آرتریت روماتوئید (روماتیسم) نوعی بیماری خودایمنی است که می‌تواند باعث درد، تورم و سفتی مفاصل شود. در اثر این بیماری، سیستم ایمنی، که سیستم دفاع شخصی طبیعی بدن است، گیج می‌شود و شروع به حمله به بافت‌های سالم بدن می‌کند. این بیماری به‌دلایل مختلف ازجمله افزایش سن، ژنتیک، رژیم غذایی نامناسب، عدم تحرک و ... اتفاق میفتد. در آرتریت روماتوئید، حمله به بافت‌های سالم بدن منجر به التهاب در مفاصل می‌شود. روماتیسم می‌تواند هر فردی را در هر سنی تحت تأثیر قرار دهد و ممکن است به سرعت بدتر شود. بنابراین تشخیص زودهنگام و درمان فشرده بسیار مهم است. هر چه درمان را زودتر شروع کنید، تأثیرگذاری آن بیشتر خواهد بود.
محققان در حال حاضر نمی‌دانند چه چیزی به‌طور خاص باعث روماتیسم مفصلی می‌شود. بااین‌حال ترکیبی از عوامل خطر ژنتیکی و محیطی می‌توانند سیستم ایمنی را برای حمله به سلول‌های سالم تحریک کنند. عواملی که در ادامه ذکر شده‌اند،می‌توانند توضیح دهند چرا برخی افراد بیشتر درمعرض خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی قرار دارند:
ژنتیک
افرادی که با ژن‌های خاصی مانند آنتی ژن‌های لکوسیت انسانی HLA (ژن‌های مسئول تنظیم سیستم ایمنی بدن) متولد می‌شوند، بیشتر درمعرض ابتلا به روماتیسم مفصلی هستند. اما همه افرادی که با این ژن‌ها متولد می‌شوند به‌طور خودکار به این بیماری مبتلا نمی‌شوند. در بیشتر موارد، اگر ژن‌های شما با عوامل خطرزای محیطی مانند چاقی، استرس یا سیگار کشیدن ترکیب شوند، خطر ابتلا به آرتریت روماتوئید افزایش می‌یابد.
ژن‌های دیگری که با روماتیسم مرتبط هستند شامل موارد زیر می‌باشند:
- PTPN22: محققان فکر می‌کنند این ژن در ایجاد و پیشرفت روماتیسم نقش دارند.
- STAT4: این ژن فعال و تنظیم‌کننده سیستم ایمنی است.
- TRAF1 و C5: محققان این ژن‌ها را با التهاب مزمن مرتبط می‌دانند.
برخی از کارشناسان همچنین معتقدند که روماتیسم مفصلی می‌تواند در خانواده‌ها ایجاد شود. اگر اعضای خانواده شما این بیماری را داشته باشند، ممکن است در مقایسه با کسانی که سابقه خانوادگی ابتلا به آرتریت روماتوئید ندارند، کمی بیشتر درمعرض خطر ابتلا به این بیماری باشید.
جنسیت
احتمال ابتلا به آرتریت روماتوئید در زن‌ها دو تا سه برابر بیشتر از مردها است. درحالی‌که تحقیقات درمورد این عامل خطر هنوز در حال انجام هستند، محققان نظریه‌ای دارند مبنی بر اینکه هورمون استروژن ممکن است در ایجاد روماتیسم مفصلی نقش داشته باشد.
مطالعات نشان می‌دهند شیردهی طولانی‌مدت، یائسگی زودهنگام، بارداری و زایمان می‌توانند خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را افزایش دهند. همچنین براساس نتایج به دست آمده، سطوح نوسان هورمون در طول زندگی یک زن و اثرات التهابی استروژن ممکن است بر پاسخ ایمنی تأثیر بگذارند.
سن
برخلاف سایر انواع آرتریت، روماتیسم مفصلی می‌تواند در هر سنی ایجاد شود. بااین‌حال، خطر ابتلا به این بیماری با افزایش سن بیشتر می‌شود. مطالعه‌ای نشان می‌دهد که بیش از 50 درصد از افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در زمان تشخیص 65 سال یا بالاتر هستند.
سیگار کشیدن
سابقه استعمال دخانیات می‌تواند به شدت در شروع روماتیسم تأثیر بگذارد. تحقیقات نشان می‌دهند استرس و التهاب ناشی از سیگار کشیدن می‌تواند شما را مستعد ابتلا به آرتریت روماتوئید کند و می‌تواند بر نتایج درمان شما تأثیر بگذارد.
در مطالعه‌ای رابطه بین سیگار کشیدن و جنسیت بررسی شده است. بر اساس یافته‌های این مطالعه، مردان سیگاری دو برابر بیشتر از غیرسیگاری‌ها درمعرض ابتلا به آرتریت روماتوئید قرار داشته و زنان سیگاری 1.3 برابر بیشتر از افراد غیرسیگاری درمعرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.
استنشاق دود سیگار نیز خطر ابتلا به روماتیسم مفصلی را افزایش می‌دهد. مطالعه‌ای نشان داد که زنان بزرگسالی که در دوران کودکی درمعرض دود سیگار قرار داشتند، نسبت به زنان بزرگسالی که در دوران کودکی درمعرض دود سیگار نبودند، بیشتر در معرض ابتلا به آرتریت روماتوئید بودند.
چاقی
کارشناسان هنوز در حال بررسی نقش مهم چاقی در افزایش خطر ابتلا به روماتیسم هستند. اما بین چاقی و آرتریت روماتوئید همبستگی وجود دارد. درواقع با ادامه رشد اپیدمی چاقی، موارد بیشتری از روماتیسم مشاهده می‌شود.
تعداد موارد آرتریت روماتوئید به‌طور پیوسته از دهه 1990 در حال افزایش است. مطالعه‌ای در سال 2014 نشان می‌دهد که چاقی ممکن است مسئول بیش از نیمی از موارد روماتیسم در بین بیماران باشد.
تحقیقات نشان می‌دهند سطوح بالاتر چربی بدن می‌توانند سطح سیتوکین شما را افزایش دهند و خطر التهاب در مفاصل شما را بیشتر کنند.
استرس و بیماری
پاسخ بدن شما به عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی، آسیب‌ها و رویدادهای استرس‌زای زندگی (مانند از دست دادن شغل یا طلاق) ممکن است منجر به واکنش بیش‌ازحد سیستم ایمنی شود. این مسئله می‌تواند خطر ابتلا به روماتیسم را افزایش دهد. محققان گمان می‌کنند عوامل عفونی مانند باکتری‌ها باعث التهاب و ایجاد روماتیسم می‌شوند. به‌عنوان مثال در مطالعه‌ای نشان داده شده است که باکتری‌هایی که عفونت التهابی مزمن لثه را ایجاد کرده‌اند، باعث ایجاد آرتریت روماتوئید در بیمار شده‌اند.
هنگامی که تحت استرس فیزیکی یا احساسی هستید، بدن شما می‌تواند واکنشی شیمیایی را آزاد کند که باعث می‌شود ضربان قلب شما تندتر شود، به ماهیچه‌های شما تنش وارد می‌شود و التهاب در سیستم ایمنی شما افزایش می‌یابد. هر چه مدت طولانی‌تری درمعرض استرس باشید، سیستم ایمنی و مفاصل شما ملتهب‌تر می‌شوند.
تروما
محققان ترومای فیزیکی را به‌عنوان عاملی بالقوه در شروع روماتیسم در نظر می‌گیرند. براساس مطالعه‌ای، تروما می‌تواند باعث التهاب شود که می‌تواند منجر به ایجاد روماتیسم مفصلی شود.
نمونه‌هایی از تروما عبارت‌اند از:
- شکستگی استخوان
- دررفتگی مفصل
- آسیب رباط
اما تحقیقات به هیچ شواهد قابل توجهی که تروما را با ایجاد روماتیسم مرتبط کند، اشاره نکرده‌اند. بنابراین برای رابطه بین این دو عامل به تحقیقات در مقیاس بزرگ و طولانی‌مدت نیاز است؛ زیرا تروما در بسیاری از موارد بلافاصله باعث روماتیسم نمی‌شود. درواقع تروما می‌تواند باعث التهاب شود که درنهایت به آرتریت روماتوئید منجر می‌شود.
در مفصل مبتلا به روماتیسم مفصلی چه اتفاقی میفتد؟
اگر به آرتریت روماتوئید مبتلا هستید، سیستم ایمنی بدن شما می‌تواند باعث التهاب در داخل یک مفصل یا تعدادی از مفاصل شود. التهاب معمولاً بخش مهمی از نحوه عملکرد سیستم ایمنی بدن شما است و به بدن اجازه می‌دهد مایع و خون اضافی را به قسمتی از بدن که در اثر عفونت مورد حمله قرار گرفته است، بفرستد. به‌عنوان مثال، اگر بریدگی داشته باشید و عفون ایجاد شود، پوست اطراف قسمت بریدگی متورم می‌شود و تغییر رنگ می‌دهد.
اما درمورد آرتریت روماتوئید، این التهاب در مفصل غیرضروری است و مشکلاتی را ایجاد می‌کند. هنگامی که التهاب کاهش می‌یابد، کپسول اطراف سینوویوم کشیده می‌شود و نمی‌تواند مفصل را در موقعیت مناسب خود نگه دارد. این مسئله می‌تواند باعث ناپایدار شدن مفصل و حرکت آن به سمت موقعیت‌های غیرمعمول شود.
روماتیسم چگونه بر من تأثیر می‌گذارد؟
ازآنجایی‌که روماتیسم مفصلی می‌تواند افراد مختلف را به روش‌های متفاوت تحت تأثیر قرار دهد، نمی‌توانیم پیش بینی کنیم این بیماری چگونه ممکن است بر زندگی شما تأثیر بگذارد.
اگر سیگار می‌کشید، پس از تشخیص آرتریت روماتوئید، ترک سیگار ایده بسیار خوبی است. این به‌خاطر این مسئله است که:
- آرتریت روماتوئید ممکن است در افراد سیگاری بدتر از افراد غیرسیگاری باشد.
- سیگار کشیدن می‌تواند عملکرد داروی شما را ضعیف کند.
فعالیت بدنی نیز مهم است؛ زیرا می‌تواند علائم شما را بهبود بخشد و به سلامت کلی شما کمک کند.
آزمایش خون و اشعه ایکس به پزشک کمک می‌کنند تا سرعت پیشرفت روماتیسم و چشم‌انداز آینده را ارزیابی کند. همچنین به پزشک در انتخاب درمان مناسب کمک می‌کند.
چشم‌انداز افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید همیشه در حال بهبود است؛ زیرا درمان‌های جدید و مؤثرتری در دسترس هستند. با این عارضه می‌توان زندگی کامل و فعالی داشت، اما مهم است که داروهای خود را طبق تجویز مصرف کنید و تغییرات لازم در سبک زندگی خود ایجاد کنید.
جمع‌بندی
یکی از بیماری‌هایی که در اثر افزایش سن و اضافه‌وزن ایجاد می‌شود، روماتیسم است. تحقیقات مختلفی برای شناسایی دلایل بروز این بیماری انجام شده‌اند و نتایج آن‌ها نشان می‌دهند تغییر سبک زندگی ازجمله تغییر رژیم غذایی، فعالیت بدنی بیشتر، ترک سیگار، کاهش وزن و ... می‌توانند احتمال بروز این بیماری را کاهش دهند. عدم درمان این بیماری با کمک دارودرمانی و فیزیوتراپی، نیاز به جراحی را ضروری می‌کند. دکتر علیرضا جواهری (متخصص ارتوپد) می‌تواند در این زمینه شما را راهنمایی کند و عملی موفقیت‌آمیز انجام دهد.
منابع
مطالب مشابه
استئوکندرال زانو، به آسیب یا صدمه به غضروف مفصلی صاف اطراف مفصل زانو و استخوان زیرین غضروف اشاره دارد. میزان آسیب ممکن است از پارگی غضروف یا ترک خفیف استخوان گرفته تا شکستن قطعه‌ای از استخوان در داخل مفصل متغیر باشد.
آرتروسنتز زانو که به آن آسپیراسیون نیز گفته می‌شود، روشی ساده برای تخلیه مایع از مفصل ازطریق سوزنی توخالی است. اگر مفصل شما ملتهب و متورم باشد، مایع اضافی در آن جمع می‌شود. تخلیه این مایع، مقداری از تورم و درد را تسکین می‌دهد و همچنین جهت بررسی آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد.
شکستگی‌های استرسی لگن با ترک ناقص در یکی از استخوان‌های لگن مشخص می‌شود. ممکن است در ابتدا به‌صورت درد خفیف ظاهر شوند که با فعالیت، به‌ویژه فعالیت‌های با ضربه بالا مانند دویدن یا پریدن، بدتر می‌شوند.
آرتروز پس از سانحه (PTOA) نوعی از آرتروز است که پس از آسیب مفصلی ایجاد می‌شود. درواقع، این بیماری درصد قابل توجهی از موارد آرتروز در مراحل پایانی را تشکیل می‌دهد.
سندرم پیریفورمیس زمانی اتفاق میفتد که عضله پیریفورمیس شما عصب سیاتیک را فشرده می‌کند و منجر به التهاب می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث درد یا بی‌حسی در لگن و پشت ساق پا در یک یا هر دو طرف بدن شود.
اگر هنگام حرکت مفاصل، صدای تق‌تق یا ترکیدن می‌شنوید، باید به آن توجه کنید. اگر صدای مفاصل با درد یا ناراحتی همراه نباشد، احتمالاً آسیبی اتفاق نیفتاده است. اما در برخی موارد صدای مفصل نشان‌دهنده کمبود مواد مغذی در بدن است.
پیشگیری و درمان لخته‌های خون پس از جراحی تعویض مفصل لگن بخش مهمی از بهبودی بیمار است. بیمارانی که تعویض مفصل انجام داده‌اند، دو تا ده روز پس از جراحی در بالاترین خطر ابتلا به DVT (ترومبوز ورید عمقی) قرار دارند و این خطر حدود سه ماه ادامه می‌یابد.
جراحی تعویض مفصل زانو، عمل بزرگی بوده که شامل دوره بهبودی قابل توجهی است و بیمار قطعاً پس از جراحی، علائمی را مشاهده می‌کند. اما تشخیص تفاوت بین درد معمول پس از جراحی و درد ناشی از لخته شدن خون بسیار مهم است. در اینجا تفاوت این علائم را توضیح می‌دهیم.
تشخیص روماتیسم مفصلی توسط معاینه فیزیکی انجام می شود و درمورد سابقه پزشکی و علائم شما سؤال می‌کنند. روماتولوژیست شما همچنین آزمایش خون و آزمایش‌های تصویربرداری را تجویز می‌کند.
آرتریت نوجوانان، بیماری‌ای خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن کودک شما به‌اشتباه سینوویوم (بافتی که داخل مفصل را می‌پوشاند) و مایع سینوویال داخل مفصل را هدف قرار می‌دهد.