چرا زنان بیشتر به درد های مفصلی دچار می‌شوند؟

چرا زنان بیشتر از مردان به دردهای مفصلی دچار می‌شوند؟

به‌طور کلی، زنان نسبت به مردان به‌دلیل عواملی همچون ضعف فیزیولوژی بدن، کم و زیاد شدن هورمون‌های بدن، بارداری و چاقی و کم‌تحرکی بیشتر در معرض خطر ابتلا به دردهای مفصلی قرار دارند.

تفاوت‌های ساختاری بدن زنان نسبت به مردان در ابتلای آن‌ها به برخی از انواع درد مفاصل مؤثر هستند و بهتر است ساده‌تر بگویم زنان به‌دلیل ساختار بدنی ضعیف‌تر نسبت به مردان، بیشتر به دردهای مفصلی دچار می‌شوند و این عامل، یکی از مهم‌ترین علت های درد مفاصل در زنان است.

انواع خاصی از بیماری‌ها و دردهای مفصلی وجود دارند که زنان نسبت به مردان بیشتر به آن دچار می‌شوند؛ شایع‌ترین آن‌ها آرتروز است.طبق تحقیقات به عمل‌آمده حدود 60درصد از افرادی که به آرتروز مبتلا هستند، خانم می‌باشند.

همان‌طور که می‌دانید آرتروز از آن دسته بیماری‌های مفصلی‌التهابی است که در اثر صدمه دیدن و از بین رفتن غضروف‌ها ایجاد می‌شود. این بیماری ممکن است هر مفصلی را درگیر کند، اما بیشتر بر مفاصل بزرگی که وزن بدن را تحمل می‌کنند ازجمله زانو تأثیر می‌گذارد. به همین جهت اغلب زنان با رسیدن به سن میانسالی و فرا رسیدن دوره یائسگی به زانودرد دچار می‌شوند.

علت درد مفاصل در زنان چیست؟

دلایل متعددی باعث بروز درد مفاصل در زنان می‌شوند. اما اصلی‌ترین علل این نوع درد شامل موارد زیر هستند:

فیزیولوژی خاص بدن

زنان و مردان از لحاظ ساختار اسکلتی و عضلانی، تفاوت‌های زیادی با یکدیگر دارند و همین تفاوت به خاطر این است که از عهده کار سختی همچون زایمان برآیند. تاندون‌ها و رباط‌های تشکیل‌دهنده مفصل زنان از قابلیت کشسانی بیشتری برخوردار هستند و همین ویژگی، عاملی است که زنان را در معرض آسیب‌دیدگی و بروز دردهای مفاصل قرار می‌دهد.

همچنین همان‌طور که اشاره شد زنان نسبت به مردان بیشتر به زانودرد دچار می‌شوند؛ زیرا استخوان لگن خانم‌ها پهن‌تر از زانوهایشان است. درنتیجه مفاصل زانوی خانم‌ها مانند مردان، کاملاً در راستای عمود قرار نمی‌گیرند. این عامل هم درمان درد مفاصل را با مشکلاتی همراه می‌کند و هم درصورت عدم تحرک می‌تواند مشکلات متعددی را برای بیمار ایجاد کند.

از طرف دیگر ازآنجایی‌که مردان نسبت به زنان تستوسترون بسیار بیشتری در سیستم بدنشان دارند، فیزیولوژی قوی‌تری نیز دارند؛ زیرا تستوسترون باعث قوی شدن سیستم اسکلتی‌عضلانی می‌شود و مفاصل مردان بیشتر در عضله محافظ پوشانده می‌شود که این امر باعث کاهش بروز بیماری‌های مفصلی می‌شود.

فرا رسیدن یائسگی و کمبود هورمون‌ها

یائسگی، یکی از مراحل طبیعی زندگی زنان است که معمولاً در حدود سن 45 تا 55سالگی آغاز می‌شود. در این زمان تخمدان‌ها به میزان کمتری هورمون‌های زنانه، به‌خصوص استروژن ترشح می‌کنند و این مسئله سبب بروز علائم یائسگی می‌شود.

کم شدن هورمون استروژن علاوه‌بر اینکه مشکلات روحی و جسمانی زیادی را برای بیمار به همراه دارد، یکی از مهم‌ترین علل درد مفاصل در زنان، فرا رسیدن دوران یائسگی و کمبود هورمون‌های مورد نیاز استخوان و غضروف‌های بدن است.

هورمون‌های زنانه روی غضروف بین استخوان‌های مفاصل اثر می‌گذارد؛ این غضروف‌ها باعث حرکت هموار و نرم استخوان‌ها می‌شوند و از درد حین حرکات مفصلی جلوگیری می‌کنند.

چاقی و کم‌تحرکی

اضافه وزن نه‌تنها عوارض قلبی و عروقی و متابولیکی به‌دنبال دارد که موجب درد و سایش مفاصل می‌شود و در سنین بالاتر نیز احتمال اینکه افراد مسن به آرتروز ناشی از اضافه وزن دچار شوند نیز بسیار بالاست. این مسئله خصوصاً در زنان باردار بسیار مشهود است و بسیار دیده شده که یک خانمی در دوران بارداری به دردهای مفصلی همچون زانودرد دچار شود.

ژنتیک

به نظر می‌رسد ابتلا به دردهای مفصلی در زنان در میان خانواده‌هایی که سابقه ابتلا به آن دارند، بیشتر است. زنانی که مادران آن‌ها بیماری‌های مفصلی دارند، احتمالاً در همان مفصل و در حدود همان سن و سال به آرتروز دچار خواهند شد.

ترشح هورمون ریلکسین

هورمون ریلکسین، هورمونی است که همزمان با هر تخمک‌گذاری در مقادیر کم ترشح می‌شود (زمانی که بارداری رخ می‌دهد، ریلکسین در مقادیر بسیار بیشتری آزاد می‌شود)

این هورمون هنوز هم تا حدودی مرموز است، اما به نظر می‌رسد برای آماده‌سازی بدن زن برای بارداری طراحی شده است. یکی از اثرات ریلکسین، شل شدن رباط‌ها و تاندون‌هایی است که مفاصل را محکم به هم بسته نگه می‌دارند. این امر با اجازه دادن به گسترش مفاصل در ناحیه لگن، زایمان جنین را تسهیل می‌کند.

اما ریلاکسین به‌صورت سیستمی عمل می‌کند. بنابراین مفاصل را در سراسر بدن زن بی‌ثبات می‌کند. شلی مفاصل می‌تواند منجر به دور شدن استخوان‌ها از مرزهای طبیعی خود شود. این امر می‌تواند منجر به آسیب غضروف و درنهایت آرتروز شود.

شایع‌ترین بیماری‌هایی که موجب درد مفصل در زنان می‌شوند

آرتروز و ساییدگی مفصل

شایع‌ترین علت درد مزمن مفصل در زنان آرتروز است. در اغلب موارد بیماری آرتروز در خانم‌ها با افزایش سن و فرا رسیدن دوران یائسگی ایجاد می‌شود.

شکستگی استخوان

شکستگی استخوان خصوصاً در ناحیه لگن و در زنان مسنی که مبتلا به پوکی استخوان هستند، بسیار رایج است.

التهاب تاندون‌ها

حالت کشسانی و انعطاف‌پذیری تاندون‌های زنان نسبت به مردان بیشتر است و همین عامل موجب می‌شود در محل اتصال ماهیچه‌‌ها به مفصل ران به‌راحتی ملتهب شوند و درد کنند. چنانچه فعالیت جسمی شدید داشته باشید یا به‌صورت نادرست ورزش کنید، دچار التهاب تاندون‌ها و بورس‌های مفصل می‌شوید.

آرتریت روماتوئید یا روماتیسم مفصلی

در رماتیسم، پوشش داخلی مفصل ملتهب می‌شود. این التهاب باعث انتشار مواد شیمیایی می‌شود که به غضروف آسیب می‌رساند و ایجاد درد می‌کند.

پوکی استخوان

استخوان پوک‌شده بسیار ضعیف است و بیشتر در معرض خطر شکستگی یا نکروز قرار دارد. پوکی استخوان در زنان به‌ویژه زنان باردار یا یائسه بسیار شایع است و بسیاری از زنان از دردهای مفصلی خصوصاً در ناحیه لگن و ران رنج می‌برند.

پیشگیری از دردهای مفصلی در زنان

همان‌طور که اشاره شد زنان به‌دلیل ساختار بدنی ویژه، بیشتر از مردان به دردهای مفصلی دچار می‌شوند. به همین جهت زنان باید با پیروی از رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و... از ابتلا به این بیماری پیشگیری کنند.

راهکارهایی که با رعایت آن‌ها می‌توان از دردهای مفصل پیشگیری کرد شامل موارد زیر هستند:

مصرف مواد غذایی مملو از ویتامین‌ها

زنان باید خوراکی‌ها مملو از ویتامین‌های C ،K، و D، مواد معدنی به‌ویژه کلسیم مصرف کنند. خوراکی‌هایی مانند اسفناج، کلم، گوجه‌فرنگی و پرتقال از منابع غنی ویتامین‌ها و مواد معدنی هستند. همچنین با مصرف رژیم غذایی سالم حاوی مقادیر زیادی سبزیجات، غلات، محصولات لبنی، حبوبات و میوه‌های فصل می‌توان از درد مفصل جلوگیری کرد.

ورزش منظم

انجام حرکات کششی و ورزشی با وزنه‌های سبک برای افراد مبتلا به مشکلات زانو یا درد مفصل توصیه می‌شود. ورزش منظم مانند دوچرخه‌سواری، پیاده‌روی، ایروبیک و شنا نیز موجب تقویت عضلات زانو و بهبود انعطاف‌پذیری می‌شوند.

حفظ وضعیت بدنی در شرایط مناسب

به خانم‌ها توصیه می‌شود در هنگام انجام کارهای روزمره و کارهای خانه، حرکات بی‌خطر انجام دهند و از انجام حرکات سریع و تند به منظوری پیشگیری از بروز دردهای مفصلی در فصل زمستان بپرهیزند.

درمان درد مفاصل

روش‌های مختلفی برای درمان درد مفاصل وجود دارند که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:

درمان خانگی

پزشکان آرتروز و روماتیسم مفصلی را بیماری‌های مزمن می‌دانند. در حال حاضر هیچ درمانی وجود ندارد که درد مفاصل مرتبط با آرتریت را به‌طور کامل از بین ببرد یا از بازگشت آن جلوگیری کند. بااین‌حال، راه‌هایی برای مدیریت درد وجود دارند:

• ممکن است استفاده از مسکن‌های موضعی یا مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی برای کاهش درد، تورم و التهاب مفید باشد.
• فعالیت بدنی و داشتن برنامه تناسب اندام با تمرکز بر ورزش متوسط به کاهش مشکلات مفاصل کمک می‌کنند.
• انجام حرکات کششی قبل از ورزش، باعث افزایش دامنه حرکتی در مفاصل می‌شود.
• نگهداری وزن بدن در محدوده سالم باعث کاهش فشار روی مفاصل می‌شود.
• اگر درد به‌دلیل آرتروز نباشد، می‌توانید از داروی ضدالتهابی بدون نسخه، ماساژ، حمام آب گرم، حرکات کششی مکرر و استراحت کافی استفاده کنید.

درمان پزشکی

گزینه‌های درمانی به علت درد بستگی دارند. در برخی موارد، پزشک باید مایع انباشته‌شده در ناحیه مفصل را بیرون بکشد تا عفونت یا نقرس یا سایر علل درد مفاصل را آزمایش کند. او همچنین ممکن است جراحی را برای تعویض مفصل توصیه کند.

سایر روش‌های درمان غیرجراحی می‌توانند شامل تغییرات سبک زندگی یا داروهایی باشند که به‌طور بالقوه می‌توانند باعث بهبودی روماتیسم مفصلی شوند. درمورد آرتریت روماتوئید، پزشک ابتدا التهاب را برطرف می‌کند. هنگامی که آرتریت روماتوئید رو به بهبودی رفت، درمان پزشکی بر کنترل دقیق وضعیت متمرکز خواهد بود تا از عود بیماری جلوگیری کند.

جمع‌بندی

زنان به‌دلیل عوامل مختلفی ازجمله ضعیف بودن فیزیولوژی بدن، تغییرات هورمونی، بارداری، چاقی و کم‌تحرکی و ... بیشتر در معرض ابتلا به دردهای مفصلی هستند. روش‌های زیادی به کاهش احتمال ابتلا به دردهای مفصلی کمک می‌کنند. همچنین روش‌های درمانی زیادی نیز وجود دارند که منجر به کاهش علائم می‌شوند. در برخی موارد شرایط بیمار به قدری حاد است که پزشک انجام عمل جراحی تعویض مفصل را توصیه می‌کند. در این صورت اگر قصد انجام عمل جراحی تعویض مفصل دارید با تلفن‌های مطب دکتر علیرضا جواهری تماس بگیرید و برای ویزیت هماهنگ کنید.