کسانی که زانویشان درد دارد، یا از این‌طرف و آن‌طرف پیشنهاد عمل جراحی را شنیده‌اند، می‌خواهند بدانند تعویض مفصل زانو برای چه بیمارانی مناسب است؟ مسلماً حتی اگر آرتروز زانو دارید، عمل تعویض مفصل، اولین راه‌حل نیست! راه‌های جایگزینی وجود دارند که پیش از جراحی، می‌توانید امتحان کنید. در این مقاله به این پرسش می‌پردازیم که تعویض مفصل زانو برای چه بیمارانی مناسب است و برای چه کسانی مناسب نیست؟ چطور باید بفهمید که آیا به تعویض مفصل زانو نیاز دارید؟ تصمیم‌گیری درمورد زمان جراحی تعویض مفصل زانو تصمیمی شخصی بین شما و پزشک است، اما عواملی وجود دارند که شما را به احتمال زیاد کاندید عمل جراحی می‌کنند.
کاندیدای مناسب
اکثر عمل های تعویض مفصل زانو پس از سال‌ها وخامت مداوم توصیه می‌شوند. زمانی که درمان‌های غیرجراحی دیگر مؤثر نباشند، جراحی ممکن است قدم منطقی بعدی باشد. علائمی که نشان می دهد جراحی تعویض مفصل زانو ممکن است برای شما مناسب باشد عبارتند از:
- درد شدید زانو : اگر درد شدید و مزمنی دارید که فعالیت روزانه را تحت تاثیر قرار می دهد و با درمان های غیر جراحی مانند فیزیوتراپی، دارو، تغییر سبک زندگی کم نشده است، ممکن است کاندید تعویض مفصل زانو باشید.
- حرکت محدود: اگر درد و سفتی باعث کاهش حرکت و عملکرد شما شده و در توانایی شما در کار، بالا رفتن از پله یا کارهای ساده تاثیر گذاشته است.
- آسیب ساختاری: اگر عکس اشعه ایکس یا سایر تصویربرداری ها آسیب جدی به زانو مانند آرتروز، روماتیسم مفصلی و سایر بیماری های دژنراتیور را نشان می دهند.
- عدم پاسخ به درمان های محافظه کارانه: اگر روش های غیر جراحی مانند داروهای ضد التهاب، تزریق های استروئیدی و وسایل کمکی مانند بریس یا عصا شما را خسته کرده و نتیجه ای نداشته است.
- سلامت کلی: کاندیدای تعویض مفصل زانو به طور کلی باید از سلامت عمومی خوبی برخوردار باشد. بیماری های مزمن کنترل نشده نداشته باشد مانند بیماری قلبی، دیابت یا عفونت که می تواند خطرات جراحی را افزایش دهد.
- عدم پاسخ به سایر مداخلات جراحی: اگر جراحی های دیگری را امتحان کرده اید اما باعث تسکین درد طولانی مدت یا بهبود عملکرد نشده اند، تعویض مفصل زانو ممکن است قدم بعدی باشد.
به‌هرحال، تعیین کاندیدای مناسب برای تعویض مفصل زانو به ارزیابی شرایط بالینی و تاریخچه بیماری هر فرد بستگی دارند که توسط پزشک متخصص موردبررسی و تصمیم‌گیری قرار می‌گیرد. پزشک با در نظر گرفتن سن، سلامت و سطح فعالیت شما، درمورد گزینه‌های مختلف جراحی و مزایا و معایب احتمالی انجام یا به تعویق انداختن آن، شما را راهنمایی می‌کند. عوامل زیر می توانند احتمال نیاز به جراحی را بیشتر کنند:
مبتلا به آرتریت هستید
اکثر افرادی که تحت عمل تعویض مفصل زانو قرار می‌گیرند، مبتلا به یکی از این سه بیماری هستند:
- استئوآرتریت یا آرتروز (نوعی از آرتریت که باعث ساییدگی و فرسایش می‌شود)
- رماتیسم مفصلی (بیماری خودایمنی که باعث درد و آسیب مفصل می‌شود)
- آرتریت پس از سانحه
آرتروز، آرتریت روماتوئید و آرتریت پس از سانحه از طریق مکانیسم‌های مختلف بر زانو تأثیر می‌گذارند. این بیماری‌ها از این نظر مشابه هستند که همه آن‌ها منجر به از دست دادن غضروف شده و باعث درد و ناتوانی در انجام حرکات مختلف می‌شوند. هنگامی که این علائم شدید می‌شوند، جراحی تعویض زانو با جایگزینی سطوح فرسوده، علائم را به میزان قابل‌توجهی کاهش می‌دهد.
درمان‌های غیرجراحی دیگر مؤثر نیستند
تعویض زانو جراحی بزرگی است. بنابراین ابتدا باید استراتژی‌های کمتر تهاجمی را برای مدیریت درد امتحان کنید. پزشک می‌تواند گزینه‌های دارویی، ازجمله داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و تزریقات مفصلی مانند کورتیکواستروئیدها و اسید هیالورونیک و همچنین فیزیوتراپی را توصیه کند. این گزینه‌های درمانی اقداماتی موقتی برای تسکین درد هستند و علت اصلی درد را از بین نمی‌برند و به غضروف‌ها اجازه بازسازی نمی‌دهند. بنابراین با گذشت زمان، آرتروز شما پیشرفت می‌کند و این درمان‌ها دیگر باعث تسکین درد نمی‌شوند. در این صورت باید به عمل جراحی جایگزینی زانو رو بیاورید.
درد باعث می‌شود قادر به انجام فعالیت‌های روزمره نباشید
اگر درد زانو در توانایی شما برای انجام فعالیت‌های روزمره تأثیر بگذارد و باعث اختلال در عملکرد شما شود، باید به متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
در هنگام استراحت هم درد شدیدی دارید
زندگی با زانودرد بسیار دشوار است. داروهای مسکن بسیاری وجود دارند که به کاهش زانودرد کمک می‌کنند. برخی بیماران نیز برای کاهش درد از فعالیت‌هایی که باعث درگیر کردن زانوها می‌شوند، اجتناب می‌کنند یا بیش‌ازحد معمول می‌نشینند. اگرچه این کار به کاهش درد کمک می‌کند اما باعث بدتر شدن بیماری و قفل شدن مفاصل می‌شود. بنابراین اگر در حالت استراحت هم دردی احساس می‌کنید که به مرور زمان بدتر می‌شود یا ادامه می‌یابد، حتماً به متخصص ارتوپد مراجعه کنید. احتمالاً زمان آن رسیده است که به فکر جراحی تعویض مفصل زانو باشید.
زانوی شما همیشه متورم است
غضروف به محافظت از زانوی شما در برابر فشار و اصطکاک ناشی از راه رفتن و حرکت کمک می‌کند. بیماریهای زانو، ازجمله آرتروز زانو، می‌توانند باعث ساییدگی غضروف اطراف زانو شوند. آرتریت دردناک است و منجر به التهاب و تورم زانوها می‌شود.
بنابراین، اگر علی‌رغم استفاده از داروهای ضدالتهاب، تزریق استروئید و فیزیوتراپی، تورم مداوم یا مکرر زانو را تجربه می‌کنید، آن را نادیده نگیرید. برای شروع، احتمالاً درد فزاینده یا مشکلات حرکتی را نیز تجربه می‌کنید. به‌علاوه، تورم مداوم یا مکرر زانو می‌تواند نشانه‌ای از آسیب غضروف باشد که می‌تواند منجر به ساییدگی و پارگی بیشتر شود.
زانوی شما تغییر شکل داده است
آرتریت پیشرفته بر نحوه راه رفتن شما تأثیر می‌گذارد و منجر به ایجاد مشکلات بیشتری در سایر نقاط بدن می‌شود. اگر زانوی شما در اثر آسیب یا آرتروز تغییر شکل داده باشد نیاز به انجام عمل تعویض مفصل زانو دارید.
بااین‌حال، در برخی موارد، تغییر شکل شدید می‌تواند جراحی را دشوارتر کند. اگر شروع به احساس بدشکلی شدید کردید، زودتر به پزشک مراجعه کنید.
بالای 60 سال دارید
با افزایش سن، خطر ابتلا به آرتروز زانو، آرتریت روماتوئید و سایر بیماری‌هایی که می‌توانند منجر به درد زانو شوند، افزایش می‌یابد. اگر بالای 60 سال سن داشته و درد مزمن زانو دارید، جراحی تعویض مفصل زانو ممکن است بهترین گزینه برای تسکین درد شما باشد. برای اطلاعات بیشتر صفحه تعویض مفصل زانو در سالمندان را مطالعه نمایید.
تعویض مفصل زانو برای چه بیمارانی توصیه نمی‌شود؟
تعویض زانو برای همه مناسب نیست. به‌عنوان مثال، در صورتی که فرد مبتلا به موارد زیر باشد، تعویض زانو ممکن است توصیه نشود:
- عفونت: عفونت خطر جدی پس از جراحی است. بنابراین اگر قصد انجام جراحی تعویض مفصل زانو دارید، ابتدا به درمان عفونت بپردازید.
- مشکلات مربوط به عضلات اطراف زانو: سلامتی عضلات و بافت‌های نرم اطراف زانو در طول عمل جراحی تعویض مفصل زانو از اهمیت زیادی برخوردار هستند. بنابراین مشکلات مربوط به این عضلات مانند اختلال عصبی‌عضلانی باید پیش از جراحی برطرف شوند.
- خطرات مرتبط با بیهوشی: برخی از بیماری‌ها با بیهوشی تداخل دارند.
- بیماریهای پوستی: بیماریهای پوستی مانند پسوریازیس در ناحیه جراحی بر بهبود پس از جراحی تأثیر می‌گذارند و احتمال عفونت را افزایش می‌دهند.
- درد کنترل‌شده: دردی که با آرتریت همراه باشد اما فعالیت‌های روزمره زندگی را خیلی محدود نکرده و بر کیفیت زندگی تأثیر نگذارد.
پزشک پیش از انجام عمل تعویض مفصل زانو به معاینه بیمار می‌پردازد. برخی از بیماری‌ها باعث افزایش عوارض بعد از عمل می‌شوند. پزشک پیش از انجام عمل جراحی به این بیماری‌ها توجه می‌کند:
- دیابت کنترل‌نشده با میزان بالای هموگلوبین A1c در آزمایش خون: در این موارد، پزشک پیش از عمل جراحی به تجویز رژیم غذایی، ورزش، قرص یا تزریق انسولین می‌پردازد تا قند خون بیمار را به سطح ایمن برساند.
- بیماری عروقی شدید: علائم این بیماری شامل از دست دادن نبض در ساق پا، زخم‌های پوستی و تورم قابل‌توجه هستند. بیمار باید پیش از عمل جراحی تعویض مفصل زانو به مراقبت از زخم یا انجام عمل بازسازی عروق بپردازد.
- بیماریهای قلبی: در برخی از جراحی ها، مانند تعویض مفصل، مقدار مشخصی خون از دست می رود. هر گونه از دست دادن خون می تواند بر سیستم قلبی عروقی فشار وارد کند. بنابراین کسانی که مشکلات سلامت قلب دارند - و حتی کسانی که نمی دانند - باید قبل از جراحی تحت آزمایش و تجزیه و تحلیل دقیق قرار گیرند.
- چاقی بیش‌ازحد: چاقی بیش‌ازحد مانع از جراحی ایمن می‌شود. در این صورت، بیمار باید پیش از عمل جراحی اقداماتی جهت کاهش وزن خود انجام دهد، به‌عنوان مثال مراجعه به متخصص تغذیه، استفاده از دارو یا حتی انجام عمل‌های جراحی لاغری. برای اطلاعات بیشتر مطلب تاثیر اضافه وزن و چاقی بر عمل تعویض مفصل زانو ولگن را مطالعه نمایید.
- دندان‌های ضعیف، لق، دارای حفره یا التهاب لثه: در این موارد، به بیمار توصیه می‌شود قبل از جراحی، تمام کارهای دندانپزشکی موردنیاز را انجام دهد. پس از جراحی، کارهای تهاجمی دندانپزشکی خطر گسترش باکتری از دهان به ایمپلنت زانو ازطریق جریان خون را افزایش می‌دهند.
- نتایج آزمایش غیرعادی: این موارد اغلب اصلاح می‌شوند. برای مثال کمبود آهن غالباً با استفاده از مکمل آهن برطرف می‌شود.
- تغذیه نامناسب: تغذیه نامناسب می‌تواند باعث کند شدن روند بهبودی پس از جراحی شود. در این صورت، بیمار باید پیش از جراحی به مشاور تغذیه مراجعه کند و از راهنمایی‌های او بهره‌مند شود یا از موادی همچون مکملهای خوراکی کالری‌دار و شیک‌های پروتئینی استفاده کند.
- مصرف سیگار یا نیکوتین: خون شما حاوی سلول هایی به نام نوتروفیل است که به مبارزه با عفونت کمک می کند. سیگار کشیدن باعث می‌شود این سلول‌ها بخشی از قدرت مبارزه با عفونت خود را از دست بدهند، که می‌تواند احتمال ابتلا به عفونت بعد از جراحی را در مقایسه با افراد غیرسیگاری دو برابر کند و روند بهبودی را نیز آهسته کند.
- پوکی استخوان حاد: اکثر جراحی ها با پوکی استخوان جزئی امکان پذیر است. جراح ممکن است برخی اقدامات را انجام دهد، مانند استفاده از ایمپلنت طولانی‌تر. با این حال، پوکی استخوان شدید می تواند نگران کننده باشد. ممکن است استخوان ها نتوانند از مفصل جدید حمایت کنند.
نکات مهمی که در تعویض مفصل زانو باید در نظر داشت
نکات مهمی که در هنگام تعویض مفصل زانو باید در نظر داشته باشید عبارت‌اند از:
- طول عمر پروتزهای مصنوعی زانو، در حالت ایده‌آل حدود 15 تا 20 سال می‌باشد. بعد از گذشت این زمان، پروتز جدیدی را جایگزین پروتز قدیمی می‌کنند. (لازم به ذکر است که جراحی مجدد تعویض مفصل زانو، دشوارتر و نیازمند دقت و مهارت بالاتری می‌باشد.)
- با توجه به نکته فوق، توصیه می‌شود این جراحی در سنین55 تا 65 سالگی انجام شود. بااین‌حال ممکن است فردی با داشتن درد و تخریب شدید مفصلی ناچار به انجام تعویض مفصل زانو در جوانی و یا در سنین پایین‌تر باشد.
- وزن بالا علاوه بر اینکه می‌تواند بستری مناسب برای آسیب‌دیدگی مفصل طبیعی زانو را فراهم سازد، تأثیرات سویی در مفصل مصنوعی نیز برجای می‌گذارد.
- جراحی تعویض مفصل زانو در فردی که دارای اضافه وزن و مبتلا به بیماری‌هایی نظیر دیابت کنترل‌نشده و فشار خون هستند، ریسک محسوب می‌شود.
- بیماران باید بدانند پس از جراحی تعویض مفصل زانو چه در انتظار آن‌ها است و انجام فعالیت‌های منظم و پرتأثیر ممکن است توصیه نشود. درواقع تعویض کامل مفصل زانو در توانمندسازی بیماران برای بازگشت به سبک زندگی فعال کاملاً موفق است و بیماران می‌توانند انواع فعالیت‌های تفریحی ازجمله پیاده‌روی، دوچرخه‌سواری، اسکی، موج‌سواری، تنیس و گلف را انجام دهند. به‌طور کلی، فعالیت‌ها محدود نمی‌شوند، اما پیشنهاد می‌کنیم برای جلوگیری از سایش پروتز، بیماران از انجام مرتب و مداوم فعالیت‌های ضربه‌ای اجتناب کنند.
جمع‌بندی
تشخیص نهایی به منظور تعیین سن و شرایط مناسب بیمار برای تعویض مفصل زانو به عهده متخصص ارتوپد حاذق و مجرب می‌باشد. جراح ارتوپد بعد از جلسات معاینه، بررسی مفصل زانو و میزان آسیب‌دیدگی‌های این مفصل، راهکار مناسب درمانی را انتخاب می‌کند.
جراحی تعویض مفصل زانو نیازمند مهارت و دانش بالای جراح می‌باشد تا این جراحی بدون عارضه و با موفقیت انجام پذیرد. بنابراین در انتخاب جراح ارتوپد نهایت دقت را مدنظر قرار دهید.
در این مطلب به بررسی کاندیداهای مناسب عمل جراحی تعویض مفصل زانو پرداختیم. همچنین به معرفی بیماری‌هایی پرداختیم که پزشک عمل تعویض مفصل زانو را برای آن‌ها توصیه نمی‌کند.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره تعویض مفصل زانو به سایر مطالب این وب‌سایت مراجعه کنید و اگر قصد انجام عمل جراحی تعویض مفصل زانو دارید و سؤالی درخصوص بیماری ذهن شما را مشغول کرده است با شماره تلفن 02129123462 تماس بگیرید و برای معاینه به دکتر علیرضا امین جواهری مراجعه کنید.
منابع:
مطالب مشابه
التهاب فاشیای پلانتار زمانی اتفاق میفتد که فاشیا بیش‌ازحد استفاده شود یا به‌صورت مداوم تحت کشش باشد. آسیب به این رباط باعث تورم آن می‌شود. این التهاب باعث می‌شود راه رفتن با درد همراه باشد.
آرتریت روماتوئید (RA) در پاها به‌دلیل بیماری‌ای خودایمنی رخ می‌دهد. درنتیجه سیستم ایمنی بدن فرد به اشتباه به بدن خود حمله می‌کند. این حمله باعث التهاب در پوشش مفاصل می‌شود، به غضروف‌های موجود در آن‌ها آسیب وارد می‌کند و درنهایت مفاصل آسیب‌دیده و بافت‌های پشتیبان آن‌ها را از بین می‌برد.
درد کف پا در هنگام راه رفتن می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی، ازجمله پوشیدن کفش‌های نامناسب، انجام فعالیت‌هایی مانند دویدن یا پیاده‌روی‌های طولانی‌مدت، ایستادن طولانی در محل کار و … باشد. این درد ممکن است از مشکلاتی در استخوان‌ها، اعصاب، غضروف، تاندون‌ها یا رباط‌های پا ناشی شود.
اگر لوپوس دارید، به احتمال زیاد درد مفاصل یکی از علائم شماست. خبر خوب این است که بسیاری از افراد مبتلا به این بیماری مزمن خودایمنی می‌توانند درد مفاصل را با دارو و ورزش کنترل کنند. اما اگر درد مفاصل شما از کنترل خارج شده است و در فعالیت‌های روزانه‌تان اختلال ایجاد می‌کند، جراحی تعویض مفصل زانو ممکن است راه‌حل مناسبی باشد.
تحقیقات نشان می‌دهند رژیم غذایی خاصی برای درمان روماتیسم مفصلی وجود ندارد، اما برخی غذاها می‌توانند به کاهش التهاب (تحریک، درد، تورم) در بدن شما کمک کنند. آن‌ها همچنین می‌توانند به مدیریت وزن که برای جلوگیری از فشار بیش‌ازحد بر مفاصل مهم است، کمک می‌کنند.
آرتریت سپتیک (آرتریت عفونی) معمولاً توسط باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری، نوعی التهاب مفصلی است که توسط عفونت ایجاد می‌شود و مفصلی بزرگ در بدن مانند زانو یا مفصل ران را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
استئوکندریت دیسکان انتهای استخوان در مفصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری باعث قطع جریان خون به بخشی از استخوان شده و باعث نرم و ضعیف شدن آن می‌شود. در نهایت، قسمت آسیب‌دیده از بقیه استخوان جدا شده و مقداری غضروف را نیز با خود می‌کشد و علامتی را در جایی که استخوان و غضروف جدا می‌شوند، باقی می‌گذارد.
لوپوس بیماری‌ای است که باعث التهاب در سراسر بدن می‌شود. در این بیماری خودایمنی، به جای این که سیستم ایمنی بدن از شما محافظت کند، به بدنتان آسیب می‌رساند.
نقرس کاذب، نوعی آرتریت است که باعث ایجاد حملات ناگهانی درد و تورم در مفاصل شما شده و به‌طور رسمی به‌عنوان بیماری رسوب کریستال پیروفسفات دی هیدرات کلسیم یا CPPD شناخته می‌شود. اما این بیماری به دلیل شباهت آن به نقرس معمولاً نقرس کاذب نامیده می‌شود.
علامت اصلی نقرس زانو، درد شدید است که اغلب در طول شب شروع می‌شود. حملات حاد نقرس زانو ممکن است چند روز یا چند هفته طول بکشند. معمولاً درد در 24 ساعت اول شروع حملات، به اوج خود می‌رسد. حملات حاد ممکن است به طور مکرر رخ دهند یا ممکن است سال‌ها از هم فاصله داشته باشند.