میکروفرکچر (میکروشکستگی) روش جراحی‌ای است که در درمان نواحی آسیب‌دیده غضروف مورداستفاده قرار می‌گیرد. میکروفرکچر اغلب در داخل مفصل زانو انجام شده، اما از آن برای درمان سایر مفاصل ازجمله مفصل ران، مچ پا و شانه نیز استفاده میشود.
روش میکروشکستگی باعث ایجاد حفره‌های کوچکی در استخوان میشود. لایه سطحی استخوان، که استخوان ساب کندرال نامیده میشود، سخت است و جریان خون خوبی ندارد. با نفوذ به این لایه سخت، میکروفرکچر به استخوان عروقی عمیق‌تر اجازه میدهد تا به سطح مفصل دسترسی پیدا کند. این استخوان عمیق‌تر دارای منبع خون غنی‌تری است و سلول‌ها می‌توانند برای تحریک و رشد غضروف به لایه سطحی برسند.
برخی از افراد کاندیدای خوبی برای جراحی میکروفرکچر هستند. درحالی‌که برخی دیگر برای این عمل جراحی مناسب نیستند و ممکن است به عمل‌های بزرگ‌تری همچون تعویض مفصل زانو نیاز داشته باشند.
مفصل زانو
زانو مفصل مهمی در بدن است و از استخوان ران (فمور) و ساق پا (درشت‌نی) تشکیل شده است. این مفصل نقش مهمی در تحمل وزن بدن دارد و این کار را با کمک ماهیچه‌ها، رباط‌ها و غضروف‌های اطراف انجام میدهد.
- ماهیچه‌ها: شما عضلات زیادی در اطراف زانو دارید که به ایجاد ثبات و حرکت کمک می‌کنند. عضلات اصلی اطراف زانو عبارت‌اند از چهارسر ران (جلو ران)، همسترینگ (پشت ران) و ساق پا (پشت ساق پا).
- رباط‌ها: رباط‌ها استخوان‌های شما را در کنار هم نگه می‌دارند و بنابراین برای تثبیت زانو ضروری هستند. رباط صلیبی قدامی (ACL) از حرکت بیش‌ازحد استخوان درشت‌نی به سمت جلو و روی استخوان ران جلوگیری می‌کند. سایر رباط‌های مهم در زانو شامل رباط متقاطع خلفی (PCL)، رباط جانبی داخلی (MCL) و رباط جانبی خارجی (LCL) هستند.
- غضروف: دو نوع اصلی غضروف وجود دارد:
- منیسک: غضروف فیبری دیسکی شکل که بین استخوان ران و درشت‌نی قرار دارد. منیسک‌ها ثبات را فراهم کرده، به‌عنوان ضربه‌گیر عمل کرده و روغن‌کاری می‌کنند و اجازه توزیع وزن برابر را می‌دهند.
- غضروف مفصلی: غضروف مفصلی انتهای استخوان‌ها را می‌پوشاند و به آن‌ها اجازه میدهد تا با اصطکاک کمتری در مقابل یکدیگر حرکت کنند. همچنین به پخش نیروی وارد شده به مفصل کمک می‌کند.
آسیب به غضروف مفصلی می‌تواند ناشی از ضربه، تغییرات دژنراتیو (استئوآرتریت) یا اختلالات التهابی (آرتریت روماتوئید) باشد و منجر به درد، تورم، قفل شدن، احساس ساییدگی (کرپیتوس) میشود. غضروف مفصلی منبع خون ندارد. بنابراین ظرفیت محدودی برای التیام دارد. اگر آسیب غضروفی شدید باشد، میتوان از روش جراحی میکروشکستگی برای درمان آن استفاده کرد.
چرا عمل جراحی میکروفرکچر زانو انجام میشود؟
عمل جراحی میکروفرکچر زانو به‌خاطر آسیب به غضروف یکی از قسمت‌های زیر انجام میشود:
- مفصل زانو
- زیر کاسه زانو
هدف از این جراحی جلوگیری یا کند کردن آسیب بیشتر به غضروف است. این جراحی به جلوگیری از آرتروز زانو کمک می‌کند و باعث میشود نیاز به عمل جراحی تعویض جزئی یا کامل زانو به تأخیر بیفتد.
از این عمل جراحی برای درمان زانودرد ناشی از آسیب غضروف نیز استفاده میشود.
علائم آسیب غضروف مفصلی زانو که با جراحی میکروفرکچر قابل درمان هستند، چیست؟
علائم آسیب غضروف مفصلی زانو که با جراحی میکروشکستگی قابل درمان هستند شامل موارد زیر می‌باشند:
- تکه‌های شل شناور در زانو می‌توانند باعث تورم متناوب شوند.
- درد همراه با راه رفتن طولانیمدت یا بالا رفتن از پله‌ها اتفاق میفتد.
- زمانی که وزن بر روی زانو اعمال میشود، گاهی اوقات زانو خم شده و گاهی از جای خود خارج میشود.
- قسمت‌های شل و شناور غضروف ممکن است با خم شدن مفصل زانو گیر کنند و باعث قفل شدن زانو یا محدود شدن دامنه حرکتی آن شوند.
- زانو ممکن است در حین حرکت صدا ایجاد کند که کرپیتوس نامیده میشود، به‌خصوص اگر غضروف پشت کاسه زانو آسیب‌دیده باشد.
کاندیدای مناسب و نامناسب جراحی میکروفرکچر
افرادی که می‌توانند عمل جراحی میکروفرکچر انجام دهند باید عضو یکی از گروه‌های زیر باشند:
- آسیب غضروفی خفیف تا متوسط داشته باشند
- ورزشکار باشند یا از نظر بدنی فعال باشند
- درد و تورمی داشته باشند که مستقیماً به غضروف ضعیف نسبت داده میشود
افرادی که نباید عمل جراحی میکروشکستگی انجام دهند عبارت‌اند از:
- افرادی که مبتلا به بیماری‌های التهابی جدی مانند آرتریت یا روماتیسم مفصلی هستند
- افرادی که سبک زندگی کم‌تحرکی دارند
- افرادی که زانوی آن‌ها ناپایدار است
آمادگی قبل از عمل جراحی
پیش از جراحی درخصوص داروها و مکمل‌های گیاهی یا بدون نسخه‌ای که مصرف می‌کنید، به پزشک اطلاع دهید.
طی 2 هفته قبل از جراحی اقدامات زیر را انجام دهید:
- خانه خود را آماده کنید.
- ممکن است لازم باشد مصرف داروهایی را که لخته شدن خون شما را سخت‌تر می‌کنند، متوقف کنید. این داروها عبارت‌اند از آسپرین، ایبوپروفن (Advil، Motrin)، ناپروکسن (Naprosyn، Aleve) و ... .
- از پزشک خود بپرسید چه داروهایی را همچنان باید در روز جراحی مصرف کنید.
- اگر دیابت، بیماری قلبی و ... دارید، پیش از جراحی برای درمان آن‌ها اقدام کنید.
- اگر مقدار زیادی الکل مصرف می‌کنید( بیش از 1 یا 2 نوشیدنی در روز) به پزشک خود بگویید.
- اگر سیگار می‌کشید، سعی کنید آن را ترک کنید. سیگار کشیدن می‌تواند باعث کاهش سرعت روند بهبود زخم و استخوان شود.
- همیشه درمورد سرماخوردگی، آنفولانزا، تب، بروز تبخال یا سایر بیماری‌هایی که ممکن است قبل از جراحی داشته باشید، به پزشک خود اطلاع دهید.
جراحی میکروفرکچر غضروف زانو
میکروفرکچر به‌عنوان بخشی از جراحی آرتروسکوپی زانو انجام میشود. همچنین سایر مفاصل را نیز میتوان به‌طور مشابه با جراحی آرتروسکوپی درمان کرد. جراحی میکروفرکچر در مچ پا، شانه، لگن، آرنج و سایر مفاصل انجام میشود. این جراحی بیشتر برای مشکلات مفصل زانو انجام میشود، اما برای مشکلات سایر مفاصل بدن نیز مؤثر است.
ابتدا، ناحیه تحت میکروفرکچر با برداشتن هرگونه غضروف شل یا آسیب‌دیده آماده میشود. در حالت ایده‌آل، ناحیه‌ای که تحت میکروفرکچر قرار می‌گیرد کمتر از 2 سانتی‌متر قطر دارد و دارای غضروف‌های خوب و سالم در اطراف است. سپس، ابزاری کوچک (تیز) برای ایجاد سوراخ‌های شکستگی ریز در استخوان مورداستفاده قرار می‌گیرد.
نفوذ لایه‌های خارجی استخوان، به خون و سلول‌های بنیادی اجازه میدهد تا در ناحیه آسیب‌دیده ایجاد لخته کنند. این سلول‌ها توانایی تشکیل لایه‌ای غضروفی در قسمت‌های آسیب‌دیده را دارند. اساساً بدن قادر است ناحیه آسیب‌دیده غضروف را با تحریک جریان خون به سمت محل آسیب ترمیم کند.
یکی از کلیدهای درمان موفق، توانبخشی مناسب پس از جراحی میکروفرکچر است. توانبخشی باید از ناحیه تحت درمان با میکروفرکچر محافظت کرده و همچنین قدرت و حرکت مفصل زانو را نیز حفظ کند. درنتیجه، اکثر بیماران بعد از جراحی نیاز به استفاده از عصا دارند. استفاده از زانوبند نیز اغلب توصیه میشود و در برخی موارد، ممکن است از دستگاه حرکتی برای خم کردن زانو استفاده شود.
جراحی میکروشکستگی زانو عملی ایمن با حداقل خطرات است. درد دائمی پس از این عمل، بیشترین نگرانی را ایجاد کرده است اما سایر عوارض شدیدتر مانند عفونت، لخته شدن خون و تورم کمتر مشاهده می‌شوند.
جراحی میکروفرکچر غضروف زانو
میکروفرکچر به‌عنوان بخشی از جراحی آرتروسکوپی زانو انجام میشود. همچنین سایر مفاصل را نیز میتوان به‌طور مشابه با جراحی آرتروسکوپی درمان کرد. جراحی میکروفرکچر در مچ پا، شانه، لگن، آرنج و سایر مفاصل انجام میشود. این جراحی بیشتر برای مشکلات مفصل زانو انجام میشود، اما برای مشکلات سایر مفاصل بدن نیز مؤثر است.
ابتدا، ناحیه تحت میکروفرکچر با برداشتن هرگونه غضروف شل یا آسیب‌دیده آماده میشود. در حالت ایده‌آل، ناحیه‌ای که تحت میکروفرکچر قرار می‌گیرد کمتر از 2 سانتی‌متر قطر دارد و دارای غضروف‌های خوب و سالم در اطراف است. سپس، ابزاری کوچک (تیز) برای ایجاد سوراخ‌های شکستگی ریز در استخوان مورداستفاده قرار می‌گیرد.
نفوذ لایه‌های خارجی استخوان، به خون و سلول‌های بنیادی اجازه میدهد تا در ناحیه آسیب‌دیده ایجاد لخته کنند. این سلول‌ها توانایی تشکیل لایه‌ای غضروفی در قسمت‌های آسیب‌دیده را دارند. اساساً بدن قادر است ناحیه آسیب‌دیده غضروف را با تحریک جریان خون به سمت محل آسیب ترمیم کند.
یکی از کلیدهای درمان موفق، توانبخشی مناسب پس از جراحی میکروفرکچر است. توانبخشی باید از ناحیه تحت درمان با میکروفرکچر محافظت کرده و همچنین قدرت و حرکت مفصل زانو را نیز حفظ کند. درنتیجه، اکثر بیماران بعد از جراحی نیاز به استفاده از عصا دارند. استفاده از زانوبند نیز اغلب توصیه میشود و در برخی موارد، ممکن است از دستگاه حرکتی برای خم کردن زانو استفاده شود.
جراحی میکروشکستگی زانو عملی ایمن با حداقل خطرات است. درد دائمی پس از این عمل، بیشترین نگرانی را ایجاد کرده است اما سایر عوارض شدیدتر مانند عفونت، لخته شدن خون و تورم کمتر مشاهده می‌شوند.
عوارض جراحی میکروفرکچر
میکروفرکچر می‌تواند جراحی‌ای عالی باشد که درصورت انجام مناسب آن، بیمار با کاهش درد قابل‌ملاحظه‌ای مواجه میشود. یکی از نگرانی‌های مربوط به میکروفرکچر این است که باعث رشد غضروف مفصلی طبیعی نمی‌شود.
انواع مختلفی از غضروف وجود دارند و یکی از این موارد (غضروف هیالین) به‌طور معمول در سطح مفصل یافت میشود. میکروشکستگی، رشد نوع دیگری از غضروف را که معمولاً در بافت اسکار یافت میشود (به نام فیبروکارتیلاژ) تحریک می‌کند. برخلاف غضروف هیالین، فیبروکارتیلاژ همان قدرت و انعطاف‌پذیری‌ای را که در غضروف مفصل موجود است، ندارد.
جراحی میکروفرکچر به‌دلیل ایمنی، سادگی و ارزانی جراحی نسبت به سایر روش‌های جراحی تحریک غضروف بسیار محبوب است.
اما آیا کار می‌کند؟ نتایج جراحی میکروفرکچر بارها مورد بررسی قرار گرفته‌اند. به‌طور کلی، افرادی که تحت عمل جراحی میکروفرکچر قرار می‌گیرند، در کوتاه‌مدت و میان‌مدت به‌خوبی عمل می‌کنند.
بااین‌حال، سؤالاتی درمورد دوام ترمیم میکروفرکچر وجود دارند و اکثر جراحان موافقند که غضروفی که با میکروفرکچر بهبود مییابد، به‌اندازه غضروف معمولی عمر نمی‌کند.
ازآنجایی‌که میکروفرکچر باعث تحریک شکل غضروف میشود، نتایج طولانیمدت اغلب رضایت‌بخش نیستند.
به‌علاوه عوارض نادری نیز پس از این عمل جراحی مشاهده میشود که عبارت‌اند از:
- عفونت
- ترومبز وریدی عمقی (DVT)
- بی‌حسی اطراف جای زخم
- خونریزی
- درد
- سفتی زانو
- واکنش به داروها
- مشکلات تنفسی
- شکستگی غضروف در طول زمان؛ غضروف جدید ساخته‌شده توسط جراحی میکروفرکچر به‌اندازه غضروف اصلی بدن قوی نیست و می‌تواند راحت‌تر بشکند.
- ناحیه‌ای که دارای غضروف ناپایدار است، می‌تواند با گذشت زمان و با پیشرفت دژنراسیون بزرگ‌تر شود. این مسئله می‌تواند علائم و درد بیشتری ایجاد کند.
حتما مطالعه کنید : آشنایی کامل با عمل جراحی پای پرانتزی
عمل‌های جایگزین
بیمارانی که کاندیدای مناسبی برای میکروفرکچر هستند، می‌توانند کاندید مناسبی برای سایر درمان‌های نقص غضروف زانو نیز باشند. این جایگزین‌ها شامل انتقال غضروف و کاشت غضروف هستند.
بااین‌حال، موفقیت این گزینه‌های جراحی بیشتر از میکروفرکچر نیست. اما خطرات و هزینه‌های میکروفرکچر به‌طور چشمگیری کمتر از سایر عمل‌های جراحی هستند.
جراحی میکروفرکچر عموماً اولین خط درمان آسیب غضروف در مفصل زانو است. برخی از این گزینه‌های جراحی دیگر عموماً برای ورزشکارانی استفاده می‌شوند که پس از جراحی میکروفرکچر بهبود نیافته‌اند.
جمع‌بندی
عمل جراحی میکروفرکچر، عملی است که برای درمان نواحی آسیب‌دیده غضروف استفاده میشود. این عمل اغلب به درمان مفصل زانوی آسیب‌دیده میپردازد و به بیمار کمک می‌کند به انجام مجدد فعالیت‌های روزمره مشغول شود. عوارض این عمل جراحی به ندرت اتفاق میفتند و در بسیاری از موارد عمل به‌صورت موفقیتآمیز انجام میشود. یکی از عوامل مهم برای موفقیت در عمل جراحی میکروشکستگی، انتخاب جراح باتجربه و ماهر است. ما دکتر علیرضا جواهری را به شما پیشنهاد می‌دهیم. دکتر جواهری جراحی ارتوپد و فوق تخصص زانو و لگن از دانشگاه زوریخ سوییس است. بنابراین اگر قصد دارید عمل جراحی میکروفرکچر انجام دهید، به شماره 02129123462 تماس بگیرید و از خدمات مرکز تخصصی ما بهره‌مند شوید.
منابع:
سوالات متداول
بله، گزارشهایی مبنی بر استفاده از عمل جراحی میکروفرکچر در شانه، لگن و مچ پا وجود دارند. اثربخشی طولانیمدت این تکنیک در سایر مفاصل ناشناخته است؛ زیرا هیچ مطالعه طولانیمدتی مشابه مطالعات انجامشده برای ارزیابی عمل جراحی بر روی زانو وجود ندارد.
مطالب مشابه
سندرم پیریفورمیس زمانی اتفاق میفتد که عضله پیریفورمیس شما عصب سیاتیک را فشرده می‌کند و منجر به التهاب میشود. این مسئله می‌تواند باعث درد یا بی‌حسی در لگن و پشت ساق پا در یک یا هر دو طرف بدن شود.
اگر هنگام حرکت مفاصل، صدای تق‌تق یا ترکیدن می‌شنوید، باید به آن توجه کنید. اگر صدای مفاصل با درد یا ناراحتی همراه نباشد، احتمالاً آسیبی اتفاق نیفتاده است. اما در برخی موارد صدای مفصل نشان‌دهنده کمبود مواد مغذی در بدن است.
پیشگیری و درمان لخته‌های خون پس از جراحی تعویض مفصل لگن بخش مهمی از بهبودی بیمار است. بیمارانی که تعویض مفصل انجام داده‌اند، دو تا ده روز پس از جراحی در بالاترین خطر ابتلا به DVT (ترومبوز ورید عمقی) قرار دارند و این خطر حدود سه ماه ادامه مییابد.
جراحی تعویض مفصل زانو، عمل بزرگی بوده که شامل دوره بهبودی قابل توجهی است و بیمار قطعاً پس از جراحی، علائمی را مشاهده می‌کند. اما تشخیص تفاوت بین درد معمول پس از جراحی و درد ناشی از لخته شدن خون بسیار مهم است. در اینجا تفاوت این علائم را توضیح می‌دهیم.
تشخیص روماتیسم مفصلی توسط معاینه فیزیکی انجام می شود و درمورد سابقه پزشکی و علائم شما سؤال می‌کنند. روماتولوژیست شما همچنین آزمایش خون و آزمایش‌های تصویربرداری را تجویز می‌کند.
آرتریت نوجوانان، بیماری‌ای خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن کودک شما به‌اشتباه سینوویوم (بافتی که داخل مفصل را می‌پوشاند) و مایع سینوویال داخل مفصل را هدف قرار میدهد.
تومور لگن می‌تواند باعث درد، تورم یا شکستگی در بیمار شود. روش‌های مختلفی برای درمان تومور لگن وجود دارند که بهترین آن‌ها، جراحی است.
مور مور شدن پا به‌دلایل متعددی اتفاق میفتد و می‌تواند ناشی از بیماری‌های متفاوتی باشد. به‌عنوان مثال، دیابت کنترل‌نشده می‌تواند به زخم‌های مزمن و درنهایت قطع عضو منجر شود. مشکلات دیسک کمر ممکن است با بی‌اختیاری ادرار، اختلالات جنسی یا حتی فلج همراه شوند. در موارد مسمومیت نیز، مور مور شدن پا می‌تواند نشانه‌ای خطرناک و تهدیدکننده زندگی باشد.
شکستگی رقصنده در پنجمین متاتارس زمانی رخ میدهد که تاندون یا رباط متصل به استخوان، قطعه کوچکی از استخوان را جدا می‌کند. این آسیب اغلب به‌دلیل انقباض ناگهانی و شدید عضلانی رخ میدهد که باعث شکستن قطعه‌ای از استخوان میشود.
شیوع روماتیسم مفصلی در زنان جوان 2 تا 3 برابر بیشتر از مردان است و این نسبت با افزایش سن کاهش مییابد. بیشترین تشخیص‌ها در زنان جوان 25 تا 45 ساله رخ میدهد.