ممکن است در میان دوستان، اطرافیان یا حتی مراکز عمومی با افرادی مواجه شده باشید که صورت بسیار زیبا و جذاب، هیکل ورزیده اما پاهایی دور از هم و پرانتزی داشته باشند.
شاید شما از آن دسته افرادی باشید دارای پاهای پرانتزی هستند و بارها و بارها به خاطر این ناهنجاری مفصلی مسخره شده‌اید، یا حتی اعضای خانواده و دوستانتان از وجود این مشکل در شکل ظاهری پاهایشان پیش شما شکایت کرده باشند.
ممکن است به علت شکل ظاهری پاهایتان از پوشیدن لباس مورد علاقه‌تان صرف نظر کنید. اما واقعاً پای پرانتزی چیست؟ و چه عواملی موجب به وجود آمدن پاهای پرانتزی می‌شوند؟
آیا درمانی برای این عارضه وجود دارد؟ این عارضه چه تأثیری در فعالیت‌های روزمره افراد می‌گذارد و اگر در درمان آن سهل‌انگاری شود چه پیامدهایی به همراه خواهد داشت؟
پای پرانتزی در بین تمام ناهنجاری‌های مربوط به مفاصل شیوع بیشتری دارد. ما در این مطلب سعی داریم شما را با این مشکل مفصلی شایع آشنا کنیم.
مروی بر پای پرانتزی
تغییر و انحراف پاها از محور مستقیم استخوان پا موجب به وجود آمدن مشکلاتی در پاها می‌شود. در صورتی که این انحراف به سمت خارج باشد، زانو پرانتزی است و اگر این انحراف به سمت داخل باشد زانو ضربدری است.
زانوی طبیعی دارای 3 تا 6 درجه قوس به سمت خارج می‌باشد. پس حتی اگر این قوس در زانو صفر درجه باشد باز هم نشانه ناهنجاری در مفصل می‌باشد و شکل ظاهری مناسبی نخواهد داشت.
افرادی که گوشه کفششان بیشتر دچار ساییدگی می‌شود، کم‌کم دچار پای پرانتزی می‌شوند و به‌تدریج انحراف زانوها اتفاق میفتد.
پای پرانتزی در بزرگسالان چه عوارضی را به همراه دارد؟
پس از تشخیص پای پرانتزی، این سؤال مطرح می‌شود که چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟ آیا جای نگرانی وجود دارد یا خیر؟ درواقع، پای پرانتزی عارضه‌ای شناخته‌شده است، اما اگر شما احساس درد و نارضایتی از دردهای مفصلی ندارید لازم نیست برای درمان اقدام کنید، کما اینکه ورزشکاران و اکثر فوتبالیست‌ها دارای پاهای پرانتزی هستند. حتی این مساله برای آنها مزیت محسوب می‌شود؛ زیرا فوتبالیست‌های با پای پرانتزی می‌توانند تکنیک‌های فوتبالی را بهتر اجرا کنند.
وجود عوارض پای پرانتزی در بزرگسالی موجب می‌شود فشار وزن به داخل زانو و ساق بیشتر شود. عدم درمان این معضل به‌مرور زمان و با افزایش سن باعث ایجاد آرتروز در قسمت‌های داخلی زانو می‌شود. چون بیشترین وزن به قسمت داخلی زانو وارد شده و این قسمت دچار ساییدگی و مشکلات مفاصل می‌شود.
در صورتی که عارضه پای پرانتزی به‌موقع درمان نشود و پاها به حالت خمیده باقی بمانند، مشکلات زیادی برای فرد ایجاد می‌شود که شایع‌ترین عوارض پای پرانتزی در بزرگسالان عبارت‌اند از:
وارد شدن فشار مضاعف به زانو
غیر طبیعی بودن فرم پاها، فشار زیادی به مفصل زانو وارد می‌کند که با گذشت زمان این فشار افزایش می‌یابد و باعث بروز آسیب‌هایی نظیر آرتروز زانو، پارگی و آسیب‌دیدگی مینیسک زانو و ناپایداری مفصل زانو می‌شود.
التهاب مچ پا
مچ پا و ساق پاها به علت تأثیر گرانش زمین بر مایعات بدن، محل‌های رایج ادم و تورم در بدن هستند. بااین‌حال، احتباس مایع ناشی از گرانش، تنها علت تورم مچ پا یا ساق پا نیست. برخی فشارها و صدمات وارده به پاها نیز عامل احتباس مایعات و ورم پا هستند که عارضه پای پرانتزی در بزرگسالان یکی از عواملی است که باعث بروز چنین اختلالی در پاها می‌شود.
بروز درد و ناراحتی در ران پا
با اینکه عارضه زانوی پرانتزی عموماً دردی به همراه ندارد، اما طولانی شدن حالت پرانتزی در بزرگسالان می‌تواند باعث ناراحتی و دردهایی در مفصل ران شود.
ورم مفصل زانو
ورم مفصل به معنای بزرگ شدن و افزایش حجم جایی است که مفصل در آن قرار گرفته است. زمانی که مفصل زانو به‌دلیل بیماری زانوی پرانتزی تغییر شکل پیدا می‌کند، فشار زیادی به مفصل زانو وارد می‌شود. درنتیجه این مفصل برای مقابله با پای پرانتزی، میزان مایع درون مفصل را افزایش می‌دهد.
بروز درد و ناراحتی در هنگام راه رفتن
لنگش و اختلال در راه رفتن یکی از شایع‌ترین عوارض پای پرانتزی در بزرگسالان است که به‌دنبال تغییر شکل پیدا کردن مفصل زانو ایجاد می‌شوند.
درمان زانوی پرانتزی در بزرگسالان
در برخی موارد پای پرانتزی بدون علامت و نشانه است و فرد به علت دردی که در زانو دارد به پزشک مراجعه می‌کند. پس از تشخیص پای پرانتزی و تهیه رادیوگرافی از پاها، انحراف زانوها با درجه مشخص می‌شود و درنهایت تصمیم‌گیری می‌شود که آیا اقدام خاصی برای درمان انجام شود یا خیر.
درمان پای پرانتزی برای دو گروه از افراد متفاوت است:
- افراد نابالغ: درمان پای پرانتزی برای کسانی که صفحات رشد آنها بسته نشده باشد، با دارو و فیزیوتراپی امکان‌پذیر است. استفاده از برخی کفی‌های کفش و فعالیت‌های ورزشی در درمان این افراد مؤثر است.
- افراد بالغ: تنها گزینه درمان برای افراد بالغ با پای پرانتزی، عمل جراحی است. برای درمان افرادی که صفحات رشد آنها بسته شده باشد، ابتدا استخوان‌ها شکسته می‌شوند و استخوان را صاف می‌کنند و درنهایت این ناهنجاری اصلاح می‌شود.
در این روش، درمان به‌صورت قطعی است و پس از جراحی 1 تا 1.5 سانتیمتر قد فرد بلندتر می‌شود. افرادی که با درد در مفاصل به پزشک مراجعه می‌کنند، کاندیدای درمان پای پرانتزی با جراحی هستند.برخی مواقع فرد احساس درد ندارد اما از شکل دفرمه‌شده پاهای خود شکایت دارد و به پزشک مراجعه می‌کند. در این افراد هم با روش درمانی جراحی اقدام به اصلاح بدفرمی پاها می‌کنند که علاوه‌بر درمان بدشکلی پاها، از ساییدگی پاها و مفاصل پیشگیری می‌شود.
جراحی به دو صورت است؛ یعنی در قسمت داخل پا یا خارج پا برشی مثلثی‌شکل ایجاد می‌شود که وقتی پا باز می‌شود مشکل انحنا برطرف می‌گردد.
در این قسمت فیلمی از جدید ترین روش جراحی پای پرانتزی، توسط دکتر علیرضا امین جواهری را مشاهده می کنید:
برای کسی که پای پرانتزی دارد و دچار درد در ناحیه مفاصل شده است، فیزیوتراپی و کاردرمانی می‌توانند درد را التیام بخشند اما درمان محسوب نمی‌شوند.
کفش‌های طبی؛ فریب‌های تبلیغاتی یا واقعیت
تولیدکنندگان کفش‌های طبی، اقدام به تبلیغات گسترده‌ای برای فروش کالاهای خود با نام محصولات طبی و درمانی می‌کنند.
اما آیا کفشی به نام کفش طبی وجود دارد یا خیر؟ زمانی که پزشک برای برطرف کردن برخی ناهنجاری‌های مفصلی جزئی، اقدام به تجویز کفی یا کفش‌هایی با قابلیت‌های خاص برای این افراد می‌کند، کفش طبی توسط کفاش تولید می‌شود.
به‌طور مثال اگر کف پای صافی دارید، پزشک متخصص ارتوپد به شما کفشی پیشنهاد می‌دهد که تا حد ممکن مشکلات مفصلی را برطرف کند، اما کفش‌هایی که در فروشگاه‌ها با نام‌های تجاری طبی به فروش می‌رسد هیچ قابلیت درمانی‌ای برای اصلاح مشکلات مفصلی ندارند.
آیا می‌توان از پرانتزی شدن پاها پیشگیری کرد؟
هیچ راه پیشگیری شناخته شده‌ای برای پای پرانتزی وجود ندارد. اما در برخی موارد، ممکن است بتوانید از ایجاد شرایط خاصی که باعث پا پرانتزی می‌شوند، جلوگیری کنید.
به‌عنوان مثال، می‌توانید با اطمینان از اینکه ویتامین دی کافی را ازطریق رژیم غذایی و قرار گرفتن در معرض نور خورشید دریافت می‌کنید، از راشیتیسم (نرمی استخوان) پیشگیری کنید.
تشخیص زودهنگام و به موقع زانوی پرانتزی به شما و فرزندتان کمک می‌کند تا این وضعیت را مدیریت کنید.
آرتروز (التهاب مفاصل) اصلی‌ترین اثر بلندمدت پای پرانتزی است و می‌تواند ناتوان‌کننده باشد. هنگامی که این وضعیت شدید باشد، می‌تواند مفاصل زانو، پاها، مچ پا و لگن را تحت تأثیر قرار دهد؛ زیرا فشاری غیرطبیعی به آنها وارد می‌شود.
اگر فردی در سنین پایین نیاز به تعویض کامل مفصل زانو داشته باشد، احتمالاً باید در سنین بالاتر عمل ترمیم مجدد انجام شود. انجام آرتروپلاستی کامل زانو در چنین افرادی ممکن است به‌دلیل ناهماهنگی غیرطبیعی استخوان‌ها و جراحی‌هایی که قبلاً انجام داده‌اند، دشوار باشد.
کلام آخر
آن چیزی که واضح و مبرهن است پای پرانتزی شکل ظاهری ناخوشایندی دارد که به‌مرور به ساییدگی و آسیب مفصلی منجر می‌شود.
اگر زانوی پرانتزی دارید حتماً دردهای مفصلی خود را جدی بگیرید و به بهترین متخصص ارتوپدی که در زمینه درمان پای پرانتزی صاحب تجربه است، مراجعه کنید.
عوارض پای پرانتزی در بزرگسالی به‌مرور زمان، موجب تخریب زانو در قسمت داخلی زانو می‌شود، اما اگر این تخریب ادامه پیدا کند به سمت خارج هم کشیده می‌شود که اگر در چنین شرایطی تحت درمان قرار بگیرید، دیگر شکستن استخوان و صاف کردن آن به‌تنهایی برای درمان پای پرانتزی کافی نیست.
در این حالت نیازمند درمان‌های پیچیده‌تری هستید که روند درمان را کندتر و زندگی را کمی سخت‌تر می‌کنند. پس این ناهنجاری را جدی بگیرید.
منبع
سوالات متداول
خیر. عارضه ی پای پرانتزی ممانعتی جهت انجام فعالیت روزانه ندارد البته تنها تا زمانی که دچار درد نشوید که در این صورت به بهترین پزشک متخصص ارتوپدی شهر خود مراجعه کنید.
مطالب مشابه
پس از جراحی رباط صلیبی، تجربه مقداری درد طبیعی است. سطوح درد می‌توانند بر اساس شرایط فردی متفاوت باشند، اما به‌طور کلی، درد خفیف تا متوسط نشان می‌دهد که بدن در حال بهبودی است. اما درد شدید ، تیز یا دردی که به‌جای بهبودی، بدتر شود نگران‌کننده است و گاها نشانه عفونت، لخته‌ی خون یا بهبود نامناسب است.
عفونت مفصل لگن وضعیتی جدی است که زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها به لگن یا بافت استخوانی اطراف آن حمله کنند. این عفونت‌ها می‌توانند باعث درد شدید، تورم و سفتی قابل توجهی شوند و حرکت یا استفاده عادی از مفصل لگن را دشوار سازند.
عفونت زانو وضعیت پزشکی جدی‌ای است که اغلب به درمان فوری و تهاجمی نیاز دارد. هنگامی که باکتری‌ها باعث آلوده شدن مایع مفصلی (مایعی که مفصل زانو را روان می‌کند) می‌شوند، عفونتی به نام عفونت مفصلی اتفاق میفتد.
آرتریت زانو به التهاب و تخریب غضروف مفصل زانو اشاره دارد؛ غضروفی که وظیفه دارد به‌عنوان ضربه‌گیر استخوان‌ها عمل کند و خم و راست شدن نرم و روان زانو را امکان‌پذیر سازد.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) برای لگن، گزینه درمانی ترمیمی است که برای رفع درد و التهاب ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتروز، پارگی‌های لابروم، یا سایر آسیب‌های بافت نرم طراحی شده است.
تاندونیت لگن، عارضه‌ای التهابی است که تاندون‌های اطراف مفصل لگن را درگیر می‌کند. می‌تواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام می‌دهند، مشاهده می‌شود.
آسیب‌های وارده به زانوها می‌توانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها یا استفاده از بیش‌ازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیت‌های روزانه شرکت کنید.
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آنها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.
بونیون، برآمدگی استخوانی است که در لبه داخلی مفصل شست پا ایجاد می‌شود. اگر متوجه برآمدگی روی شست پا شدید، به‌ویژه اگر درد، سفتی یا بی‌حسی در انگشتان پا یا پای خود تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید.