عقب زدگی زانو و درمان سریع آن

عقب زدگی زانو یا ژنورکورواتوم یک نوع تغییر شکل در مفصل زانو است که در پی آن زانو به سمت عقب متمایل می شود. عقب زدگی زانو از شایع ترین آسیب ها ی زانو در ورزشکارانی است که در ورزش هایی همچون فوتبال، اسکی، بسکتبال فعالیت دارند.

عارضه عقب زدگی زانو زمانی ایجاد می شود که مفصل زانو بیشتر از دامنه حرکتی خود کشیده شود و همین عامل موجب می شود مفصل زانو به سمت عقب خود حرکت کند. چنین عارضه ای بر عملکرد و حرکت زانو تاثیرگذار بوده و در صورتی که از بروز آن جلوگیری به عمل نیاید موجب بروز تغییراتی در مفصل زانو می شود.  

مقایسه زانوی فرد سالم با فرد مبتلا به عارضه عقب زدگی زانو

مهم ترین دلایل عقب زدگی زانو

وارد شدن فشار مضاعف به مفصل زانو از شایع ترین دلایل تغییر شکل دادن مفصل زانو و به عقب حرکت کردن زانو می باشد. فشار هایی وارده بر مفصل زانو عموما بر اثر چنین اتفاقاتی ایجاد می شود که شاملموارد زیر می‌شود:

وارد شدن ضربه غیرمنتظره به قسمت جلویی زانو

وارد شدن ضربه شدید به زانو نتیجه ای جز پارگی رباط ها و کشیدگی رباط ها ندارد. همان طور که می دانید رباط ها در ثبات و پایداری زانو بسیار تاثیرگذار است پس با این وجود در صورتی که رباط ها آسیب ببیند؛ مفصل زانو ثابت خود را از دست می دهد و به سمت عقب خود متمایل می شود.

وارد شدن فشار مضاعف بر استخوان ران و پاتلا

استخوان ران و پاتلا از دیگر مواردی هستند که در پایداری و ثبات مفصل زانو تاثیرگذارند. در صورتی فشار زیادی به استخوان تیبا وارد شود در این صورت این استخوان پایداری خود را از دست می دهند و باعث بروز عقب زدگی در زانو می شوند.

البته بغیر از این دو مورد که در عقب زدگی زانو بسیار تاثیرگذارند عوامل و دلایل دیگری هستند که احتمال عقب زدگی را افزایش می دهند. این عوامل شامل:

• شل بودن مادرزادی رباط های مفصل زانو
• دررفتگی مفصل زانو
• ضعیف و بی حرکت بودن عضلات چهار سر ران
• ضعیف بودن مفصل زانو
• بدجوش خوردن استخوان زانو بعد از شکستگی
• ضعیف بودن عضلات صاف کننده مفصل
• آسیب دیدگی رباط های صلیبی زانو
• دیستروفی عضلانی
• عقب زدگی مادرزادی زانو
• نامتوازن قرار گرفتن استخوان های درشت نی و ساق پا

علائم عقب زدگی زانو

عارضه عقب زدگی زانو مشکلی است که بسیاری از ورزشکاران را در معرض ابتلا قرار می دهد. علاوه بر این احتمال بروز این بیماری در میان افراد مسن نیز زیاد می باشد. با اینکه اصلی ترین علامت عقب زدگی زانو، متمایل شدن مفصل زانو به عقب می باشد اما همین علامت خود با نشانه هایی همراه است که بسته به نوع و علت عقب زدگی زانو متفاوت است و در حالت کلی با چنین نشانه هایی همراه است:

درد شدید در زانو

درد ناشی از عقب زدگی زانو از حالت خفیف تا شدید متغییر است و بیشتر زمانی ظاهر می شود که عقب زدگی به دلیل پارگی و آسیب دیدگی رباط ایجاد شود. این درد معمولا خفیف بوده و بیشتر در ناحیه پشتی و برخی مواقع ناحیه کناری زانو احساس می شود.

بی ثباتی و ناپایداری زانو

بی ثباتی و ناپایداری زانو از اصلی ترین نشانه های عارضه عقب زدگی زانو است که بیشتر به دنبال پارگی رباط رخ می دهد. معمولا علامت بی ثباتی باافاصله پس از آسیب دیدگی زانو ظاهر می شود و ممکن است باعث حرکت غیرارادی در هنگام حرکت دادن زانو شود.

کم شدن تحرک زانو

در فرد مبتلا به عقب زدگی زانو حرکت دادن زانو برایش مشکل است و ممکن است محدودیت هایی در زانو برای بیمار ایجاد شود. سفتی، بی حرکتی و سفتی زانو از مهم ترین نشانه های این عارضه می باشند که حرکت مفصل را محدود می کند.

کبودی اطراف مفصل زانو

در مورادی که علت عقب زدگی زانو ناشی از وارد شدن یک ضربه شدید به زانو باشد در این صورت تغییر رنگی و تورمی در ناحیه زانو ایجاد می شود که ما آن را به عنوان کبودی می شناسیم.

کبودی ها می توانند نه تنها زیر پوست، بلکه در عمق بیشتر یعنی در بافت ها، اندام ها و استخوان ها نیز شکل بگیرند. در شرایطی که این کبودی های عمیق‌تر باشد. نشانه های قابل رویت خونریزی را نشان نمی دهند، اما می توانند موجب احساس درد شوند.

روش های درمان عقب زدگی زانو

خوشبختانه عارضه عقب زدگی زانو از جمله اختلالاتی است که به آسانی و طی دو تا چهار هفته تسکین می یابد. اما بیمار باید توجه داشته باشد که در این دوران از فعالیت هایی که فشار زیادی را به مفصل زانو و عضلات اطراف آن وارد می کند خودداری کند.

از جمله روش های درمان عقب زدگی می توان به:

درمان به کمک روش RICE

روش RICE شامل چهار روش درمان کاملا ساده و در عین بسیار موثر است که این روش ها شاملموارد زیر می‌شود:                     

• استراحت(Rest): استراحت دادن به منطقه آسیب دیده و امتناع از فشار آوردن به آن
• یخ (Ice): استفاده از بسته یخ یا کمپرس یخ بر روی منطقه آسیب دیده به منظور کاهش التهاب بیمار
• فشرده سازی (Compression): فشرده سازی و گرم کردن منطقه آسیب دیده با بانداژ  کشی به منظور کاهش درد و محافظت از زام.
• بالا نگه داشتن زانو (Elevate): بالا نگه داشتن ناحیه آسیب دیده بالاتر از قلب به منظور کاهش تورم بیمار

دارو درمانی

داروهای مسکن و ضد التهاب از پرکاربردترین داروها برای درمان این عارضه می باشند. ممکن است پزشک برای کاهش درد و التهاب، داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی مانند ایبوبروفن را تجویز کند. البته نباید تا حدود زیادی به این داروها متکی بود چرا که این دارو با کاهش درد شما، تنها علت واقعی آسیب‌دیدگی شما را پنهان می‌کنند.

بریس و وسایل کمک

بریس ها با ساختاری که دارند از مفصل زانو به طور کامل محافظت می کنند. کاربرد دیگر زانوبند در حفظ ثبات و پایداری مفصل ران است تا بدین طریق زانوی تغییر شکل یافته به حالت اولیه خود بازگردد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی زانو می‌‌تواند به تقویت و حفظ سلامت زانوها کمک ‌کند همچنین در توانبخشی زانو پس از عقب زدگی زانو بسیار سودمند است.

فیزیوتراپی با تاثیری که در تقویت عضلات اطراف همچون عضله چهارسر، عضله همسترینگ و دیگر عضلات اطراف آن دارد موجب کاهش فشار از روی زانو عقب زده شده و بدین طریق عملکرد و کارایی مفصل را به حالت قبلی باز می گرداند.

جراحی آرتروسکوپی زانو

در مورادی که عارضه عقب زدگی زانو به قدری شدید باشد که بیمار از انجام فعالیت های روزمره باز دارد و یا علت عقب زدگی زانو پارگی رباط های زانو باشد در این صورت تنها روش درمان عقب زدگی زانو انجام عمل جراحی به صورت سرپایی یا جراحی آرتروسکوپی است.

جراحی آرتروسکوپی یک روش جراحی است که در طول آن، جراح ارتوپد تنها یک برش کوچک را در مفصل ایجاد می کند تا از این طریق به درمان آسیب های زانو بپردازد.

خوشبختانه جراحی آتروسکوپی از جمله جراحی هایی است که دوره نقاهت بسیار کوتاهی دارد زیرا این جراحی با ایجاد شکاف های کوچکی در مفصل زانو انجام می شود.

دلایل عقب زدگی زانو در کودکان

عوارض عقب زدگی زانو

در صورت عدم درمان عارضه عقب زدگی زانو این عارضه در آینده با چنین عوارض همراه می باشد:

• آرتروز زودرس زانو
• بدتر شدن درد و تورم زانو
• افزایش آسیب پذیری زانو
• کوتاهی یکی از پاها نسبت به دیگری
• ناخوشایند شدن ظاهر مفصل زانو
• بروز تغییراتی در مفصل زانو
• افتادگی و دررفتگی لگن