آرتروز مفصل لگن یا ران باعث درد و سفتی می شود و میتواند انجام فعالیت های روزمره ساده مانند خم شدن برای بستن کفش، بلند شدن از روی صندلی یا راه رفتن را سخت کند.
از آنجا که آرتروز در طول زمان بدتر می شود، بهتر است درمان را هر چه زودتر شروع کنید تا شانس بیشتری برای کاهش تأثیر آن بر زندگی خود داشته باشید. اگرچه هیچ درمان قطعیای برای آرتروز وجود ندارد، گزینه های زیادی وجود دارند که به شما در مدیریت درد و فعال ماندن کمک می کنند.
از جمله شایع ترین دلیل تعویض مفصل لگن و تعویض مفصل زانو، آرتروز است. علل بروز آرتروز افزایش سن، افزایش وزن، انجام کارهای تکراری و سنگین هستند. همچنین این بیماری می تواند به طور همزمان چندین مفصل را درگیر کرده و درنتیجه فرد را به آرتروز مبتلا کند.
آرتروز مفصل برخلاف روماتیسم مفصلی یک بیماری سیستمی نیست و فقط مفاصل بدن را درگیر می نماید.
آرتروز لگن چیست؟
به ساییدگی و تخریب غضروف های مفصل لگن، آرتروز لگن یا ساییدگی مفصل ران گفته می شود. در این بیماری غضروف های مفصلی نازک و خراب می شوند. به دنبال آن استخوان های اطراف مفصل در کنار یکدیگر سابیده شده و باعث بروز دردهایی در مفصل ران و لگن می شوند.
غضروف لایه ای نرم و ارتجاعی است که روی استخوان های مفصل را می پوشاند. غضروف با افزایش سن دیگر آن شادابی و انعطاف جوانی را ندارد و به تدریج چروکیده و نازک می شود. درنتیجه استخوان ها بر روی یکدیگر سابیده می شوند.
عوامل ذیل در بروز این بیماری دخیل هستند:
- جنسیت: معمولا خانمها بین دو تا سه برابر بیشتر از آقایان به آرتروز مفصل لگن و ران مبتلا میشوند.
- چاقی: در افراد چاق احتمال ابتلا به بیماری آرتروز مفصل لگن بیشتر است؛ زیرا اضافه وزن فشار زیادی را به مفصل لگن وارد می کند. همین عامل موجب آسیب دیدن غضروف ها می شود.
- ورزش: احتمال ابتلا به بیماری آرتروز مفصل لگن در افرادی که ورزشهای خاصی نظیر کشتی، بوکس، بیسبال، دوچرخه سواری، ژیمناستیک، رقص باله و فوتبال انجام میدهند، بیشتر است.
اپیدمیولوژی
در مقیاس جهانی، از سال 1990 تا 2019، میزان بروز آرتروز لگن بر اساس سن از 17.02 در هر 100000 نفر به 18.70 در هر 100000 نفر افزایش یافته است. بار ناشی از آرتروز لگن تقریباً در تمامی کشورها در طول 30 سال گذشته افزایش یافته است، انتظار میرود این روند رو به افزایش به دلیل پیر شدن سریع جمعیت جهان ادامه یابد.
- آرتروز شایعترین علت درد لگن در بزرگسالان (بالای 50 سال) است.
- میزان شیوع آرتروز لگن در بزرگسالان از 0.4٪ تا 27٪ متغیر است.
- شیوع گزارش شده آرتروز لگن تنوع زیادی را نشان میدهد، به طوری که مردان شیوع بیشتری را در رادیوگرافی نشان میدهند.
- خطر ابتلا به آرتروز لگن علامتدار در طول زندگی برای مردان 18.5٪ و برای زنان 28.6٪ است. تحقیقات نشان میدهد که خطر ابتلا به آرتروز مفصل ران برای افرادی که تا سن ۸۵ سالگی زندگی میکنند، ۲۵٪ است.
علت ایجاد آرتروز لگن و ران چیست؟
عوامل خطری که احتمال ابتلا به آرتروز مفصل ران را افزایش میدهند عبارتند از:
- سن بالا
- چاقی
- ژنتیک
- استرس مکرر و فشار مکانیکی بیش از حد
- کشاورزان، کارگران ساختمانی
- ورزشهای پربرخورد مانند فوتبال، هندبال، هاکی، کشتی، وزنهبرداری و دویدن در مسافتهای طولانی
- دیسپلازی مفصل ران
- گیرافتادگی مفصل ران
- لغزش اپیفیز سر استخوان ران
- بیماری پرتس
- تروما، مانند دررفتگی یا شکستگی مفصل ران
درباره علت ابتلا به آرتروز لگن بیشتر بدانید
علائم آرتروز لگن
علائم آرتروز لگن بسته به شدت آسیب دیدگی و نوع آرتروز متغیرند. اما معمولا اولین علامت این بیماری احساس درد و ناراحتی در ناحیه کشاله ران و باسن یا حتی ناحیه ران است. این مشکلات بخصوص صبح ها پس از بیدار شدن از خواب ظاهر می شوند. از شایع ترین علائم بیماری آرتروز لگن می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
- شدید شدن درد به هنگام فعالیت های بدنی
- تسکین درد با استراحت کردن
- خشک و سفت شدن مفصل لگن
- کم شدن توانایی خم و راست کردن مفصل
- لنگش به هنگام راه رفتن
- کوتاه شدن طول اندام های تحتانی
برای اطلاعات کامل تر در خصوص علائم آرتروز لگن ، مطلب مربوطه را مطالعه نمایید.
تشخیص آرتروز لگن
معیارهای زیر باید برای طبقهبندی بزرگسالان بالای 50 سال مبتلا به آرتروز مفصل لگن استفاده شود:
درد متوسط قدامی یا جانبی مفصل ران در حین فعالیتهای با تحمل وزن
خشکی صبحگاهی کمتر از 1 ساعت پس از بیدار شدن
دامنه حرکتی چرخش داخلی مفصل ران کمتر از 24 درجه بوده یا چرخش داخلی و خم شدن مفصل ران در سمت آسیب دیده 15 درجه کمتر از سمت بدون درد باشد و/یا افزایش درد مفصل ران مرتبط با چرخش داخلی غیرفعال مفصل ران مشاهده شود.
شواهد رادیوگرافی: باریک شدن فضای بین مفصلی، استئوفیتهای حاشیهای، اسکلروز زیر غضروفی و کیستهای استخوانی.
معاینه تخصصی ارتوپدی
پزشک سوالات متداولی در خصوص آرتروز مفصل از بیمار می پرسد. از جمله این سوالات سابقه بیماری و صدمات وارده به مفصل هستند. او در حین شرح حال گرفتن از بیمار، درباره علائم و احساس او سوال هایی می پرسد. آزمایش تشخیصی جزئی از روش های تشخیصی است که شاید تجویز شود.
معاینه های جسمی
متخصص ارتوپدی از بیمار می خواهد تا ران خود را حرکت دهد؛ زیرا میزان حرکت و درد در حین حرکت میزان آرتروز را در مفصل ران نشان می دهد. از بیشترین موارد ارجاع به جراح ارتوپد، مشکل در زمان راه رفتن و سفتی استخوان ران هستند.
استفاده از اشعه ایکس
اشعه ایکس از جمله روش های تجویزی است که باعث دستیابی به تصاویر دقیق از میزان تراکم استخوان و میزان عملکرد مفصل ران و لگن می شود. همچنین فضای بین استخوان و مفصل را می توان تعیین نمود. در این روش تصویربرداری، فاصله تشکیل شده بین دو مفصل کاملا مشخص است و اگر در کنارهای مفصل، استخوانی اضافی تشکیل شود، به کمک این روش کاملا قابل ملاحظه است.
آزمایش خون
همچنین در برخی موارد پزشک ممکن است برای تشخیص برخی از انواع آرتروز برای شما آزمایش خون، ادرار یا مایع مفصلی تجویز کند. این آزمایش ها می توانند به تعیین نوع آرتروز شما کنند. انجام آزمایش خون میزان عامل های روماتوئیدی یا آنتی بادی های بدن را که باعث ایجاد آرتریت مفصل لگن شده است نشان می دهد. همچنین این آزمایش ها می توانند به رد کردن احتمال ابتلای شما به سایر بیماری های مشابه کمک کنند.
آرتروز لگن چگونه درمان میشود؟
در حالی که هیچ درمانی برای آرتروز وجود ندارد، این بیماری را میتوان در برخی موارد با موفقیت توسط خود فرد مدیریت کرد.
استئوآرتریت لگن میتواند شدتهای مختلفی داشته باشد؛ برخی از افراد ممکن است با علائم خفیف تغییرات قابل توجهی را در عکسبرداری با اشعه ایکس نشان دهند و برخی دیگر ممکن است علائم شدیدی داشته اما تغییرات فیزیکی کمی داشته باشند.
برای هر دو مورد، و موارد بین این دو، درمان با رویکرد یکسانی آغاز میشود. حفظ تحرک مفصل بهترین راه برای مدیریت علائم شماست.
شما میتوانید علائم خود را با موارد زیر مدیریت کنید:
- تقسیم فعالیتهای خود در طول روز.
- فعالیتهایی که درد شما را افزایش میدهند یا برایتان دشوار هستند، تغییر دهید.
- در صورت امکان از نشستن در صندلیهای کوتاه خودداری کنید.
- پوشیدن کفشهای حمایتی با کفیهای نرم و اجتناب از کفشهای پاشنه بلند.
- اجتناب از نشستن در یک موقعیت برای مدت طولانی.
- تقویت عضلات اطراف لگن به مدیریت علائم شما کمک میکند.
نحوه نشستن
نشستن در ارتفاع کم اغلب باعث تشدید درد لگن میشود. بسیاری از افراد در نشستن و برخاستن از مبل ، توالت، تخت یا وارد شدن و خارج شدن از ماشین مشکل دارند.
در صورت امکان، افزایش ارتفاع نشیمنگاه با استفاده از بالشتک یا محصولات خاص برای بالا بردن انواع نشیمنگاه میتواند مفید باشد.
کمکهای راه رفتن/استفاده از نرده
هنگام بالا رفتن از پلهها، استفاده از نرده را تا زمانی که عضلات شما قویتر شوند، در نظر بگیرید.
اگر از پله بالا میروید، ابتدا با پای سالم قدم بگذارید. اگر از پله پایین میروید، با پای آسیبدیده قدم بگذارید.
استفاده از عصا می تواند مفید باشد، در صورت استفاده، مطمئن شوید که در طرف مقابل پای آسیبدیده شما استفاده میشود.
درمان درد
داروهای مسکن میتوانند به شما کمک کنند تا راحتتر حرکت کنید، که میتواند به بهبودی شما کمک کند.
جراحی
در برخی موارد، اگر تمام گزینههای درمانی دیگر امتحان شده و پاسخ مناسبی نداده باشند، ممکن است جراحی لازم باشد.
اگر منتظر عمل جراحی هستید، همچنان باید با استفاده از توصیههای مدیریتی بالا، حرکت مفصل ران خود را حفظ کنید، زیرا این امر به بهبودی شما کمک خواهد کرد.
کار
در صورت ابتلا به آرتروز لگن گاهی اوقات ممکن است لازم باشد که برای کمک به بهبودی، مدتی از کار مرخصی بگیرید. مدت مرخصی شما به ماهیت بیماری و نقش شما در محل کار بستگی دارد.
برای بازگشت لازم نیست علائم شما از بین رفته باشد. ادامه دادن به کار یا بازگشت به کار در اسرع وقت، به بهبودی شما کمک خواهد کرد. بازگشت تدریجی به فعالیتهای روزمره میتواند به افزایش قدرت و سطح استقامت شما کمک کند.
کمک و پشتیبانی
با پیروی از توصیه های بالا، باید به مرور زمان شاهد بهبود تدریجی باشید.
اگر علائم شما ظرف 6 هفته بهبود نیافت یا پس از پیروی از این توصیه بدتر شد،بهتر است با یک متخصص ارتوپد در مورد علائم خود صحبت کنید. برای اطلاعات بیشتر مطلب درمان آرتروز لگن را مطالعه نمایید.
نشانه های بیماری آرتروز از چه سنی نمایان می شوند؟
این بیماری از سن 40 سالگی آغاز شده و بیشتر در خانم ها مشاهده می شود. همچنین بعد از 65 سالگی نیز به طور واضح نمایان خواهد شد.
چه مفاصلی بیشتر از همه به آرتروز مبتلا میشوند؟
مفاصل لگن، زانو، دست و گردن به دلیل آن که بیشترین فعالیت و درگیری را دارند، به آرتروز دچار می شود.
علت اصلی آرتروز، تخریب غضروف در مفاصل است که نمی تواند مانند گذشته فشار وارده را قبول کند. همچنین در آرتروز میزان سطح مفصلی نیز کاهش می یابد.
اگر در یک مفصل ران دچار آرتروز باشم، در دیگری نیز مبتلا خواهم شد؟
افرادی که دچار آرتروز در یک مفصل ران هستند، لزوماً در مفصل لگن دیگر دچار این بیماری نمی شوند. در کسانی که این بیماری هر دو مفصل ران را درگیر کرده است، شاید یک مفصل قبل از دیگری به مرحله پیشرفته برسد. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید بیشتر در هر دو مفصل دارای علائم هستند.
نتیجه گیری
آرتریت التهابی مفصل ران می تواند طیف وسیعی از علائم ناتوان کننده را ایجاد کند. امروزه داروهای جدید ممکن است از پیشرفت بیماری و تخریب مفصل جلوگیری کنند. درمان زودهنگام می تواند به حفظ مفصل ران کمک کند.
در مواردی که آسیب های مفصلی پیشرفت می کنند، جراحی می تواند درد شما را تسکین داده، حرکت را افزایش دهد و به شما در بازگشت به فعالیت های روزمره کمک کند. تعویض کامل مفصل ران یکی از موفق ترین عمل ها در پزشکی است.