زانوبندها ابزارهای خاصی هستند که عملکردهای مختلفی ازجمله تثبیت مفصل شما را انجام می‌دهند. استفاده اولیه از زانوبند در مدیریت ناراحتی احساس‌شده در هنگام آرتروز کمک می‌کند. درواقع زانودرد با برداشتن مقداری از وزن بدن از قسمت آسیب‌دیده زانو منجر به کاهش درد و راه رفتن راحت‌تر و مطمئن‌تر می‌شود. عمل جراحی تعویض مفصل زانو، عملی بسیار مهم است که نیاز به بررسی دقیق مراقبت‌های بعد از عمل دارد تا از بهبودی موفقیت‌آمیز اطمینان حاصل شود. استفاده از زانوبند بعد از عمل به موارد فردی و توصیه‌های پزشک بستگی دارد. در این مطلب به بررسی انواع زانوبند، دلایل و مزایا و معایب استفاده از آن می‌پردازیم.
دلایل استفاده از زانوبند
آرتروز بیماری شایعی است که کل مفصل را درگیر می‌کند. برای چندین دهه، محققان فرایند ساییدگی مفاصل و پارگی رباط‌ها را به آرتروز نسبت می‌دادند. بااین‌حال، شواهد اخیر نشان می‌دهند التهاب ممکن است نقش مهم‌تری نسبت به آنچه قبلاً تصور می‌شد، بازی کند.
متأسفانه، مفصل زانو اغلب درمعرض تخریب ساختاری ناشی از آرتروز است. معمولاً این حالت یک طرفه است، یعنی فقط یک زانو را درگیر می‌کند.
در نتیجه آسیب نابرابر، بیمار دچار ناهماهنگی زانو شده که منجر به ظاهری مانند پاهای پرانتزی (کمانی) یا ضربدری (ایکس) می‌شود. خبر خوب این است که زانوبندها می‌توانند مقداری از وزن مفصل آسیب‌دیده را کاهش داده، درد را تسکین دهند و مکانیک زانوی شما را دچار تغییر کنند.
یکی دیگر از دلایل استفاده از زانوبندها محافظت از مفاصل، رباط‌ها و تاندون‌ها در راستای بهبودی بعد از عمل جراحی زانو است.
زانوبند بعد از عمل جراحی چه کاری انجام می‌دهد؟
استفاده از زانوبند بعد از جراحی به محدود کردن میزان حرکت مفصل زانو و کاهش نیرو ازطریق رباط‌ها و مفاصل جایگزین‌شده کمک می‌کند. بنابراین به نوبه خود خطر پارگی یا آسیب به رباط یا مفصل را کاهش می‌دهد. بااین‌حال، مطالعات مختلف بر روی بیمارانی که پس از جراحی از زانوبند استفاده کرده‌اند و آن‌هایی که از زانوبند استفاده نکردهاند، انجام شده‌اند و شواهد کمی حاکی از بهبود یا پیشگیری از آسیب در اثر استفاده از زانوبند وجود دارند.
علاوه بر این، مطالعات نشان می‌دهند هیچ تفاوتی در یکپارچگی رباط و مفاصل بین افرادی که از بریس استفاده کرده‌اند و کسانی که از بریس استفاده نکردهاند، وجود ندارد. همچنین اشاره شد بیمارانی که از زانوبند استفاده نمی‌کردند، در هنگام بازگشت به ورزش یا فعالیت‌های کاری درد کمتری را گزارش کردند.
انواع مختلف زانوبند چیست؟
انواع مختلف زانوبند با جنس‌های مختلف و عملکردهای منحصربه‌فرد طراحی شده‌اند که پزشک با توجه به شرایط بیمار یکی از آن‌ها را پیشنهاد می‌دهد. انواع رایج زانوبند عبارت‌اند از:
- زانوبند آنلودر. این زانوبندها عموماً از پلاستیک قالب‌گیری‌شده و لایه‌های فوم ساخته می‌شوند. همچنین برخی از این زانوبندها دارای پایه‌های فولادی هستند که از لرزش زانو جلوگیری می‌کنند. بریس‌های آنلودر اغلب به‌صورت سفارشی با گزینه‌ای قابل تنظیم برای کاهش فشار روی دو طرف داخلی و خارجی زانوی شما ساخته می‌شوند.
- زانوبند آتل‌دار. همان‌طور که از نام آن پیداست، زانوبند آتل‌دار دارای یک قسمت آتل در دو طرف زانو برای پشتیبانی از راه رفتن است. شما می‌توانید زانوبندهای آتل‌دار را بدون نسخه پزشک تهیه کنید. اغلب از این بریس‌ها برای تثبیت آسیب رباط جانبی داخلی یا خارجی استفاده می‌شود. این زانوبندها معمولاً در طول ریکاوری جراحی یا پس از آسیب و برای بیماران مبتلا به مشکلات مزمن رباط یا آرتریت استفاده می‌شوند تا حمایت اضافی از رباط فراهم کنند.
- زانوبند لولادار قابل تنظیم. این زانوبند دارای لولایی قابل تنظیم است که پس از آسیب یا جراحی زانو گزینه مناسبی است. لولا می‌تواند قفل شود و از کشیده شدن بیش‌ازحد یا خم شدن بیش‌ازحد زانو جلوگیری می‌کند. این بریس انتخاب خوبی برای بیمارانی است که مشکل مکانیسم اکستانسور (مکانیزم بازکننده و مستقیم‌کننده زانو) دارند.
- زانوبند پاتلوفمورال. این زانوبندها به بیمارانی که مشکلات کشکک زانو دارند، کمک می‌کنند. بسیاری از این بیماران از درد در جلوی زانو شکایت دارند. این بریس به تثبیت کاسه زانو در حین حرکت کمک می‌کند.
- زانوبند مفصل‌دار نئوپرنی. این نوع زانوبند قسمتی خالی در کاسه زانو دارد و معمولاً روی زانو کشیده می‌شود. مشخصات این زانوبند باعث می‌شود قابل استفاده زیر شلوار باشد. بااین‌حال، این زانوبند کارایی کمتری نسبت به سایر زانوبندها دارد.
- زانوبندهای عملکردی. این زانوبندها معمولاً پس از آسیب یا عمل جراحی استفاده می‌شوند. این بریس‌ها می‌توانند به بیماران این امکان را بدهند که فعالیت بدنی خود را از سر بگیرند و در عین حال حمایت بیشتری را ارائه دهند.
آیا بعد از جراحی تعویض مفصل زانو به زانوبند نیاز دارید؟
وقتی صحبت از جراحی تعویض مفصل زانو می‌شود، یکی از نگرانی‌های اولیه بیماران این است که آیا در طول بهبودی خود نیاز به استفاده از زانوبند دارند یا خیر. تحقیقات و تجربیات پزشکان نشان می‌دهند اکثر بیماران پس از انجام عمل تعویض کامل مفصل زانو نیازی به استفاده از زانوبند ندارند؛ زیرا تکنیک‌های جراحی مدرن و پروتزهای جدید برای ایجاد ثبات و پشتیبانی از مفصل زانو طراحی شده‌اند و این مسئله نیاز به زانوبند خارجی را کاهش می‌دهد.
بااین‌حال، توجه به این نکته بسیار مهم است که روند بهبودی هر بیمار منحصربه‌فرد است. در بسیاری از موارد بیمار نیازی به استفاده از زانوبند ندارد اما در مواردی خاص استفاده از زانوبند تأثیر به‌سزایی بر روند بهبودی می‌گذارد. به‌عنوان مثال، اگر نگرانی‌هایی درمورد ثبات زانو وجود داشته باشد، یا بیمار در دستیابی به دامنه حرکتی موردنظر دچار مشکل باشد، استفاده از زانوبند توصیه می‌شود. تصمیم برای استفاده از زانوبند باید همیشه با مشورت جراح یا فیزیوتراپ گرفته شود. آن‌ها می‌توانند نیازهای فردی شما را بر اساس نتیجه جراحی و سلامت کلی شما ارزیابی کنند.
همچنین نوع زانوبند (بریس) مورداستفاده نیز متفاوت خواهد بود. ممکن است به برخی از بیماران توصیه شود از بریس ساده استفاده کنند، درحالی‌که برخی دیگر ممکن است بسته به شرایط خاص خود به چیزی قوی‌تر مانند بریس لولادار نیاز داشته باشند. بنابراین پزشک یا فیزیوتراپ نوع زانوبند را متناسب با شرایط بیمار مشخص می‌کند.
مزایا و معایب پوشیدن زانوبند بعد از جراحی زانو
در ادامه به بررسی مزایا و معایب استفاده از زانوبند بعد از عمل جراحی زانو می‌پردازیم:
مزایا
درحالی‌که شواهد نشان می‌دهند که استفاده از زانوبند بعد از جراحی زانو ممکن است تأثیر کمی بر بهبودی شما داشته باشد، می‌تواند احساس راحتی به شما بدهد. بسیاری از بیماران هنگام بازگشت به ورزش یا فعالیت بدنی، استفاده از زانوبند را به‌عنوان وسیله‌ای برای حمایت از زانو در هنگام اعمال نیرو بر مفصل انتخاب می‌کنند. علاوه بر این، زانوبند مزایای دیگری نیز دارد:
- درصورت سر خوردن یا افتادن از مفاصل شما محافظت می‌کند
- اجازه می‌دهد زانوی شما در وضعیت خوبی استراحت کند
- کشش پا را حفظ می‌کند
معایب
مشکل اصلی زانوبندها این است که اغلب احساس امنیت کاذب می‌دهند. درحالی‌که زانوبندها ممکن است از زانوی شما (به‌ویژه هنگامی که به فعالیت بدنی بازمی‌گردید) حمایت کنند، از شما در برابر نیروی زیادی که باعث مختل شدن عملکرد رباط یا مفصل جایگزین‌شده می‌شود، محافظت نمی‌کنند. همچنین استفاده از زانوبند معایب دیگری نیز دارد که در ادامه مورد ذکر شده‌اند:
- شما را مستعد لغزش یا افتادن می‌کند
- توانایی شما را برای بازیابی حرکت طبیعی مفصل زانو محدود می‌کند
- باعث ناراحتی بیمار در حین انجام فعالیت‌های مختلف می‌شود
- برای افرادی که پوست حساسی دارند، استفاده از زانوبند ممکن است منجر به تحریک و قرمزی شود. در موارد نادر، زانوبند می‌تواند باعث ادم (به‌عنوان مثال، تورم) در اطراف مفصل شود.
- استفاده از زانوبند در درمان زانوی پرانتزی در برخی موارد منجر به توزیع وزن غیرعادی و سفتی مفصل می‌شود.
در چه مواردی استفاده از زانوبند توصیه می‌شود؟
معمولاً پس از جراحی تعویض مفصل زانو نیازی به استفاده از زانوبند نیست اما استثناهایی نیز وجود دارد که در ادامه به توضیح آن‌ها می‌پردازیم:
- در برخی موارد بیمار برای دستیابی به اکستنشن کامل در زانو از زانوبند استفاده می‌کند. برخی زانوبندها از ران تا مچ پا امتداد دارند و برای کمک به بهبود دامنه حرکتی زانو طراحی شده اند.
- در موارد بی‌ثباتی رباط مانند پارگی رباط‌های جانبی داخلی یا خارجی نیز استفاده از زانوبند توصیه می‌شود. در این موارد، زانو ممکن است ناپایدار شود و استفاده از بریس می‌تواند پشتیبانی لازم را برای اطمینان از بهبودی و تحرک ایمن فراهم کند.
در نهایت، تصمیم به استفاده از بریس در این موارد خاص باید با مشورت با جراح یا فیزیوتراپ گرفته شود. آن‌ها می‌توانند بر اساس شرایط خاص و پیشرفت بهبودی بیمار مشاوره مناسب ارائه دهند. به یاد داشته باشید، روند بهبودی هر بیمار منحصربه‌فرد است و آنچه برای یک فرد مفید است ممکن است برای دیگری مناسب نباشد.
کلام آخر
زانوبندها ابزارهایی هستند که به تثبیت مفاصل، رفع ناراحتی در هنگام آرتروز، حمایت از مفاصل، رباط‌ها و تاندون‌ها و راه رفتن راحت‌تر کمک می‌کنند. زانوبندها به دلایل مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در برخی موارد بیماری‌های مختلف ازجمله آرتروز، زانوی پرانتزی، زانوی ضربدری و ... استفاده از زانوبند را ضروری می‌کند. گاهی‌اوقات استفاده از زانوبند یا بریس بعد از عمل جراحی به بهبودی بیمار کمک می‌کند. همان‌طور که گفتیم انواع مختلفی از زانوبند وجود دارند که پزشک متناسب با شرایط بیمار یکی از آن‌ها را توصیه می‌کند. در برخی موارد استفاده از زانوبند منجر به بدتر شدن شرایط بیمار می‌شود. بنابراین نکته مهم در هنگام استفاده از زانوبند مشورت با پزشک و جراح است. ما مشورت با دکتر علیرضا جواهری را به شما پیشنهاد می‌دهیم. دکتر جواهری جراح ارتوپد و فوق‌تخصص لگن و زانو است و در درمان بیماری‌های ارتوپدی و جراحی تعویض مفصل مهارت دارد. برای ویزیت توسط دکتر علیرضا امین جواهری با شماره 02129123462 تماس بگیرید و از راهنمایی‌های دکتر جواهری و خدمات فوق‌تخصصی ایشان بهره‌مند شوید.
منابع
مطالب مشابه
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آن‌ها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آن‌ها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.
بونیون، برآمدگی استخوانی است که در لبه داخلی مفصل شست پا ایجاد می‌شود. اگر متوجه برآمدگی روی شست پا شدید، به‌ویژه اگر درد، سفتی یا بی‌حسی در انگشتان پا یا پای خود تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید.
استئوکندرال زانو، به آسیب یا صدمه به غضروف مفصلی صاف اطراف مفصل زانو و استخوان زیرین غضروف اشاره دارد. میزان آسیب ممکن است از پارگی غضروف یا ترک خفیف استخوان گرفته تا شکستن قطعه‌ای از استخوان در داخل مفصل متغیر باشد.
آرتروسنتز زانو که به آن آسپیراسیون نیز گفته می‌شود، روشی ساده برای تخلیه مایع از مفصل ازطریق سوزنی توخالی است. اگر مفصل شما ملتهب و متورم باشد، مایع اضافی در آن جمع می‌شود. تخلیه این مایع، مقداری از تورم و درد را تسکین می‌دهد و همچنین جهت بررسی آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد.
شکستگی‌های استرسی لگن با ترک ناقص در یکی از استخوان‌های لگن مشخص می‌شود. ممکن است در ابتدا به‌صورت درد خفیف ظاهر شوند که با فعالیت، به‌ویژه فعالیت‌های با ضربه بالا مانند دویدن یا پریدن، بدتر می‌شوند.
آرتروز پس از سانحه (PTOA) نوعی از آرتروز است که پس از آسیب مفصلی ایجاد می‌شود. درواقع، این بیماری درصد قابل توجهی از موارد آرتروز در مراحل پایانی را تشکیل می‌دهد.
سندرم پیریفورمیس زمانی اتفاق میفتد که عضله پیریفورمیس شما عصب سیاتیک را فشرده می‌کند و منجر به التهاب می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث درد یا بی‌حسی در لگن و پشت ساق پا در یک یا هر دو طرف بدن شود.
اگر هنگام حرکت مفاصل، صدای تق‌تق یا ترکیدن می‌شنوید، باید به آن توجه کنید. اگر صدای مفاصل با درد یا ناراحتی همراه نباشد، احتمالاً آسیبی اتفاق نیفتاده است. اما در برخی موارد صدای مفصل نشان‌دهنده کمبود مواد مغذی در بدن است.
پیشگیری و درمان لخته‌های خون پس از جراحی تعویض مفصل لگن بخش مهمی از بهبودی بیمار است. بیمارانی که تعویض مفصل انجام داده‌اند، دو تا ده روز پس از جراحی در بالاترین خطر ابتلا به DVT (ترومبوز ورید عمقی) قرار دارند و این خطر حدود سه ماه ادامه می‌یابد.