علت درد پا چیست؟

درد پا یک علامت شایع با دلایل گوناگون است که ممکن است ناشی از استفاده بیش‌ازحد، ساییدگی، آسیب‌های ورزشی یا یک بیماری خاص باشد. این درد می‌تواند به‌صورت گرفتگی عضلانی، درد شبانه، یا احساس تیر کشیدن در پای چپ یا راست ظاهر شود. شدت درد ممکن است از یک درد مبهم تا یک درد شدید متغیر باشد.

علل درد پا ممکن است به بخش‌های مختلف بدن مرتبط باشد، از جمله:

• استخوان‌ها
• ماهیچه‌ها
• تاندون‌ها
• رباط‌ها
• اعصاب
• رگ‌های خونی
• بافت‌های نرم
• مفاصل

درمان درد پا بستگی به علت آن دارد. در بسیاری از موارد، می‌توان درد را در خانه مدیریت کرد. اما اگر درد ناگهانی، شدید، یا طولانی‌مدت باشد، مراجعه به پزشک ضروری است.

انواع درد پا

پزشکان درد پا را به سه دسته اصلی تقسیم می‌کنند که ممکن است با هم همپوشانی داشته باشند:

• درد عصبی. این نوع درد ممکن است حتی در حالت استراحت نیز احساس شود. نمونه‌هایی از آن عبارت‌اند از:
• سندرم پای بی‌قرار (حرکات غیرقابل کنترل پاها)
• نوروپاتی (آسیب عصبی)
• درد ناشی از عصب سیاتیک
• درد اسکلتی‌عضلانی. دردهایی که از آسیب‌های ساختارهای عضلانی یا اسکلتی ناشی می‌شوند، شامل موارد زیر هستند:
• کرپیتوس (صدای ترک‌خوردن مفاصل، مانند زانو)
• آرتریت (التهاب و درد مفاصل)
• آسیب تاندون‌ها یا رباط‌ها، مانند زمین‌خوردگی
• گرفتگی عضلات
• سندرم کمپارتمان
• شکستگی‌های استرسی
• درد عروقی. این نوع درد به مشکلات گردش خون مرتبط است و شامل شرایط زیر می‌شود:
• بیماری شریان محیطی (PAD)
• ترومبوز ورید عمقی (DVT)
• واسکولیت (التهاب عروق)
• رگ‌های واریسی
• اگزمای واریسی (تغییر رنگ پوست همراه با درد)

علائم درد پا

درد پا می‌تواند به شکل‌های مختلفی بروز کند. ممکن است تنها یک ناحیه کوچک از پا را تحت تأثیر قرار دهد یا ناحیه وسیع‌تری را شامل شود. در بعضی موارد، ممکن است کل پا درد کند و این درد می‌تواند از لگن، پا، کمر یا ستون فقرات آغاز شود. همچنین ممکن است در سایر قسمت‌های بدن نیز احساس درد کنید.

درد پا ممکن است:

• خفیف یا شدید باشد
• سوزش یا گزگز داشته باشد
• باعث بی‌حسی پا شود

علائم دیگری که ممکن است همراه با درد پا تجربه کنید عبارت‌اند از:

• تورم
• واریس
• زخم‌های باز
• قرمزی، تورم یا گرمی در پا
• تغییر رنگ پوست پا یا ساق
• زخمی که به آرامی بهبود می‌یابد
• احساس ناخوشی در حال بهبودی از عفونت یا شکستگی

اگر درد پا ناگهانی، شدید یا مداوم است، یا همراه با علائم دیگر باشد، لازم است فوراً به پزشک مراجعه کنید.

علت های درد پا

علل درد پا بسیار متفاوت هستند و از گرفتگی عضلات گرفته تا بیماری‌های سلامتی جدی که نیاز به درمان فوری دارند متغیر می‌باشند:

بیماری شریان محیطی (PAD)

در این بیماری، اندام‌ها – معمولاً پاها – خون کافی دریافت نمی‌کنند که اغلب به دلیل تنگی شریان‌ها رخ می‌دهد. علائم شامل ضعف، بی‌حسی، گرفتگی، احساس سردی یا تغییر رنگ غیرعادی پاها هستند. برخی افراد با تغییر سبک زندگی مانند ترک سیگار می‌توانند آن را مدیریت کنند. در صورت نیاز، پزشک ممکن است دارو تجویز کند، اما در برخی موارد جراحی ضروری است.

ترومبوز ورید عمقی (DVT)

 این بیماری به معنای وجود لخته خون در ورید، معمولاً در ران یا ساق پا، است. این بیماری همیشه علائم ندارد، اما ممکن است درد، تورم، گرمی یا قرمزی در پا ایجاد کند. در صورت مشاهده این علائم، فوراً به پزشک مراجعه کنید. ترومبوز ورید عمقی می‌تواند منجر به آمبولی ریه – زمانی که لخته به ریه‌ها می‌رود – شود که خطرناک است. پزشک ممکن است داروهایی برای پیشگیری از تشکیل، رشد یا حرکت لخته تجویز کند.

نوروپاتی محیطی

این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که اعصاب بدن که پیام‌ها را به مغز و از آن منتقل می‌کنند، آسیب ببینند. شایع‌ترین علت، دیابت است، اما سایر بیماری‌ها، داروها، جراحات یا عفونت‌ها نیز می‌توانند عامل آن باشند. اگر اعصاب پاهای شما تحت تأثیر قرار گیرند، ممکن است احساس سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی یا ضعف کنید. پزشک معمولاً علت زمینه‌ای را درمان کرده و در صورت نیاز داروهای مسکن تجویز می‌کند.

عدم تعادل الکترولیت

الکترولیت‌ها مواد معدنی مانند سدیم، پتاسیم و کلسیم هستند که برای عملکرد درست ماهیچه‌ها ضروری‌اند. هنگام ورزش، این مواد از طریق تعریق از بدن خارج می‌شوند و اگر بیش‌ازحد از دست بروند، ممکن است پاهایتان دچار گرفتگی، ضعف یا بی‌حسی شوند. این مشکل همچنین می‌تواند در نتیجه درمان‌های پزشکی مانند شیمی‌درمانی رخ دهد. نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت یا مصرف غذاهای سرشار از این مواد معدنی می‌توانند کمک‌کننده باشند. اگر گرفتگی عضلات به طور مکرر اتفاق میفتد، به پزشک مراجعه کنید.

تنگی کانال نخاع

تنگی کانال نخاع زمانی رخ می‌دهد که فضای داخلی استخوان‌های ستون فقرات باریک شود، که به اعصاب فشار می‌آورد و می‌تواند باعث درد، سوزن‌سوزن شدن، بی‌حسی یا ضعف در پاها شود. همچنین ممکن است مشکلاتی در تعادل ایجاد شود. اگر این علائم را دارید، فوراً به پزشک مراجعه کنید. دارو می‌تواند به کاهش درد کمک کند و فیزیوتراپی نیز مفید است. در صورتی که این درمان‌ها مؤثر نباشند، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشید.

سیاتیک

سیاتیک نوعی درد پا است که از فشردگی یک عصب در قسمت پایین ستون فقرات ناشی می‌شود. شدت این درد می‌تواند از گرفتگی ساده تا درد شدید متغیر باشد که ایستادن یا نشستن را دشوار می‌کند. این مشکل می‌تواند به دلیل فتق دیسک، لغزش مهره‌ها، اسپاسم عضلات لگن یا تنگی ستون فقرات رخ دهد. پزشک ممکن است داروهای مسکن یا فیزیوتراپی تجویز کند و در صورت لزوم، جراحی را پیشنهاد دهد.

آرتریت

آرتریت یک بیماری شایع است که مفاصل را تحت تأثیر قرار می‌دهد و باعث درد، تورم و سفتی می‌شود. زمانی که در مفاصل لگن، زانو یا مچ پا رخ دهد، ممکن است راه رفتن یا انجام فعالیت‌های روزمره دشوار شود. اگرچه درمان قطعی وجود ندارد، اما ورزش منظم و حفظ وزن مناسب می‌تواند کمک‌کننده باشد. استفاده از پدهای گرم‌کننده یا کیسه‌های یخ برای کاهش درد و تورم مفاصل مؤثر است. همچنین، مسکن‌های بدون نسخه می‌توانند درد را تسکین دهند.

عضله کشیده شده

عضله کشیده شده زمانی اتفاق میفتد که عضله بیش‌ازحد کشیده شود، که در ورزشکاران رایج است. درد شدید و ناگهانی است و ناحیه آسیب‌دیده حساس می‌شود. بهترین درمان برای آن استفاده از کمپرس سرد به مدت 20 دقیقه چند بار در روز است. همچنین، باید ناحیه آسیب‌دیده را استراحت داده و در صورت امکان آن را بالا نگه دارید. مصرف مسکن‌های بدون نسخه نیز می‌تواند به کاهش درد کمک کند.

رگ به رگ شدن

رگ به رگ شدن زمانی رخ می‌دهد که رباط، بافتی که استخوان‌ها را به هم متصل می‌کند، کشیده یا پاره شود. پیچ‌خوردگی مچ پا یکی از رایج‌ترین موارد است. ناحیه آسیب‌دیده متورم و دردناک می‌شود و فرد قادر به انداختن وزن روی آن نخواهد بود. بهترین روش درمان این آسیب، استفاده از روش R.I.C.E (استراحت، کمپرس یخ، فشرده‌سازی و بالا بردن) است. مراجعه به پزشک برای بررسی شکستگی احتمالی با اشعه ایکس ضروری است.

گرفتگی عضلات

گرفتگی عضلات زمانی رخ می‌دهد که عضله، به ویژه در ناحیه ساق پا، به طور ناگهانی سفت شود. این وضعیت می‌تواند درد شدید ایجاد کرده و توده عضلانی سفتی زیر پوست احساس شود. گرفتگی عضلات با افزایش سن رایج‌تر است و می‌تواند به دلیل گرمای زیاد یا کمبود آب بدن اتفاق بیفتد. معمولاً گرفتگی عضلات خود به خود رفع می‌شود و نشانه‌ای از مشکل جدی سلامتی نیست، اما اگر به طور مکرر دچار آن می‌شوید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.

شین اسپلینت

شین اسپلینت زمانی رخ می‌دهد که ماهیچه‌ها و بافت‌های اطراف استخوان ساق پا ملتهب شده و لبه داخلی استخوان آسیب می‌بیند. این مشکل بیشتر در افرادی که زیاد می‌دوند دیده می‌شود. صافی کف پا، قوس‌های سفت یا کفش‌های نامناسب می‌توانند عاملی برای بروز آن باشند. بهترین درمان، استراحت دادن به پاها، استفاده از بسته‌های سرد به مدت 20 دقیقه چند بار در روز و مصرف مسکن‌ها در صورت نیاز است. همچنین، مراجعه به پزشک ضروری است تا از عدم وجود مشکلات جدی‌تر اطمینان حاصل شود.

شکستگی فشاری

اگر درد پا با آتل بهبود نیابد، ممکن است شکستگی فشاری رخ داده باشد. این آسیب زمانی اتفاق میفتد که عضلات اطراف استخوان نتوانند به درستی فشار وارده بر آن را کاهش دهند. درمان اصلی برای شکستگی استرس، استراحت است که ممکن است بین 6 تا 8 هفته زمان ببرد تا بهبود یابد. قبل از بازگشت به فعالیت‌های ورزشی، از بهبودی کامل اطمینان حاصل کنید تا از بدتر شدن آسیب جلوگیری کنید.

تاندونیت

تاندون‌ها بافت‌های انعطاف‌پذیری هستند که ماهیچه‌ها را به استخوان‌ها متصل می‌کنند. زمانی که این تاندون‌ها ملتهب می‌شوند، به ویژه هنگام حرکت مفصل، ممکن است درد زیادی ایجاد شود. این وضعیت تاندونیت نامیده می‌شود و می‌تواند بر مفاصلی مانند لگن، زانو یا مچ پا تأثیر بگذارد. درمان اصلی آن، استفاده از روش R.I.C.E است و مراجعه به پزشک برای بررسی سایر علل احتمالی توصیه می‌شود. پزشک ممکن است داروهای ضدالتهابی مانند ایبوپروفن یا ناپروکسن را تجویز کند.

وریدهای واریسی

وریدهای واریسی زمانی ایجاد می‌شوند که رگ‌ها برای بازگرداندن خون به قلب، فشار زیادی را تحمل کرده و برآمده، پیچ‌خورده و به رنگ آبی یا بنفش تیره در می‌آیند. این رگ‌ها ممکن است باعث احساس سنگینی، سوزش، ضربان یا گرفتگی در پاها شوند. احتمال ابتلا به وریدهای واریسی با افزایش سن، اضافه وزن، بارداری یا ایستادن و نشستن طولانی‌مدت افزایش می‌یابد. کاهش وزن، ورزش منظم و استفاده از جوراب‌های فشرده می‌توانند مفید باشند. اگر این اقدامات کمک نکردند، بهتر است با پزشک خود در مورد گزینه‌های درمانی دیگر مشورت کنید.

درد سوزش ران

مرالژیا پارستتیکا یک اختلال عصبی است که باعث درد سوزش، بی‌حسی یا گزگز در ناحیه بالای ران می‌شود. این مشکل در افرادی که باردار هستند، اضافه وزن دارند، لباس‌های تنگ می‌پوشند یا در ناحیه کشاله ران خود بافت زخم جراحی دارند، بیشتر دیده می‌شود. علائم این بیماری را می‌توان با داروهای بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن تسکین داد. اگر درد بیش از دو ماه ادامه یابد، پزشک ممکن است داروهای قوی‌تر تجویز کند.

درد در قسمت‌های مختلف پا نشانه چیست؟

علل درد در قسمت‌های مختلف پا در ادامه توضیح داده شده‌اند:

• درد استخوان پا. درد استخوان در پاها ممکن است به دلایل مختلفی مانند عفونت، کبودی، شکستگی یا حتی سرطان استخوان ایجاد شود. نوع درد (تیز، ضربه‌ای یا مبهم) و علائم شما می‌توانند در تشخیص علت کمک کنند. 
• درد پا از زانو به پایین. درد پا از زانو به پایین ممکن است به دلیل آسیب‌های عضلانی، رگ به رگ شدن، گرفتگی عضلات، مشکلات عروقی مانند بیماری شریان محیطی (PAD)، یا اختلالات عصبی مانند سیاتیک باشد. همچنین مشکلاتی همچون آرتریت، فتق دیسک کمر، یا ترومبوز ورید عمقی (DVT) نیز می‌توانند باعث درد از زانو به پایین شوند. درد ممکن است به صورت تیز، مبهم یا همراه با سوزش و بی‌حسی باشد و نیاز به تشخیص دقیق پزشک دارد.
• درد ساق پا. درد ساق پا می‌تواند به دلایل مختلفی ازجمله کشیدگی یا رگ‌به‌رگ شدن عضلات، بیماری شریان محیطی (PAD) ، ترومبوز ورید عمقی (DVT) ، آرتریت و استئوآرتریت و نوروپاتی محیطی ایجاد شود. این مشکلات می‌توانند درد، تورم، بی‌حسی و مشکلات حرکتی در پا ایجاد کنند.
• درد ران پا. درد ران ممکن است به دلیل کشیدگی عضلانی، آسیب‌های ناشی از استفاده بیش‌ازحد، ضربه‌های تروماتیک، کشیدگی عضلات خم‌کننده ران، فشار عصب، آرتریت یا لخته شدن خون (ترومبوز ورید عمقی) ایجاد شود.
• درد کف پا. درد کف پا می‌تواند در قسمت‌های مختلف آن، از جمله پاشنه، انگشتان یا قوس پا رخ دهد. از آنجایی که پاهای ما روزانه تحت فشار زیادی قرار می‌گیرند، درد در این ناحیه بسیار شایع است. علاوه بر استفاده زیاد از پا، عواملی همچون آسیب‌های ورزشی، مشکلات پزشکی زمینه‌ای و استفاده از کفش‌های نامناسب نیز می‌توانند باعث ایجاد درد در کف پا شوند.

عوارض درد پا

بسته به علت درد پا، ممکن است عوارض مختلفی بروز کند. جدی‌ترین عوارض عبارت‌اند از:

• تنگی نفس
• دشواری در تنفس
• تنفس سریع
• حساسیت یا نرمی پوست
• درد قفسه سینه
• غش کردن
• ضربان قلب نامنظم
• ضربان قلب تند
• سبکی سر

در صورت تجربه هرکدام از این علائم، باید بلافاصله به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

آیا می‌توان از درد پا جلوگیری کرد؟

برای پیشگیری از برخی انواع درد پا، مهم است که قبل و بعد از هر فعالیت بدنی عضلات خود را کشش دهید. همچنین برای جلوگیری از کم آبی بدن، روزانه حداقل هشت لیوان آب بنوشید و غذاهایی که حاوی پتاسیم زیادی مانند مرغ و موز هستند، مصرف کنید. این کار به حفظ سلامت ماهیچه‌ها و تاندون‌های پا کمک می‌کند.

برای جلوگیری از بیماری‌هایی که می‌توانند به آسیب عصبی پا منجر شوند، پیشنهاد می‌شود:

• حداقل 30 دقیقه فعالیت بدنی پنج روز در هفته داشته باشید.
• وزن خود را در محدوده سالم حفظ کنید.
• سیگار را ترک کنید.
• فشار خون و کلسترول خود را کنترل کرده و آن‌ها را در سطح سالم نگه دارید.
• مصرف الکل را کاهش دهید.

درمان درد پا

درمان درد پا بستگی به علت آن دارد.

بسیاری از انواع درد پا را می‌توان در خانه درمان کرد. اگر دچار سوزن‌سوزن شدن هستید، حرکت کردن معمولاً ناراحتی را کاهش می‌دهد. در صورت گرفتگی عضلانی، کشش‌های ملایم ماهیچه‌ها می‌تواند کمک کند.

برای بسیاری از انواع دیگر درد پا نیز این روش‌ها مؤثر هستند. می‌توانید از مسکن‌های ساده مانند پاراستامول یا داروهای ضدالتهاب مانند ایبوپروفن استفاده کنید.

در برخی موارد ممکن است نیاز به مصرف داروهایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها باشد. در موارد خاص، برخی از افراد ممکن است به جراحی نیاز پیدا کنند.

جمع‌بندی

درد پا می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله مشکلات عصبی، عضلانی، عروقی یا استخوانی ایجاد شود. عواملی مانند آسیب‌های فیزیکی، بیماری‌های مزمن نظیر دیابت و آرتریت، و شرایطی مانند بیماری عروق محیطی (PAD) یا تنگی نخاع می‌توانند باعث درد پا شوند. این درد ممکن است به صورت درد مبهم، سوزش، گزگز یا گرفتگی عضلانی بروز کند و گاهی با علائم دیگری همچون تورم، تغییر رنگ پوست یا ضعف در پا همراه باشد.

برای پیشگیری از درد پا، ورزش منظم، حفظ وزن سالم، مصرف آب کافی و تغذیه مناسب ضروری است. همچنین، استفاده از کفش‌های مناسب و انجام کشش‌های عضلانی قبل و بعد از فعالیت‌های بدنی می‌تواند به کاهش خطر درد کمک کند. در صورت وجود درد شدید، مداوم یا همراه با علائم اضافی مانند تنگی نفس یا درد قفسه سینه، ضروری است که به پزشک مراجعه شود تا علت دقیق درد تشخیص و درمان مناسب ارائه شود.

منابع

my.clevelandclinic

webmd

medicalnewstoday