انواع آسیب های مینیسک زانو

آناتومی مینیسک زانو

مینیسک ها بافت هایی از جنس غضروف رشته ای هستند که به بافت غضروف شبیه اما به مراتب از آن محکم تر می باشند.

مینیسک ها که دارای خاصیت ارتجاعی هستند همچون بالشتکی در بین استخوان تشکیل دهنده مفصل زانو یعنی استخوان ران و استخوان ساق قرار گرفته اند و وظیفه اصلی آنها جذب شوک های ضربه ایست که به زانو وارد می شود.

در هنگام دویدن هر بار که کف پا به زمین می رسد؛ استخوان ساق و ران در محل مفصل زانو به شدت به یکدیگر کوبیده می شوند و مینیسک با قرار گرفتن بین این دو استخوان شدت این ضربه را کاهش می دهد.

ظاهر مینیسک ها در مقطع زانو مثلثی شکل بوده و مینیسک داخلی به شکل سی انگلیسی و مینیسک خارجی به شکل او انگلیسی است. مینیسک زانو در مقطع نازک و حاشیه ای ضخیم دارد. هر زانو دارای دو مینیسک است که به مینیسک های داخلی و خارجی مشهور هستند.

نقش و عملکرد مهم مینیسک زانو

اگر مینیسک وجود نداشته باشد؛ هر وزنی که به استخوان ران وارد شود روی یک نقطه از استخوان درشت نی منتقل می شود. و استخوان ران در اثر وارد شدن کوچکترین ضربه ای دچار شکستگی می شود.

به گونه ای می توان گفت توزیع وزن به وسیله مینیسک ها انجام می شود و از وارد آمدن فشار بیش از حد بر غضروف مفصلی در انتهای استخوان قرار دارد؛ جلوگیری می کند.

نقش دیگر مینیسک ها در زانو جلوگیری از لغزش استخوان ران رو به جلو است که همین عامل کمک زیادی به رباط های زانو می کند.

همچنین مینیسک ها نقش مهمی در تغذیه غضروف های استخوان ران و ساق پا دارد و در حقیقت همانند یک اسفنج آغشه به مایع، عامل انتقال مایع سینوویال بر روی غضروف ها می شود.

انواع آسیب دیدگی مینیسک زانو

آسیب های زانو از شایع ترین آسیب های زانو هستند که شیوع آن در ورزشکارانی که ورزش های پربرخوردی همچون فوتبال انجام می دهند بیشتر است. نوع آسیب دیدگی مینیسک زانو بسته به محل آسیب دیدگی و شدت آسیب متفاوت است و به چندین دسته مختلف تقسیم می شود.

کشیدگی مینیسک زانو

کشیدگی مینیسک زانو در اثر پیچ خوردگی شدید صورت می گیرد. یک ضربه شدید که بر اطراف زانو وارد می شود باعث نزدیک شدن زانو به صفحه عمودی بدن می شود که نتیجه چنین چیزی ممکن است موجب کشیدگی لیگمانت های اطراف درشت نی می باشد.

پارگی یا کشیدگی لیگمان های زانو به نوبه خود موجب به حرکت در آوردن مینیسک داخلی و کشیدگی مینیسک می شود.

آسیب دیدگی مینیسک داخلی

از آنجایی که مینیسک های داخلی زانو ارتباط بیشتری با بخش های مختلف زانو دارد؛ در هنگام حرکت زانو دائما در حال حرکت جلو و عقب می باشند. اما در صورتی نیروی اعمال شده به گونه ای باشد که مینیسک ها نتوانند حرکت مناسبی را داشته باشد؛ در میان استخوان ران و درشت نی گیر می افتد و همین عامل موجب آسیب دیدن مینیسک داخلی زانو می شود.

معمولا مینیسک داخلی به دلیل ارتباط زیادی که با بخش های مختلف زانو دارد بیشتر از مینیسک خارجی آسیب می بیند.

پارگی مینیسک زانو

پارگی مینیسک زانو آسیبی شدیدتر و حادتر نسبت به کشیدگی مینیسک است که در اغلب موارد در اثر وارد شدن فشار و چرخش بیش از حد به زانو رخ می دهد.

همچنین انواع مختلفی از پارگی مینیسک زانو وجود دارد که از مهم ترین آنها می توان به:

• پارگی طولی مینیسک زانو ( از شایع ترین آسیب دیدگی مینیسک که شیوع بیشتری نسبت به بقیه پارگی ها دارد)
• پارگی عرضی مینیسک زانو
• پارگی شعاعی مینیسک زانو
• پارگی مایل مینیسک زانو
• پارگی ترکیبی مینیسک زانو

علت آسیب دیدگی مینیسک زانو چیست؟

آسیب دیدگی مینیسک زانو معمولا در اثر پیچ خوردگی یا چرخیدن سریع زانو رخ می دهد. با اینکه دیده شده پارگی و آسیب دیدگی مینیسک در میان ورزشکارانی که به ورزش های پربرخورد همچون فوتبال، بسکتبال مشغول هستند بسیار شایع است؛ اما هر فردی در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارد.

شیوع ابتلا به پارگی و آسیب دیدگی مینیسک زانو در چنین افرادی بیشتر از سایرین است:

• افراد ورزشکار به ویژه ورزش هایی که با چرخش  توقف ناگهانی هنگام دویدن همراه است
• افراد مسن به دلیل ضعف شدن عضلات و اجزای زانو
• افراد مبتلا به آرتروز ( زیرا چنین افرادی عموما مینیسک زانوی ضعیفی دارند)

علائم آسیب دیدگی مینیسک زانو

علائم آسیب دیدگی مینیسک زانو بسته به نوع، شرایط جسمانی بیمار، سن و شدت آسیب دیدگی مینیسک متغیر است و این نوع علائم را به دو گروه علائم فوری و طولانی مدت تقسیم می کنند:

علائم فوری یا حاد

اولین علامت پارگی مینیسک زانو، درد است که این درد از حالت خفیف تا شدید متغیر است. برای مثال پارگی مینیسک زانو در یک فرد ممکن است به قدری شدید باشد که او را از فعالیت های روزمره باز دارد و در شخصی دیگر به هنگام حرکت دادن زانو رخ دهد.

البته باز هم باید متذکر شد که علائم پارگی مینیسک زانو بسته به نوع آسیب دیدگی و پارگی متفاوت است؛ در پارگی های خفیف مینیسک درد مختصری در هنگام پارگی ایجاد می شود و فرد می تواند بعد از پارگی نیز به فعالیت های خود بپردازد. البته در این نوع پارگی نیز درد بیمار بعد از بلند شدن از زمین یا دو زانو نشستن تشدید می شود.

از دیگر علائم فوری آسیب دیدگی مینیسک زانو می توان به:

• درد به همراه ورم زانو بلافاصله بعد از وارد شدن ضربه به زانو
• قفل شدن زانو به گونه ای که بیمار قادر نیست پای خود را کاملا صاف کند.
• شنیده شدن صداهای غیرطبیعی از مفصل که این صدا با تق تق همراه است
• در صورتی که آسیب دیدگی در ناحیه خارجی مینیسک ظاهر شود ممکن است بیمار به خونریزی یا همارتروز در مفصل زانو دچار شود.

علائم طولانی مدت یا مزمن زانو

در صورتی که به علائم اولیه یا فوری آسیب دیدگی مینیسک زانو توجه نشود پس از گذشت چندین هفته ، علائمی ظاهر می شود که این علائم بسیار شدیدتر و دردناکتر از علائم اولیه هستند که از مهم ترین آنها می توان به:

• آب آوردن زانو ( این علامت هر وقت فشار زیادی به مفصل زانو وارد شود بیشتر است)
• درد در سطح مفصلی درست در جایی که مینیسک در آن قرار دارد
• قفل شدن گهگاه زانو
• خالی شدن یا احساس ناپایداری در زانو
• لاغر شدن عضلات چهار سر ران
• شنیده شدن صداهای غیرطبیعی از مفصل در حین خم و راست کردن زانو

تشخیص آسیب های مینیسک زانو

پزشک فوق تخصص زانو یا جراح ارتوپد برای تشخیص پارگی مینیسک زانو بعد از بررسی علائم و نشانه های پارگی، زانوی شما را مورد معاینه قرار داده و دامنه حرکتی بیمار را مورد آزمایش قرار می دهد. از جمله اقداماتی که پزشک در زمان ویزیت شما انجام می شود شامل:

معاینه بالینی زانو

برای انجام معاینه بالینی پزشک بعد از صحبت کردن با شما در مورد مشکلاتی که دارید، زانوی شما را مورد معاینه قرار می دهد. پزشک با انجام این کار به دنبال این است که بداند با انجام این کار آیا دردی برای شما لحاظ می شود یا خیر.

مرحله دیگر معاینه با خم و راست کردن زانو انجام می شود که هدف از انجام این کار این است که بفهمد آیا در زانو صدای غیرطبیعی همچون تق تق مشاهده می شود یا خیر.

تصویربرداری از مفصل زانو و مینیسک

تصویربرداری برای تائید تشخیص بکار می رود. گاهی علائم آسیب های دیگر زانو هم می توانند مثل پارگی مینیسک باشد و پزشک معالج برای تشخیص قطعی از روش های تصویر برداری استفاده می کند .

یکی از این روش ها رادیوگرافی است. رادیوگرافی ساده معمولا برای کشف دیگر بیماری های زانو که ممکن است علائمی مثل پارگی منیسک داشته باشند و یا بیماری هایی که همراه با آسیب های منیسک هستند ( مانند ساییدگی مفصل )، به کار می رود .

با استفاده از ام آر آی (MRI) می توان منیسک ها را دید و پارگی احتمالی آنها را تشخیص داد .

درمان آسیب دیدگی مینیسک زانو

درمان پارگی و کشیدگی های جزئی مینیسک زانو نیازی به انجام اقدام جدی ندارد و با انجام توصیه های زیر می تواند آسیب دیدگی را ترمیم کرد. این توصیه ها شامل:

اقدامات ساده و خانگی برای کاهش دردهای ناشی از آسیب دیدگی مینیسک زانو:

استراحت دادن به زانو؛ در صورتی که در زانوی خود درد دارید تا حد امکان از راه رفتن خودداری کنید و زیاد راه نروید؛ همچنین تا چندین روز اول می توانید برای کاهش درد خود از عصا زیر بغل استفاده کنید.

استفاده از یخ برای کاهش درد و التهاب ناشی از آسیب دیدگی مینیسک زانو؛ شما می تواند به مدت چندین روز هر سه تا چهار روز یکبار به مدت 15تا 20دقیقه از یخ برای کاهش درد خود استفاده کنید.

برای کاهش ورم خود می تواند از باندهای کشی و زانوبندهای مخصوص استفاده کنید

در هنگام استراحت از یک بالش در زیر زانوی خود استفاده کنید تا زانوهایتان بالاتر قرار بگیرد.

برای کاهش درد و ورم می توانید از داروهای مسکن و ضدالتهابی که نیازی به نسخه پزشک ندارند؛ استفاده کنید.

فیزیوتراپی

برای درمان بسیاری از موارد آسیب دیدگی مینیسک زانو از روش های فیزیوتراپی جهت تقویت عضلات چهار سر ران و بازیابی دامنه حرکتی  مفصل زانو می توان کمک گرفت . انجام درمان های فیزیوتراپی از جمله ورزش و حرکات اصلاحی با کنترل کردن درد و کاهش التهاب و تورم نقش بسزایی در روند درمان پارگی مینیسک زانو دارند.

فیزیوتراپیست حرکات و تمرین های ورزشی مخصوصی را برای حفظ استحکام زانوی بیمار در طول درمان پارگی و کشیدگی مینیسک زانو طراحی می کند و بدین ترتیب به ترمیم دامنه حرکتی زانو کمک می شود. همچنین به شما یک برنامه ورزشی خانگی را ارائه می دهد که مناسب وضعیت شما طراحی شده است.

برای اغلب پارگی ها، برخی از حرکات ورزشی ساده به حفظ استحام عضلانی در عضلات چهار سر ران، پشت ران ( همسترینگ)، عضله ساق پا و لگن کمک می کند. تمامی این نواحی برای عملکرد کلی پای شما در حین بهبود زانو پس از پارگی مینیسک اهمیت دارند.

عمل جراحی

در صورتی که بعد از انجام چنین کارهای و اقداماتی که برای آسیب دیدگی مینیسک زانو انجام دادید اما همچنان به دردهایی در مفصل زانو خود دچار هستید؛ پزشک ارتوپد تصمیم به عمل جراحی می گیرد.

جراحی آرتروسکوپی یکی از بهترین روش های جراحی برای درمان پارگی مینیسک زانو هستند که این جراحی از تهاجم بسیار کمی برخوردار است و تاثیرات بسیار خوبی در بهبودی حال بیمار دارد.

در روش جراحی آرتروسکوپی زانو پزشک از راه شکاف های کوچکی که در روی پوست روی زانوی شما ایجاد میکند تا بتواند یک دوربین را وارد زانوی کرده تا بتواند داخل زانو را مشاهده کرد و سپس از راه شکاف های کوچک دیگر ابزار هایی را وارد زانوی شما میکند تا با کمک آنها قسمت پاره شده مینیسک را بدوزد یا از زانوی شما خارج کند.