زانو درد در دوران بارداری - علت و درمان زانو درد در بارداری

یکی ازعوارض شایع در دوران بارداری درد زانو در خانم ها و سایر عضلات در بانوان می باشد. عامل اصلی این عارضه اضافه وزن مادر می باشد که در طی بارداری به آن دچار شده است. علاوه بر آن در دوران بارداری مفاصل بدن مادر نسبت به قبل از بارداری نرم تر شده و در واقع آماده تولد نوزاد می باشد. در دوران بارداری در حالی که بدن مادر وزن اضافه می کند فشار عضلانی روی سایر بخش های بدن مانند رحم، مفاصل و استخوان های کف لگن مادر نیز افزایش یافته و همین عوامل باعث بروز درد زانو در دوران بارداری می شود.

دلایل بروز درد در دوران بارداری چیست؟

توجه داشته باشید که درد زانو و سایر مفاصل در دوران بارداری امری رایج می باشد و جای نگرانی نیست. با این وجود این درد ممکن است ناشی از عوامل مختلفی باشد و بر همین اساس میزان درد نیز متفاوت است. علل بروز درد در دوران بارداری شامل موارد زیر می باشد:

• ایجاد تغییرات هورمونی در بدن مادر

در دوران سه ماهه سوم بارداری به دلیل ترشح هورمون ریلاکسین که تحت عنوان هورمون آرامبخش نیز شناخته می شود، از کشش رباط ها و تاندون های لگنی زنان کاسته می شود و با تاثیری که روی عضلات رحم می گذارد بدن را برای انجام زایمان طبیعی آماده می کند. از طرفی دیگر ترشح این هورمون علاوه بر رباط های لگنی مادر روی تاندون ها و رباط های زانوی او نیز تاثیر گذاشته و از کشش طبیعی آن ها می کاهد و همین موضوع باعث احساس زانو درد در زنان می شود. همچنین در بارداری فشار در رگ های پا نیز افزایش یافته و باعث زانو درد می شود.

• اضافه وزن زنان در دوران بارداری

وزن زنان در دوران بارداری به مرور افزایش پیدا می کند و همین امر موجب اعمال فشار بیشتر روی مفاصل زانو شده و فرد دچار زانو درد می گردد. در بارداری اول شدت این درد بیشتر خواهد بود. زیرا بدن تحمل این اضافه وزن ناشی از بارداری را ندارد.

• انجام فعالیت های سنگین ورزشی در دوران بارداری

توجه داشته باشید که انجام فعالیت های سنگین ورزشی در دوران حاملگی باعث فشار مضاعف روی عضلات شده و آن ها را تضعیف می کند. بنابراین در این دوران باید به انجام فعالیت ها و ورزش های سبک بپردازید و از تحمیل فشار مضاعف روی عضلات به ویژه زانو خودداری کنید. به عنوان مثال انجام ورزش هایی مانند وزنه برداری در دوران بارداری مفید هستند اما با فشاری که به زانوها وارد می شود زانوها ضعیف شده و منجر به بروز درد در مفاصل زانو می شود. 

• به زمین خوردن زن باردار و آسیب دیدگی زانوهای او

افتادن ناگهانی مادر باردار و صدمه دیدن زانو و قسمت های دیگر بدن او به دلیل شرایط و تغییرات ایجاد شده در دوران بارداری امری طبیعی می باشد و همین اتفاق می تواند یکی از دلایل زانو درد زنان در دوران بارداری باشد.

• ایستادن یا پیاده روی زنان باردار به مدت طولانی

به دلیل افزایش وزن زنان در دوران بارداری فشار بیشتری روی زانوها وارد می شود و هنگام ایستادن و راه رفتن به مدت طولانی نیز مفصل زانو مجبور است این فشار اضافی را برای مدت بیشتری تحمل کند که همین امر باعث بروز درد در زانو می شود.

• کمبود کلسیم در زنان باردار

بدن زنان در دوران بارداری نیاز بیشتری به ویتامین ها و مواد معدنی از جمله کلسیم دارد و اگر در دوران بارداری به مقدار کافی تامین نشود و بدن مادر از طریق مواد غذایی نتواند به مقدار کافی کلسیم دریافت کند بدن با کمبود کلسیم مواجه شده و در نتیجه مبتلا به زانو درد می گردد.

درد زانو در بارداری و عوارض آن پس از زایمان

زانو درد زنان در دوران بارداری اگر به موقع درمان نشود ممکن است در آینده و پس از زایمان نیزعوارضی به همراه داشته باشد که از جمله آن ها عبارتند از:

• استئوآرتریت مفصل زانو نوعی بیماری مفصلی است و پس از زایمان در بدن مادر شروع به رشد نموده و باعث سفتی، درد و قفل شدن زانوها می شود.
• غضروف ها و رباط های اطراف مفصل زانو که به عنوان محافظ عمل می کنند نیز دچار آسیب دیدگی شده و منجر به بروز اختلالاتی در راه رفتن و خم شدن و انجام کارهای روزمره زنان بعد از زایمان می شود.
• همچنین افرادی که پس از زایمان زودتر از زمان تعیین شده توسط پزشک، فعالیت های سنگین و ورزشی خود را آغاز می کنند بیش از سایر زنان در معرض ابتلا به درد مفاصل می شوند. زیرا تا چندین هفته پس از زایمان نیز هورمون ریلاکسین در بدن مادر وجود دارد و تاثیرات آن روی رباط ها و تاندون ها همچنان باقی است.
• برخی دردها که ناشی از ضربه و آرتروز نباشند پس از گذشت چند هفته از زایمان بهبود یافته و نیاز به اقدامات پزشکی ندارد و با استراحت و انجام راهکارهایی که در ادامه به توضیح آن ها می پردازیم برطرف می شود.

حتما بخوانید: مواد غذایی مفید برای تقویت زانو چیست؟ 

کنترل درد زانو در دوران بارداری

با بهره گیری از روش های زیر و انجام تمرینات سبک ورزشی می توان تا حدی درد زانو در دوران بارداری را کاهش داد:

• انجام نرمش های سبک در دوران بارداری

انجام تمرینات ورزشی سبک مانند پیاده روی و شنا موجب تقویت عضلات بدن شده و در سلامت مفاصل بدن نیز بسیار موثر خواهد بود.

• استراحت دادن به پاها در فواصل زمانی منظم

در زمان بارداری به دلیل فشار مضاعفی که روی پاها اعمال می شود باید توجه داشته باشید که از پاهای خود بیش از حد کار نکشید و پاهای خود را خسته نکنید. با پیشرفت حاملگی فشار وارده بر پاها نیز افزایش می یابد. بنابراین باید با استراحت دادن پاهای خود و انجام حرکات نرمشی ملایم تا حدی از درد زانوی خود بکاهید. هنگام نشستن نیز یک بالش کوچک زیر پای خود قرار دهید و از آویزان کردن پاهای خود به مدت طولانی بپرهیزید.

• استفاده از کفش های مناسب در دوران بارداری

کفش مناسب در دوران بارداری کفشی است که از انحنای کف پای شما در حین راه رفتن حمایت کند. همچنین استفاده از کفی های طبی در داخل کفش نیز جهت جلوگیری از درد زانو در دوران حاملگی مخصوصا هفته های اول بارداری بسیارموثر می باشد.

• کنترل میزان افزایش وزن در دوران بارداری

سعی کنید در دوران بارداری فرآیند اضافه وزن خود را در حد متعادل نگه دارید. زیرا افزایش وزن سریع باعث وارد آمدن فشار بیشتری روی مفاصل زانو شده و منجر به گرفتگی عضلات پا و واریس می شود.

• استفاده از زانوبند در دوران بارداری

استفاده از زانو بندهای طبی که یک سوراخ در مرکز خود دارند و روی کشکک را نمی پوشانند نیز در دوران بارداری و انجام فعالیت های روزانه و پیاده روی کردن بسیار مفید می باشد. این زانوبندها از تاندون ها و لیگامنت های نرم مفصل زانوی مادر باردار پشتیبانی کرده و باعث کاهش درد در این ناحیه می شود.

• کمپرس سرد یا گرم در دوران بارداری

استفاده از حمام گرم و یا کمپرس گرم روی زان وباعث کاهش زانو درد در دوران بارداری می شود. همچنین قراردادن یک کیسه یخ روی مفصل زانو نیز تاثیر خوبی در کاهش زانو درد خواهد داشت و باعث کاهش تورم اطراف مفصل زانو نیز می شود.

• ماساژ درمانی

ماساژ در دوران بارداری جهت رفع درد و گرفتگی عضلات بسیار مفید و تاثیر گذار می باشد و علاوه بر آن باعث افزایش دامنه حرکتی زانوهای زنان باردار نیز شده و از شدت درد این ناحیه هنگام حرکت می کاهد. آب درمانی نیز در تسکین درد مفاصل بسیار تاثیر گذار خواهد بود.

• استفاده از رژیم غذایی مناسب در دوران بارداری

توجه به این نکته بسیار ضروری می باشد که تغذیه مناسب مادر در دوران بارداری باید حاوی تمام ویتامین ها و مواد مغذی لازم برای بدن مادر و جنین باشد و بدن مادر باید تمام این مواد ضروری را از طریق مواد غذایی مصرفی خود دریافت کند. علاوه بر آن افزایش مصرف اسیدهای چرب امگا 3، کلسیم و ویتامین دی در این دوران تاثیر قابل توجهی در بهبود درد مفاصل و رفع سفتی آن ها خواهد داشت.

• استفاده از شلوار حاملگی مناسب در دوران بارداری

در دوران بارداری استفاده از شلوار مناسب که روی زانوی زن باردار را نیز بپوشاند بسیارضروری می باشد و مانع گرفتگی مفاصل زانوی او می شود. توجه داشته باشید اگر با رعایت نکات ذکرشده همچنان زانو درد وجود داشت باید جهت بررسی وضعیت زن باردار، به پزشک مراجعه شود تا روش درمانی مناسب صورت پذیرد.

روش های درمان زانو درد در دوران بارداری

جهت کاهش درد زانو در دوران بارداری ممکن است پزشک زنان تنها داروی بی ضرری که تجویز می کند داروی استامینوفن باشد که باید با دوز کم و حتما تحت نظر پزشک مصرف شود و از مصرف خود سرانه آن خودداری شود. زیرا مصرف بیش از حد آن باعث آسیب به کبد مادر و جنین درون رحم او خواهد شد.علاوه بر این زن باردار باید از استعمال کرم ها و پماد هایی که حاوی متیل سالیسیلات هستند نیز پرهیز کند. زیرا ممکن است باعث سوزش و حساسیت در ناحیه زانوی او شود.