عفونت بعد از عمل تعویض مفصل زانو

فعالیت باکتری ها از اصلی ترین علت عفونت مفصل مصنوعی زانو است. این باکتری ها می توانند در حین و بعد از جراحی خود را به محل برسانند. روی بدن هر فردی به صورت طبیعی باکتری هایی زندگی می کنند. این باکتری ها برای بدن هیچ ضرری ندارد اما در صورتی که در حین جراحی از راه شکاف یا زخم به محل عمل وارد شوند باعث عفونی شدن مفصل می شوند.

عفونت بعد از تعویض مفصل زانو می تواند بسیار خطرناک باشد؛ زیرا میکروب های عفونت زا قادرند به راحتی بافت های سالم را از بین ببرند و همچنین از راه جریان خون در تمام بدن انتشار یابند.

عفونت ممکن است در زمان های متفاوت بروز کند؛ در زمانی که بیمار بعد از جراحی هنوز از بیمارستان مرخص نشده بروز یابد و یا ممکن است بعد از مرخص شدن از بیمارستان و رفتن به منزل پایدار گردد.

 از جمله عواملی که موجب وارد شدن باکتری به محل جراحی می‌شوند عبارت‌اند از:

درست ضد عفونی نشدن پوست بیمار قبل از جراحی

با اینکه پوست بیمار قبل از هر جراحی به طور دقیق و در چندین مرحله ضد عفونی می شود اما با این وجود همیشه تعدادی از میکروب ها و باکتری ها خود را به محل زخم می رساند و بدین طریق باعث عفونی شدن مفصل می شوند.

وارد شدن باکتری های معلق اتاق عمل به محل

این باکتری ها بیشتر از سطح لباس کارکنان و جراح به محل زخم انتقال می یابند. با اینکه پرسنل و جراح مربوط قبل از جراحی دست های خود را در چندین مرحله ضد عفونی می کنند و از لباس های مخصوص اتاق عمل استفاده می نماید تا ورود باکتری به محل زخم را به حداقل برسانند اما با این وجود تعدادی از میکروب ها از همین طریق به بدن بیمار وارد می شود.

عفونی شدن مفصل بعد از عمل به دلیل عدم مراقبت درست از زخم ها

همیشه علت عفونت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو، ورود باکتری ها به بدن در حین جراحی نیست. جراح ارتوپد برای بستن محل برش جراحی از بخیه استفاده می کند. در صورتی که از محل جراحی به درستی مراقبت نشود احتمال عفونی شدن محل زخم بعد از جراحی وجود دارد.

انواع عفونت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

عفونت سطحی

به بروز عفونت در محل زخم جراحی، عفونت سطحی می گویند. این نوع عفونت عموما در مدت کوتاهی پس از جراحی رخ می دهد و خوشبختانه درمان آن نیز ساده تر است. البته در صورتی که این نوع عفونت به موقع درمان نشود می تواند به عفونت های ماژور تبدیل شود.

عفونت عمیق زانو یا عفونت مفصل زانو

به عفونی شدن پروتز یا مفصل مصنوعی زانو، عفونت عمیق زانو می گویند. عفونت های عمیق بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بسیار جدی هستند و عموما هفته ها و حتی ماه ها بعد از جراحی رخ می دهند. درمان این نوع عفونت تنها انجام عمل و برداشتن مفصل مصنوعی است.

عواملی که ریسک خطر عفونت را افزایش می دهند

جراحی تعویض مفصل زانو از جمله پرکاربردترین جراحی های ارتوپدی است که به منظور کاهش درد بیمار و تقویت عملکرد مفصل آسیب دیده انجام می شود.

با اینکه جراحی تعویض مفصل زانو از جمله موفق ترین اعمال جراحی است اما با این حال هیچ عمل جراحی بدون ریسک نیست و در حدود یک درصد از بیمارانی که این جراحی انجام گرفته است امکان بروز عوارضی همچون عفونت وجود دارد.

همان طور که گفته شد احتمال عفونت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بسیار کم می باشد. عوامل از قبیل موراد زیر ریسک عفونت را افزایش می دهند:

• طولانی بودن مدت زمان جراحی
• پرتهاجمی بودن نوع جراحی تعویض مفصل زانو
• بی تجربه بودن جراح تعویض مفصل زانو

همچنین در برخی افراد ریسک عفونت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بسیار بالاتر از سایرین است. که این افراد عبارت اند از:

• افراد دیابتی
• افرادی که به اختلالات خونرسانی در اندام ها دچار هستند
• افرادی که داروهایی همچون همچون شیمی درمانی و کورتیکواستروئید که موجب نقص سیستم ایمنی می شود.
• افراد دارای اضافه وزن و چاقی
• افرادی که به طور مکرر الکل مصرف می کنند
• افراد سیگاری
• افراد دارای سوء تغذیه
• افراد مبتلا به روماتیسم یا آرتریت روماتویئد
• افراد مبتلا به نارسایی کلیه و کبد
• عفونت ها ادراری، پوستی و عفونت های دهان و دندان

علائم عفونت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو

با اینکه احتمال عفونی شدن مفصل زانو بعد از جراحی تعویض مفصل زانو بسیار نادر است اما در صورت وقوع، این علائم چندین روز پس از جراحی ظاهر می شوند و با چنین مشخصاتی همراه هستند:

• تب بالای 38درجه سانتی گراد همراه با لرزش های شبانه
• قرمزی و حساسیت در محل برش جراحی
• گرم شدن پوست زانو
• شدید شدن درد و تورم محل زانو
• ترشح غلیظ و چرکی از محل زخم ( ترشحی که بیش از پنج روز طول بکشد)
• سفت و خشک شدن مفصل زانو
• خستگی و بی حالی بیمار بعد از جراحی

البته همیشه چنین علائمی نشان دهنده عفونت مفصل نیست و ممکن است به دلایل دیگری ایجاد شود. از این رو برای تشخیص علت دقیق اینکه مفصل دچار عفونت شده است یا خیر. پزشک از آزمایش خون و دیگر روش های تصویربرداری استفاده می کند. که این تست ها شامل موارد زیر است:

• شمارش سلول های خونی
• آزمایش  ESR و CRP
• بررسی تست های تصویربرداری رادیولوژی و سی تی اسکن

درمان عفونت تعویض مفصل زانو

در درمان عفونت بعد از جراحی تعویض مفصل سه نوع راهکار: 1. درمان های غیرتهاجمی، 2. درمان های تهاجمی و 3. دبریدمان وجود دارد که در زیر به صورت خلاصه به بیان این روش ها می پردازیم.

• 
  درمان غیر جراحی (غیر تهاجمی)
  برخی اوقات این عفونت تنها در بافت های نرم اطراف مفصل ایجاد می شود. در این حالت ما با یک عفونت سطحی مواجه هستیم. اگر این عفونت در زمان مناسب تشخیص داده شود، می توان با استفاده از داروهای آنتی بیوتیکی مخصوص که به صورت خوراکی و یا تزریقی مصرف می شوند، عفونت را کنترل و درمان نمود.
• درمان جراحی (تهاجمی)
  عفونت های گسترش یافته و یا عمیق که مفصل مصنوعی را تحت تاثیر قرار می دهند، با راهکار های غیرتهاجمی درمان نمی شوند. برای درمان این نوع عفونت ها نیاز است تا با جراحی مجدد تعویض مفصل، عوارض موجود را برطرف نمود.
• دبریدمان
  در این روش درمانی (زمانی که عفونت های عمیق در هفته های ابتدایی بعد از عمل جراحی اتفاق افتند.) جراح ارتوپد، بافت نرم آلوده به عفونت را جدا می کند و مفصل تعویض شده را به طور کامل تمیز می نماید. استفاده از آنتی بیوتیک، 6 هفته بعد از دبریدمان ضروری می باشد.

راه های پیشگیری از عفونت بعد از تعویض مفصل زانو

از جمله اقدامات اساسی قبل از جراحی تعویض مفصل زانو برای کاهش ابتلا به عفونت بعد از جراحی تعویض مفصل زانو شامل موارد زیر است:

• درمان عفونت های اخیر در بدن
• درمان مشکلات مربوط به دهان و دندان
• ترک کردن سیگار سه ماه قبل از جراحی
• کنترل قند خون در بیماران
• قطع مصرف داروی کورتیکواستروئید چندین ماه قبل از جراحی
• مصرف دارو آنتی بیوتیک قبل از جراحی تعویض مفصل زانو

از جمله مراقبت ها بعد از جراحی تعویض مفصل زانو شامل موارد زیر است:

انتخاب کم تهاجمی ترین روش جراحی

جراحی های کم تهاجمی نیاز به ایجاد برش های بزرگ در مفصل زانو نیست از این رو احتمال عفونی شدن مفصل تا حد زیادی پایین می آید.

کاهش مدت زمان جراحی تعویض مفصل زانو

هر چقدر زمان عمل جراحی بیشتر باشد احتمال ورود میکروب ها به درون محل جراحی بیشتر شده  از این رو احتمال بروز عفونت نیز بالاتر می رود.

استفاده از لوازم جراحی استریل

لوازم جراحی نقش بسیار مهمی در کاهش ابتلا به عفونت پس از جراحی دارند از این رو پزشکان حداقل الامکان سعی می کنند لوازم جراحی عاری از باکتری باشند.

استفاده منظم و در زمان مشخص از آنتی بیوتیک

از آنجایی که احتمال عفونت در تمامیه جراحی ها وجود دارد از این رو از همان روز اول بعد از جراحی به بیمار داروی آنتی بیوتیک تزریقی داده می شود. پس از مرخص شدن از بیمارستان نیز داروهای آنتی بیوتیک خوراکی تجویز می شود تا بعد از مرخص شدن از بیمارستان از آنها استفاده کند.

مراقبت از پانسمان و محل زخم بعد از جراحی

برای پیشگیری از عفونت بعد از تعویض مفصل زانو حتما نکات زیر در مورد زخم و محل پانسمان رعایت کنید:

• از دست زدن و خارندن زخم خودداری کنید
• هیچ دارویی را بر محل زخم جراحی قرار ندهید
• از آب زدن به زخم بپرهیزد و محل زخم را خشک نگه دارید