درمان نرمی غضروف کشکک زانو (کندرومالاسی)

کندرومالاسی یا نرمی غضروف زانو یکی از شایع ترین مشکلات پاتولوژیک در غضروف های زانو و کشکک زانو است که بیشتر در افراد جوان رخ می دهد. فرد مبتلا به نرمی غضروف زانو به دردهای شدید در ناحیه زانو و اطراف آن دچار می شود. خوشبختانه درمان نرمی غضروف زانو امکان‌پذیر است و عموما از طریق روش های غیرجراحی تسکین می یابد.

کشکک زانو استخوان متحرک در ناحیه جلوی زانو است که این استخوان عضلات جلوی ران و استخوان چهار سر ران را به استخوان پایین پا متصل می کند. ناحیه زیرین کشکک زانو از غضروف مفصلی پوشانده شده است که این پوشش به سرخوردن کشکک زانو و خم و راست شدن زانو کمک بسیاری می کند.

عارضه کندرومالاسی یا نرمی غضروف زانو زمانی رخ می دهد که سطح زیرین کشکک زانو به دلیل ساییدگی غضروف با استخوان ران در تماس مستقیم باشد و همین عامل باعث بروز درد و تورم در بیمار می شود. قرار گیری غیرطبیعی کاسه زانو، وارد شدن فشار مضاعف بر کاسه زانو و فعالیت زیاد زانو از جمله مورادی هستند که احتمال بروز نرمی غضروف زانو را افزایش می دهند.

آیا نرمی غضروف زانو درمان قطعی دارد؟ این سوالی است که بسیاری از افراد در هنگام مواجه با این بیماری از جراح ارتوپد خود می پرستند و دائما به دنبال این هستند که هر چه سریعتر از درد و علائم این بیماری مفصلی خلاصی یابند. شما را به خواندن این مقاله دعوت می نمایم تا با روش های درمان قطعی عارضه نرمی غضروف زانو آشنا شوید.

نرمی غضروف زانو چیست و با چه علائمی همراه است؟

به ساییدگی و نرم شدن غیرطبیعی غضروف پشتی کاسه زانو، نرمی غضروف زانو یا نرمی کشکک زانو می گویند. این بیماری که در اصطلاح علمی از آن با عنوان کندرومالاسی یاد می شود یکی از شایع ترین علت های دردهای مزمن زانو در افراد جوان است.

پاسخ درست و کامل این سوال که آیا نرمی غضروف زانو درمان دارد؟ با بررسی علائم نرمی غضروف زانو صورت می گیرد. زیرا جراح ارتوپد با بررسی علائم بیماری، بهترین روش درمانی را برای بیمار خود برمی گزیند. پس شما نیز قبل از مراجعه به این پزشکان باید با علائم این بیماری به طور کامل آشنا باشد.

 حتما بخوانید: ساختار غضروف زانو

احساس درد در ناحیه زانو مهم ترین نشانه این بیماری است که این نشانه ها با علائم زیر همراه هستند:

• احساس درد نامهموم و گنگ در ناحیه جلویی زانو
• احساس درد در ناحیه کناری کشکک زانو
• دردهایی که در هنگام خم و راست کردن زانو به حالت تیر کشنده و سوزش همراه است
• از دست رفتن قدرت عضلانی، عضله چهار سر ران
• تورم در ناحیه جلویی زانو

دردها و نشانه های بیماری نرمی غضروف زانو با تشدید یافتن بیماری شدیدتر می شود. ممکن است پس از مدتی بیمار در هنگام خم کردن زانو، صداهایی را بشوند؛ بروز چنین نشانه ای به دلیل فرسودگی و فرسایش مفصل زانو است. احساس خشکی و سفتی در ناحیه زانو، از دیگر نشانه های نرمی غضروف است که این علائم بیشتر در افراد مسن و سالخورده مشاهده می شود.

عوامل ایجاد کندرومالاسی کشکک

ممکن است این عارضه در هر فردی اتفاق بیافتد. اما اغلب در افراد زیر شیوع بیشتری دارد :

• افرادی که فعالیت های ورزشی منظمی ندارند.
• افرادی که عضله چهار سر ران آن ها ضعیف است.
• افرادی که چاق و دارای اضافه وزن هستند.
• افرادی که هنگام انجام فعالیت های ورزشی یا به صورت روزمره از کفش های مناسب استفاده نمی کنند.
• افرادی که از سرویس فرنگی استفاده نمی کنند.
• افرادی که اغلب به صورت دو زانو یا چهار زانو می نشینند نیز بیش از سایرین در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند. این گونه افراد در صورت احساس درد باید از این موارد پرهیز کنند.
• از دیگر عوامل ایجاد نرمی غضروف زانو آسیب دیدگی زانو در اثر تصادف یا زمین خوردن می باشد.
• ممکن است در برخی مواقع نیز کشکک زانو به درستی و در حالت طبیعی خود داخل شیار استخوان فمور حرکت نکند و این حرکت اشتباه باعث ساییدگی غضروف و آسیب دیدگی آن شود.
• از دیگر علل ایجاد نرمی غضروف زانو می توان به دررفتگی کشکک زانو اشاره کرد. هنگامی که شما در حال حرکت زانوی خود هستید احساس می کنید کشکک به طور کامل از جای خود خارج نمی شود اما دچار انحراف شده است که به این حالت نیمه دررفتگی کشکک زانو نیز گفته می شود.

آیا نرمی غضروف خطرناک است؟

عموما نرمی غضروف بیماری خطرناکی نیست و درمان قطعی دارد. حتی حادترین مرحله آن که دو استخوان به یکدیگر سابیده می شوند نیز با روش های مختلفی درمانی قابل درمان است. نرمی کشکک زانو یا نرمی غضروف زانو بر حسب شدت آن به چهار درجه تقسیم می شود که این طبقه بندی عبارت‌است از:

درجه اول بیماری نرمی غضروف زانو

 در این مرحله غضروف قرار گرفته در ناحیه پشتی کاسه زانو از حالت طبیعی و انعطاف پذیری خود خارج شده و کمی نرم می شود. در این مرحله فرد هنوز از بیماری خود غافل است زیرا هیچ دردی را احساس نمی کند.

درجه دوم بیماری نرمی غضروف زانو

در این مرحله به دنبال نرم شدن غضروف ها، فرآیند فرسودگی و سایش نیز آغاز می شود و علائم خفیف بیماری نرمی غضروف در این مرحله نمایان می شود.

درجه سوم بیماری نرمی غضروف زانو

به دنبال نرم شدن و ساییدگی غضروف های زانو، غضروف ها ضخامت طبیعی خود را از دست می دهند و نازک می شوند. دردها و علائم شدید بیماری نرمی غضروف زانو از این مرحله آغاز می شود زیرا علاوه بر غضروف مفصل، استخوان زانو نیز درگیر می شود.

درجه حاد بیماری نرمی غضروف زانو

شدیدترین و حاد ترین مرحله بیماری نرمی غضروف زانو مربوط به این مرحله می باشد؛ زیرا در این حالت ضخامت غضروف بسیار نازک می شود و احتمال مالش استخوان ها برروی یکدیگر می باشد.

با اینکه گفته می شود بیماری نرمی استخوان خطرناک نیست اما شیوع آن در برخی افراد بیشتر از سایرین است و مشکلات زیادی را برای فرد وجود می آورد. این افراد شامل:

• زنان ورزشکار و جوانان و نوجوانان در سنین رشد
• افراد مبتلا به پای پرانتزی و کف پای صاف
• افرادی که فعالیت بدنی بالایی را دارند
• افراد مبتلا به آرتروز زانو

جراح ارتوپد بیماری نرمی غضروف زانو را چگونه تشخیص می دهد؟

برای درمان قطعی نرمی غضروف زانو باید به جراح ارتوپد مراجعه کنید. یک جراح ارتوپد حاذق و باتجربه با گرفتن شرح حال کامل از شما و بررسی علائم بیماریتان، گزینه درمانی را به شما ارائه می دهد.

از همان جلسه اول مراجعه به جراح ارتوپد، انجام رادیولوژی تجویز نمی شود. پزشک با بررسی سابقه بیماری و علائمتان به نوع بیماری پی می برد.

از آزمایشات تصویربرداری برای تشخیص بیماری نرمی غضروف زانو زمانی استفاده می شود که پزشک اطاعات کاملی از وضعیت بیمار بدست نیاورد در این صورت دستور انجام آزمایشات تصویربرداری همچون موارد زیر را می دهد:

ام آر آی

به کمک روش تصویربرداری ام آرآی، علاوه بر استخوان ها و بافت های نرم بدن، تصاویر دقیقی از سطح مقطع زانو بدست می آید. پیشرفت های زیادی که در این جراحی شده است باعث شده پزشکان بتوانند غضروف مفصلی را نیز در تصاویر ببینند و آسیب آن را تشخیص دهند. این عکسبرداری به هیچ گونه تزریق یا ماده کنتراست رنگی نیاز ندارد و بدون درد است.

آرتروسکوپی

برخی گمان می کنند آرتروسکوپی دستگاهی است که تنها در جراحی کاربرد دارد؛ اما آرتروسکوپی روشی است که علاوه بر درمان بیماری نرمی غضروف زانو، تصاویر و اطاعاتی دقیق را از مفصل زانو در اختیار پزشک قرار می دهد. آرتروسکوپی یک روش تشخیصی و درمانی است که در آن یک لوله باریک حاوی منبع نوری و دوربین به درون مفصل زانو فرستاده می شود تا از این طریق جراح ارتوپد مستقیما مشکلات مفصل زانو را ببیند.

درمان نرمی غضروف زانو

پاسخ به این سوال که آیا نرمی غضروف زانو درمان قطعی دارد بستگی به این موضوع دارد که علائم بیماری تا چد شدید است. اغلب بیمارانی که به نرمی غضروف دچارند دردی را ندارند از این رو به کمک روش های درمانی ساده و کم تهاجمی همچون موراد زیر بهبود می یابند:

استراحت کردن و دوری از انجام فعالیت های سنگین

استراحت کردن یکی از موثرترین و کم هزینه ترین روش ها در درمان و کم کردن دردهای بیماری نرمی غضروف زانو است؛ زیرا با استراحت کردن شما این امکان را به بدن خود می دهید تا فرآیند بازسازی و ترمیم را آغاز کنید. در دوران استراحت توجه نماید از انجام دادن کارهایی که باعث شدید شدن درد زانو و وارد شدن فشار به زانو می شود؛ خودداری کنید. بالا و پایین رفتن از پله، دویدن، دوچرخه سواری و نشستن طولانی بروی زانو از جمله کارهایی هستند که سبب شدید شدن بیماری نرمی غضروف زانو می شود.

دارودرمانی

داروهای ضد التهاب، داروهای ضد درد یا مسکن، قرص نرمی غضروف از جمله داروهایی هستند که برای کنترل درد و کم التهاب، توسط جراح ارتوپد تجویز می شود. البته هدف از تجویز قرص های غضروف ساز چیز دیگری است و این قرص به منظور تشکیل غضروف در ناحیه پشتی کشکک تجویز می شوند.

•  استفاده از داروهای ضد التهابی و مسکن که باید توسط متخصص ارتوپد تجویز شود. داروها را می توان به صورت دوره ای مصرف کرد. زیرا کندرومالاسی کشکک حالتی دوره ای دارد و به صورت دوره ای عود می کند. در صورتی که داروها موثر نباشند پزشک داروهای قوی تری را تجویز می کند که ممکن است عوارض جنبی نیز به همراه داشته باشند، مانند ناراحتی های دستگاه گوارش.
• ممکن است پزشک برای درمان نرمی غضروف در برخی افراد از تزریق داخل مفصلی استفاده کند. مانند تزریق اوزون یا روش پی آر پی که نتایج خوبی برای بیماران به همراه دارد.

فیزیوتراپی

فیزیوتراپی یکی از رایج ترین روش های ترمیم نرمی غضروف زانو است. متخصص فیزیوتراپ به شما کمک می کند تا با تقویت عضلات اطراف زانو، زانو را توانبخشی کنید زیرا با تقویت عضلات فشار از روی مفصل ها نیز برداشته می شود.

تکنیک های فیزیوتراپی مانند ماساژ و شاک ویوتراپی نیز در اکثر موارد باعث برطرف شدن درد می شود و در افزایش انعطاف پذیری عضلات موثر می باشد.

ورزش درمانی

ورزش در درمان عارضه نرمی غضروف زانو بسیار موثر است و درد و التهاب حاصل از بیماری به کمک انجام تمرینات و حرکات ورزشی مخصوص کاهش می یابد. حرکات ورزشی با تقویت عضلات به تسکین درد کمک می کند. حتما قبل از انجام حرکات ورزشی پزشک خود را درجریان بگذارید. تقویت عضلات چهار سر ران و انجام برخی حرکات کششی جهت تقویت عضلات و استحکام مفصل زانو می‌تواند به شما کمک کند.

به دو نمونه از ورزش های مفید در این رابطه اشاره می کنیم.

• روی زمین به پشت دراز کشیده و زیر زانوی خود بالشی قرار دهید و به مدت 10 ثانیه با زانوی خود به بالش فشار بیاورید و سپس پای خود را رها کنید. این تمرین را چند مرتبه در روز می توانید انجام دهید.
• روی زمین به صورت طاقباز دراز کشیده و بدون آن که زانوی خود را خم کنید پایتان را حدود 30 درجه بالا بیاورید و پس از چند ثانیه به آرامی پایین آورده و پای دیگر خود را بالا ببرید. این حرکت را در روز چندین مرتبه تکرار کنید.

انجام ورزش های سبک در آب مانند شنا و پیاده روی در استخر نیز به افراد مبتلا به نرمی غضروف زانو بسیار توصیه می شود.

درمان قطعی نرمی غضروف زانو با جراحی

در صورتی که با گذشت ماه ها از انجام روش های درمانی غیرجراحی، بیمار مبتلا به نرمی غضروف زانو درمان نشود و به ناتوانی های شدیدی همچون لنگیدن و اختلال در راه رفتن دچار باشد در این صورت تنها راه درمان قطعی نرمی غضروف زانو، انجام عمل جراحی است.

جراح ارتوپد عموما سعی می کند از روش های کم تهاجمی همچون جراحی آرتروسکوپی که نیاز به برش عمیق ندارد، استفاده کند. در گذشته جراحی نرمی غضروف زانو به روش باز انجام میشد، و در خیلی از موارد به آسیب  دیدن سطح مفصل و محدودیت پس از جراحی منجر می شد. استفاده از آندوسکوپی، تحولی بزرگ در جراحی مفاصل مختلف بدن به وجود آورده است.

آرتروسکوپ به عنوان وسیله ای برای تشخیص و درمان بیماریها و اختلالات داخل مفصلی باعث بهبود عملکرد بیماران پس از جراحی می شود و آسیب وارد به مفصل در جراحی را کاهش می دهد.

کلام آخر

با توجه به مطالب گفته شده اکیدا توصیه می شود که دردهای زانو را جدی گرفته و پیگیری نمایید. زیرا ممکن است یک مشکل کوچک باعث کاهش کیفیت زندگی شما شده و مشکلات بیشتری را برای شما ایجاد کند. ممکن است درد زانوی شما با انجام برخی حرکات ورزشی در کوتاه مدت بهبود یابد.

بنابراین نباید با سهل انگاری این موقعیت را از دست دهید. زیرا ممکن است ناراحتی شما به یک مشکل جدی تری تبدیل شود که نیاز به درمان های پیچیده تری نیز دارد. بنابراین سعی کنید همیشه به طور منظم به پزشک مراجعه کنید تا بتوانید به زندگی خود با کیفیتی مطلوب و بدون درد ادامه دهید.