای تعیین اینکه شما در معرض ابتلاء به پوکی استخوان هستید، شرح حال و تاریخچه دقیق از جمله در مورد شیوه زندگی در سالهای گذشته یا داروهای مصرفی وسابقه پوکی استخوان یا سابقه شکستگی استخوانی از شما میپرسد.

سپس پزشک با توجه به شرح حال و معاینه بالینی ممکن است تستهای تکمیلی را درخواست نماید. در حال حاضر شایعترین متد جهت تشخیص پوکی استخوان اندازه گیری میزان تراکم استخوان توسط روش دنسیتومتری استخوان است. البته این روش میتواند تنها یک تصویر آنی از وضعیت استخوان را ارائه دهد.

مقایسه وضعیت بدنی فرد سالم و فرد مبتلا به پوکی استخوان زودرس

راه های پیشگیری از پوکی استخوان زودرس

استخوان ها مهم ترین و ضروری ترین اعضای بدن هستند که هر چقدر قوی تر باشند؛ سلامت و تندرستی و تناسب اندام های بدن را بیشتر تامین می کند.

داشتن استخوان قوی یکی از راه های پیشگیری از ضعیف شدن استخوان و جلوگیری از  ابتلا به پوکی استخوان زودرس می باشد که برای دستیابی به استخوان ها قوی می توانید چنین راه ها و توصیه ها را رعایت کنید:

مکمل ها و غذاهایی حاوی کلسیم را در رژیم غذایی خود بگنجانید

از آنجایی که کلسیم وظایف مهم و متعددی در بدن ایفا می کند اگر شما به اندازه کافی این ماده معدنی را از برنامه غذایی خود دریافت نکنید و میزان آن در سرم خونتان کاهش یابد، بدن از کلسیم ذخیره در استخوان ها برداشت می کند و اگر این امر ادامه یابد به مرور زمان سبب پوکی استخوان ها و تخریب استخوان ها می گردد. پس عدم دریافت کلسیم به میزان کافی از برنامه غذایی یکی از دلایل بروز پوکی استخوان می باشد.

ویتامین دی را فراموش نکنید

ویتامین دی یکی از ویتامین های مورد نیاز بدن است که نقش مهمی در پیشگیری و هچنین درمان پوکی استخوان ایفا می کند. این ویتامین ها در اثر برخورد اشعه خورشید به پوست و از طریق غذا به بدن می رسد. ویتامین دی با تاثیری که در جذب بهتر و سریعتر کلسیم دارد نقش مهمی در پیشگیری از پوکی استخوان برعهده دارد.

پیشگیری از پوکی استخوان زودرس با مصرف ویتامین دی

ورزش را در برنامه زندگی خود بگنجانید

طبق تحقیقات بدست آمده تاثیر ورزش بر استحکام استخوان ها به ویژه در جوانان بسیار موثر تر از تاثیر کلسیم در استحکام استخوان ها است.

به طور کلی اگر می خواهید استخوان قوی داشته باشید باید از آنها استفاده کنید هر چقدر به استخوان ها نیروی بیشتری اعمال شود قویتر می شود به همین جهت بسیاری از کسانی که فعالیت بدنی کمی دارند و کم راه می روند سرعتر به تراکم استخوان دچار می شوند.

ورزش باعث می شود فرآیند نوسازی استخوان سریعتر انجام شود و بدین ترتیب تراکم استخوان نیز بیشتر می شود.

بهترین فعالیت های بدنی و ورزشی برای بدن عبارتند از دویدن، جهیدن، کوه نوردی، ورزش های تیمی مثل فوتبال، بسکتبال و والیبال، ورزش های آئروبیک، تنیس و دیگر ورزش های با راکت، اسکی، اسکیت و ورزش های رزمی

سیگار کشیدن را ترک کنید

سیگار یک عامل بسیار مهم در ایجاد پوکی استخوان زودرس در افراد سیگاری است که با تغییراتی که در نفوذپذیری غشای سلولی ایجاد می کند باعث افزایش غلظت کلسیم خون در بدن و مانع از جذب و ذخیره سازی آن در استخوان ها می شود.

نیکوتن و توکسین موجود در سیگار بر میزان هورمون های بدن اثر می گذارند به گونه ای که موجب کاهش هورمون استروژن در زنان و کاهش هورمون تستوسترون در مردان می شود.