علائم آرتروز لگن - نحوه کنترل و درمان

رایج ترین علائم آرتروز لگن و ران بروز درد در ناحیه دور مفصل لگن است؛ اینگونه درد ها معمولا تدریجی بوده و با گذشت زمان بر شدت آن افزوده می شود.

بیماری آرتروز مفصل لگن و ران یکی از شایع ترین بیماری های مفصلی در میان افراد بالای40سال است که به دلیل فرسوده شدن مفصل ران رخ می دهد؛ فرسوده شدن غضروف سبب ساییده شدن استخوان ها برروی یکدیگر و باعث بروز علائمی دردناکی همچون احساس درد در ناحیه کشاله ران، احساس خشکی و سفتی در لگن و ... می شود.

آیا شما هم به درد و خشکی در مفصل ران یا لگن دچار شده اید؟ اگر دقت کرده باشید این گونه دردها در هنگام صبح و زمان نشستن و استراحت به شدیدترین حالت خود می رسد. اگر شما نیز جزو افرادی هستید که درمان ها و دارو های زیادی را بر کاهش درد استفاده نموده اید؛ اما به بهبودی قابل توجه ای دست نیافته اید؛ باید هر چه سریعتر به یک جراح ارتوپد با تجربه و حاذق شهر خود مراجعه نماید. به دلیل شایع بودن این عارضه ما نیز در این مقاله به بررسی علائم آرتروز لگن و مفصل ران و نشانه های این بیماری شایع پرداخته ایم.

آرتروز لگن و ران با چه علائمی همراه است؟

آرتروز مفصل لگن و ران یک بیماری پیشرونده و تشدید شونده است که به دنبال تحلیل رفتن و فرسایش مفصل های لگن ایجاد می شود. هر مفصل برای اینکه به آسانی بتواند حرکت کند از دو استخوان تشکیل شده است؛ برای تسهیل شدن حرکت استخوان ها نیز غضروف هایی درمیان دو استخوان قرار دارد. با افزایش سن یا وارد شدن ضربه یا تروما به غضروف ها، مفصل ها نیز در معرض آسیب و ضربه قرار می گیرد.

بیماری آرتروز لگن و ران مربوط به فرسودگی و ساییدگی مفصل ران است که گذشت زمان سبب نازک شدن لایه غضروفی و تغییر پیدا کردن جنس غضروف ها می شود. آرتروز لگن در ابتدای ظهور خود هیچ گونه علائمی را بر جای نمی گذارد اما با گذشت زمان، هر چقدر لایه غضروفی میان مفصل ران نازک تر شود؛ علائم بیمار نیز مشهود تر می شود. از رایج ترین علائم آتروز لگن و ران می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• احساس خشکی و ناراحتی شدید در ناحیه کشاله ران و باسن
• شدید شدن درد و ناراحتی در ناحیه ران و باسن هنگام بیدار شدن از خواب
• تشدید یافتن علائم آتروز لگن و ران در زمان انجام فعالیت های بدنی
• شنیدن صداهای غیرطبیعی در ناحیه ران و باسن

این علائمی که به آن اشاره شد مربوط به زمانی است که تنها لایه غضروفی بین مفصل ران نازک می شود. اما زمانی که لایه غضروفی به طور کامل از بین برود و دو استخوان بروی یکدیگر حرکت کنند؛ از این رو بر علائم آتروز لگن و ران افزوده می شود که از رایج ترین علائم آن عبارت اند از:

• حرکت مفصل ها به شدت طاقت فرسا است و بیمار توانایی خم و راست و چرخیدن به طرفین را ندارد.
• احساس خشکی و درد شدید درد ناحیه ساق پا و زانو
• تشدید شدن بیماری سبب کم کردن دامنه حرکتی بیمار و ضعیف شدن عضلات می شود؛ از این رو بیمار در هنگام راه رفتن دچار لنگش می شوند.
• در مواردی ممکن است طول یکی از پاها کمتر از آن یکی باشد.
• تسکین درد حتی با استراحت و نشستن نیز صورت نمی گیرد.
• بیمار در هنگام نشستن، راه رفتن و برخاستن، سوار و پیاده شدن از ماشین با سختی ها و دشواری هایی همراه است به عبارتی دیگر می توان گفت این بیماری با تشدید یافتن می تواند بر فعالیت های رومزه بیمار تاثیر بگذارد.

مراحل بروز و پیشرفت ساییدگی مفصل لگن و علائم آن

پیشرفت بیماری آرتروز و بروز علائمی حادی که برای آن اشاره شد چندین سال طول می کشد و در چند مرحله پیشرفت می کند. به همین جهت درمان آن کمی سخت است؛ زیرا نشانه ها تا زمانی که به مرحله پیشرفته نرسد، ظاهر نمی شوند.

مراحل پیشرفت بیماری ساییدگی مفصل لگن را به سه مرحله کلی تقسیم می کنند که شامل مراحل زیر است:

مرحله 1- شروع ساییدگی مفصل لگن

با بالا رفتن سن یا آسیب دیدن لگن ممکن است تکه های کوچکی از برامدگی های استخوانی به نام استئوفیت ها در ناحیه مفصل لگن رشد کند که این تکه های استخوانی ممکن است آسیب جزئی به غضروف مفصل وارد کند.

در برخی موارد بیمار در چنین مرحله به دردهای خفیفی در ناحیه کشاله ران دچار می شوند که این درد ها با شدید شدن فعالیت بدنی بدتر می شوند.

مرحله 2 -مرحله متوسط

در این مرحله از بیماری نشانه های فرسودگی لگن به طور کامل با اشعه ایکس و دیگر روش های تصویربرداری مفصل لگن مشخص می شود.

در این مرحله فضای بین استخوان ها هنوز طبیعی به نظر می رسد، اما منطقه ای که در آن استخوان ها و بافت ها به هم می رسند، شروع به سفت شدن می کنند. وقتی بافت ها سفت می شوند، این باعث می شود که استخوان متراکم شود.

یک لایه نازک استخوان نیز در زیر غضروف در مفاصل ایجاد خواهد شد. فرد ممکن است سفتی یا درد مفاصل را تجربه کند. ناحیه اطراف مفصل لگن  ممکن است به ویژه پس از نشستن در فرد برای مدت طولانی احساس ناراحتی ایجاد کند.

مرحله 3-مرحله حاد

مرحله حاد بیماری ساییدگی مفصل لگن که بعد از چندین سال رخ می دهد؛ در این مرحله آسیب به غضروف پیشرفت کرده و شکاف بین استخوان ها محدود می شود. به کمک اشعه ایکس می توان از دست رفتن غضروف را به طور کامل مشاهده کرد.

در این مرحله علائم اولیه التهاب مفاصل به طور کامل ظاهر می شود و درد و ناراحتی ممکن است هنگام انجام فعالیت های روزمره مانند دویدن، پیاده روی، زانو زدن و خم شدن رخ دهد.

 حتما بخوانید: درمان شکستگی ران در سالمندان

آیا تنها با شناسایی علائم ساییدگی مفصل لگن می توان این بیماری را تشخیص داد؟

با اینکه اولین و موثرترین راه تشخیص بیماری، بررسی علائم ساییدگی مفصل است اما قطعی ترین راه تشخیص نیست و جراح ارتوپد در نهایت برای تشخیص دقیق از روش های تصویر بردای مثل رادیوگرافی استفاده می کند.

برای تشخیص ساییدگی مفصل لگن، پزشک ابتدا با شما در مورد علائم بیماری صحبت می کند و درباره ی زمان و شدت و.. اطلاعاتی از شما می گیرد.

مرحله بعدی تشخیص این بیماری و البته تمام بیماری ها، انجام معاینه بالینی است. پزشک از شما می خواهد که شروع به راه رفتن بکنید یا پاهای خود را خم و راست کنید؛ تا بدین وسیله به شدت درد و محدودیت های موجود در دامنه حرکتی پی ببرد.

مرحله آخر و البته قطعی تشخیص عارضه آرتروز لگن، بررسی تصاویر رادیوگرافی لگن بیمار است. در صورتی که تصاویر رادیوگرافی کمکی به پزشک نکند در این صورت از روش های سی تی اسکن و ام آر آی استفاده می شود.

علت ایجاد آرتروز لگن و ران چیست؟

بالا رفتن سن اولین و اصلی ترین علت ایجاد آتروز لگن و ران در افراد مختلف است؛ با افزایش سن مفصل ها و غضروف ها نیز همچون پوست و دیگر اجزای بدن شروع به تحلیل رفتن می کنند و خاصیت ارتجاعی و شادابی گذشته خود را از دست می دهد. علاوه بر افزایش سن عوامل مختلفی در بروز آتروز لگن دخیل هستند که عبارتند از:

آسیب دیدن غضروف مفصل ران

بعد از افزایش سن، آسیب دیدن غضروف و مفصل ران، به دلیل وارد شدن ضربات شدید به مفصل ران مهم ترین عامل بروز علائم آتروز لگن و ران است. وارد شدن ضربه شدید به مفصل ها موجب شکستگی استخوان ها و آسیب دیدن غضروف ها می شود؛ این آسیب ها غضروف بین دو استخوان را از بین می برد و در بلند مدت باعث ساییدگی و آتروز لگن می شود.

سیاه شدن استخوان ران

سیاه شدن استخوان ران یا لگن که به نکروز معروف است؛ به دلیل تغییر در عملکرد عروق که خون را به سر استخوان ران می رساند دچار اشکالاتی می شود و خون به اندازه کافی به سر استخوان ران نمی رسد. با قطع شدن خونرسانی به سر استخوان ران، سلول های آن ناحیه می میرند و بعد از مدتی سفتی و قوام خود را از دست می دهند؛ این نرم شدن استخوان ها به تدریج سبب تغییر شکل پیدا کردن مفصل ران و ساییدگی آن می شود.

شکستگی استخوان ران

شکستگی استخوان ران در صورتی که به موقع درمان شود مشکلی را برای بیمار ایجاد نمی کند؛ اما این شکستگی ها زمانی سبب بروز آتروز و فرسودگی مفصل لگن و ران می شود که سر استخوان ران به درستی جوش نخورد و همین عامل موجب تغییر شکل و ناهماهنگی و یکنواختی بین سر استخوان ران و لگن و ساییدگی این دو استخوان بروی هم می شود.

در رفتگی مادرزادی لگن

در رفتگی مفصل ران که به دیسپلازی ران یا دیسپلازی لگن معروف است به دنبال اختلال در رشد و تکامل نیافتن مفصل ران ایجاد می شود. این بیماری به مرور زمان سبب تغییر شکل پیدا کردن استخوان مفصل ران می شود. کودک مبتلا به این عارضه در هنگام رسیدن به سن بلوغ به علائم آتروز لگن و ران دچار می شود.

عفونت مفصل ران 

بروز عفونت در مفصل ران می تواند سبب از بین رفتن غضروف استخوان ران شود و همان طور که می دانید از بین رفتن غضروف ها مساوی است با ساییدگی مفصل ران و در نهایت بروز آرتروز لگن است.

تاثیر علائم ساییدگی مفصل لگن بر زندگی روزمره

متاسفانه ساییدگی مفصل لگن به دردی شایع در جوامع امروزی تبدیل شده است که پیامدها و عوارض زیادی را برای بیمار به همراه داشته است.

اختلال در انجام کارهای روزمره

آرتروز لگن می‌تواند بر فعالیت‌هایی مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله‌ها، وارد و خارج شدن از خودرو، نشستن یا برخاستن، انجام کارهای منزل و فعالیت‌های روزانه اثر منفی  بگذارد. این موارد باعث می‌شوند که با تشدید عارضه، بیمار برای انجام فعالیت‌های روزانه به کمک دیگران متکی باشد.

آرتروز لگن می‌تواند تا حدی بر روابط اجتماعی فرد اثر بگذارد که شخص قادر به انجام امور روزمره نیز نباشد. در برخی از بیماران با آرتروز لگن شدید، امکان دارد به سبب دردناک شدن لگن، انجام رابطه جنسی نیز دشوار باشد.

کم شدن انرژی و خستگی مداوم

درد مزمن ناشی از آرتروز لگن در بسیاری از بیماران منجر به خستگی می‌شود. آرتروز لگن بر سوخت و ساز بدن تأثیر ندارد ولی برخی از بیماران، عدم فعالیت ناشی از درد لگن که در اثر آرتروز ایجاد شده است را با افزایش وزن در ارتباط می‌دانند.

آرتروز مانع از خواب راحتر می شود

یکی از اثرات شدید و رایج ناشی از آرتروز، تاثیر آن در خواب بیمار است. دردهای مفصلی تاثیر مخربی روی خواب دارند و افرادی که از این بیماری رنج می برند به سختی به خواب می روند و یا مرتب بیدار می شوند.

این مشکل در 77 درصد مبتلایان به دردهای شدید دیده می شود. از آنجایی که بیخوابی و بد خوابی منبع استرس است، در نتیجه زمینه را برای مشکلات دیگر فراهم می کند.

تغییر کردن شکل ظاهر استخوان اطراف مفصل لگن

آرتروز یا ساییدگی لگن با فشاری که بر استخوان ها و مفاصل لگن وارد می کند باعث تغییر شکل مفصل شده و همین عامل باعث نامساوی شدن طول پاها می‌ گردد.

چگونه می توان علائم ساییدگی مفصل لگن را کنترل کرد؟

همان طور که اشاره شد آرتروز علایم زیادی دارد، ولی دو علامت آن شایع‌تر و مشخص‌تر هستند. اولی خشکی پس از استراحت است، به این معنی که گاهی اوقات وقتی مفصل به‌مدت طولانی بی‌حرکت مانده باشد و بخواهد فعالیت کند، درد خواهد داشت.

شاید دیده باشید که بیماران مبتلا به آرتروز زانو، صبح‌ها که از خواب بیدار می‌شوند به سختی راه می‌روند، اما بعد از مدتی کم‌کم راه رفتنشان به حالت عادی بازمی‌گردد.خشکی مفاصل بعد از یک دوره طولانی عدم ‌فعالیت، بسیار شایع است، ولی به ندرت بیشتر از نیم ساعت طول می‌کشد

دومین علامت کاهش انعطاف پذیری است؛ به‌همین دلیل بیماران مبتلا به آرتروز نمی‌توانند به‌ راحتی مفاصل خود را خم و راست کنند و برای علامت بعدی هم می‌توان به درد در مفصل اشاره کرد.

توصیه می‌شود کسانی که بیشتر از دو هفته چنین علایمی را در مفاصل خود دارند حتما به پزشک مراجعه کنند. از آنجایی که بیماری ساییدگی مفصل لگن درمان قطعی ندارد و غضروف ها به هیچ عنوان مجدد ترمیم نمی شوند و تمامیه روش ها با هدف کاهش درد و التهاب شما تجویز می شوند.

از جمله کارهایی که به کنترل درد و التهاب شما کمک می کند عبارت‌اند از:

1. کم کردن فعالیت های بدنی
2. استفاده کمتر از پله و خودداری از راه رفتن در زمین های شیب دارد
3. بلند نکردن اجسام سنگین ( در صورتی که مجبور به بلند کردن یک جسم سنگین هستید آن جسم را به شیوه درستی بلند کنید)
4. انجام نرمش های کششی و تقویتی می تواند تا حد زیادی قابلیت انعطاف مفاصل را حفظ کرده و آنها را قوی نگه دارد. شنا و پیاده روی از نرمش های خوب هستند.
5. کم کردن وزن بدن؛ اگر چاق هستید کم کردن وزن می تواند تا حد زیادی درد ناشی از آرتروز را کم کند. حتی چند کیلو کاهش وزن هم تاثیرات مهمی در کم کردن علائم بیماری دارد.
6. استفاده از وسایل کمکی همچون عصا و کفی های مخصوص کفش
7. گرم نگه داشتن مفصل مبتلا به آرتروز لگن
8. استفاده از داروهای و مسکن های ضد درد و ضد التهاب برای کاهش درد