استخوان فمور، استخوان بلند ران است. انتهای استخوان ران که به لگن متصل می‌شود از یک «توپ» (به نام سر استخوان ران) تشکیل شده است. توپ در داخل یک «حفره حقه‌ای» قرار می‌گیرد که از استخوان‌های لگن تشکیل شده و به نام استابولوم شناخته می‌شود. در طول رشد، انتهای سر استخوان ران که به‌عنوان اپی‌فیز شناخته می‌شود، توسط صفحه رشد به بقیه استخوان ران متصل می‌شود.
لغزش اپی‌فیز سر فمور چیست؟
اسلیپ یا لغزش اپی فیز سر استخوان ران (SCFE) اختلالی در نوجوانان است که در آن صفحه رشد آسیب می‌بیند و سر استخوان ران نسبت به بقیه استخوان ران حرکت می‌کند (دچار لغزش می‌شود). در این حالت سر استخوان ران در حفره حقه‌ای (استابولوم) مفصل ران باقی می‌ماند در حالی که بقیه استخوان ران جابجا می‌شود.
انواع لغزش سر استخوان ران
لغزش سر استخوان ران را می‌توان به دو نوع عمده تقسیم کرد:
- اسلیپ پایدار. در این نوع اختلال، نوجوانان می‌توانند وزن خود را با یا بدون عصا روی پای آسیب‌دیده اعمال کنند. در حالی که درد قابل توجه است، خیلی شدید نیست اما می‌تواند در طول زمان ایجاد شود. ازآنجایی‌که بیماری اسلیپ یا «لغزش» به آرامی اتفاق میفتد، جریان خون وارد به مفصل ران تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. بیش از 90 درصد از اختلالات لغزش سر استخوان ران در این دسته قرار می‌گیرند.
- اسلیپ ناپایدار. در این نوع اسلیپ، درد به‌طور ناگهانی و تقریباً مانند شکستگی ایجاد می‌شود. درد معمولاً شدید است و بیماران حتی با عصا نمی‌توانند راه بروند. ازآنجایی‌که این نوع اختلال به‌طور ناگهانی رخ می‌دهد، جریان خون می‌تواند 20 تا 50 درصد مواقع تحت تأثیر قرار گیرد که می‌تواند منجر به مرگ استخوان (نکروز عروقی) شود. کمتر از 10 درصد از اختلالات لغزش استخوان ران در این دسته قرار می‌گیرند.
چه چیزی باعث لغزش سر استخوان ران می‌شود؟
علت دقیق لغزش سر استخوان ران (بیماری اسلیپ) مشخص نیست. بااین‌حال، عوامل زیادی با این اختلال مرتبط هستند. این عوامل منجر به ضعیف شدن صفحه رشد شده و باعث لغزش سر استخوان ران (توپ استخوان ران) از گردن استخوان ران می‌شود. چاقی عامل خطر اصلی برای لغزش سر استخوان ران است. برخی از اختلالات غدد درون‌ریز ازجمله کم‌کاری تیروئید و استئودیستروفی عوامل خطر برای بیماری اسلیپ هستند. ممکن است عوامل ژنتیکی نیز موجب بروز این بیماری در اعضای خانواد شود. مشکلات مربوط به مصرف داروهای مختلف مانند استروئیدها، انجام پرتودرمانی و مشکلات استخوانی مرتبط با بیماری‌های کلیوی نیز می‌توانند منجر به بیماری اسلیپ شوند. تحقیقات نشان می‌دهند پسرها بیشتر از دختران به لغزش سر استخوان ران مبتلا می‌شوند.
علائم و نشانه‌های لغزش سر استخوان ران چیست؟
بیماران ممکن است در کشاله ران، قسمت داخلی ران یا زانو دچار درد شوند. آن‌ها ممکن است سفتی و کاهش توانایی چرخش پا را تجربه کنند. علاوه بر این، ممکن است تغییری در راه رفتن بیماران ایجاد شود؛ زیرا آن‌ها سعی می‌کنند تا حد ممکن وزن کمتری را روی سمت آسیب‌دیده وارد کنند. آن‌ها همچنین ممکن است با پای چرخیده به بیرون راه بروند.
در بیشتر موارد، شروع درد یا لنگی به‌صورتی آهسته و تدریجی است. بااین‌حال، علائم این بیماری می‌توانند به‌طور ناگهانی رخ دهند و ممکن است با یک سقوط جزئی یا ضربه همراه باشند.
تشخیص
متخصص ارتوپدی اطفال تاریخچه کامل پزشکی بیمار را دریافت می‌کند و یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهد. او همچنین عکس‌برداری با اشعه ایکس را تجویز می‌کند که تشخیص نهایی را انجام دهد. در موارد نادر، اگر اشعه ایکس بی نتیجه باشد، ممکن است نیاز به ام‌آرآی باشد.
هدف نهایی در تشخیص زودهنگام بیماری اسلیپ، جلوگیری از لغزش بیشتر سر استخوان ران و در نتیجه جلوگیری از تغییر شکل لگن است. برای بیمارانی که با لغزش های شدیدتر مواجه می‌شوند، هدف به حداکثر رساندن دامنه حرکتی و حفظ عملکرد طولانی‌مدت مفصل ران است.
درمان لغزش سر استخوان ران
هدف از درمان، جلوگیری از لغزش بیشتر سر استخوان ران و جلوگیری از عوارض است. این کار با جراحی استئوتومی لگن انجام می‌شود. یک پیچ برای اتصال سر استخوان ران به بقیه استخوان ران وارد می‌شود. اگر ناهنجاری‌های شدید وجود داشته باشند، جراح ممکن است تصمیم بگیرد قبل از قرار دادن پیچ، استخوان‌ها را مجدداً تراز کند. جراح همچنین ممکن است توصیه کند که یک پیچ را در لگن سالم قرار دهید تا از لغزش قبل از وقوع جلوگیری شود.
در برخی موارد لغزش بسیار ناپایدار است (ممکن است سریع‌تر اتفاق بیفتد) و بنابراین مهم است که جراح ارتوپد بیمار را در اسرع وقت معاینه کند. در موارد شدید، انجام عمل جراحی در روز تشخیص، بسیار مهم است. بااین‌حال، بیشتر لغزش‌ها پایدار هستند و بیمار می‌تواند 3-14 روز برای درمان جراحی صبر کند.
در فاصله زمانی بین تشخیص و جراحی، بهتر است استراحت کرده و از وارد کردن وزن بر روی پای آسیب‌دیده خودداری کنید. برای مدتی پس از جراحی، فقط مجاز هستید وزن محدودی روی پا اعمال کنید و به عصا یا واکر برای راه رفتن نیاز خواهید داشت.
آیا لغزش سر استخوان ران یا درمان آن عوارضی دارد؟
متأسفانه، چندین عارضه شدید می‌تواند در اثر بیماری اسلیپ و درمان آن ایجاد شود. اولین مورد «استئونکروز» است. «استئو» به معنای استخوان و «نکروز» به معنای مرگ است. در استئونکروز خون‌رسانی به سر استخوان ران دچار آسیب می‌شود و استخوان می‌میرد. این اختلال می‌تواند منجر به بیماری مفصلی دژنراتیو لگن یا همان آرتروز لگن شود. عارضه دیگر «کندرولیز» نام دارد. «کندرو» به معنای غضروف و «لیز» به معنای جدا کردن است. در این عارضه غضروف مفصل آسیب می‌بیند و منجر به یک مفصل دردناک و سفت می‌شود.
جمع‌بندی
بیماری لغزش سر استخوان ران یا اسلیپ، اختلالی ارتوپدی در میان نوجوانان است که باعث می‌شود قسمت فوقانی ران از گردن فمورال (استخوان ران) دچار جابه‌جایی شود. در اثر این اتفاق سر استخوان ران در حفره حقره‌ای (استابولوم) مفصل ران بدون جابجایی باقی می‌ماند ولی بقیه استخوان ران دچار تغییر وضعیت می‌شوند. این بیماری با جراحی درمان می‌شود و جراح ارتوپد با انجام عمل جراحی از لغزش‌های بعدی سر استخوان ران جلوگیری می‌کند.
منابع
مطالب مشابه
درمانی خانگی مینیسک زانو به کاهش درد ناشی از پارگی مینیسک زانو کمک می‌کنند. اما برای درمان قطعی به مراجعه به پزشک و استفاده از روش‌های درمانی اصولی‌تر ازجمله دارودرمانی و گاهاً عمل جراحی نیاز است.
کندروپلاستی یا دبریدمان توسط آرتروسکوپی عمل جراحی‌ای است که برای صاف کردن غضروف آسیب‌دیده در زانو استفاده می‌شود. این روش کم تهاجمی از دوربین کوچکی به نام آرتروسکوپ برای بررسی داخل و از ابزارهای کوچک برای ترمیم زانو استفاده می‌کند.
سندرم باند ایلیوتیبیال (ITBS) یک آسیب شایع جانبی زانو است. استفاده بیش‌ازحد و خمیدگی و کشیدگی مکرر زانو معمولاً باعث این نوع آسیب می‌شود. زمانی این آسیب رخ می‌دهد که باند IT سفت، تحریک یا ملتهب شود.
آسیب‌های ورزشی معمولاً باعث پارگی رباط صلیبی قدامی می‌شوند و احتمالاً برای ترمیم آن به جراحی نیاز خواهید داشت. اکثر افراد بهبودی کامل پیدا می‌کنند و ورزش را بدون عواقب طولانی‌مدت از سر می‌گیرند.
کیست منیسک مجموعه‌ای از مایع مفصلی (مایع سینوویال) است که هنگام پارگی غضروف مینیسک، معمولاً به‌دلیل آسیب زانو تشکیل می‌شود.
منیسک داخلی تقریباً شکلی نیم‌دایره‌ای را تشکیل می‌دهد و مانند یک فنجان مکنده عمل می‌کند و استخوان درشت‌نی و ران را در کنار هم در مفصل نگه می دارد.
کلاب فوت (پاچنبری) اختلالی مادرزادی است که در آن پای کودک پیچ خورده است و با خم شدن انگشتان پا در زاویه‌ای خاص به طرفین خم می‌شود.
آنته ورژن فمورال پیچ‌خوردگی استخوان ران به سمت داخل است که به نام چرخش ران به داخل نیز شناخته می‌شود. آنته ورژن فمورال باعث می‌شود که زانوها و پاهای کودک به سمت داخل بچرخند یا ظاهری به نام «پنجه کبوتری» ایجاد شود.
چرخش ران به خارج (فمورال رترو ورژن) یک تغییر شکل چرخشی یا پیچشی است که در آن استخوان ران نسبت به زانو به سمت خارج می‌پیچد. معمولاً خودبخود خوب می شود. در موارد شدید، ممکن است نیاز به جراحی باشد.
درد لگن بعد از عمل دیسک کمر عارضه‌ای رایج است که برخی از بیماران تجربه می‌کنند. در طول عمل دیسک (دیسککتومی) کمر، جراح قسمت فتق دیسک را برمی‌دارد و فشار روی اعصاب مجاور را کاهش می‌دهد.