آرتروز لگن

آرتروز مفصل لگن یا ران باعث درد و سفتی می شود و می‌تواند انجام فعالیت های روزمره ساده مانند خم شدن برای بستن کفش، بلند شدن از روی صندلی یا  راه رفتن  را سخت کند.

از آنجا که آرتروز در طول زمان بدتر می شود، بهتر است درمان را  هر چه زودتر شروع کنید تا شانس بیشتری برای کاهش  تأثیر آن بر زندگی خود داشته باشید. اگرچه هیچ درمان قطعی‌ای برای آرتروز وجود ندارد، گزینه های زیادی وجود دارند که به شما در مدیریت درد و فعال ماندن کمک می کنند.

از جمله شایع ترین دلیل تعویض مفصل لگن و تعویض مفصل زانو، آرتروز است.  علل بروز آرتروز افزایش سن، افزایش وزن، انجام کارهای تکراری و سنگین هستند. همچنین این بیماری می تواند به طور همزمان چندین مفصل را درگیر کرده و درنتیجه فرد را به آرتروز مبتلا کند.

آرتروز مفصل برخلاف روماتیسم مفصلی یک بیماری سیستمی نیست و فقط مفاصل بدن را درگیر می نماید.

آرتروز لگن چیست؟

به ساییدگی و تخریب غضروف های مفصل لگن، آرتروز یا ساییدگی مفصل لگن گفته می شود. در این بیماری غضروف های مفصلی نازک و خراب می شوند. به دنبال آن استخوان های اطراف مفصل در کنار یکدیگر سابیده شده و باعث بروز دردهایی در مفصل ران و لگن می شوند.

غضروف لایه ای نرم و ارتجاعی است که روی استخوان های مفصل را می پوشاند. غضروف با افزایش سن دیگر آن شادابی و انعطاف جوانی را ندارد و به تدریج چروکیده و نازک می شود. درنتیجه استخوان ها بر روی یکدیگر سابیده می شوند.

 عوامل ذیل در بروز این بیماری دخیل هستند:

• جنسیت: معمولا خانم‌ها بین دو تا سه برابر بیشتر از آقایان به آرتروز مفصل لگن و ران مبتلا می‌شوند.
• چاقی: در افراد چاق احتمال ابتلا به بیماری آرتروز مفصل لگن بیشتر است؛ زیرا اضافه وزن فشار زیادی را به مفصل لگن وارد می کند. همین عامل موجب آسیب دیدن غضروف ها می شود.
• ورزش: احتمال ابتلا به بیماری آرتروز مفصل لگن در افرادی که ورزش‌های خاصی نظیر کشتی، بوکس، بیس‌بال، دوچرخه‌ سواری، ژیمناستیک، رقص باله و فوتبال انجام می‌دهند، بیشتر است.

دلایل آرتروز لگن

بیمای آرتروز لگن بیماری‌ای است که در آن غضروف مفصلی سطح انتهایی استخوان تحلیل می رود. این عارضه بعد از بیماری آرتروز زانو از شایع ترین علت درد مفصل در افراد مسن است. مهم‌ترین دلایل ابتلا به آرتروز لگن در ادامه ذکر شده‌اند:

• بالا رفتن سن
• سابقه خانوادگی آرتروز
• چاقی
• تشکیل ناصحیح مفصل لگن در هنگام تولد که به آن دررفتگی مادرزادی مفصل ران یا دیسپلاژی مفصل ران می گویند
• آسیب قبلی به مفصل ران
• سیاه شدن سر استخوان ران
• بدجوش خوردن شکستگی استابولوم
• وارد شدن ضربه شدید به غضروف مفصل
• عفونی شدن مفصل ران

انواع آرتریت لگن

آرتریت که در لغت به معنای التهاب است بیماری است که مفصل و بافت های مفصلی را تحت تاثیر قرار می دهد. تاکنون حدود 200 نوع آرتروز شناخته شده است، اما پنج نوع اصلی آرتریت وجود دارند که می توانند مفصل ران را تحت تاثیر قرار دهند.  انواع اصلی آرتریت لگن عبارت‌اند از:

استئوآرتریت لگن

استئوآرتریت شایع ترین شکل بیماری آرتروز است و زمانی رخ می دهد که غضروف اطراف استخوان ها به تدریج فرسوده شوند. کم شدن انعطاف پذیری مفصل، التهاب و تورم مفصل از مهم ترین علائم استئوآرتریت یا آرتروز لگن هستند که بیشتر در افراد مسن ایجاد می شوند.

روماتیسم مفصلی

در روماتیسم لگن، کپسول مفصلی ضخیم و ملتهب می شود و مواد شیمیایی‌ای تولید می کند که به غضروف مفصلی موجود بر روی استخوان حمله کرده و آن را نابود می کنند. روماتیسم مفصلی اغلب یک مفصل مشخص را در دو طرف بدن درگیر می کند، بنابراین هر دو لگن ممکن است آسیب ببینند.

 حتما بخوانید:  روماتیسم مفصلی لگن چیست و چگونه درمان می‌شود؟

اسپوندیلیت آنکیلوزان

اسپوندیلیت آنکیلوزان یک التهاب مزمن در ستون فقرات و مفصل ساکروایلیاک (مفصلی است که ستون فقرات به لگن می رسد) است که گاهی اوقات می تواند باعث التهاب مفصل ران شود. اسپوندیلیت آنکیلوزان می تواند در افراد در هر سنی از جمله کودکان رخ دهد و معمولاً در افراد بین 17 تا 35 سال شروع می شود. این بیماری در مردان بیشتر از زنان شایع است.

لوپوس اریتماتوز سیستمیک

لوپوس اریتماتوز سیستمیک یا لوپوس یک اختلال خود ایمنی سیستمیک است که می تواند هر قسمتی از بدن ، از جمله مفصل ران را تحت تاثیر قرار دهد. در صورت درگیر شدن مفصل ران با لوپوس، ممکن است التهاب و آسیب مفصل  رخ دهند. لوپوس می تواند افراد را در هر سنی درگیر کند، اما بیشتر در زنان 15 تا 35 ساله شایع است.

آرتریت پسوریاتیک

همان طور که از نامش پیداست، این نوع آرتریت مربوط به بیماری پوستی پسوریازیس است. آرتریت پسوریاتیک باعث درد، تورم و سفتی مفاصل می شود و می تواند هر مفصل بدن از جمله مفصل ران را تحت تاثیر قرار دهد. اکثر افراد مبتلا به آرتریت پسوریازیس ابتدا دارای بیماری پوستی هستند (لکه های پوستی قرمز پوسته پوسته)، اما این امکان وجود دارد که آرتریت پسوریاتیک قبل از بروز بیماری پوستی نیز ایجاد شود.

علائم آرتروز لگن

علائم آرتروز لگن بسته به شدت آسیب دیدگی و نوع آرتروز متغیرند. اما معمولا اولین علامت این بیماری  احساس درد و ناراحتی در ناحیه کشاله ران و باسن یا حتی ناحیه ران است. این مشکلات بخصوص صبح ها پس از بیدار شدن از خواب ظاهر می شوند. از شایع ترین علائم بیماری آرتروز لگن می توان به موارد ذیل اشاره کرد:

• شدید شدن درد به هنگام فعالیت های بدنی
• تسکین درد با استراحت کردن
• خشک و سفت شدن مفصل لگن
• کم شدن توانایی خم و راست کردن مفصل
• لنگش به هنگام راه رفتن
• کوتاه شدن طول اندام های تحتانی

تشخیص آرتروز لگن

آرتروز لگن با استفاده از روش‌های مختلف ذیل قابل‌تشخیص است:

معاینه تخصصی ارتوپدی

پزشک سوالات متداولی  در خصوص آرتروز مفصل از بیمار می پرسد. از جمله این سوالات سابقه بیماری و صدمات وارده به مفصل هستند. او در حین شرح حال گرفتن از بیمار،  درباره علائم و احساس او سوال هایی می پرسد. آزمایش تشخیصی جزئی از روش های تشخیصی است که شاید تجویز شود.

معاینه های جسمی

متخصص ارتوپدی از بیمار می خواهد تا ران خود را حرکت دهد؛ زیرا میزان حرکت و درد در حین حرکت میزان آرتروز را در مفصل ران نشان می دهد. از بیشترین موارد ارجاع به جراح ارتوپد، مشکل در زمان راه رفتن و سفتی استخوان ران  هستند.

استفاده از اشعه ایکس

اشعه ایکس از جمله روش های تجویزی است که باعث دستیابی به تصاویر دقیق از میزان تراکم استخوان و میزان عملکرد مفصل ران و لگن می شود. همچنین فضای بین استخوان و مفصل را می توان تعیین نمود. در این روش تصویربرداری، فاصله تشکیل شده بین دو مفصل کاملا مشخص است و اگر در کنارهای مفصل، استخوانی اضافی تشکیل شود، به کمک این روش کاملا قابل ملاحظه است.

آزمایش خون

همچنین در برخی موارد پزشک ممکن است برای تشخیص برخی از انواع آرتروز برای شما آزمایش خون، ادرار یا مایع مفصلی تجویز کند. این آزمایش ها می توانند به تعیین نوع آرتروز شما کنند. انجام آزمایش خون میزان عامل های روماتوئیدی یا آنتی بادی های بدن را که باعث ایجاد آرتریت مفصل لگن شده‌ است نشان می دهد. همچنین این آزمایش ها می توانند به رد کردن احتمال ابتلای شما به سایر بیماری های مشابه کمک کنند.

راه های درمان آرتروز لگن

متاسفانه آرتروز لگن از جمله بیماری‌های مزمنی است که درمانی برای آن وجود ندارد؛ اما روش هایی برای مدیریت علائم آن وجود دارند که به کمک آنها می توان تا حدودی مانع از پیشرفت این بیماری شد. از روش های مدیریت بیماری آرتروز لگن می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

دارو درمانی

داروهایی که برای درمان آرتروز لگن تجویز می شوند، به دو صورت خوراکی و تزریقی داخل مفصل هستند. برخی از این درمان‌های دارویی عبارت‌اند از:

1. داروهای مسکن بدون نسخه پزشک همچون استامینوفن که موجب تسکین درد می شوند. البته این داروها تنها در تسکین درد آرتروز تاثیرگذارند، اما تاثیری برروی التهاب و ورم ندارد.
2. رایج ترین داروهای مصرفی برای کاهش درد و التهاب، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی هستند که از رایج ترین آنها می توان به آسپرین، ایبوپروفن، ناپروکسن و سلکوکسیب اشاره کرد. این داروها به دو شکل خوراکی و تزریفی تجویز می شوند.
3. اسید هیالورنیک به طور طبیعی در مایع مفصلی وجود دارد و به عنوان روان کننده مفصل عمل می کند. پزشک ممکن است تزریق این دارو را تجویز کند.

فیزیوتراپی

اگر آرتروز لگن باعث ایجاد اختلالاتی در انجام فعالیت های روزمره شود، در این صورت پزشک ارتوپد شما را به یک متخصص فیزیوتراپی ارجاع می دهد.

فیزیوتراپی لگن می‌تواند به شما در مدیریت درد، تقویت و انعطاف‌پذیری عضلات و مفاصل کمک کند. متخصص فیزیوتراپی ممکن است اقدامات درمانی مختلفی را انجام دهد که مهم ترین آن‌ها عبارت‌اند از:

• معرفی و آموزش برنامه های ورزشی به منظور افزایش قدرت و انعطاف پذیری شما
• توصیه‌های عمومی برای افزایش سطح فعالیت‌ها و جلوگیری از آسیب‌دیدگی‌های مجدد لگن
• بکار گیری روش های تسکین درد مانند استفاده از گرما یا سرما، تحریک الکتریکی عصبی، ماساژ درمانی، لیزر درمانی
• تهیه ابزارهای کمکی همچون عصا، واکر، آتل و کفش های مخصوص برای راه رفتن و بهبود عملکرد بیمار

ورزش‌درمانی

متخصص فیزیوتراپ برای تقویت و پایداری ساختار لگن، تمرین های کششی مخصوصی را طراحی می کند. ورزش درمانی بخش مهمی از فرایند درمان آرتروز لگن بوده که در تسکین درد بیمار بسیار موثر است.

درمان آرتروز لگن با جراحی

اگر بیماری آرتروز لگن به کمک روش های درمانی غیرجراحی تسکین نیاید و درد های ناشی از آن باعث ناتوانی و بروز اختلالات در انجام فعالیت های روزمره شوند، در این صورت متخصص ارتوپد انجام عمل جراحی را برای بیمار تجویز می کند. جراحی های ذیل برای درمان آرتروز لگن انجام می‌شوند:

جراحی استئوتومی

دراین نوع جراحی، مرکز استخوان ران یا حفره استخوان لگن برش داده، شکسته شده و به جای آن استخوان جدید قرار داده می شود تا فشار از روی مفصل لگن کاسته شود. از جراحی استئوتومی لگن معمولا برای درمان مراحل اولیه آرتروز مفصل لگن و دردهای ناشی از آن استفاده می شود.

تعویض کامل مفصل لگن

به خارج کردن کل یا قسمتی از مفصل لگن و جایگزین کردن آن با پروتز مصنوعی، تعویض مفصل لگن می گویند. این جراحی به دو صورت نیمه کامل و کامل انجام می شود که در نوع تعویض کامل مفصل لگن قسمت گوی مانند سر استخوان با قسمت کاسه مانند جایگزین می شود.

نشانه های بیماری آرتروز از چه سنی نمایان می شوند؟

این بیماری از سن 40 سالگی آغاز شده و بیشتر در خانم ها مشاهده می شود. همچنین بعد از 65 سالگی نیز به طور واضح نمایان خواهد شد.

چه مفاصلی بیشتر از همه به آرتروز مبتلا می‌شوند؟

مفاصل لگن، زانو، دست و گردن به دلیل آن که بیشترین فعالیت و درگیری  را دارند، به آرتروز دچار می شود.

علت اصلی آرتروز، تخریب غضروف در مفاصل است که نمی تواند مانند گذشته فشار وارده را قبول کند. همچنین در آرتروز میزان سطح مفصلی نیز کاهش می یابد.

اگر در یک مفصل ران دچار آرتروز باشم، در دیگری نیز مبتلا خواهم شد؟

افرادی که دچار آرتروز در یک مفصل ران هستند، لزوماً در مفصل لگن دیگر دچار این بیماری  نمی شوند. در کسانی که این بیماری هر دو مفصل ران را درگیر کرده است، شاید یک مفصل قبل از دیگری به مرحله پیشرفته برسد. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید بیشتر در هر دو مفصل دارای علائم هستند.

نتیجه گیری

آرتریت التهابی مفصل ران می تواند طیف وسیعی از علائم ناتوان کننده را ایجاد کند. امروزه داروهای جدید ممکن است از پیشرفت بیماری و تخریب مفصل جلوگیری کنند. درمان زودهنگام می تواند به حفظ مفصل ران کمک کند.

در مواردی که آسیب های مفصلی پیشرفت می کنند، جراحی می تواند درد شما را تسکین داده، حرکت را افزایش دهد و به شما در بازگشت به فعالیت های روزمره کمک کند. تعویض کامل مفصل ران یکی از موفق ترین عمل ها در پزشکی است.