استخوان فمور، استخوان بلند ران است. انتهای استخوان ران که به لگن متصل می‌شود از یک «توپ» (به نام سر استخوان ران) تشکیل شده است. توپ در داخل یک «حفره حقه‌ای» قرار میگیرد که از استخوان‌های لگن تشکیل شده و به نام استابولوم شناخته می‌شود. در طول رشد، انتهای سر استخوان ران که به‌عنوان اپی‌فیز شناخته می‌شود، توسط صفحه رشد به بقیه استخوان ران متصل می‌شود.
لغزش اپی‌فیز سر فمور چیست؟
اسلیپ یا لغزش اپی فیز سر استخوان ران (SCFE) اختلالی در نوجوانان است که در آن صفحه رشد آسیب می‌بیند و سر استخوان ران نسبت به بقیه استخوان ران حرکت می‌کند (دچار لغزش می‌شود). در این حالت سر استخوان ران در حفره حقه‌ای (استابولوم) مفصل ران باقی می‌ماند در حالی که بقیه استخوان ران جابجا می‌شود.
انواع لغزش سر استخوان ران
لغزش سر استخوان ران را می‌توان به دو نوع عمده تقسیم کرد:
- اسلیپ پایدار. در این نوع اختلال، نوجوانان می‌توانند وزن خود را با یا بدون عصا روی پای آسیب‌دیده اعمال کنند. در حالی که درد قابل توجه است، خیلی شدید نیست اما می‌تواند در طول زمان ایجاد شود. ازآنجایی‌که بیماری اسلیپ یا «لغزش» به آرامی اتفاق میفتد، جریان خون وارد به مفصل ران تحت تأثیر قرار نمی‌گیرد. بیش از 90 درصد از اختلالات لغزش سر استخوان ران در این دسته قرار می‌گیرند.
- اسلیپ ناپایدار. در این نوع اسلیپ، درد به‌طور ناگهانی و تقریباً مانند شکستگی ایجاد می‌شود. درد معمولاً شدید است و بیماران حتی با عصا نمی‌توانند راه بروند. ازآنجایی‌که این نوع اختلال به‌طور ناگهانی رخ می‌دهد، جریان خون می‌تواند 20 تا 50 درصد مواقع تحت تأثیر قرار گیرد که می‌تواند منجر به مرگ استخوان (نکروز عروقی) شود. کمتر از 10 درصد از اختلالات لغزش استخوان ران در این دسته قرار می‌گیرند.
چه چیزی باعث لغزش سر استخوان ران می‌شود؟
علت دقیق لغزش سر استخوان ران (بیماری اسلیپ) مشخص نیست. بااین‌حال، عوامل زیادی با این اختلال مرتبط هستند. این عوامل منجر به ضعیف شدن صفحه رشد شده و باعث لغزش سر استخوان ران (توپ استخوان ران) از گردن استخوان ران می‌شود. چاقی عامل خطر اصلی برای لغزش سر استخوان ران است. برخی از اختلالات غدد درون‌ریز ازجمله کم‌کاری تیروئید و استئودیستروفی عوامل خطر برای بیماری اسلیپ هستند. ممکن است عوامل ژنتیکی نیز موجب بروز این بیماری در اعضای خانواد شود. مشکلات مربوط به مصرف داروهای مختلف مانند استروئیدها، انجام پرتودرمانی و مشکلات استخوانی مرتبط با بیماری‌های کلیوی نیز می‌توانند منجر به بیماری اسلیپ شوند. تحقیقات نشان می‌دهند پسرها بیشتر از دختران به لغزش سر استخوان ران مبتلا می‌شوند.
علائم و نشانه‌های لغزش سر استخوان ران چیست؟
بیماران ممکن است در کشاله ران، قسمت داخلی ران یا زانو دچار درد شوند. آنها ممکن است سفتی و کاهش توانایی چرخش پا را تجربه کنند. علاوه بر این، ممکن است تغییری در راه رفتن بیماران ایجاد شود؛ زیرا آنها سعی می‌کنند تا حد ممکن وزن کمتری را روی سمت آسیب‌دیده وارد کنند. آنها همچنین ممکن است با پای چرخیده به بیرون راه بروند.
در بیشتر موارد، شروع درد یا لنگی به‌صورتی آهسته و تدریجی است. بااین‌حال، علائم این بیماری می‌توانند به‌طور ناگهانی رخ دهند و ممکن است با یک سقوط جزئی یا ضربه همراه باشند.
تشخیص
متخصص ارتوپدی اطفال تاریخچه کامل پزشکی بیمار را دریافت می‌کند و یک معاینه فیزیکی کامل انجام می‌دهد. او همچنین عکس‌برداری با اشعه ایکس را تجویز می‌کند که تشخیص نهایی را انجام دهد. در موارد نادر، اگر اشعه ایکس بی نتیجه باشد، ممکن است نیاز به ام‌آرآی باشد.
هدف نهایی در تشخیص زودهنگام بیماری اسلیپ، جلوگیری از لغزش بیشتر سر استخوان ران و در نتیجه جلوگیری از تغییر شکل لگن است. برای بیمارانی که با لغزش های شدیدتر مواجه می‌شوند، هدف به حداکثر رساندن دامنه حرکتی و حفظ عملکرد طولانی‌مدت مفصل ران است.
درمان لغزش سر استخوان ران
هدف از درمان، جلوگیری از لغزش بیشتر سر استخوان ران و جلوگیری از عوارض است. این کار با جراحی استئوتومی لگن انجام می‌شود. یک پیچ برای اتصال سر استخوان ران به بقیه استخوان ران وارد می‌شود. اگر ناهنجاری‌های شدید وجود داشته باشند، جراح ممکن است تصمیم بگیرد قبل از قرار دادن پیچ، استخوان‌ها را مجدداً تراز کند. جراح همچنین ممکن است توصیه کند که یک پیچ را در لگن سالم قرار دهید تا از لغزش قبل از وقوع جلوگیری شود.
در برخی موارد لغزش بسیار ناپایدار است (ممکن است سریع‌تر اتفاق بیفتد) و بنابراین مهم است که جراح ارتوپد بیمار را در اسرع وقت معاینه کند. در موارد شدید، انجام عمل جراحی در روز تشخیص، بسیار مهم است. بااین‌حال، بیشتر لغزش‌ها پایدار هستند و بیمار می‌تواند 3-14 روز برای درمان جراحی صبر کند.
در فاصله زمانی بین تشخیص و جراحی، بهتر است استراحت کرده و از وارد کردن وزن بر روی پای آسیب‌دیده خودداری کنید. برای مدتی پس از جراحی، فقط مجاز هستید وزن محدودی روی پا اعمال کنید و به عصا یا واکر برای راه رفتن نیاز خواهید داشت.
آیا لغزش سر استخوان ران یا درمان آن عوارضی دارد؟
متأسفانه، چندین عارضه شدید می‌تواند در اثر بیماری اسلیپ و درمان آن ایجاد شود. اولین مورد «استئونکروز» است. «استئو» به معنای استخوان و «نکروز» به معنای مرگ است. در استئونکروز خون‌رسانی به سر استخوان ران دچار آسیب می‌شود و استخوان می‌میرد. این اختلال می‌تواند منجر به بیماری مفصلی دژنراتیو لگن یا همان آرتروز لگن شود. عارضه دیگر «کندرولیز» نام دارد. «کندرو» به معنای غضروف و «لیز» به معنای جدا کردن است. در این عارضه غضروف مفصل آسیب می‌بیند و منجر به یک مفصل دردناک و سفت می‌شود.
جمع‌بندی
بیماری لغزش سر استخوان ران یا اسلیپ، اختلالی ارتوپدی در میان نوجوانان است که باعث می‌شود قسمت فوقانی ران از گردن فمورال (استخوان ران) دچار جابه‌جایی شود. در اثر این اتفاق سر استخوان ران در حفره حقره‌ای (استابولوم) مفصل ران بدون جابجایی باقی می‌ماند ولی بقیه استخوان ران دچار تغییر وضعیت می‌شوند. این بیماری با جراحی درمان می‌شود و جراح ارتوپد با انجام عمل جراحی از لغزش‌های بعدی سر استخوان ران جلوگیری می‌کند.
منابع
مطالب مشابه
تاندونیت لگن، عارضه‌ای التهابی است که تاندون‌های اطراف مفصل لگن را درگیر می‌کند. می‌تواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام می‌دهند، مشاهده می‌شود.
بسیاری از بیماری‌ها می‌توانند باعث مشکلات زانو شوند، بنابراین گزینه‌های درمانی و مدیریتی که برای شما مناسب‌تر هستند، به علت درد زانوی شما بستگی دارند. درمان‌ها شامل خودمراقبتی (مثلاً استراحت دادن به پا و استفاده از کیسه یخ)، فیزیوتراپی، دارو و جراحی می‌شوند. ممکن است به بیش از یکی از این موارد نیاز داشته باشید.
آسیب‌های وارده به زانوها می‌توانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها یا استفاده از بیش‌ازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیت‌های روزانه شرکت کنید.
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آنها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.
بونیون، برآمدگی استخوانی است که در لبه داخلی مفصل شست پا ایجاد می‌شود. اگر متوجه برآمدگی روی شست پا شدید، به‌ویژه اگر درد، سفتی یا بی‌حسی در انگشتان پا یا پای خود تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید.
استئوکندرال زانو، به آسیب یا صدمه به غضروف مفصلی صاف اطراف مفصل زانو و استخوان زیرین غضروف اشاره دارد. میزان آسیب ممکن است از پارگی غضروف یا ترک خفیف استخوان گرفته تا شکستن قطعه‌ای از استخوان در داخل مفصل متغیر باشد.
آرتروسنتز زانو که به آن آسپیراسیون نیز گفته می‌شود، روشی ساده برای تخلیه مایع از مفصل ازطریق سوزنی توخالی است. اگر مفصل شما ملتهب و متورم باشد، مایع اضافی در آن جمع می‌شود. تخلیه این مایع، مقداری از تورم و درد را تسکین می‌دهد و همچنین جهت بررسی آزمایشگاهی مورد استفاده قرار میگیرد.
شکستگی‌های استرسی لگن با ترک ناقص در یکی از استخوان‌های لگن مشخص می‌شود. ممکن است در ابتدا به‌صورت درد خفیف ظاهر شوند که با فعالیت، به‌ویژه فعالیت‌های با ضربه بالا مانند دویدن یا پریدن، بدتر می‌شوند.
آرتروز پس از سانحه (PTOA) نوعی از آرتروز است که پس از آسیب مفصلی ایجاد می‌شود. درواقع، این بیماری درصد قابل توجهی از موارد آرتروز در مراحل پایانی را تشکیل می‌دهد.