در اغلب موارد، اصلیترین علت لق زدن زانو بیثباتی و ناپایداری بر اثر آسیب دیدگی رباط های مفصلی زانو است.
رباطهای زانو، استخوان ران را به استخوان تحتانی پا متصل میکنند؛ چهار رباط اصلی در زانو وجود دارند که همانند طنابهای محکمی استخوانهای زانو را ثابت نگه میدارند.
دو رباط در اطراف زانو وجود دارد که حرکت زانو را کنترل کرده و آن را در برابر چرخشها و حرکتهای غیرعادی محکم میکند. دو رباط دیگر که به رباطهای متقاطع معروف هستند حرکت رو به جلو یا عقب زانو را کنترل میکنند.
ازآنجاییکه مفصل زانو برای ثبات فقط به همین رباطها و عضلات اطرافش تکیه دارد، بهراحتی آسیب میبیند.
هر گونه تماس مستقیم با زانو یا انقباض شدید عضلات، نظیر تغییر مسیر سریع در حین دویدن میتواند باعث آسیبدیدگی رباط زانو شود.
لق زدن زانو یکی از نتایج آسیبدیدگی یا کشیدگی رباط است که مشکلات جدیای را در بردارد و به دلایل و علتهای مختلفی رخ میدهد که در این مطلب به بررسی علتهای لق زدن زانو میپردازیم.
علائم بیثباتی و لق زدن زانو چیست؟
رباطها، طنابهای بافتی محکمی هستند که استخوانها را به یکدیگر متصل میکنند. اگر رباطهای زانو آسیب ببینند تمامی اجزای بدن در معرض ناپایداری و سستی قرار میگیرند.
زمانی که رباطها آسیب میبینند و زانو دچار لقی میشود، علائم زیر را تجربه میکنید:
- احساس شلی در ساختار زانو
- قفل شدن زانو
- عدم توانایی خم و راست کردن زانو
- تورم و متورم شدن زانو
- شنیدن صدای تق تق در زانو که حس شکستگی مفصل به شما دست میدهد.
علت بیثباتی و لق زدن زانو چیست؟
آسیب دیدن رباطها، اصلیترین علت بیثباتی و لقی زانو است و زمانی رخ میدهد که زانو بهدلیل قرار گرفتن در وضعیت نامناسب تحت فشار قرار میگیرد. آسیبدیدگی رباطها دارای انواع مختلفی است که به چهار درجه تقسیم میشود:
آسیبدیدگی درجه یک
در این نوع آسیبدیدگی، رباطهای طرفی داخل زانو کمی کشیده شده و باعث آسیبدیدگی شدیدتر در رباط میشوند.
آسیبدیدگی درجه دو
در درجه دوم این نوع آسیبدیدگی، بخشی از رباط زانو پارهشده و موجب تورم و کبودی آن ناحیه میشود. در این حالت، حرکت دادن مفصل زانو دردناک خواهد بود.
آسیبدیدگی درجه سه
در این نوع آسیبدیدگی، رباطها بهطور کامل پاره شده و موجب تورم و خونریزی در پوست میشوند. نتیجه این نوع آسیبدیدگی، ناپایداری مفصل زانو است.
همچنین آسیبدیدگی رباطها و لق زدن زانو را برحسب محل وقوع آن به سه دسته تقسیم میکنند. که این آسیبدیدگیها شامل موارد زیر هستند:
آسیبدیدگی رباط صلیبی قدامی
به رباط متقاطع جلویی زانو، رباط صلیبی قدامی گفته میشود. این رباطها ازجمله رباطهایی هستند که به هنگام فعالیتهای شدید آسیب میبینند.
رباط متقاطع جلویی، شایعترین رباطی است که در ورزشکاران آسیب میبیند. آسیب دیدگی رباط صلیبی قدامی زمانی موجب لقی زانو میشود که نیروی اعمالی به زانو خیلی زیاد باشد. در این حالت احتمال پارگی مینیسک داخلی وجود دارد.
آسیبدیدگی رباط طرفی داخل زانو
رباط طرفی داخلی زانو یکی از رباطهای زانو است که در ناحیه داخلی زانو قرار دارد و استخوان ران در سطح داخلی را به استخوان درشتنی در سطح داخلی متصل میکند. این رباط یکی از چهار رباط اصلی زانو است که در پایدار ماندن مفصل زانو مؤثر است.
ازآنجاییکه رباط داخلی زانو جلوی باز شدن زانو از سمت داخل را میگیرد، غالباً زمانی دچار آسیبدیدگی میشود که ضربهای از سمت خارج به زانو وارد شود و زانو را به سمت داخل منحرف کند.
طی این ضربات، زانو از سمت خارج فشرده و از سمت داخل باز میشود و اگر رباط داخلی زانو بیش از توانش دچار کشیدگی شود، احتمال پارگی و آسیبدیدگی آن وجود دارد. این مکانیسم آسیبدیدگی رباط داخلی زانو در فوتبال شایع است.
آسیبدیدگی رباط صلیبی خلفی زانو
رباط متقاطع خلفی یا رباط صلیبی در وسط مفصل زانو قرار گرفته است و مانع از لغزیدن بالای ساق به سمت عقب میشود.
این رباط از استحکام بسیار بالایی برخوردار است و زمانی دچار آسیبدیدگی میشود که نیروی زیادی به آن وارد شود. تصادفات رانندگی، فوتبال و زمین خوردن ازجمله عواملی هستند که رباط صلیبی را در معرض فشار و آسیبدیدگی قرار میدهند.
عقب زدگی زانو یا ژنورکورواتوم: یکی دیگر از ناهنجاریهای زانو
لقی زانو در چه افرادی بیشتر دیده میشود؟
لق زدن زانو بیشتر در گروههای زیر دیده میشود:
1-ورزشکارانی که در معرض آسیبهای ورزشی قرار دارند.
2-افرادی که در کارهای سخت و سنگین مشغول هستند.
3-زنانی که در سن یائسگی هستند.
4-افراد سالمند و مسنی که غضروف زانوی آنها تحلیل رفته است.
علت لق زدن زانو بعد از عمل
در اغلب موارد جراحی تعویض مفصل زانو، بدون بروز عارضهای انجام میشود و بیمار پس از آن بهراحتی میتواند به فعالیتهای خود بپردازد. اما ازآنجاییکه جراحی تعویض مفصل لگن جزو جراحیهای پرتهاجمی است، احتمالاً با عوارضی همراه میباشد.
حتما بخوانید: عوارض تعویض مفصل لگن چیست؟
همانطور که میدانید در جراحی تعویض مفصل زانو، بهجای مفصل آسیبدیده مفصلی مصنوعی جایگذاری میشود تا بدین طریق به درمان آسیبهای زانو بپردازد. اما در برخی مواقع مشاهده میشود بعد از جراحی، مفصل مصنوعی لق میشود و اتصال محکم بین مفصل مصنوعی و استخوان دچار سستی میگردد.
از بین رفتن اتصال محکم بین استخوان و اجزای مفصل مصنوعی، یکی از اصلیترین دلایل لقی مفصل مصنوعی بعد از جراحی است. این اتفاق به دلایل زیر رخ میدهد:
- استفاده از مفاصل مصنوعی نامرغوب
- حاذق نبودن جراح ارتوپد
- کارگذاری نامناسب اجزای مفصل مصنوعی در مکان درست
- استفاده نادرست از سیمان استخوانی در مفاصل سیمانی
- ضعیف شدن اتصالات بهدلیل فعالیت سلولهای ایمنی بدن
درصورت لق شدن زانو بعد از جراحی، بیمار به درد شدید در ناحیه زانو دچار میشود و همچنین در مواردی ممکن است این لق شدگی احتمال شکستگی استخوان زانو را افزایش دهد.
درمان لقی زانو
درمان لق زدن زانو بستگی به علت آن دارد؛ جراح ارتوپد بسته به علت لق زدن زانو بهترین استراتژی درمانی را برای بیمار خود در نظر میگیرد.
همچنین در هنگام انتخاب بهترین روش درمانی، سن بیمار، شرایط بدنی بیمار و شدت آسیبدیدگی رباطها نیز مؤثر هستند و پزشک بر اساس این عوامل از روشهای کاهش درد برای درمان لقی زانو بیمار استفاده میکند. پرکاربردترین روشهای درمان لقی زانو عبارتاند از:
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی زانو یکی از مؤثرترین و کم خطرترین روشها برای درمان انواع دردهای اسکلتی و مفصلی ازجمله لق زدن زانو است.
متخصص فیزیوتراپی علاوهبر توصیه به انجام نرمشهای ورزشی (که حتماً باید تحت نظر متخصص باشد)، ممکن است از روشهای دیگری نیز برای رفع علائم خالی کردن زانو استفاده کند که عبارتاند از:
- لیزر درمانی زانو
- ماساژدرمانی
- اوزون تراپی
- تزریق پی آرپی
- آموزش تمرینات ورزشی
محافظت از زانو با بریس
بریسها با هدف کم کردن فشار و ثابت نگه داشتن زانو تجویز میشوند. پزشک متخصص ارتوپد بسته به شدت عارضه، نوع بریس را انتخاب میکند.
بریسهایی که عموماً برای درمان لقی زانو تجویز میشوند جزو بریسهای عملکردی هستند که با حمایت از زانو، به محافظت و ثابت نگه داشتن زانو کمک میکنند.
جراحی برای درمان لقی زدن زانو
بیمارانی که به درمانهای ساده و کمتهاجمی پاسخ نمیدهند به عمل جراحی نیاز دارند. عمل جراحی برای درمان لق زدن زانو به منظور ترمیم و بازسازی رباطها انجام میشود.
در صورتی که در اثر آسیبدیدگی رباطها، دیگر اجزای زانو نیز آسیب ببینند یا آسیبدیدگی همراه با پارگی و کنده شدن تکهای از استخوان باشد، پزشک ارتوپد تصمیم به استفاده از عمل جراحی میگیرد.
پارگی رباط معمولاً با بخیه زدن ساده بهبود نمییابد. درمان جراحی پارگی رباط را بازسازی مینامند. به این علت که جراح ارتوپد بافت دیگری را که معمولاً یک لیگامان است از قسمت دیگری از بدن به ناحیهای که لیگامان بوده است منتقل میکند تا این بافت، جایگزین بافت قبلی شده و داربستی برای ترمیم لیگامان شود.
این نوع جراحیهای زانو عموماً به کمک دستگاه آرتروسکوپ صورت میگیرند.
چگونه میتوان از لقی زانو پیشگیری کرد؟
ناپایداری کشکک زانو میتواند به بافت همبند اطراف زانوی شما آسیب برساند. این آسیب، خطر آسیبدیدگی بیشتر را افزایش میدهد.
تمرینات فیزیوتراپی میتوانند عضلات و بافت همبندی که کشکک شما را در شیار استخوان ران نگه میدارند، تقویت کنند. دوچرخهسواری نیز به تقویت زانو کمک میکند. همچنین ممکن است پزشک توصیه کند که در طول فعالیتهای خاص از زانوبند استفاده کنید.
چه زمانی باید برای لقی زانو به پزشک مراجعه کنید؟
اگر هر یک از علائم زیر را تجربه کردید، برای ارزیابی کامل به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید:
- علائم مکانیکی مانند قفل شدن، گیر کردن یا صدای کلیک در هنگام حرکت یا خم کردن زانو
- حرکات چرخشی همراه با احساس صدای تقتق در زانو
- درد مکرر و ناتوانی در صاف کردن کامل زانو
جمعبندی
اگر احساس میکنید که کشکک زانوی شما مدام از جای خود خارج میشود یا زانوی شما احساس لقی دارد، احتمالاً دچار لقی زانو شدهاید. این وضعیت شایع میتواند منجر به دررفتگی کشکک شود. حتی اگر میتوانید کشکک خود را به جای خود برگردانید، بد نیست که با پزشک مشورت کنید؛ بهویژه اگر این اتفاق بهصورت مداوم تکرار میشود. پزشک شما میتواند وضعیتتان را ارزیابی کند و ببیند به درمان برای جلوگیری از عوارض طولانیمدت نیاز دارید یا خیر.
منابع
سوالات متداول
لقی خفیف زانو که ناشی از ضعف عضلانی یا کشیدگی جزئی رباطها است، با استراحت و ورزش سبک بهبود مییابد. بااینحال، اگر ناپایداری ناشی از پارگی قابل توجه رباط یا آسیب ساختاری باشد، معمولاً به درمان پزشکی و در برخی موارد جراحی نیاز است تا عملکرد مناسب بازیابی شود.
مطالب مشابه
هموفیلی میتواند باعث اختلالی مفصلی به نام آرتروپاتی هموفیلیک شود. این بیماری درنتیجه خونریزی مکرر به داخل مفاصل ایجاد میشود که ممکن است پس از آسیب یا بهصورت خود به خودی رخ دهد.
ورزش در آب باعث میشود دامنه فعالیتهای بدنیای که بر مفاصل فشاری وارد نمیکنند، افزایش یابد. شما نهتنها میتوانید با درد کمتری در آب حرکت کنید، بلکه میتوانید تناسب اندام، تعادل، انعطافپذیری و سلامت کلی خود را بهبود بخشید.
عمل کوردکامپرشن لگن، عملی جراحی است که برای درمان استئونکروز مفصل ران استفاده میشود. این روش شامل ایجاد سوراخی بزرگ، یا چندین سوراخ کوچک در استخوان مرده سر استخوان ران به منظور کاهش فشار در استخوان است. این کار امکان افزایش جریان خون را فراهم کرده و کانالهایی برای رگهای خونی جدید ایجاد میکند تا مناطق آسیبدیده مفصل ران را تغذیه کنند. این روش میتواند تخریب استخوان و مفصل ران را کُند یا متوقف کند.
پس از جراحی رباط صلیبی، تجربه مقداری درد طبیعی است. سطوح درد میتوانند بر اساس شرایط فردی متفاوت باشند، اما بهطور کلی، درد خفیف تا متوسط نشان میدهد که بدن در حال بهبودی است. اما درد شدید ، تیز یا دردی که بهجای بهبودی، بدتر شود نگرانکننده است و گاها نشانه عفونت، لختهی خون یا بهبود نامناسب است.
عفونت مفصل لگن وضعیتی جدی است که زمانی رخ میدهد که میکروارگانیسمهای مضر مانند باکتریها، ویروسها یا قارچها به لگن یا بافت استخوانی اطراف آن حمله کنند. این عفونتها میتوانند باعث درد شدید، تورم و سفتی قابل توجهی شوند و حرکت یا استفاده عادی از مفصل لگن را دشوار سازند.
عفونت زانو وضعیت پزشکی جدیای است که اغلب به درمان فوری و تهاجمی نیاز دارد. هنگامی که باکتریها باعث آلوده شدن مایع مفصلی (مایعی که مفصل زانو را روان میکند) میشوند، عفونتی به نام عفونت مفصلی اتفاق میفتد.
آرتریت زانو به التهاب و تخریب غضروف مفصل زانو اشاره دارد؛ غضروفی که وظیفه دارد بهعنوان ضربهگیر استخوانها عمل کند و خم و راست شدن نرم و روان زانو را امکانپذیر سازد.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) برای لگن، گزینه درمانی ترمیمی است که برای رفع درد و التهاب ناشی از بیماریهایی مانند آرتروز، پارگیهای لابروم، یا سایر آسیبهای بافت نرم طراحی شده است.
تاندونیت لگن، عارضهای التهابی است که تاندونهای اطراف مفصل لگن را درگیر میکند. میتواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام میدهند، مشاهده میشود.
آسیبهای وارده به زانوها میتوانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباطها یا استفاده از بیشازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل میکند و به شما اجازه میدهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیتهای روزانه شرکت کنید.