بهترین دارو‌ها برای درمان روماتیسم مفصلی

رماتیسم مفصلی، اختلالی التهابی است که مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد و اگر التهاب متوقف یا کند نشود، با گذشت زمان بدتر می‌شود. در موارد بسیار نادر، روماتیسم مفصلی بدون درمان بهبود می‌یابد. داروهای آرتریت روماتوئید (RA) نقش اساسی در کنترل پیشرفت و علائم این بیماری دارند. شروع درمان بلافاصله پس از تشخیص مؤثرتر است و بهترین مراقبت‌های پزشکی، ترکیبی از داروهای آرتریت روماتوئید با روش‌های درمانی دیگر است. در ادامه به توضیح انواع داروهای رماتیسم مفصلی می‌پردازیم:

داروهای ضد روماتیسمی اصلاح‌کننده بیماری DMARD

اگر مبتلا به آرتریت روماتوئید باشید، پزشک توصیه می‌کند درمان با یکی از چندین نوع DMARD را ظرف چند ماه پس از تشخیص شروع کنید. یکی از مهم‌ترین داروهای موجود برای درمان روماتیسم مفصلی، DMARDها هستند که می‌توانند با قطع فرایند ایمنی‌ای که باعث افزایش التهاب می‌شود، از بدتر شدن آرتریت روماتوئید جلوگیری کنند. ممکن است 6 ماه طول بکشد تا این دارو به‌صورت کامل اثر کند.

DMARDها کیفیت زندگی بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید را تا حد زیادی بهبود می‌بخشند. این داروهای رماتیسم مفصلی اغلب همراه با NSAIDها یا گلوکوکورتیکوئیدها استفاده می‌شوند. اما در هنگام مصرف این نوع دارو، ممکن است نیازی به سایر داروهای ضدالتهاب یا مسکن نداشته باشید.

ازآنجایی‌که DMARDها سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند، می‌توانند توانایی سیستم ایمنی را برای مبارزه با عفونت‌ها نیز تضعیف کنند. این بدان معنی است که شما باید مراقب علائم اولیه عفونت باشید. در برخی موارد، ممکن است به آزمایش خون منظم نیز نیاز داشته باشید تا مطمئن شوید که دارو به سلول‌های خونی یا اندام‌های خاصی مانند کبد، ریه‌ها یا کلیه‌ها آسیب نمی‌زند.

رایج‌ترین داروهای DMARD مورد استفاده برای درمان روماتیسم مفصلی عبارت‌اند از:

• هیدروکسی کلروکین (Plaquenil)
• لفلونوماید (آراوا)
• متوترکسات (Trexall)
• سولفاسالازین (آزولفیدین)

آیا DMARDها ایمن هستند؟

بسیاری از افراد DMARD را بدون هیچ مشکلی مصرف می‌کنند. اما ازآنجایی‌که این داروها در سراسر بدن به مبارزه می‌پردازند تا آرتریت روماتوئید را درمان کنند، عملکرد قدرتمند آن‌ها معمولاً باعث ایجاد برخی عوارض جانبی ازجمله موارد زیر می‌شود:

• ناراحتی معده: DMARDها گاهی باعث تهوع، استفراغ یا اسهال می‌شوند. سایر داروها می‌توانند به درمان این علائم کمک کنند، یا اغلب با عادت کردن به دارو شرایط بیمار بهبود می‌یابد.
• مشکلات کبدی: این موارد کمتر از ناراحتی معده مشاهده می‌شوند. پزشک آزمایش خون را به‌طور منظم بررسی می‌کند تا مطمئن شود کبد شما آسیبی ندیده است.
• مشکلات خونی: DMARDها می‌توانند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارند و خطر عفونت را افزایش دهند. گلبول‌های سفید مبارزه‌کننده با عفونت نیز ممکن است کاهش یابند. گلبول‌های قرمز پایین (کم‌خونی) می‌تواند باعث شود سریع‌تر احساس خستگی کنید. پزشک هر چند وقت یک‌بار به انجام آزمایش خون می‌پردازد تا مطمئن شود شمارش خون شما به اندازه کافی بالا است.

داروهای بیولوژیکی

داروهای اصلاح‌کننده پاسخ بیولوژیکی نوعی DMARD هستند. آن‌ها بخشی از پاسخ سیستم ایمنی را که منجر به التهاب و آسیب مفاصل می‌شود، هدف قرار می‌دهند. با انجام این کار، آن‌ها می‌توانند وضعیت شما را بهبود بخشند و به تسکین علائم کمک کنند.

این داروها نمی‌توانند آرتریت روماتوئید را درمان کنند. اگر داروها قطع شوند، علائم ممکن است عود کنند. اما درست مانند سایر DMARDها، اصلاح‌کننده‌های پاسخ بیولوژیکی باعث کند شدن پیشرفت بیماری یا بهبود شرایط بیمار می‌شوند. اگر پزشک شما یکی از این داروهای بیولوژیکی را تجویز کند، احتمالاً آن را همراه با متوترکسات مصرف خواهید کرد. اصلاحکننده‌های پاسخ بیولوژیکی به‌صورت تزریقی یا داخل وریدی استفاده می‌شوند و اثرات طولانی‌مدت آن‌ها ناشناخته هستند.

رایج‌ترین داروهای بیولوژیکی شامل موارد زیر هستند:

• آباتاسپت (اورنسیا)
• آدالیموماب (Humira)
• سرتولیزوماب پگول (Cimzia)
• اتانرسپت (Enbrel)
• گولیموماب (Simponi)
• اینفلیکسیماب (رمیکید)
• ریتوکسیماب (ریتوکسان)
• توسیلیزوماب (Actemra)

استروئیدها

استروئیدها داروهای ضدالتهابی قوی‌ای هستند که می‌توانند سایر پاسخ‌های ایمنی را مسدود کنند. چندین استروئید ساخته دست بشر به نام کورتیکواستروئیدها به تسکین علائم روماتیسم مفصلی کمک کرده و ممکن است آسیب مفاصل را متوقف یا کند کنند. این داروها به‌صورت قرص یا تزریقی مصرف می‌شوند.

به‌دلیل خطر عوارض جانبی، به‌طور کلی توصیه می‌شود از این داروها فقط برای دوره‌های کوتاه استفاده کنید. اگر عوارض جانبی شما شدید هستند، مصرف دارو را به‌طور ناگهانی قطع نکنید. بلکه پیش از قطع دارو با پزشک خود مشورت کنید.

عوارض جانبی این داروها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• قند خون بالا
• زخم معده
• فشار خون بالا
• عوارض جانبی عاطفی، مانند تحریک‌پذیری
• آب مروارید یا کدر شدن عدسی چشم
• پوکی استخوان

استروئیدهای مورد استفاده برای درمان روماتیسم مفصلی در ادامه ذکر شده‌اند:

• بتامتازون
• کورتیزون
• دگزامتازون (Dexpak Taperpak، Decadron، Hexadrol)
• هیدروکورتیزون (Cortef، A-Hydrocort)
• متیل پردنیزولون (Medrol، Methacort، Depopred، Predacorten)
• پردنیزولون
• پردنیزون (Deltasone, Sterapred, Liquid Pred)

مهارکننده‌های ژانوس کیناز (JAK)

اگر داروهای DMARD یا داروهای بیولوژیکی روماتیسم مفصلی را درمان نکنند، پزشک مهارکننده‌های JAK را تجویز می‌کند. این داروها بر ژن‌ها و فعالیت سلول‌های ایمنی بدن تأثیر می‌گذارند. آن‌ها به جلوگیری از التهاب و آسیب به مفاصل و بافت‌ها کمک می‌کنند.

کالج آمریکایی روماتولوژی (ACR) مهارکننده‌های ژانوس کیناز را به‌عنوان DMARDهای مصنوعی هدفمند طبقه‌بندی می‌کند.

این مهارکننده‌ها عبارت‌اند از:

• باریسیتینیب (Olumiant)
• توفاسیتینیب (Xeljanz، Xeljanz XR)
• اوپاداسیتینیب (Rinvoq)

عوارض جانبی رایج این داروها شامل موارد زیر هستند:

• عفونت‌های دستگاه تنفسی فوقانی، مانند عفونت‌های سینوسی یا سرماخوردگی معمولی
• گرفتگی بینی
• آبریزش بینی
• گلودرد
• آنفولانزا
• زونا
• سیستیت (عفونت مثانه)

استامینوفن

استامینوفن دارویی مسکن است که بدون نسخه (OTC) در دسترس است و به‌صورت خوراکی یا شیاف رکتوم عرضه می‌شود.

سایر داروها در کاهش التهاب و درمان درد در روماتیسم مفصلی بسیار مؤثرتر هستند؛ زیرا استامینوفن می‌تواند دردهای خفیف تا متوسط را درمان کند، اما هیچ گونه فعالیت ضدالتهابی ندارد. بنابراین، برای درمان روماتیسم مفصلی خیلی خوب عمل نمی‌کند. این دارو خطر مشکلات جدی کبد ازجمله نارسایی کبد را به همراه دارد.

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)

NSAIDها با مسدود کردن آنزیم‌های تحریک‌کننده التهاب کار می‌کنند. با کاهش التهاب، NSAIDها به کاهش تورم و درد کمک می‌کنند. اما در کاهش آسیب مفاصل مؤثر نیستند. این داروها به‌تنهایی در درمان بیماری مؤثر نیستند و باید همراه با سایر داروهای آرتریت روماتوئید مصرف شوند.

این داروها را باید مانند گلوکوکورتیکوئیدها برای دوره‌های کوتاهی استفاده کنید؛ زیرا می‌توانند باعث مشکلات شدید دستگاه گوارش شوند. اگر سابقه زخم معده یا مشکلات کبدی، کلیوی یا قلبی دارید، بهتر است این داروها را مصرف نکنید.

عوارض جانبی NSAIDها در ادامه ذکر شده‌اند:

• تحریک معده
• زخم‌ها
• ایجاد سوراخ در معده یا روده
• خونریزی معده
• آسیب کلیه

در موارد نادر، این عوارض می‌توانند منجر به مرگ شوند. اگر به‌مدت طولانی از NSAID استفاده می‌کنید، پزشک عملکرد کلیه شما را کنترل می‌کند. این امر به‌ویژه اگر قبلاً بیماری کلیوی داشته باشید، محتمل است.

ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، Nuprin)

ایبوپروفن OTC رایج‌ترین نوع NSAID است که به‌عنوان دارویی ضددرد تجویز می‌شود. مصرف طولانی‌مدت این دارو می‌تواند باعث خونریزی معده شود. این خطر در افراد مسن بیشتر مشاهده می‌شود.

نمونه‌هایی از داروهای ترکیبی تجویزی ایبوپروفن شامل موارد زیر هستند:

• ایبوپروفن/هیدروکودون (ویکوپروفن)
• ایبوپروفن/اکسی کدون (کامبوباکس)

ناپروکسن سدیم (Aleve)

ناپروکسن سدیم نوعی داروی NSAID OTC است که اغلب به‌عنوان جایگزین ایبوپروفن استفاده می‌شود؛ زیرا عوارض جانبی کمتری نسبت به ایبوپروفن ایجاد می‌کند.

آسپرین (Bayer, Bufferin, St. Joseph)

آسپرین مسکنی خوراکی است که برای درمان درد خفیف، تب و التهاب استفاده می‌شود. از این دارو می‌توان برای جلوگیری از حمله قلبی و سکته استفاده کرد.

NSAIDهای تجویزی

هنگامی که داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی OTC علائم روماتیسم مفصلی را تسکین نمی‌دهند، پزشک ممکن است NSAIDهای تجویزی را پیشنهاد دهد. این داروها به‌صورت خوراکی مصرف می‌شوند و رایج‌ترین آن‌ها شامل موارد زیر هستند:

• سلکوکسیب (Celebrex)
• ایبوپروفن (قوی)
• نابومتون (رلافن)
• ناپروکسن (Naprosyn)
• ناپروکسن سدیم (Anaprox)
• پیروکسیکام (Feldene)

سایر NSAIDها عبارت‌اند از:

• دیکلوفناک (Voltaren، Diclofenac Sodium XR، Cataflam، Cambia)
• دیفلونیسال
• ایندومتاسین (ایندوسین)
• کتوپروفن (Orudis، Ketoprofen ER، Oruvail، Actron)
• اتودولاک (لودین)
• فنوپروفن (نالفون)
• فلوربی پروفن
• کتورولاک (تورادول)
• مکلوفنامات
• مفنامیک اسید (Ponstel)
• ملوکسیکام (موبیک)
• اگزاپروزین (Daypro)
• سولینداک (کلینوریل)
• سالسالات (Disalcid، Amigesic، Marthritic، Salflex، Mono-Gesic، Anaflex، Salsitab)
• تولمتین (Tolectin)

دیکلوفناک/ میزوپروستول (Arthrotec)

این داروی خوراکی ترکیبی از دیکلوفناک، داروی ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAID) و میزوپروستول است. دیکلوفناک با کاهش التهاب و درد به بهبود وضعیت مفاصل کمک می‌کند. بااین‌حال، استفاده طولانی‌مدت از NSAIDها ممکن است باعث زخم معده و عوارض گوارشی شود. میزوپروستول که به این ترکیب اضافه می‌شود، با محافظت از لایه داخلی معده، خطر زخم و ناراحتی گوارشی را کاهش می‌دهد.

کرم موضعی کپسایسین (کاپسین، زوستریکس، دولورک)

این کرم‌ها حاوی کپسایسین هستند که از فلفل قرمز گرفته می‌شوندو اثر ضددرد دارند. کپسایسین می‌تواند به‌طور موضعی برای کاهش درد خفیف ناشی از آرتریت روماتوئید (RA) مفید باشد. مالیدن این کرم روی ناحیه دردناک باعث کاهش درد موضعی می‌شود و در مواردی نیز می‌تواند به کاهش تدریجی حساسیت ناحیه کمک کند.

ژل موضعی دیکلوفناک سدیم (Voltaren 1%)

ژل 1 درصد Voltaren نیز داروی موضعی NSAID است که مستقیماً روی پوست مالیده شده و برای تسکین درد مفاصل مانند دست و زانو تجویز می‌شود. در حالی که NSAIDهای خوراکی ممکن است باعث عوارض جانبی بیشتری شوند، ژل ولتارن به‌دلیل جذب حدود 4 درصدی در بدن عوارض کمتری ایجاد می‌کند و برای افرادی که نمی‌توانند NSAIDهای خوراکی مصرف کنند، گزینه‌ مناسب‌تری است.

محلول موضعی دیکلوفناک سدیم (Pennsaid 2%)

این محلول موضعی، حاوی 2 درصد دیکلوفناک سدیم بوده و مخصوص درد زانو است. با مالیدن این محلول بر روی ناحیه زانو، اثرات تسکین‌دهنده‌ آن به کاهش درد و التهاب موضعی کمک می‌کنند.

مکمل‌ها و درمان‌های تکمیلی مثل گلوکوز آمین و کندرویتین، امگا-3 و ویتامین دی

در کنار درمان‌های دارویی برای روماتیسم، مصرف مکمل‌های غذایی و بهبود سبک زندگی می‌توانند نقش مؤثری در کاهش علائم و بهبود وضعیت مفاصل داشته باشند. این مکمل‌ها شامل گلوکزآمین و کندرویتین هستند. این مواد به‌عنوان ترکیباتی که به ترمیم و حفظ غضروف کمک می‌کنند، می‌توانند در جلوگیری از سفتی و گرفتگی مفاصل مؤثر باشند و روند تحلیل غضروف در بیماری‌های مفصلی را کند کنند.

همچنین امگا-3 و ویتامین دی، مکمل‌های دیگری هستند که با خاصیت ضدالتهابی و تنظیم‌کننده سیستم ایمنی خود می‌توانند به کاهش التهاب و تحلیل رفتن مفاصل کمک کنند. امگا-3 به‌ویژه در کاهش تورم و التهاب مفاصل کاربرد داشته و اثرات مشابهی با داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) دارد؛ اما عوارض جانبی کمتری ایجاد می‌کند. ویتامین دی نیز برای حفظ سلامت استخوان‌ها و جلوگیری از تحلیل مفاصل اهمیت دارد و به جذب کلسیم در بدن کمک می‌کند.

افزون بر این، کلسیم و اسید فولیک نیز از مکمل‌های مفیدی هستند که به کاهش عوارض بیماری روماتیسم و همچنین اثرات جانبی ناشی از مصرف برخی داروهای روماتیسمی کمک می‌کنند. کلسیم می‌تواند از پوکی استخوان جلوگیری کند. اسیدفولیک نیز به مقابله با عوارض جانبی داروهایی که برای کنترل بیماری مصرف می‌شوند، کمک می‌کند.

به‌طور کلی، مکمل‌های غذایی در کنار تغییرات مثبت در رژیم غذایی و سبک زندگی می‌توانند با کاهش التهاب و بهبود سلامت مفاصل، به تکمیل درمان و بهبود کیفیت زندگی بیماران مبتلا به روماتیسم کمک کنند.

داروهای جدید روماتیسم مفصلی

آرتریت روماتوئید درمانی ندارد. درمان‌های امروزی نیز عمدتاً علائم التهاب را کاهش می‌دهند، از آسیب استخوانی جلوگیری می‌کنند و باعث می‌شوند مفاصل تا حد ممکن کارایی خود را حفظ کنند. بااین‌حال، این درمان‌ها برای همه مؤثر نیستند (حدود 20 تا 40 درصد افراد مبتلا به این بیماری هیچ سودی از آن‌ها نمی‌برند) و همچنین عوارض جانبی ناخوشایندی مانند فشار خون بالا، درد معده و مشکلات چشمی ایجاد می‌کنند.

محققان در تلاش برای توسعه گزینه‌های درمانی جدیدتر و بهتر هستند. برخی از این موارد عبارت‌اند از:

• درمان‌های هدفمند سلولی: این درمان‌ها سلول‌های ایمنی دخیل در التهاب و تشدید علائم را هدف قرار می‌دهند. آن‌ها التهاب را کاهش می‌دهند و پیشرفت بیماری را کند می‌کنند.
• درمان‌های مبتنی بر سلول: این نوع درمان شامل استفاده از نوعی سلول به‌عنوان دارو است. این‌ سلول‌ها شامل سلول‌های بنیادی مزانشیمی (MSC)، انتقال سلول‌های T تنظیم‌کننده و درمان با سلول T گیرنده آنتی‌ژن کایمریک هستند. پزشکان ممکن است این گزینه درمانی را تنها برای افرادی در نظر بگیرند که علائم آرتریت روماتوئید آن‌ها با درمان‌های استاندارد مانند DMARDs بهبود نمی‌یابد.
• داروهای مبتنی بر کانابینوئید: این‌ داروها از مواد موجود در گیاه کانابیس ساخته می‌شوند. آن‌ها به کاهش علائمی مانند درد و مشکلات خواب در افراد مبتلا به آرتریت کمک می‌کنند و فرایندهای ایجادکننده بیماری را کاهش می‌دهند. این داروها هنوز در حال مطالعه هستند تا ایمنی و اثربخشی آن‌ها در درمان روماتیسم مفصلی مشخص شوند.

درمان درد روماتیسم مفصلی با داروها

در مواردی از روماتیسم مفصلی، پزشک برای کاهش درد، مسکن‌هایی مانند پاراستامول یا ترکیبی از پاراستامول و کدئین (کوکودامول) تجویز می‌کند. این مسکن‌ها مستقیماً التهاب مفاصل را درمان نمی‌کنند و درنتیجه بر علت اصلی بیماری اثری ندارند؛ اما با کاهش درد، به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک می‌کنند. پاراستامول به‌طور معمول به‌عنوان مسکنی ایمن برای دردهای متوسط استفاده می‌شود و در دوزهای مناسب، عوارض جانبی کمتری نسبت به برخی مسکن‌های قوی‌تر دارد.

ترکیب پاراستامول با کدئین (کوکودامول) گزینه‌ای قوی‌تر است که برای دردهای شدیدتر تجویز می‌شود. کدئین، مسکنی قوی از دسته اپیوئیدهاست که اثر تسکینی بیشتری دارد و برای افرادی که با پاراستامول به‌تنهایی بهبودی کافی را تجربه نمی‌کنند، مفید است.

لازم به ذکر است که این مسکن‌ها برای کاهش التهاب طراحی نشده‌اند و درواقع به‌عنوان تسکین‌دهنده موقت استفاده می‌شوند. مصرف مداوم و بدون نظارت این داروها می‌تواند به عوارض جانبی مختلفی منجر شود. ازاین‌رو، استفاده از آن‌ها باید با توصیه پزشک باشد و بهتر است به‌عنوان بخشی از برنامه درمانی جامع همراه با داروهای ضدالتهابی و تغییرات سبک زندگی به کار گرفته شوند تا از اثرات منفی بیماری کاسته شود.

جمع‌بندی

روش‌های درمانی مختلف برای درمان روماتیسم مفصلی مورد استفاده قرار می‌گیرند. یکی از این روش‌ها، دارودرمانی است. داروها عوارض جانبی مختلفی دارند و در کنار بهبود و درمان بیماری، باعث ایجاد ناراحتی‌های مختلف ازجمله بیماری‌های کلیوی، کبدی، قلبی و ... می‌شوند. بنابراین پیش از مصرف هر دارو با پزشک خود مشورت کنید و درخصوص داروهای مختلفی که مصرف می‌کنید به او اطلاع دهید.

منابع

webmd.com

healthline.com