زانوی ضربدری و پای پرانتزی، ناهنجاری‌هایی در اندام تحتانی هستند. هر دوی این اختلال‌ها، ممکن است ریشه فیزیولوژیکی داشته، یا بر اثر آسیب رخ بدهند. این وضعیت در بعضی کودکان تا قبل از دوسالگی وجود دارد، و بعد از آن به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد. در این مقاله وب‌سایت دکتر امین جواهری، به تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری و تشخیص و درمان آن‌ها می‌پردازیم.
پای پرانتزی چیست؟ تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری
پای پرانتزی (Bow Leg) یا پای کمانی وضعیتی است که وقتی مچ پاها کنار هم قرار می‌گیرند، زانوها باز مانده و از هم فاصله دارند. همین شکل قرارگیری، تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری است.
این وضعیت در بسیاری از نوزادان و بعد هم کودکان نوپا، تا سن دوسالگی وجود دارد. اما آن‌ها مشکلی در راه رفتن، دویدن و انجام فعالیت‌های روزمره ندارند.
اگر فرزندتان پای پرانتزی دارد، نگران نشوید. بیشتر نوزادان و کودکان نوپا، بدون نیاز به هیچ درمانی، و به‌طور کاملا طبیعی از این وضعیت خارج می‌شوند.
اما وقتی کودکی شروع به راه رفتن می‌کند، پاهایش هم باید کم‌کم صاف شوند. این فرایند به‌طور معمول بین سنین 11 تا 18ماهگی رخ می‌دهد. اما اگر پاهای کودک تا سن دوسالگی صاف نشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
اگر درمان این عارضه را جدی نگیرید، با بالاتر رفتن سن، باعث چرخش نامناسب یا پیچ‌خوردگی استخوان درشت‌نی هم می‌شود. یعنی پاها در مقایسه با زانوها، یا به‌سمت داخل یا خارج می‌چرخند.
به‌جز وضعیت طبیعی که توضیح دادیم، این‌ها بعضی از رایج‌ترین دلایل ایجاد پای پرانتزی هستند:
- راشیتیسم (Rickets) یا نرمی استخوان بر اثر کمبود ویتامین دی،
- دیسپلازی اسکلتی (Skeletal Dysplasia) یا رشد غیرطبیعی استخوان،
- بیماری بلانت (Blount's Disease)،
- آکندروپلازی (Achondroplasia)،
- آسیب به صفحه رشد.
زانوی ضربدری چیست؟ تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری
زانوی ضربدری (Knock Knee) وضعیتی است که در آن، زانوها به‌سوی داخل متمایل می‌شوند. در این اختلال شکل قرارگیری زانوها باعث می‌شود مچ پاها به یکدیگر نزدیک نشوند.
این‌ها از رایج‌ترین دلایل ایجاد زانوی ضربدری هستند:
- راشیتیسم یا نرمی استخوان،
- دیسپلازی اسکلتی یا رشد غیرطبیعی استخوان،
- و آسیب به صفحه رشد.
کسانی که دچار اختلال زانوی ضربدری هستند، راه رفتنشان هم تحت‌تأثیر قرار می‌گیرد، چون باید برای رفع فاصله کم بین زانوهایشان تلاش زیادی داشته باشند. این افراد کم‌کم دچار درد زانو هم می‌شوند.
برای تشخیص زانوی ضربدری و تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری در خانه، فرد موردنظر باید به پشت بخوابد و پاهایش را کنار هم بگیرد. در این وضعیت، زانوها باید به‌هم چبسبیده، و قوزک‌های داخلی از هم فاصله داشته باشند.
فاصله بین قوزک‌ها، مقدار تغییر شکل را مشخص می‌کند. انواع مختلف زانوی ضربدری بر اساس فاصله بین قوزک‌های پای فرد عبارت‌اند از:
- زانوی ضربدری نوع یک: در این وضعیت، فاصله بین قوزک‌ها، کمتر از 2٫5 سانتی‌متر است.
- زانوی ضربدری نوع دو: در این وضعیت، فاصله حدود 5 سانتی‌متر است.
- زانوی ضربدری نوع سه: فاصله بین 5 تا 7٫5 سانتی‌متر است.
- زانوی ضربدری نوع چهار: بیشتر از 7٫5 سانتی‌متر است.
جمع‌بندی
در وضعیت پای پرانتزی یا پای کمانی، وقتی مچ پاها کنار یکدیگر هستند، زانوها از هم فاصله دارند. در وضعیت زانوی ضربدری، زانوها به‌سمت داخل متمایل شده و مچ پاها به یکدیگر نزدیک نمی‌شوند. این اصلی‌ترین تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری است.
برای تشخیص دقیق‌تر و درمان پای پرانتزی و زانوی ضربدری، می‌توانید با شماره تلفن 02129123462 تماس بگیرید، و از دکتر علیرضا امین جواهری، جراح ارتوپد و فوق‌تخصص زانو و لگن از دانشگاه زوريخ سوئيس، وقت معاینه و مشاوره تخصصی بگیرید.
منابع:
southwest.devonformularyguidance.nhs.uk
مطالب مشابه
مور مور شدن پا به‌دلایل متعددی اتفاق میفتد و می‌تواند ناشی از بیماری‌های متفاوتی باشد. به‌عنوان مثال، دیابت کنترل‌نشده می‌تواند به زخم‌های مزمن و درنهایت قطع عضو منجر شود. مشکلات دیسک کمر ممکن است با بی‌اختیاری ادرار، اختلالات جنسی یا حتی فلج همراه شوند. در موارد مسمومیت نیز، مور مور شدن پا می‌تواند نشانه‌ای خطرناک و تهدیدکننده زندگی باشد.
شکستگی رقصنده در پنجمین متاتارس زمانی رخ می‌دهد که تاندون یا رباط متصل به استخوان، قطعه کوچکی از استخوان را جدا می‌کند. این آسیب اغلب به‌دلیل انقباض ناگهانی و شدید عضلانی رخ می‌دهد که باعث شکستن قطعه‌ای از استخوان می‌شود.
شیوع روماتیسم مفصلی در زنان جوان 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان است و این نسبت با افزایش سن کاهش می‌یابد. بیشترین تشخیص‌ها در زنان جوان 25 تا 45 ساله رخ می‌دهد.
سندرم تونل تارسال (TTS) می‌تواند باعث درد، بی‌حسی و سوزن سوزن شدن در پاها شود. این بیماری به‌خاطر التهاب عصب تیبیال خلفی که در امتداد قسمت داخلی مچ پا قرار دارد، ایجاد می‌شود. التهاب به‌دلیل آسیب عصبی و فشردگی اتفاق میفتد.
سزاموئیدیت، اختلالی است که در آن استخوان‌های سزاموئید و بافت‌های نرم اطراف آن‌ها دچار التهاب و درد می‌شوند. درد در زیر مفصل انگشت شست پا احساس می‌شود. تحقیقات نشان می‌دهند افراد جوان و فعال بیشتر تحت تأثیر این بیماری قرار می‌گیرند.
مورتون نوروما (نوروم مورتون) التهاب عصبی در پای شما است. این بیماری به‌خاطر بزرگ شدن اعصاب بین انگشتی، بین استخوان‌های متاتارس، که پا را به انگشتان سوم و چهارم (انگشتان میانی نزدیک به انگشت کوچک پا) متصل می‌کنند، اتفاق میفتد.
بیماری متاتارسالژیا به درد و التهاب در قسمت توپی‌شکل کف پا اشاره دارد. این ناحیه بین قوس‌ها و انگشتان پا در کف پا قرار دارد. درد ناشی از متاتارسالژیا معمولاً زیر یک یا چند استخوان از پنج استخوان در پایه انگشتان پا و بالای استخوان متاتارس رخ می‌دهد.
التهاب فاشیای پلانتار زمانی اتفاق میفتد که فاشیا بیش‌ازحد استفاده شود یا به‌صورت مداوم تحت کشش باشد. آسیب به این رباط باعث تورم آن می‌شود. این التهاب باعث می‌شود راه رفتن با درد همراه باشد.
آرتریت روماتوئید (RA) در پاها به‌دلیل بیماری‌ای خودایمنی رخ می‌دهد. درنتیجه سیستم ایمنی بدن فرد به اشتباه به بدن خود حمله می‌کند. این حمله باعث التهاب در پوشش مفاصل می‌شود، به غضروف‌های موجود در آن‌ها آسیب وارد می‌کند و درنهایت مفاصل آسیب‌دیده و بافت‌های پشتیبان آن‌ها را از بین می‌برد.
درد کف پا در هنگام راه رفتن می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی، ازجمله پوشیدن کفش‌های نامناسب، انجام فعالیت‌هایی مانند دویدن یا پیاده‌روی‌های طولانی‌مدت، ایستادن طولانی در محل کار و … باشد. این درد ممکن است از مشکلاتی در استخوان‌ها، اعصاب، غضروف، تاندون‌ها یا رباط‌های پا ناشی شود.