چطور از آسیب دیدگی زانو پیشگیری کنیم؟

آیا آسیب های زانو قابل پیشگیری هستند؟

مفصل زانو که یکی از پیچیده ترین مفصل های بدن است از جمله مفصل هایی است که تحت فشار زیادی قرار دارد. این مفصل با تحمل وزن بدن، باعث استوار ماندن بالاتنه و به حرکت درآوردن سیستم حرکتی می شود. از این رو مفصل زانو همواره در معرض آسیب های متداولی است که برخی از این آسیب ها را می توان با انجام یکسری اقدامات ساده از آن پیشگیری کرد.

برای اینکه با انواع اختلالات زانو و راههای پیشگیری از آسیب های زانو آشنا شوید شما را به خواندن این مقاله دعوت می نمایم.

آسیب های ورزشی زانو

شایع ترین آسیب های زانو

مفصل زانو برای حفظ ثبات خود به رباط ها، تاندن ها، عضلات، غضروف احتیاج دارد و تمام این اجزا برای این که به حفظ ثبات زانو کمک کنند به یکدیگر وابسته هستند. از این رو با آسیب دیدن یکی از اجزای زانو به راحتی دیگر اجزا نیز درمعرض آسیب و ضربه قرار می گیرد.

مفصل زانو بی دلیل و بدون علت خاصی دچار آسیب نمی شود بلکه عوامل و دلایل زیادی هستند که در بروز آسیب های زانو دخیل هستند. بسته به فعالیت بدنی هر شخص نوع آسیب های زانو نیز متفاوت است برای مثال ورزشکاران بیشتر به آسیب هایی از جمله پارگی رباط صلیبی، پارگی مینیسک زانو دچار می شوند.

انواع مختلفی از آسیب های زانو وجود دارد که از شایع ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آرتروز زانو
• آسیب دیدگی رباط های زانو
• دررفتگی زانو
• شکستگی زانو
• پارگی مینیسک زانو
• تاندونیت زانو

شایع ترین دلایل آسیب های زانو

از شایع ترین دلایل آسیب های زانو شامل:

• وارد شدن نیرو و ضربه  مستقیم به زانو
• چرخش و حرکت ناگهانی زانو هنگام دویدن و راه رفتن
• حرکت چرخشی زانو در هنگام انجام حرکات ورزشی
• ساییدگی مفصل زانو در اثر افزایش سن و بالا بودن وزن بدن

تمام این دلایلی که برای آسیب های زانو ذکر شد بستگی به سبک زندگی افراد و فعالیت هایی که انجام می دهند دارد. شغل و فعالیتی که افراد به آن مشغول هستند از اصلی ترین دلایل آسیب دیدگی زانو می باشد که در این میان برخی مشاغل هستند که بیشتر از مابقی فعالیت ها، زانوها را در معرض آسیب و فشار مضاعف قرار می دهد. از جمله مشاغلی که باعث آسیب دیدگی زانو می شوند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

نانوایی

نانوایی از جمله شغل هایی است که مجبورند ساعت های طولانی در حالت ایستاده قرار بگیرند؛ بنابراین این افراد با داشتن عضلات و اسکلت قوی اما  همچنان در معرض آسیب های زانو از جمله آرتروز زانو قرار دارند.

باغبان ها

باغبان ها ساعت های طولانی را مشغول هرس کردن، کندن علف های مزرعه می باشند و همین موضوع موجب وارد شدن فشار مضاعف به زانوهای آن ها می شود.

مکانیک ها

اگر دقت کرده باشید اغلب مکانیک ها برای اینکه به تعمیر موتور خودرویی بپردازند مجبورند ساعت های طولانی به حالت نشسته یا خمیده روی زانو قرار بگیرند؛ قرار گرفتن مداوم به این حالت احتمال آسیب دیدگی زانو را افزایش می دهد.

بناها و کاشی کارها

بناها، لوله کش ها ، کاشی کارها و سنگ تراش ها، افرادی هستند که ساعت های طولانی زانو های خود را خم نگه می دارند. همچنین این افراد بنا به اقتضای شغلشان از زانو خود به عنوان تکیه گاه برای حمل مصالح نیز استفاده می کنند و همین عامل موجب می شود زانو به مرور زمان دچار آسیب دیدگی و ضربه قرار بگیرند.

افراد مشغول به ورزش های حرفه ای

مفصل زانو در برابر فعالیت های ورزشی از جمله فوتبال، اسکی و ... به دلیل ارتباط ضعیف استخوان های آن با یکدیگر بسیار آسیب پذیر است. مفصل زانو در مقابل نیرو های که از طرفین به آن وارد می شود و نیرویی که حرکت چرخش در آن تولید می کند بدون دفاع است.

علائم آسیب دیدن زانو

زانو درد مهم ترین نشانه و علامت آسیب دیدگی زانو است که این علامت بسته به نوع آسیب دیدگی و شدت آن متفاوت است. اما به طور کلی در صورت آسیب دیدن زانو بیمار به علائمی نظیر :

• قرمز شدن ناحیه زانو و داغ شدن آن
• احساس درد در حین دراز کردن یا خم و راست کردن زانو
• عدم حفظ تعادل هنگام راه رفتن و کنترل نداشتن روی زانوها
• لنگان راه رفتن و تحمل کردن درد
• تکان نخوردن یا قفل شدن زانو
• ورم کردن و حس خشک شدن غضروف‌ها
• شنیدن صدای تق تق از زانو هنگام خم و راست کردن

قرمزی و تورم ناشی از آسیب دیدگی زانو

• حساس شدن نسبت به لمس ناحیه زانو
• در رفتگی زانو
• پارگی عضلات یا تاندون
• تب و لزر کردن به علت وجود عفونت
• احساس درد شدید در ناحیه زانو زمانی که برای مدت طولانی نشسته یا ایستاده اید
• عدم تحمل وزن روی پاها
• صاف نشدن زانو
• دشوار بودن رفت و آمد از طریق پله 

پیشگیری از آسیب های زانو با ورزش کردن

با اینکه پیشگیری از آسیب های زانو همیشه امکان پذیر نیست اما می توان با انجام برخی اقدامات ساده و محافظه کارانه از ابتلا به این نوع آسیب ها پیشگیری کنید. ورزش کردن یکی از فعالیت هایی که تاثیر بسیار خوبی در پیشگیری از آسیب های زانو دارد. ورزش و فعالیت های بدنی منظم با تاثیری که در تقویت عضلات و اسکلت های بدن دارد نقش بسیار خوبی در پیشگیری از بسیاری از بیماری های زانو دارد.

البته برخی ورزش ها هستند که خود به تنهایی باعث آسیب به زانو می شوند؛ پس قبل از انجام این حرکات برای جلوگیری از آسیب های زانو، انجام حرکات کششی را فراموش نکنید. همچنین تغذیه مناسب در پیشگیری از آسیب های ورزشی نیز بسیار موثرند. افراد باید توجه داشته باشند قبل از ورزش حتما ویتامین ها و مواد مغذی ضروری زانو از جمله پروتئین، کلسیم، ویتامین دی استفاده نمایند.

نکات مهم برای پیشگیری از آسیب های زانو در حین انجام حرکات ورزشی:

• استفاده از تجهیزات مناسب ورزشی و متناسب با ساختار بدنی
• استفاده از کفش مناسب در هنگام ورزش
• آشنایی کامل تکنیک های ورزشی در هنگام دویدن، تمرین با وزنه و...
• قوی کردن عضلات بدن قبل از شروع تمرینات ورزشی سنگین

پیشگیری از آسیب های زانو با تقویت عضلات

پیشگیری از آسیب های زانو با حفظ وزن متعادل

افزایش وزن باعث شده تا فشار زیادی به زانو وارد شود و از طرفی با ورزش نکردن و آپارتمان نشینی به مرور عضلات تنبل شده و در نتیجه این عوامل سبب می‌شوند، تا زانودرد ایجاد شود.

اضافه وزن تأثیرات منفی زیادی بر روی مفاصل بدن می‌گذارد به طوری که این عامل می‌تواند خطر آرتروز به ویژه در ناحیه زانو را تا 50 درصد افزایش داده و در افراد مبتلا نیز درمان را دچار مشکل کرده و روند بهبودی بیمار را به تأخیر بیندازد.

بالا رفتن از پله و یا سربالایی حدود سه تا چهار برابر وزن بدن و پایین آمدن از پله و پیمودن سرپایینی، حدود شش تا هفت برابر وزن بدن به زانوها فشار وارد می‌کند.

افزایش فشار وارد بر زانو یکی از دلایل اصلی آسیب و تخریب مفصل زانو است، حتی کاهش یک کیلوگرم وزن نیز در کاهش خطر آسیب مفاصل به ویژه مفصل زانو بسیار تأثیرگذار است، به طوری که هر یک کیلوگرم کاهش وزن در افراد چاق، می‌تواند حدود یک تا دو درصد خطر ابتلا به بیماری‌هایی نظیر آرتروز را کاهش دهد.

دیگر راههای پیشگیری از آسیب های زانو

مفصل زانو ظرفیت محدودی دارد و کار کشیدن بیش از حد از آن نتیجه ای جز تخریب و آسیب دیدگی نخواهد داشت. سبک زندگی ناسالم، عادت های حرکتی نادرست از جمله مهم ترین دلایلی است که در آینده موجب آسیب دیدگی زانو و مشکلات زانو خواهد شد. با اینکه ورزش کردن و کم کردن وزن از جمله مهم ترین راههای پیشگیری است اما روش ها و راه های دیگری برای پیشگیری از آسیب های زانو وجود دارد که راه ها شامل:

• اصلاح نحوه صحیح نشستن
• امتناع از نشستن های طولانی
• بلند نکردن اجسام سنگین
• قوی کردن عضلات و ماهیچه های پا
• استفاده از وسایل محافطتی نظیر زانوبند قبل از ورزش
• انتخاب کفش مناسب برای محل کار و راه رفتن

پیشگیری از آسیب های زانو با تغذیه مناسب

زمان مراجعه به جراح ارتوپد برای درمان آسیب های زانو

با اینکه اغلب آسیب های زانو و زانو دردها را می توان با کمی استراحت و انجام چند کار ساده برطرف کرد؛ اما برخی از دردهای زانو را باید جدی گرفت و برای درمانشان حتما به یک پزشک مراجعه کنید.

متخصصین و جراحان ارتوپد از جمله پزشکانی هستند که در تشخیص و درمان آسیب های ورزشی می توانند به شما کمک کنند. در هنگام بروز زانو درد با چنین مشخصاتی حتما به یک متخصص یا جراح ارتوپد مراجعه نماید:

• در هنگام حرکت دادن زانو درد شدیدی را احساس می کنید
• قفل کردن و صدا دادن زانو در هنگام حرکت دادن آن
• در هنگام نشستن زانویتان درد می گیرد
• در فصل های سرد سال درد بیشتری را احساس می کنید
• در زمان بالا و پایین رفتن از پله ها درد شدیدی را احساس می کنید

همچنین قبل از مراجعه به پزشک و جراح ارتوپد برای درمان آسیب های زانو می توان از موارد زیر برای تسکین درد استفاده نماید.

• پس از آسیب دیدگی بین 48ساعت تا 72ساعت به زانو خود استراحت دهید و در این زمان از انجام فعالیت هایی که موجب بدتر شدن شرایط می شود خودداری کنید.
• به محض آسیب دیدگی، می توانید از یخ برای کم کردن التهاب و پیشگیری از ورم زانو استفاده نماید. این کار را می توانید هر دو ساعت یکبار و هر بار به مدت پانزده دقیقه استفاده کنید.
• به مدت هفتاده و دوساعت بعد از آسیب از گرما دادن و وارد کردن فشار مضاعف به زانو خودداری کنید.
• با استفاده از بانداژ می توانید به مفصل زانو خود استراحت دهید.