وقتی درد آرتروز مفصل ران زندگی روزمره را با مشکل مواجه کند، یا سایر درمانها تسکین درد کافی ایجاد نکنند، ممکن است جراحی توصیه شود. گزینههای جراحی عبارتاند از:
تعویض کامل مفصل ران برای درمان آرتروز
رایجترین و موفقترین جراحی برای درمان آرتروز مفصل ران، تعویض مفصل ران است. جراح در طول این عمل، تمام یا قسمتی از مفصل ران را با پروتز جایگزین میکند. حدود 10٪ از افراد در طول زندگی خود، عمل تعویض مفصل ران را انجام میدهند. 90٪ عملهای تعویض مفصل ران در افراد بالای ۵۰ سال انجام میشوند.
دو نوع عمل تعویض مفصل ران وجود دارند:
- تعویض کامل مفصل ران: جراح کل مفصل ران را با مفصلی مصنوعی جایگزین میکند. او قسمت بالایی استخوان ران شما و حفرهای که در آن قرار میگیرد (استابولوم) را تعویض خواهد کرد. تقریباً تمام تعویضهای مفصل ران، تعویض کامل مفصل ران هستند.
- تعویض جزئی مفصل ران: عمل تعویض جزئی مفصل ران بسیار نادر است. جراح در این عمل، فقط بخشی از مفصل ران را تعویض میکند. این عمل معمولاً فقط برای ترمیم انواع خاصی از شکستگیهای لگن یا برداشتن انواع خاصی از تومورها انجام میشود.

جراح شما قبل از جراحی تعویض مفصل ران، معاینه فیزیکی و چند آزمایش انجام خواهد داد. او درمورد علائم شما سؤال کرده و دامنه حرکتی فعلی شما (تا چه حد میتوانید مفصل ران خود را حرکت دهید) را بررسی میکند.
قبل از تعویض مفصل ران چندین آزمایش انجام میشوند ازجمله:
- عکسبرداری با اشعه ایکس از مفصل ران
- آزمایشهای خون مانند پانل متابولیک پایه (BMP)
- آزمایش ادرار
علاوهبر عکسبرداری با اشعه ایکس، ممکن است به آزمایشهای تصویربرداری دیگری نیز نیاز داشته باشید. جراح شما ممکن است موارد زیر را نیز تجویز کند:
- تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
- اسکن توموگرافی کامپیوتری (CT)
- الکتروکاردیوگرام (EKG)
در طول جراحی تعویض مفصل ران، غضروفهای آسیبدیده و سطوح استخوانی مفصل برداشته شده و پروتزهای مصنوعی جایگزین آنها میشوند.
جراحیهای تعویض مفصل ران معمولاً بسیار موفقیتآمیز هستند. بیشتر افرادی که تحت عمل تعویض مفصل ران قرار میگیرند، کاهش چشمگیری در علائم خود، بهویژه درد و سفتی عضلات تجربه میکنند.
پس از بهبودی کامل، باید تحرک و دامنه حرکتی بیشتری داشته باشید تا بتوانید فعالیتهای روزمره را مجدداً انجام دهید.
عوارض ناشی از تعویض مفصل ران نادر هستند، اما ممکن است رخ دهند. شایعترین عوارض عبارتاند از:
- عفونتها
- لخته شدن خون در پاها (ترومبوز ورید عمقی) یا ریهها (آمبولی ریوی)
- مشکلات مربوط به پروتز، ازجمله شل شدن یا در رفتن آن
- شکستگی استخوان (استخوانهای شکسته) در اطراف پروتز
- سفتی مفصل
تعویض مفصل ران، عمل جراحی بزرگی است و بیشتر بیماران به 6 هفته تا 3 ماه زمان نیاز دارند تا داروی مسکن خود را قطع کنند، بتوانند بهطور طبیعی راه بروند و بهطور کامل به فعالیتهای روزانه خود بازگردند.
بازسازی سطح مفصل ران برای درمان آرتروز
جراحی بازسازی سطح مفصل ران برای ترمیم آسیبهای داخل مفصل ران انجام میشود. این عمل شبیه به تعویض مفصل ران (آرتروپلاستی) است، اما شامل جایگزینی بخش کمتری از مفصل ران طبیعی میشود. در حین بازسازی سطح مفصل ران، قسمت توپی ران در مکانیزم گوی و کاسه که سر فمورال نامیده میشود، شکل داده شده و با روکشی فلزی صاف پوشانده میشود. هدف این است که اصطکاک داخل گوی و کاسه کاهش داده شده و درنتیجه درد لگن کمتر و حرکت ران تقویت شود.
جراح پیش از عمل جراحی ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشد:
- معاینه فیزیکی برای اطمینان از اینکه به اندازه کافی برای جراحی سالم هستید.
- آزمایشهای خون
- الکتروکاردیوگرام برای بررسی سلامت قلب شما
- معاینه دندانپزشکی برای کاهش خطر ابتلا به عفونت پس از جراحی
- آزمایشهای تصویربرداری، ازجمله عکسبرداری با اشعه ایکس از مفصل ران. همچنین ممکن است به MRI یا سیتی اسکن نیاز داشته باشید.

جراح در طول عمل بازسازی سطح مفصل ران، برشهایی در پوست اطراف مفصل ران ایجاد کرده و غضروف و استخوان آسیبدیده را از حفره مفصل ران خارج میکند. سپس استابولوم مصنوعی را وارد میکند، قسمت بالایی (سر) استخوان ران شما را تغییر شکل داده و تراش میدهد تا در حفره مصنوعی جدید قرار بگیرد. در ادامه کلاهکی روی استخوان ران قرار میدهد. این کلاهک معمولاً فلزی است، اما جراح شما ممکن است بهجای آن، از کلاهک سرامیکی استفاده کند. درنهایت، مفصل ران دوباره در راستای صحیح قرار داده میشود و استخوان ران بازسازیشده در حفره مصنوعی قرار میگیرد.
برخی تحقیقات نشان میدهند که این روش برای مردان فعال زیر 55 سال مفید است. بااینحال، در مقایسه با جایگزینی کامل مفصل ران، در این روش نگرانیهایی درمورد اثرات آزادسازی یونهای فلزی در خون (ناشی از سایش و خوردگی) و همچنین ریسک نیاز به جراحی دوم (جراحی ترمیمی) وجود دارد.
آرتروسکوپی مفصل ران / استئوتومی برای درمان آرتروز
آرتروسکوپی مفصل ران، عملی کمتهاجمی است که برای درمان مشکلات مفصل ران استفاده میشود. جراح چند برش کوچک در پوست مفصل ران ایجاد کرده و سپس ابزاری مخصوص به نام آرتروسکوپ را وارد مفصل ران شما میکند. آرتروسکوپ شامل یک دوربین و یک چراغ است که به جراح اجازه میدهد آسیبهای داخل مفصل ران را شناسایی و ترمیم کند.
برشهای مورد نیاز برای انجام آرتروسکوپی مفصل ران بسیار کوچکتر از سایر اشکال جراحی هستند؛ بنابراین نسبت به سایر روشها استرس کمتری به بدن شما وارد میشود. پس از جراحی برای افزایش قدرت و توانایی حرکت مجدد مفصل ران، به فیزیوتراپی نیاز خواهید داشت. بیشتر افراد برای بهبودی پس از آرتروسکوپی مفصل ران به چند ماه زمان نیاز دارند.
بیشتر بیماران در حدود شش هفته پس از آرتروسکوپی مفصل ران بهبود مییابند.
مزایای این روش شامل زمان بهبودی سریعتر، درد کمتر بعد از جراحی، حداقل از دست دادن خون و جای زخم و عوارض کمتر در مقایسه با تکنیکهای تهاجمیتر هستند.
عوارض احتمالی آرتروسکوپی مفصل ران عبارتاند از:
- واکنش آلرژیک به بیهوشی
- لخته شدن خون، ازجمله ترومبوز ورید عمقی (DVT)
- آسیب به بافت یا اعصاب اطراف
- خونریزی یا تورم بیشازحد
- عفونتها
- بیحسی یا سوزن سوزن شدن در کشاله ران، ران یا پا
- نیاز به جراحی بیشتر درصورت عدم بهبود مشکلات زمینهای

جمعبندی
جراحی آرتروز مفصل ران شامل روشهای مختلفی ازجمله تعویض مفصل ران (بهصورت کامل یا جزئی) برای جایگزینی مفصل آسیبدیده با مفصل مصنوعی، بازسازی سطح مفصل ران و آرتروسکوپی کم تهاجمی برای ترمیم آسیبهای داخلی است. قبل از جراحی، بیمار معاینات و آزمایشهای لازم را انجام میدهد و پس از آن، بسته به نوع جراحی، دوره نقاهت متفاوتی را طی میکند که ممکن است شامل فیزیوتراپی باشد. هدف از این جراحیها کاهش درد، بهبود تحرک و کیفیت زندگی بیماران مبتلا به آرتروز مفصل ران است، اگرچه خطرات و عوارضی نیز در پی دارند که باید مدنظر قرار گیرند و تصمیم نهایی با مشورت پزشک متخصص اتخاذ میشود.
منابع