زانوی ضربدری و پای پرانتزی، ناهنجاری‌هایی در اندام تحتانی هستند. هر دوی این اختلال‌ها، ممکن است ریشه فیزیولوژیکی داشته، یا بر اثر آسیب رخ بدهند. این وضعیت در بعضی کودکان تا قبل از دوسالگی وجود دارد، و بعد از آن به‌طور طبیعی بهبود می‌یابد. در این مقاله وب‌سایت دکتر امین جواهری، به تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری و تشخیص و درمان آنها می‌پردازیم.
پای پرانتزی چیست؟ تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری
پای پرانتزی (Bow Leg) یا پای کمانی وضعیتی است که وقتی مچ پاها کنار هم قرار می‌گیرند، زانوها باز مانده و از هم فاصله دارند. همین شکل قرارگیری، تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری است.
این وضعیت در بسیاری از نوزادان و بعد هم کودکان نوپا، تا سن دوسالگی وجود دارد. اما آنها مشکلی در راه رفتن، دویدن و انجام فعالیت‌های روزمره ندارند.
اگر فرزندتان پای پرانتزی دارد، نگران نشوید. بیشتر نوزادان و کودکان نوپا، بدون نیاز به هیچ درمانی، و به‌طور کاملا طبیعی از این وضعیت خارج می‌شوند.
اما وقتی کودکی شروع به راه رفتن می‌کند، پاهایش هم باید کم‌کم صاف شوند. این فرایند به‌طور معمول بین سنین 11 تا 18ماهگی رخ می‌دهد. اما اگر پاهای کودک تا سن دوسالگی صاف نشد، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
اگر درمان این عارضه را جدی نگیرید، با بالاتر رفتن سن، باعث چرخش نامناسب یا پیچ‌خوردگی استخوان درشت‌نی هم می‌شود. یعنی پاها در مقایسه با زانوها، یا به‌سمت داخل یا خارج می‌چرخند.
به‌جز وضعیت طبیعی که توضیح دادیم، این‌ها بعضی از رایج‌ترین دلایل ایجاد پای پرانتزی هستند:
- راشیتیسم (Rickets) یا نرمی استخوان بر اثر کمبود ویتامین دی،
- دیسپلازی اسکلتی (Skeletal Dysplasia) یا رشد غیرطبیعی استخوان،
- بیماری بلانت (Blount's Disease)،
- آکندروپلازی (Achondroplasia)،
- آسیب به صفحه رشد.
زانوی ضربدری چیست؟ تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری
زانوی ضربدری (Knock Knee) وضعیتی است که در آن، زانوها به‌سوی داخل متمایل می‌شوند. در این اختلال شکل قرارگیری زانوها باعث می‌شود مچ پاها به یکدیگر نزدیک نشوند.
این‌ها از رایج‌ترین دلایل ایجاد زانوی ضربدری هستند:
- راشیتیسم یا نرمی استخوان،
- دیسپلازی اسکلتی یا رشد غیرطبیعی استخوان،
- و آسیب به صفحه رشد.
کسانی که دچار اختلال زانوی ضربدری هستند، راه رفتنشان هم تحت‌تأثیر قرار میگیرد، چون باید برای رفع فاصله کم بین زانوهایشان تلاش زیادی داشته باشند. این افراد کم‌کم دچار درد زانو هم می‌شوند.
برای تشخیص زانوی ضربدری و تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری در خانه، فرد موردنظر باید به پشت بخوابد و پاهایش را کنار هم بگیرد. در این وضعیت، زانوها باید به‌هم چبسبیده، و قوزک‌های داخلی از هم فاصله داشته باشند.
فاصله بین قوزک‌ها، مقدار تغییر شکل را مشخص می‌کند. انواع مختلف زانوی ضربدری بر اساس فاصله بین قوزک‌های پای فرد عبارت‌اند از:
- زانوی ضربدری نوع یک: در این وضعیت، فاصله بین قوزک‌ها، کمتر از 2٫5 سانتی‌متر است.
- زانوی ضربدری نوع دو: در این وضعیت، فاصله حدود 5 سانتی‌متر است.
- زانوی ضربدری نوع سه: فاصله بین 5 تا 7٫5 سانتی‌متر است.
- زانوی ضربدری نوع چهار: بیشتر از 7٫5 سانتی‌متر است.
جمع‌بندی
در وضعیت پای پرانتزی یا پای کمانی، وقتی مچ پاها کنار یکدیگر هستند، زانوها از هم فاصله دارند. در وضعیت زانوی ضربدری، زانوها به‌سمت داخل متمایل شده و مچ پاها به یکدیگر نزدیک نمی‌شوند. این اصلی‌ترین تفاوت پای پرانتزی و زانوی ضربدری است.
برای تشخیص دقیق‌تر و درمان پای پرانتزی و زانوی ضربدری، می‌توانید با شماره تلفن 02129123462 تماس بگیرید، و از دکتر علیرضا امین جواهری، جراح ارتوپد و فوق‌تخصص زانو و لگن از دانشگاه زوريخ سوئيس، وقت معاینه و مشاوره تخصصی بگیرید.
منابع:
southwest.devonformularyguidance.nhs.uk
مطالب مشابه
آسیب‌های وارده به زانوها می‌توانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها یا استفاده از بیش‌ازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیت‌های روزانه شرکت کنید.
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آنها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.
بونیون، برآمدگی استخوانی است که در لبه داخلی مفصل شست پا ایجاد می‌شود. اگر متوجه برآمدگی روی شست پا شدید، به‌ویژه اگر درد، سفتی یا بی‌حسی در انگشتان پا یا پای خود تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید.
استئوکندرال زانو، به آسیب یا صدمه به غضروف مفصلی صاف اطراف مفصل زانو و استخوان زیرین غضروف اشاره دارد. میزان آسیب ممکن است از پارگی غضروف یا ترک خفیف استخوان گرفته تا شکستن قطعه‌ای از استخوان در داخل مفصل متغیر باشد.
آرتروسنتز زانو که به آن آسپیراسیون نیز گفته می‌شود، روشی ساده برای تخلیه مایع از مفصل ازطریق سوزنی توخالی است. اگر مفصل شما ملتهب و متورم باشد، مایع اضافی در آن جمع می‌شود. تخلیه این مایع، مقداری از تورم و درد را تسکین می‌دهد و همچنین جهت بررسی آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد.
شکستگی‌های استرسی لگن با ترک ناقص در یکی از استخوان‌های لگن مشخص می‌شود. ممکن است در ابتدا به‌صورت درد خفیف ظاهر شوند که با فعالیت، به‌ویژه فعالیت‌های با ضربه بالا مانند دویدن یا پریدن، بدتر می‌شوند.
آرتروز پس از سانحه (PTOA) نوعی از آرتروز است که پس از آسیب مفصلی ایجاد می‌شود. درواقع، این بیماری درصد قابل توجهی از موارد آرتروز در مراحل پایانی را تشکیل می‌دهد.
سندرم پیریفورمیس زمانی اتفاق میفتد که عضله پیریفورمیس شما عصب سیاتیک را فشرده می‌کند و منجر به التهاب می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث درد یا بی‌حسی در لگن و پشت ساق پا در یک یا هر دو طرف بدن شود.
اگر هنگام حرکت مفاصل، صدای تق‌تق یا ترکیدن می‌شنوید، باید به آن توجه کنید. اگر صدای مفاصل با درد یا ناراحتی همراه نباشد، احتمالاً آسیبی اتفاق نیفتاده است. اما در برخی موارد صدای مفصل نشان‌دهنده کمبود مواد مغذی در بدن است.