رگ به رگ شدن زانو - علت و درمان

زانوی سالم قادر است همواره فعالیت‌های مختلفی را انجام دهد. اما در برخی مواقع شما دردی را در زانوی خود احساس می‌کنید که باعث می‌شود نتوانید به‌درستی به فعالیت‌های روزمره بپردازید.

رگ به رگ شدن زانو از این دست اختلالات می‌باشد که شما را از انجام فعالیت‌های روزمره خود باز می‌دارد؛ زیرا با اینکه این عارضه مشکلی جدی نیست اما منجر به محدود شدن دامنه حرکتی، درد و بی‌ثباتی می‌شود.

عارضه رگ به رگ شدن زانو مشکلی است که به‌دلیل کشیدگی و پیچ‌خوردگی رباط‌ها رخ می‌دهد؛ به‌طور کلی می‌توان اینگونه گفت که حرکت‌هایی که برای زانو غیرطبیعی هستند و بیشتر در ورزش مشاهده می‌شوند، عامل اصلی بروز رگ به رگ شدن زانو هستند.

البته عوامل دیگری نظیر وارد شدن ضربه مستقیم به زانو نیز در بروز این عارضه دخیل هستند که در این مطلب به‌طور مفصل به بررسی علائم، علت و راه‌های درمان عارضه رگ به رگ شدن زانو پرداخته‌ایم.

رگ به رگ شدن زانو چیست؟

به آسیب دیدن رباط های زانو و لیگمان‌های اطراف مفصل زانو به‌دلیل قرار گرفتن مفصل زانو در وضعیت نامناسب، رگ به رگ شدن زانو می‌گویند. زمانی که اندامی همچون زانو در وضعیت نامناسبی قرار دارد، ممکن است رباط‌های اطراف آن تحت فشار و کشش مضاعف قرار بگیرند. این کشش‌ها موجب آسیب دیدن رباط‌ها و بروز پارگی‌های جزئی در زانو می‌شوند که در این حالت گفته می‌شود عارضه رگ به رگ شدن زانو رخ داده است.

رباط‌ها در مفصل زانو نقش کنترل حرکت زانو را برعهده دارند. درواقع زانو فقط یک رباط ندارد بلکه مجموع دو جفت یا همان چهار رباط به تنظیم و کنترل فعالیت‌های زانو می‌پردازند.

بدین صورت که دو جفت رباط در داخل مفصل زانو قرار دارد که به رباط های صلیبی قدامی و خلفی معروف هستند که این رباط‌ها حرکت زانو را به سمت جلو و عقب کنترل می‌کنند. دو رباط دیگر یعنی رباط‌های طرفی نیز حرکت زانو به سمت چپ و راست را کنترل می‌کنند.

رگ به رگ شدن زانو، عارضه‌ای شایع در ورزشکاران و افرادی است که حرکات پرشی انجام می‌دهند. با اینکه این عارضه در ورزشکاران بیشتر در قوزک پا مشاهده می‌شود اما شیوع آن در مفصل زانو نیز کم نیست؛ خصوصاً این اختلال در افرادی که حرکات پرشی دارند و به یک‌باره فرود می‌آیند یا فوتبالیست‌هایی که به یک‌باره تغییر وضعیت می دهند، بسیار شایع است.

علائم رگ به رگ شدن زانو

عارضه رگ به رگ شدن زانو بر تمامی اجزای زانو تأثیر می‌گذارد. البته بر حسب اینکه کدام رباط زانو آسیب دیده است، نوع علائم متفاوت است.

برای مثال در صورتی که رباط‌های طرفی زانو دچار کشیدگی و رگ به رگ شدن شوند، بیمار به درد شدید در کنار زانو دچار می‌شود. برخلاف آن یعنی زمانی که رباط‌های صلیبی زانو دچار کشیدگی شوند، بیمار به درد شدیدی در ناحیه جلویی و پشتی زانو دچار می‌شود.

به‌طور کلی علائم رگ به رگ شدن زانو شامل موارد زیر هستند:

• احساس درد شدید در ناحیه کناری زانو
• احساس درد در ناحیه جلویی و پشتی زانو
• متورم و گرم شدن زانو
• سفت و خشک شدن زانو
• احساس سوزش در ناحیه زانو

عارضه رگ به رگ شدن، علاوه‌بر رباط‌ها فشار زیادی به ماهیچه‌ها و عضلات زانو وارد می‌کند. از این رو ممکن است برخی افراد به علائمی دیگر نظیر موارد زیر دچار شوند:

• اسپاسم گرفتگی عضلانی زانو
• کم شدن دامنه حرکتی زانو
• حساسیت به لمس در ناحیه آسیب‌دیده
• شنیده شدن صدای تق تق در زانو
• کبودی یا کوفتگی زانو (این امر نشان‌دهنده خونریزی در زانو می‌باشد)

علت رگ به رگ شدن زانو

بیشترین رگ به رگ شدگی در مچ پا اتفاق میفتد. اما سایر بافت‌ها ازجمله زانو نیز دچار رگ به رگ شدگی و پیچ‌خوردگی می‌شوند. رگ به رگ شدن عموماً در طول فعالیت‌های فیزیکی اتفاق میفتد؛ در این فعالیت‌ها فرد باید به‌طور مداوم وضعیت زانوی خود را تغییر دهد.

• چرخش سریع زانو
• فرود آمدن به یک‌باره و سریع بر روی زمین
• مکث کردن به یک‌باره در هنگام دویدن
• تغییر مسیر دادن به یک‌باره در هنگام دویدن
• صاف کردن یا دراز کردن بیش‌ازحد زانو
• وارد شدن ضربه مستقیم به قسمت جلویی یا پشتی زانو
• آسیب دیدن زانو در هنگام زمین خوردن یا لیز خوردن
• انجام دادن برخی حرکات اشتباه به‌صورت مکرر و طولانی مدت

پس با این علت‌هایی که برای رگ به رگ شدن زانو ذکر شدند، فعالیت‌های ورزشی یکی از اصلی‌ترین فعالیت‌هایی هستند که باعث رگ به رگ شدن زانو می‌شوند و دلیل اصلی آن به خاطر فشاری است که در حین انجام این فعالیت‌ها بر روی زانو وارد می‌شود.

البته لزوماً فعالیت‌های ورزشی باعث پیچ‌خوردگی یا رگ به رگ شدن نمی‌شوند. بلکه ممکن است فردی در خانه به‌دلیل انجام حرکتی نامناسب به این عارضه دچار شود.

اغلب ورزشکاران به‌دلیل آگاهی داشتن نسبت به این موضوع همواره عضلات پاهای خود را قوی و منعطف نگه می‌دارند. از این رو عموماً این عارضه در ورزشکارانی که عضلات و مفصل زانوی ضعیفی دارند، اتفاق میفتد.

رگ به رگ شدن زانو چگونه تشخیص داده می‌شود؟

پزشک با معاینه فیزیکی، رگ به رگ شدن زانو را تشخیص می‌دهد. او زانوی آسیب‌دیده را معاینه کرده و دامنه حرکتی آن را با زانوی سالم مقایسه می‌کند.

به پزشک خود بگویید که چه زمانی برای اولین بار متوجه علائم شدید، به خصوص اگر دقیقاً می‌دانید آسیب چه زمانی اتفاق افتاده یا چه چیزی باعث آن شده است.

پزشک برای تشخیص رگ به رگ شدن زانو از چه آزمایش‌هایی استفاده می‌کند؟

پزشک ممکن است از شما بخواهد چند آزمایش بالینی را در طول معاینه فیزیکی انجام دهید. این آزمایش‌ها حرکات یا وضعیت‌های فیزیکی هستند که می‌توانند به تشخیص یا رد سایر انواع آسیب‌ها کمک کنند. او می‌تواند این آزمایش‌ها را بدون هیچ تجهیزات خاصی انجام دهد. همچنین از شما می‌خواهد در وضعیتی خاص دراز بکشید، بنشینید یا بایستید و سپس زانوی شما را حرکت می‌دهد.

پزشک ممکن است از تست‌های تصویربرداری برای گرفتن عکس از مفصل زانو و بافت اطراف آن استفاده کند. او ممکن است از موارد زیر استفاده کند:

• عکس‌برداری با اشعه ایکس زانو
• سونوگرافی
• تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI)

درجه‌بندی رگ به رگ شدن زانو

پزشک رگ به رنگ شدن زانو را بر اساس میزان آسیب‌دیدگی رباط‌های زانو درجه‌بندی می‌کند:

• درجه 1 (خفیف): پارگی بسیار کم یا عدم پارگی در رباط‌های شما
• درجه 2 (متوسط): رباط‌های شما تا حدی پاره شده، اما به‌طور کامل پاره نشده‌اند.
• درجه 3 (شدید): رباط‌های شما کاملاً پاره شده‌اند. این حالت معمولاً پارگی رباط نامیده می‌شود.

درمان رگ به رگ شدن زانو

درمان خانگی

در صورتی که دچار رگ به رگ شدگی خفیف تا متوسط شدید، می‌توانید با کمک راهکارهای خانگی و محافظه‌کارانه به درمان این عارضه بپردازید. این روش‌ها در کاهش درد و بازیابی ناحیه آسیب‌دیده بسیار مؤثر هستند. برای کمک به بهبودی می‌توانید چنین کارهایی را انجام دهید:

استراحت کردن

هنگامی که شما دچار رگ به رگ شدن می‌شوید، بهتر است هر چه زودتر از انجام فعالیت‌هایی که باعث بروز درد شده‌اند، دست بکشید و استراحت کنید. معمولاً در مواردی که رگ به رگ شدن زانو خفیف است 2 تا 3 روز استراحت برای بهبود آن کافی است. بهتر است تا بهبودی کامل از انجام فعالیت‌هایی نظیر پیاده‌روی و کارهایی که فشار زیادی را به زانوی شما وارد می‌کنند، خودداری کنید.

استفاده از یخ

استفاده از کیسه یخ بر روی زانوی رگ به رگ شده ممکن است به کم شدن تورم، درد و قرمزی کمک نماید؛ زیرا عروق خونی تنگ می‌شوند. کیسه یخ را می‌توان به‌مدت 15 تا 20 دقیقه و در حدود 3 تا 4 مرتبه در روز بر روی ناحیه آسیب‌دیده بکار برد. این درمان می‌تواند تا زمانی که درد از بین رود، 3 تا 4 روز بکار برده شود.

بالا نگه داشتن پا

بالا نگه داشتن پا باعث به جریان افتادن خون و کاهش ورم حاصل از رگ به رگ شدگی زانو می‌شود. توجه نمایید در هنگام استراحت و دراز کشیدن، پاها نباید پایین‌تر از سطح بدن قرار بگیرند. پایین بودن پا باعث تجمع مایع اضافی در زانو می‌شود که همین عامل، درد و علائم بیماری را شدیدتر می‌کند.

فشرده کردن مفصل زانو

شما می‌توانید با فشرده کردن زانو، از حرکت کردن عضو آسیب‌دیده پیشگیری کنید. برای انجام این کار می‌توانید از بانداژ یا هر وسیله دیگری که به کمک آن می‌توانید مفصل زانو را ببندید، استفاده کنید. می‌توانید در ابتدا از باندهای کشی استفاده کنید. زمانی که ورم عضو آسیب‌دیده بهتر شد، می‌توانید از باندهای معمولی استفاده کنید.

همچنین نباید باند را بیش‌ازحد سفت یا شل بست. به عبارت دیگر، بایستی در وضعیتی راحت بسته شود.

عموماً عارضه رگ به رگ شدن زانو با کمک درمان‌های محافظه‌کارانه تسکین می‌یابد. اما در صورتی که شدت آسیب دیدگی و رگ به رگ شدن زانو زیاد باشد، برای تشخیص علت درد خود و درمان سریع‌تر بیماری به متخصص یا جراح ارتوپد مراجعه کنید.

داروها

داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) بدون نسخه (مانند آسپرین یا ایبوپروفن) یا استامینوفن می‌توانند درد و التهاب را کاهش دهند. قبل از مصرف داروهای ضد درد بدون نسخه (OTC) برای مدت طولانی‌تر از 10 روز، با پزشک خود صحبت کنید.

ممکن است لازم باشد از زانوبند (بریس) استفاده کنید که از زانوی شما حمایت کند و آن را در جای خود نگه می‌دارد. همچنین ممکن است در طول بهبود زانو به عصای زیر بغل نیاز داشته باشید. پزشک شما ممکن است برای جلوگیری از سفتی و بهبود دامنه حرکتی، فیزیوتراپی را پیشنهاد کند.

جراحی زانو

نیاز به جراحی پس از رگ به رگ شدن زانو نادر است. اگر دچار رگ به رگ شدن شدید یا آسیب‌های دیگری مانند شکستگی استخوان باشید، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.

چه تمریناتی باعث بهبود رگ به رگ شدن زانو می‌شوند؟

این تمرین‌ها ممکن است کمی ناخوشایند باشند، اما نباید باعث شوند دردی بیشتر از آنچه قبلاً دارید، ایجاد شود. بنابراین بهتر است قبل از امتحان کردن آن‌ها با پزشک خود مشورت کنید.

اسلاید پا

حرکت ملایم اسلاید پا به مفصل زانو کمک می‌کند تا تورم را از بین ببرد، درد شما را کاهش دهد، به تغذیه مفصل کمک کرده و دامنه حرکتی شما را بهبود بخشد. این تمرین را می‌توانید از روز دوم پس از آسیب شروع کنید. تمرین اسلاید پا را می‌توانید 2 تا 3 بار در روز انجام دهید.

• به پشت دراز بکشید یا بنشینید و پاهایتان را دراز کنید.
• پای خود را به سمت بالا خم کنید؛ به‌طوری که انگشتان پای شما به سمت ساق پایتان حرکت کنند – این کار به فعال شدن عضلات شما کمک کرده و حرکت دادن پای شما را آسان‌تر می‌کند.
• زانویتان را به‌آرامی خم کنید و پاشنه پای خود را به سمت باسن بلغزانید. سعی کنید به خودتان فشار نیاورید و این حرکت را فقط تا جایی که احساس راحتی می‌کنید انجام دهید.
• سپس، به‌آرامی اجازه دهید زانویتان با لغزاندن پاشنه پا به دور از باسن صاف شود.
• درصورت نیاز، کمی استراحت کنید.
• 10 تا 20 بار در هر جلسه این تمرین را تکرار کنید.

صاف کردن زانو روی حوله

این تمرین عضلات چهار سر ران شما را فعال می‌کند و به بهبود توانایی زانو برای کاملاً صاف شدن کمک می‌کند. درنتیجه، هنگام راه رفتن زانوی شما احساس پایداری بیشتری خواهد کرد. می‌توانید این تمرین را از روز سوم پس از آسیب شروع کنید. توجه داشته باشید آن را 1 تا 2 بار در روز انجام دهید.

• به پشت دراز بکشید یا بنشینید و پاهایتان را دراز کنید.
• حوله‌ای لوله‌شده یا فوم رولر را زیر زانوی خود قرار دهید.
• پای خود را به سمت بالا خم کنید؛ به‌طوری که انگشتان پای شما به سمت ساق پایتان حرکت کنند – این کار به فعال شدن عضلات شما کمک کرده و حرکت دادن پا را آسان‌تر می‌کند.
• پشت زانوی خود را به‌آرامی به حوله لوله شده/ فوم رولر فشار دهید. در همین حال تلاش ‌کنید پاشنه پای خود را بلند کنید.
• هدف شما این است که پاشنه خود را آنقدر بالا ببرید که زانویتان کاملاً صاف شود، اما احتمالاً در ابتدا قادر به انجام این کار نخواهید بود. نگران نباشید – با گذشت زمان می‌توانید این حرکت را انجام دهید.
• 5 ثانیه در همین وضعیت بمانید.
• سپس، به‌مدت 5 ثانیه استراحت دهید.

تعداد تکرارها برای شروع بستگی به این دارد که چقدر این تمرین برای شما دشوار است. هدف این است که به 10 تکرار برسید، اما با مقداری شروع کنید که برای شما راحت و مناسب است.

با قوی‌تر شدن، می‌توانید زمان نگه‌داشتن را نیز افزایش دهید. هدف این است که زمان را به 10 ثانیه نگه داشتن، 10 ثانیه استراحت و 10 تکرار برسانید.

پل ایزومتریک

این تمرین عضلات همسترینگ و گلوتئال شما را فعال می‌کند و پایداری را بهبود می‌بخشد. این حرکت را می‌توانید از روز سوم پس از آسیب شروع کنید و بهتر است آن را 1 تا 2 بار در روز انجام دهید.

• به پشت دراز بکشید و زانوهایتان را با زاویه 90 درجه خم کنید. کف پاهای خود را صاف روی زمین قرار دهید.
• باسن خود را از روی زمین بلند کنید تا زمانی که لگن و بدنتان یک خط مستقیم تشکیل دهند.
• روی فشردن باسن و سفت کردن عضلات پایین شکم برای بلند شدن تمرکز کنید. توجه داشته باشید از قوس دادن بیش‌ازحد کمر اجتناب کنید.
• هدف این است که این وضعیت را برای 10 ثانیه نگه دارید، اما سعی کنید به خودتان فشار نیاورید. اگر این کار خیلی سخت است، به اندازه‌ای که می‌توانید انجام دهید. سپس، با قوی‌تر شدن، چند ثانیه به زمان نگه داشتن اضافه کنید.
• لگن خود را به‌آرامی به موقعیت شروع بیاورید.
• به‌مدت 10 ثانیه استراحت کنید.
• این حرکت را 10 بار تکرار کنید.

پیشگیری از رگ به رگ شدن زانو

وقوع عارضه رگ به رگ شدن نه‌تنها باعث درد و ناراحتی در زانو می‌شود بلکه بر دیگر نواحی زانو و اطراف آن نیز تأثیر می‌گذارد. به همین منظور پیشگیری از این عارضه خصوصاً برای ورزشکاران بسیار اهمیت دارد. برای پیشگیری از رگ به رگ شدن زانو در وهله اول باید به تغییر شیوه زندگی خود بپردازید. کارهای که برای پیشگیری از آسیب دیدگی و رگ به رگ شدن زانو باید انجام شوید شامل موارد زیر هستند:

• متعادل نگه داشتن وزن بدن و داشتن وزن مناسب
• رعایت احتیاط لازم به‌منظور پیشگیری از لیز خوردن یا زمین خوردن
• داشتن برنامه منظم ورزشی برای قوی نگه داشتن عضلات و ماهیچه‌های بدن
• داشتن برنامه غذایی مناسب برای تقویت عضلات

چه مدت پس از درمان احساس بهتری خواهم داشت؟

شما باید به‌تدریج پس از شروع درمان احساس بهتری داشته باشید. ممکن است چند هفته طول بکشد تا علائم شما بهبود یابند.

از پزشک خود بپرسید که در طول بهبودی چقدر می‌توانید از زانوی خود استفاده کنید. تا زمانی که پزشک تأیید نکرده است که استفاده مجدد ایمن است، حتی اگر احساس بهتری دارید، استفاده از زانوی خود را شروع نکنید. اگر قبل از بهبود کامل رباط‌های زانوی خود به آن‌ها فشار وارد کنید، احتمال آسیب مجدد یا بدتر شدن آسیب افزایش می‌یابد.

زمان بهبودی

به طور معمول، حداقل چند هفته طول می‌کشد تا رگ به رگ شدن زانو بهبود یابد. بهبود رگ به رگ شدن شدیدتر ممکن است تا چند ماه طول بکشد. پزشک به شما خواهد گفت که چه انتظاری داشته باشید.

از او بپرسید کدام فعالیت‌ها و حرکات در طول بهبودی ایمن هستند. او به شما خواهد گفت که چه زمانی بازگشت به فعالیت بدنی شدید با استفاده از زانو ایمن است.

چه زمانی باید به پزشک خود مراجعه کنم؟

اگر آسیبی را تجربه کرده‌اید و علائم رگ به رگ شدن زانو را دارید، به پزشک مراجعه کنید. اگر علائم شما پس از چند روز درمان بهتر نشدند (یا اگر بدتر شدند)، با پزشک خود صحبت کنید.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟

اگر هر یک از موارد زیر را تجربه کردید، به اورژانس بروید:

• درد شدید
• تورمی که در حال بدتر شدن است
• تغییر رنگ (کبودی)
• عدم توانایی در حرکت دادن زانو یا پا (ناتوانی در حرکت مفصل)
• احساس یا شنیدن صدای «تق‌تق» در زانوی خود

جمع‌بندی

رگ به رگ شدن زانو، اتفاقی دردناک است و دانستن اینکه چیزی به مفصل زانوی شما آسیب رسانده است، می‌تواند ترسناک باشد. این اتفاق خطری رایج و آزاردهنده برای هر کسی است که ورزش می‌کند یا فعالیت بدنی دارد. خبر خوب این است که اکثر زانوهای پیچ خورده با استراحت و درمان‌های خانگی بهبود می‌یابند.

البته توجه داشته باشید که علائمی مانند درد و تورم در زانوی خود را نادیده نگیرید؛ به‌خصوص اگر زانوی شما پیچ‌خورده یا چیزی به آن برخورد کرده است. برای تشخیص آسیب به پزشک مراجعه کنید. او به شما کمک می‌کند تا بفهمید چه چیزی آسیب دیده است، چه مدت برای بهبودی نیاز دارید و چه زمانی بازگشت به تمرین، ورزش یا بازی برای شما ایمن است.

منابع

my.clevelandclinic.org

exakthealth.com