تشخیص پای پرانتزی

پای پرانتزی چیست و چه عوارضی دارد؟

ژنو واروم یا زانوی پرانتزی اختلال در مفصل زانو است که در آن زانو ها از هم فاصله زیادی می گیرند؛ زانوی پرانتزی در کودکان زیر 2 سال بخشی از رشد نرمال و طبیعی آن‌ها است.ممکن است تا 18ماهگی متوجه بدتر شدن قوس شوید. با این حال، خمیدگی زانو به تدریج در حدود 18 ماهگی شروع به بهبود پیدا می کند.

اغلب نوزادان به دلیل نحوه قرارگیری آن‌ها در رحم، با زانوهای پرانتزی شکل بدنیا می‌آیند. این وضعیت در حقیقت تا سن 18 ماهگی افزایش می‌یابد و سپس با رشد کودک، زانوها صاف می‌شوند.

زانوی پرانتزی ممکن است به دلیل راشیتیسم، بیماری بلانت، ضربه، شکستگی که به طورکامل بهبود نیافته، و ناهنجاری‌های ژنتیکی در رشد استخوان، ایجاد شود. اگر زانوی پرانتزی بخشی از رشد طبیعی و نرمال یا در اثر آسیب نباشد، علامت یک بیماری بوده یا به خودی خود یک بیماری محسوب می‌شود

زانوی پرانتزی باعث می شود برخی عضلات اطراف خصوصا عضلاتی که در خارج ران قرار دارند؛ کوتاه و سفت می شوند. همچنین در برخی مواقع ممکن است کشکک زانو به سمت خارج منحرف شود و چنین شرایطی مشکلات و عوارش زیر را بوجود بیاورد:

• آسیب دیدن غضروف های زانو
• آسیب دیدگی های مینیسک زانو
• ناپایداری و ضعیف شدن زانو

تشخیص سریع پای پرانتزی بسیار مهم است؛ زیرا تشخیص سریعتر می تواند باعث درمان زودتر این عارضه و پیشگیری از بروز عوارضی که به آن اشاره شد؛ گردد. از این رو شما را به خواندن این مقاله دعوت می نمایم تا هر سریعتر بفهمید پا پرانتزی هستید یا نه

تشخیص پای پرانتزی با شناسایی علائم و نشانه ها

زانوها به طور طبیعی زمانی که ایستاده اید و قوزک پاها را به هم می چسبانده اید 5-7 درجه به داخل منحرف شده اند. اگر درجه انحراف زانوها به سمت داخل بیش از این باشد، نشان دهنده زانوی پرانتزی یا ژنوواروم است. حالا شما به راحتی می توانید این وضعیت را در پای خود مشاهده کنید. می توانید در خانه به چنین کارهایی بپردازید:

به صورت طاقباز روی کمر خود دراز بکشید. هر دو پا را در حالت آزاد، کنار هم قرار داده تا بتوانید فاصله دو کندیل داخلی ران ها را اندازه گیری کنید.

البته تشخیص زانوی پرانتزی بدین صورت زمانی میسر است که این تغییرشکل آن قدر زیاد شده باشد که زانوها از یکدیگر فاصله بگیرند. اما در غیر اینصورت تشخیص زانوی پرانتزی از زانوی سالم سخت است.

همچنین شما برای تشخیص پای پرانتزی بودن خود می توانید از یک فرد دیگر کمک بگیرید برای این کار باید از فرد مورد نظر بخواهیم تا در حالت ایستاده قوزک پاها را به هم بچسباند به نحوی که کشکک­های زانو به سمت جلو باشد، سپس فاصله بین دو زانو را اندازه­ گیری می­کنیم، در این حالت عضلات ران فرد بایستی کاملا شل و بدون انقباض باشد. در افراد مبتلا فاصله بین دو زانو از هم زیاد بوده و بین دو پا حالتی شبیه به کمان مشاهده می شود.

تشخیص پای پرانتزی توسط پزشک فوق تخصص زانو

کسی که از زانوی پرانتزی رنج می برد این را بداند با گذشت سال ها و با بدتر شدن وضعیت، عوارض زیادی در کمین او خواهد بود؛ پس تشخیص هر چه سریعتر این بیماری به نفع خود خواهد بود و از بدتر شدن شرایط پیشگیری می کند.

همان طور که اشاره شد تشخیص پای پرانتزی آن هم از طریق بررسی وضعیت پاها، تنها در شرایط حاد بیماری پای پرانتزی امکان پذیر خواهد بود در غیر این صورت نمی توان به درستی آن را تشخیص داد.

پس در این صورت بهترین راه تشخیص پای پرانتزی، مراجعه به پزشک متخصص است. پزشک متخصص ارتوپد و فوق تخصص زانو از جمله بهترین متخصصانی هستند که برای تشخیص و درمان پای پرانتزی می توانید از آنها کمک بگیرید.

پزشک متخصص ارتوپد یا فوق تخصص زانو برای تشخیص پای پرانتزی در افراد از چنین روش هایی استفاده می کند:

معاینه و بررسی وضعیت پاها و زانو ها

در زمان مراجعه به پزشک، پزشک چگونگی راه رفتن بیمار را یادداشت و میزان زاویه پا را بررسی کرده تا بدین وسیله وجود یا عدم وجود فشار جانبی را مشاهده نماید. معاینه جسمانی زانو در تمام زوایا و در تمامی قسمت های زانو بررسی می شود؛ پزشک زانو را به تمام قسمت ها می چرخاند تابه میزان چرخش مفصل پی ببرد. علاوه بر معاینه زانو، کل ستون فقرات و لگن بیمار مورد بررسی قرار می گیرد.

تشخیص با استفاده از تکنولوژی های جدید تصویربرداری

تصویربرداری اشعه ایکس، سی تی اسکن و ام آر آی سه نمونه از رایج  ترین روش های تصویربرداری هستند که برای تشخیص پای پرانتزی از آنها استفاده می شود. به کمک تصویربرداری اشعه ایکس می توان به چنین مواردی دست پیدا کرد:

1- اشعه ایکس به پزشک کمک می کند که بفهمد ناهنجاری در استخوان درشت نی وجود دارد یا در استخوان ران.

2- تعیین اندازه زاویه پای پرانتزی و اینکه ناهنجاری در کدام قسمت های استخوان قرار دارد.

از روش های تصویربرداری سی تی اسکن و ام آر آی در وضعیت های نگران کننده و حاد پای پرانتزی استفاده می شود.

تشخیص پای پرانتزی با آزمایش

در صورتی که پزشک تشخیص دهد علت پای پرانتزی، وجود یکسری بیماری ها باشد؛ در این صورت برای تشخیص علت آن یکسری آزمایش ها را تجویز می کند. آزمایش ژنتیک، آزمایش خون، آزمایش ادرار، آزمایش تراکم سنجی استخوان از جمله رایج ترین آزمایشاتی هستند که برای تشخیص پای پرانتزی مورد استفاده قرار می گیرند.

اهمیت تشخیص به موقع پای پرانتزی

ما باید هر چه سریعتر متوجه بفهمیم پاهای ما پرانتزی هستید یا خیر بسیار اهمیت دارد؛  زیرا تشخیص سریعتر می تواند باعث درمان زودتر این عارضه شود. تشخیص به موقع زانوی پرانتزی به دلایل زیر اهمیت دارد:

• با افزایش سن و کاهش انعطاف دستگاه اسکلتی بدن، درمان این بیماری سختتر و طولانی تر می شود.
• عدم تشخیص به موقع این عارضه می تواند بر ساختار پاها و زانو تاثیر بگذارد.
• شدت درجه پای پرانتزی از خفیف تا شدید متغییر است. عدم درمان به موقع می تواند به شدت پرانتزی بودن پاها اضافه کند.

درمان پای پرانتزی

پای پرانتزی در کودکان نسبت به پای ضربدری شایع تر است و عموما به عنوان یک روند طبیعی در رشد کودکان زیر سه سال می باشد و به طور طبیعی درمان شود.با این حال در برخی مواقع نیز ممکن است این بیماری بهبود نیافته و نیاز به درمان داشته باشد.درمان پای پرانتزی کاملا به علت آن بستگی دارد و باید توسط پزشک ارتوپد تشخیص داده شود.

در مرحله ابتدایی مراجعه به پزشک ، او پس از معاینه از بیمار می خواهد که از پاهای خود عکس بگیرد تا بتواند اطلاعات بیشتری در مورد ناهنجاری های استخوانی بیمار کسب کند و در مورد نحوه درمان تصمیم گیری نماید.

برای کودکان زیر دو سال معمولا هیچ روش درمانی صورت نمی گیرد و کودک باید مرتب توسط پزشک معاینه شود و زمانی پزشک اقدام به درمان می کند که وضعیت پاهای کودک در حال بدتر شدن باشد. در کودکانی که به دلایل خاصی این بیماری تا بعد از سه سالگی آن ها همچنان ادامه داشته باشد پزشک جراحی را توصیه می کند تا روند رشد استخوان تیبیا را تغییر داده و پای کودک به صورت طبیعی و صاف رشد کند.

در بزرگسالانی که دچار آرتروز زانو نیز هستند متخصص ارتوپد معمولا جراحی تعویض مفصل زانو را توصیه می کند که روش جراحی در سنین مختلف می تواند متفاوت باشد.

به طور کلی روش های درمان پای پرانتزی که توسط پزشک ارتوپد توصیه می شود شامل موارد زیر می باشد :

•  استفاده از کفش های طبی مخصوص
• استفاد از بریس و زانو بند یا گچ گیری پا
• استفاده از قالب
•  انجام عمل جراحی جهت رفع عارضه های استخوانی
• درمان بیماری هایی که علت به وجود آمدن این عارضه هستند.

استفاده از بریس یا کفش های طبی و قالب

این گزینه در درمان پای پرانتزی کودکان و نوجوان ها به کار می رود و در مواقعی که شدید باشد پزشک آن را توصیه می کند و تا هنگامی که پاهای کودک صاف شود باید مورد استفاده قرار گیرد. اگر با این روش درمانی پاهای کودک اصلاح نشد پزشک سراغ گزینه جراحی خواهد رفت.

جراحی پای پرانتزی

در نوجوانان و بزرگسالانی که پای پرانتزی آن ها در وضعیت شدید است جراحی تنها راه درمان به حساب می آید و تشخیص آن بر عهده پزشک می باشد. با انجام عمل جراحی شکل استخوان ها اصلاح شده و پاها صاف می شوند و همچنین فشار روی غضروف ها کاهش می یابد.

علاوه بر اصلاح شکل پاها، این جراحی باعث کاهش درد زانو شده و از فشار اعمال شده روی زانو نیز کاسته می شود. زمان بهبودی کامل این جراحی معمولا یک سال به طول می انجامد.

بیمار ممکن است پس از عمل جراحی نیاز به استفاده از قالب داشته باشد تا تغییر شکل پاها به طور کامل اصلاح شود. زمان بهبودی افراد پس از جراحی با همدیگر متفاوت است.

اگرچه جراحی پای پرانتزی  را درمان  می کند اما بازپروری مناسب مهم ترین قسمت درمان به شمار می رود. بیمار پس از جراحی جهت بازیابی قدرت  و دامنه حرکتی پاهای خود نیاز به فیزیوتراپی دارد و درمانگر به او کمک خواهد کرد تا به بهبودی کامل برسد.

تمرینات ورزشی جهت درمان پای پرانتزی

اکثر مردم گمان می کنند درمان پای پرانتزی تنها از طریق جراحی امکان پذیر است. در حالی اگر منشا چرخش از لگن باشد که با انجام ورزش های خانگی و رژیم غذایی مناسب و تغییر سبک زندگی می توان این عارضه را بهبود بخشید. نکته قابل توجه در این مورد  این است که کمبود ویتامین دی ، مسمومیت با سرب یا فلوراید ، سوء تغذیه، رشد استخوان به صورت غیر طبیعی و یا شکستگی و عدم درمان صحیح ، برخی از دلایل به وجود آمدن پای پرانتزی خفیف به حساب می آیند و تا زمانی که به مرحله حاد نرسیدند نیازی به درمان پزشکی ندارند و با انجام حرکات ورزشی می توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد.در ادامه به برخی از این تمرینات ورزشی به اختصار می پردازیم :

- تمرینات تقویتی پا

اگر مشکل پای پرانتزی شما خفیف باشد انجام این تمرین بسیار موثر خواهد بود. برای انجام این تمرین باید یک وزنه حدود 10 پوندی را با کف پاهای خود گرفته و پاهای خود را خم کرده تا جایی که باسن خود را حس کنید. با تکرار روزانه این تمرین تغییرات قابل ملاحظه ای را مشاهده خواهید کرد.

- تمرین ابداکتور

این حرکت به این صورت می باشد که توپ کوچکی را بین زانوهای خود قرار داده و به آن فشار وارد کنید. سعی کنید تا حد امکان این فشار محکم و طولانی باشد.

- یوگا

ورزش یوگا برای افزایش انعطاف پذیری و هم ترازی بدن شما بسیار مفید است و شما می توانید از آن برای اصلاح پای پرانتزی خود بهره گیرید.پاهای خود را کنار هم قرار دهید و با استفاده از بند یوگا آن ها را به هم بچسبانید و تمرین های یوگا را انجام دهید.این روش در اصلاح پاهای پرانتزی شما تاثیر مثبتی خواهد داشت.

- پیلاتس

پیلاتس مانند یوگا است. با این تفاوت که تاثیر بیشتری در تقویت عضلات پای شما دارد و در بهبود پای پرانتزی بسیار موثر است.روی زمین دراز کشیده و شکم شما رو به بالا باشد. سپس پاهای خود را بالا و پایین ببرید و کنار هم قرار دهید.

- ماساژ درمانی

انجام این روش به صورت دائمی و منظم در درمان پای پرانتزی موثر خواهد بود. اما تاثیر بهتر آن هنگامی است که استخوان های بدن نرم است و عضلات هنوز به تکامل نرسیده اند.

- لمس انگشتان پا با قرار دادن غلتک بین پاها

در حالت ایستاده یک غلتک حوله ای بین پاهای خود قرار داده و خم شوید و انگشتان پای خود را لمس کنید. این ورزش به کشش زانو کمک کرده و در بهبود پای پرانتزی موثر خواهد بود.

- اسکات در انگشتان پا

این یک ورزش فوق العاده موثر در درمان پای پرانتزی به حساب می آید. برای انجام این ورزش شما باید بایستید و پاهای خود را با کمی فاصله از هم قرار دهید. سپس انگشتان پای خود را خم کرده تا وقتی که کنار هم قرار گیرند.این عمل را ادامه دهید تا زمانی که انگشتان بزرگ پا به هم برخورد کنند و پس از آن به آرامی اسکات بزنید. جهت حفظ تعادل خود بازوهای خود را به سمت جلو بکشید.