گرفتگی عضلات چیست؟
به انقباضات شدید و غیرارادی فیبرهای تشکیل‌دهنده ماهیچه‌ها، گرفتگی عضلات گفته میشود. این عارضه می‌تواند در هر عضله‌ای به‌خصوص عضلاتی که از روی دو مفصل عبور می‌کنند، رخ دهد.
عضلات پشت ساق، پشت ران، پشت کمر، جلوی ران، کف پا، کف دست، بازو و شکم از شایع‌ترین نواحی بدن هستند که در آنها اسپاسم اتفاق میفتد.
گرفتگی عضلات علاوه بر درد و اسپاسم شدید در عضله موجب بروز توده های سفتی در زیر پوست می شود که با لمس کردن آن درد شدید در ماهیچه احساس می شود.
حتی زمانی که گرفتگی عضله در فرد مبتلا از بین می‌رود، او تا مدتی به لمس حساسیت دارد و درد در عضله را احساس میکند. در بسیاری از موارد، این گرفتگی‌ها در طول شب رخ می‌دهند. گاهی آنها خطرناک نیستند، اما در برخی موارد، به‌قدری جدی هستند که انجام فعالیت‌هایی مانند رانندگی نیز می‌تواند برای فرد مبتلا خطرآفرین باشد.
دلایل بروز گرفتگی عضلات
تقریباً همه ما در طول زندگی خود دچار گرفتگی عضلات شده‌ایم، اما این عارضه در افراد به‌دلایل متعددی رخ می‌دهد. در ادامه برخی از این دلایل را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
ورزش
فعالیت شدید یا استفاده بیش‌ازحد از عضلات، شایع‌ترین علت گرفتگی آنها است. این عارضه معمولاً در طول انجام فعالیت شدید یا چندین ساعت پس از آن رخ می‌دهد.
به‌عبارت‌دیگر، زمانی که فردی با شدت زیاد یا به‌مدت طولانی ورزش میکند، شاید دچار گرفتگی عضلات شود. بنابراین ورزش یکی از دلایل گرفتگی عضلات است. درواقع ورزش به دو دلیل زیر باعث گرفتگی عضلات میشود:
- افراد در طول ورزش دائماً در حال عرق کردن هستند و عرق کردن موجب اختلال در حفظ تعادل الکترولیت‌ها میشود. الکترولیت‌ها نقش بسیار مهمی در انقباض عضلات دارند.
- ورزش موجب خستگی عضلات میشود. خستگی عضلانی میزان گرفتگی فیبرهای موجود در عضلات را افزایش می‌دهد.
کمبود مواد معدنی
کمبود مواد معدنی مانند کلسیم، پتاسیم یا منیزیم در بدن، به‌مرور زمان موجب گرفتگی عضلات میشود. این نوع گرفتگی‌ها معمولاً در خانم‌های باردار و افراد مسن بالای 65 سال رخ می‌دهند. در ادامه به بررسی 3 مواد معدنی موردنیاز بدن می‌پردازیم:
با اینکه اصلی‌ترین ماده معدنی مورد نیاز استخوان‌ها کلسیم است. اما وجود کلسیم همچنین برای انعقادخون، انقباض عضلات و عملکرد خوب مغز نیز لازم است.
بدن ما حدود 1 کیلوگرم کلسیم دارد که 99 درصد آن در اسکلتمان تجمع یافته است.
منیزیم نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها و عضلات دارد. این ماده معدنی در کنترل هورمون پاراتیروئید نقش دارد و این هورمون هم باعث جذب هر چه بیشتر کلسیم از طریق استخوان‌ها میشود.
پتاسیم در میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات، سبزیجات برگ سبز وجود دارد و در کنترل عملکرد عضلات و سلول‌های عصبی نقش دارد. کمبود این ماده معدنی باعث ضعف و گرفتگی عضلانی میشود.
- کلسیم: کلسیم اصلی‌ترین ماده معدنی مورد نیاز استخوان‌ها است و نقش مهمی در انعقاد خون، انقباض عضلات و عملکرد خوب مغز دارد. بدن انسان حدود 1 کیلوگرم کلسیم دارد که 99 درصد آن در اسکلت بدن تجمع یافته است.
- منیزیم: منیزیم نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها و عضلات دارد. این ماده معدنی در کنترل هورمون پاراتیروئید و جذب بیشتر کلسیم ازطریق استخوان‌ها مؤثر است.
- پتاسیم: پتاسیم در میوه‌ها، سبزیجات، حبوبات و سبزیجات برگ‌دار وجود دارد و در کنترل عملکرد عضلات و سلول‌های عصبی مؤثر است. کمبود این ماده معدنی باعث ضعف و گرفتگی عضلات میشود.
کم‌آبی بدن
وجود آب کافی (هیدارته) در بدن برای پیشگیری از دردهای عضلانی بسیار مفید است. برای هیدراته کردن بدن می‌توانید روزانه 8 لیوان آب به‌همراه میوه‌های تازه و سبزیجات استفاده کنید. کمبود آب بدن به‌دلایل زیر موجب گرفتگی عضلات میشود:
- حدود 80 درصد مفاصل و عضلات بدن از آب تشکیل شده است. درنتیجه با کم شدن ذخیره آن در بدن، درد و گرفتگی شدیدی در عضلات رخ می‌دهند.
- کاهش آب بدن با کاهش فشار و اکسیژن خون ارتباط مستقیم دارد. ازطرفی این اختلال موجب خستگی و بی‌حالی شدید میشود.
- تشنگی و کمبود آب سبب ارسال سیگنال‌های غلط به مغز می‌شوند که همین عامل، باعث فرستادن دستورهای اشتباه مغز به عضلات میشود.
استرس و فشار عصبی
استرس و اضطراب بیش‌ازحد، فشار زیادی را به عضلات و ماهیچه‌ها وارد می‌کنند و خطر گرفتگی عضلات را افزایش می‌دهند.
به‌علاوه، زمانی که شما دچار استرس می‌شوید سیستم عصبی بدن‌تان خود را برای رویارویی با خطر آماده میکند. این امر باعث بی‌نظمی در عملکرد سیستم عصبی و سیستم ایمنی و ناتوانی آنها در ادامه فعالیت‌شان میشود.
علاوه‌بر موارد ذکرشده، برخی از بیماری‌ها و اختلالات نیز موجب اسپاسم و انقباض غیرارادی عضلات می‌شوند. این بیماری‌ها عبارت‌اند از:
- ام‌اس (مولتیپل اسکلروزیس)
- دیسروفی عضلانی (تحلیل رفتن عضلات)
- لوپوس (حمله سیستم ایمنی بدن به بافت‌های خودی)
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (بیماری عصبی)
- دیستونی (انقباض غیرعادی عضلات)
- استفاده از داروهای ضدافسردگی
- سیگار کشیدن
- مصرف بیش‌ازحد کافئین
- آسیب دیدن عضلات
علائم گرفتگی عضلات
اسپاسم عضلانی مانند احساس وجود بخیه دردناک است. گاهی هنگام ابتلا به آن، احساس لرزش جسمی سخت را در زیر پوست خود دارید. اسپاسم عضلات غیرارادی است و برای بهبودی به درمان مناسب و زمان کافی نیاز دارد. این عارضه بیشتر در افراد مسن و ورزشکاران به چشم می‌خورد.
گرفتگی عضلات گاهی خفیف و گاهی حاد است. عضله گرفته ممکن است در هنگام لمس سخت‌تر از حالت عادی شود یا تکان بخورد. اسپاسم به‌طور معمول از چند ثانیه تا 15 دقیقه بیشتر طول نمی‌کشد و معمولاً چندین بار تکرار میشود.
درصورت شدید بودن اسپاسم عضلانی و بی‌نتیجه بودن درمان، حتماً با پزشک مشورت کنید؛ زیرا گاهی دلیل بروز آن بیماری‌های زمینه‌ای هستند.
نحوه تشخیص گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات اغلب بی‌ضرر است و نیازی به مراقبت پزشکی ندارد. بااین‌حال، اگر مبتلا به گرفتگی شدید و طولانی‌مدت عضلات هستید باید به پزشک مراجعه کنید؛ زیرا شاید نشانه‌ای از وجود بیماری زمینه‌ای در شما باشد.
پزشک برای تشخیص علت گرفتگی عضلات، معاینه فیزیکی انجام می‌دهد و سؤالات زیر را از شما می‌پرسد:
- گرفتگی عضلات شما هر چند وقت یک‌بار اتفاق میفتد؟
- کدام عضلات شما دچار گرفتگی می‌شوند؟
- آیا داروی خاصی مصرف می‌کنید؟
- آیا مشروب می‌خورید؟
-عادات ورزشی شما چیست؟
-روزانه چقدر مایعات می‌نوشید؟
علاوه‌بر این، برای بررسی سطح پتاسیم و کلسیم خون، عملکرد کلیه و تیروئید آزمایش خون تجویز میکند.
درمواقعی احتمال دارد پزشک برای اندازه‌گیری فعالیت عضلانی و بررسی ناهنجاری‌های عضلانی آزمایش الکترومیوگرافی تجویز کند.
به‌منظور تصویربرداری از نخاع نیز از آزمایش ام‌آر‌آی استفاده میکند.
درمان گرفتگی عضلات
گاهی اسپاسم عضلانی هنگام ورزش، نشستن یا حتی در نیمه‌های شب اتفاق میفتد. بااینکه درمانی فوری برای آن وجود ندارد، اقدامات زیر می‌توانند برای از بین بردن اسپاسم به شما کمک کنند:
- کشیدن ناحیه آسیب‌دیده
- ماساژ ناحیه آسیب‌دیده با دست یا غلتک
- ایستادن و قدم زدن
- استفاده از کیسه یخ، پد گرم‌کننده یا حمام گرم
- مصرف داروهای مسکن مانند ایبوپروفن و استامینوفن
- مصرف روزانه ویتامین ب12
پیشگیری از گرفتگی عضلات
گرفتگی عضلات می‌تواند در هر عضله بدن ایجاد شود. بااینکه بسیاری از اسپاسم‌های عضلانی بی‌ضرر هستند، گاهی درصورت بی‌توجه بودن به آنها مشکلات متعددی برای بیمار به وجود می‌آورند.
در ادامه برخی از روش‌های پیشگیری از این عارضه را شرح می‌دهیم:
- نوشیدن روزانه 8 لیوان آب: به‌گفته متخصصان، کمبود آب بدن باعث گرفتگی عضلات میشود. نوشیدن مایعات کافی برای افراد ورزشکار فواید زیادی دارد.
- مصرف سدیم و پتاسیم: کمبود سدیم و پتاسیم در بدن باعث گرفتگی عضلات میشود. بنابراین این مواد را در رژیم غذایی خود بگنجانید. ازطرفی مصرف منیزیم، زینک، ویتامین ب، ای و دی می‌تواند احتمال گرفتگی عضلات را کمتر کند.
- گرم کردن بدن قبل از ورزش: قبل از ورزش کردن حتماً بدن خود را گرم کرده و بعد از ورزش با انجام حرکات کششی، آن را سرد کنید.
- داشتن برنامه ورزشی مناسب و منظم: با ورزش می‌توانید عضلات خود را تقویت کنید و خطر اسپاسم عضلانی را تا حد زیادی کاهش دهید.
- قرار دادن بدن در وضعیت درست: به وضعیت بدنی خود در هنگام خوابیدن و نشستن بیشتر توجه کنید و آن را به درست‌ترین حالت ممکن قرار دهید.
- حفظ تناسب اندام: اضافه وزن، فشار واردشده به عضلات را تشدید میکند.
- کاهش مصرف کافئین: کافئین مانع از جذب برخی مواد مغذی و الکترولیت‌ها میشود.
رژیم غذایی مناسب برای کنترل گرفتگی عضلات
همان‌طور که پیشتر اشاره کردیم یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در بروز گرفتگی عضلات، کمبود ویتامین‌ها و مواد مغذی سرشار از کلسیم، سدیم، پتاسیم و منیزیم است و درصورت کمبود آنها در جریان خون، گرفتگی عضلات رخ می‌دهد.
برای جلوگیری از ابتلا به گرفتگی عضلات می‌توانید موادغذایی زیر را در رژیم غذایی خود بگنجانید:
- نان‌ها و غلات سرشار از فیبر
- لبنیات به‌دلیل داشتن پروتئین و کلسیم زیاد و ویتامین ب2
- گوشت و ماهی حاوی پروتئین و آهن هستند و عدم مصرف‌شان سبب کمبود ویتامین ب12، ضعیف شدن عضلات و کم‌خونی میشود.
- میوه‌ها و سبزیجات به‌دلیل داشتن ویتامین و فیبر کافی
کاهش گرفتگی عضلات با ماساژ
بعد از فهمیدن علت گرفتگی عضلات خود، می‌توانید از ماساژ برای کاهش و بهبود آن استفاده کنید. رایج‌ترین ماساژها برای کاهش گرفتگی عضلات به شرح زیر هستند:
ماساژ عمیق بافت (دیپ‌تیشو)
ماساژ عمیق بافت تأثیر بسیار خوبی بر روی کاهش گرفتگی عضلات دارد. این ماساژ باعث تسکین تنش بدن و درنتیجه کاهش اسپاسم عضلانی میشود.
ماساژ اصلاح‌کننده
ماساژ اصلاح‌کننده بر روی کاهش اسپاسم عضلات تمرکز میکند و موجب آرامش جسمی و ذهنی فرد مبتلا میشود. در بیشتر موارد، علت گرفتگی عضلات، خستگی است. این ماساژ با کشش ماهیچه، افزایش جریان لنفاوی و ایجاد آرامش عضلانی، خستگی را از بین می‌برد.
درواقع افزایش جریان لنفاوی، مواد زائد را از عضله خارج میکند و باعث از بین رفتن خستگی میشود. حذف این مواد زائد ازطریق ماساژ اصلاح‌کننده، به کاهش گرفتگی عضلات کمک میکند.
ماساژ سوئدی
ماساژ سوئدی با ایجاد اصطکاک بین پوست و انگشتان باعث افزایش گردش خون در ناحیه گرفتگی میشود.
در اکثر اوقات، علت گرفتگی عضلات کمبود گردش خون است. گردش خون ضعیف باعث تولید مواد زائد، کمبود اکسیژن و مواد مغذی لازم برای سلامت عضله میشود.
کلام پایانی
اسپاسم عضلانی در افراد می‌تواند در هر سنی رخ دهد. این حالت معمولاً هنگام راه رفتن، نشستن، انجام ورزش یا خواب بروز میکند. برخی از افراد مستعد اسپاسم عضلانی هستند و به‌طور منظم و با هرگونه فعالیت بدنی دچار آن می‌شوند.
هیچ قرص یا تزریقی برای تسکین فوری اسپاسم عضلات وجود ندارد. بنابراین بهترین اقدام هنگام مواجهه با آن، ماساژ عضله آسیب‌دیده است. اگر اسپاسم در پای شما اتفاق افتاد، برخیزید، راه بروید و از یخ یا حمام گرم استفاده کنید.
در موارد شدیدِ گرفتگی عضلات و بی‌نتیجه بودن روش‌های درمانی ذکرشده، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا از پیشروی بیماری خود جلوگیری کنید.
منبع :
مطالب مشابه
پای ضربدری
پای ضربدری حالتی است که وقتی فرد زانوهایش را کنار هم قرار می‌دهد، بین مچ پاهایش فاصله وجود دارد. این بیماری در کودکان 3 تا 6 ساله رایج است و معمولاً با رشد بهتر می شود. اما گاهی اوقات کودکان بزرگتر یا بزرگسالان نیز می توانند بین ناهنجاری را داشته باشند.
پای پرانتزی
پای پرانتزی به حالتی گفته میشود که در آن پاهای فرد خمیده (به بیرون) به نظر می رسد، حتی زمانی که مچ پاها کنار هم جفت هستند. این ناهنچاری در نوزادان طبیعی است. اما بعد از 3 سالگی و یا بزرگسالی باید توسط متخصص ارتوپدی ارزیابی شود.
آب آوردن زانو - علت، علائم و نحوه تشخیص و درمان
آب آوردن زانو یا افیوژن و یا ورم زانو مشکل جدی و آزار دهنده ای است که در آن مایع مفصلی اطراف زانو بیشتر از مقدار طبیعی ترشح می شود در این صورت بیمار به علائم و دردهای غیر قابل تحمل دچار می شود.
آرتروز (استئوآرتریت)
آرتروز یا استئوآرتریت که از آن با عنوان‌های بیماری دژنراتیو مفاصل یا "ساییدگی" نیز نام می‌برند، اغلب در دست ها، ران و زانوها بروز می کند.در این بیماری غضروف داخل مفصل شروع به تخریب کرده و استخوان زیرین شروع به تغییر می کند.
آرتروز زانو
آرتروز زانو زمانی اتفاق می افتد که غضروف مفصل زانوی شما تخریب میشود. استخوان‌های مفصل زانو به هم ساییده می‌شوند که باعث میشود زانوها آسیب دیده و سفت یا متورم شوند.
آرتروز لگن
آرتروز مفصل لگن یا ران باعث درد و سفتی می شود و می‌تواند انجام فعالیت های روزمره را سخت کند. از آنجا که آرتروز در طول زمان بدتر می شود، بهتر است درمان را هر چه زودتر شروع کنید، تا شانس بیشتری برای کاهش تأثیر آن بر زندگی خود داشته باشید.
آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی) در جوانان
روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید در جوانان اشکال مختلفی دارد که برخی از آن فقط مفصل های بزرگ همچون زانو یا لگن و برخی دیگر مفصل های کوچک را درگیر میکند.
آسیب های شایع زانو- علائم و نحوه درمان
آسیب های شایع مفصل زانو غالباً به دنبال اعمال فشار زیاد به این مفصل ایجاد می شوند. فعالیت های بیش از حد زانو، غفلت کردن در انجام تمرینات ورزشی، اضافه وزن و بالا رفتن سن از جمله عواملی هستند که مفصل زانو را در معرض آسیب دیدگی و تخریب قرار می دهند.
بهترین جراح متخصص ارتوپد در تهران
اگر به دنبال بهترین جراح ارتوپد در تهران می گردید لازم است تمامی پارامترهای مهم در انتخاب درست را مد نظر قرار دهید تا در جهت اعمال جراحی و درمان بیماری‌های مفصلی خود اقدامات لازم را انجام دهید.
ترمیم غضروف زانو
عمل‌های جراحی غضروف زانو برای ترمیم، بازسازی و جایگزینی غضروف آسیب‌دیده استفاده می‌شوند. آنها معمولاً برای افرادی مناسب هستند که به جای آسیب‌های گسترده غضروفی مانند آرتروز متوسط تا شدید زانو، آسیب های غضروفی خاصی دارند.
نظرات
ارسال دیدگاه
دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید مدیر وب سایت منتشر خواهد شد.
-
قاسم
سلام.در این 5سال اخیر تا حالا سه بار وقتی از خواب که بیدار شدم قسمت زیر کتف هام یک دفعه میگیره که نمیتونم نفس کامل بکشم انگار سوزن فرو میشه.کلا از حرکت میمونم .این درد تا دو یا سه روز با من هست بعد کم کم ول میکنه.میشه بگید باید چی کار کنم.ممنون
00
مدیر سایتسلام این علائم مربوط به استرس روزانه می تونه باشه.
00 -
مهدی
باسلام من بیمار cpهستم از نوع اسپاستیک که زانوانی خمیده دارم آیا تمرینات بدنسازی جهت تقویت عضلات پا برای من ضرری ایجاد میکند؟دوم اینکه آیا تمرین با وزنه و تقویت عضلات باعث اسپاسم بیشتر عضلات پا نمیشود؟
00
مدیر سایتخدا قوت کار درمانی و ورزش با وزنه باعث بهتر شدن عملکرد عضلات میشه.
11 -
Mahsa
درود و خدا قوت دکتر امین.من22سالمه از شدت گرفتگی عضلاتم رنج میبرم.قسمت بالاتنه پشت پاها ودرد دست بین ساعد تا قبل از آرنج. آقای دکتر مشکل چیست؟به قدری که شبها از شدت درد نمیتونم بخوابم بیشتر شبها عذاب آوره.
10
مدیر سایتخدا قوت می تونه مربوط به استرس باشه ، مربوط به علل عروقی باشه در اندام و کمبود های ویتامینی.
10 -
مهدیه
سلام دکتر وقتتون بخیر چند وقتی هست که عضلاتم میگیره این اواخر خیلی زیاد شده من در طول روز همش با گرفتگی عضلاتم مواجه هستم و نشستن و حتی خوابیدن برام سخت شده این گرفتگی جوری نیست که فقط یک قسمت باشد و متغییر هست سال قبل من طی حادثه‌ای که افتاد تاندون پامو پیوند زدن خیلی وقتا اون پام کامل درد میکنه و حس میکنم چیزی در پایم گیر هست این حس را من در تمام قسمت های که عضلاتم میگیره احساس میکنم راه حل شما چیست من باید چیکار کنم؟ ممنون
00
مدیر سایتخدا قوت گرفتگی عضلات علل خیلی زیادی داره از جمله استرس ، علل عروقی ، کمبود های ویتامینی نیاز به یک بررسی کامل تو معاینه دارد.
40 -
علی حکیمی
سلام خسته نباشید من پدرم 55 سال شونه و همیشه عضلاتش بدن پا دست پهلو کمرش باد میگیره می‌تونه دلیلش چی باشه میشه راهنمایی کنید
00
مدیر سایتخداقوت پدر شما باید آزمایشات کامل داخلی بدن بدهند از نظر کبدی و کلیوی و یک ویزیت قلب هم باید انجام بدن.
30 -
مهران عزیزی زمانی
سلام وقت بخیر ببخشید من یک ماهه رگ داخل لگنم درد میکنه وخوب نشده درد شدیدی دارم چیکار باید کنم
01
مدیر سایتخدا قوت شما بایستی عکس رادیوگرافی لگن و MRI لگن بگیرید تا توسط این دو مورد بشه مشکل رو بررسی و تشخیص داد و درمان مناسب رو انتخاب کرد.
41 -
روحان الدین
سلام من دو روز است به یک حالت غیر قابل تعریف گرفتار شدم. عضلات بدنم یک رقم خسته گونه درد میکند نمی دانم علت چی است. شرایط کرونایی است میترسم کرونا نباشد ولی احساس نفس تنگی، سرفه، تب ندارم
20
مدیر سایتخدا قوت علت این مورد ( درد عضلانی شما ) ممکن است به دلیل یک عفونت ویروسی باشه
81
