متخصصان ارتوپدی زمان تعویض مفصل ران یا لگن را تشخیص داده و مشاوره تخصصی میدهند، اما تصمیم نهایی درباره جراحی تعویض مفصل لگن برعهده خود بیمار است. شاید فکر کنید وقتی عمل جراحی باید انجام شود، که درد شما را حسابی ناتوان کرده! اما نشانههای دیگری هم هستند که میگویند زمانش رسیده و بهتر است قبل از آنکه درد امانتان را ببرد، به جراح ارتوپد مراجعه کنید. در این مقاله بلاگ وبسایت دکتر امین جواهری، این علائم مهم را با شما در میان میگذاریم.
جراحی تعویض مفصل لگن چیست؟
مفصل ران (Hip Joint) قسمتی از لگن انسان است. استخوان لگن ساختاری حلقوی دارد که در بالای آن به ستون مهرهها، و در پایین به دو استخوان ران وصل میشود.
در هر طرف این لگن، یک مفصل ران قرار دارد. این مفصل در واقع تنه را به اندام تحتانی بدن متصل کرده، و در حفظ تعادل بدن انسان هنگام ایستادن و راه رفتن، نقش مهمی دارد.
ساختار حرکتی مفصل ران یا مفصل لگن اینطوری است که توپی بالای حفرهای، درست روی استخوان ران قرار گرفته و حرکت را ممکن میکند.
در عمل جراحی تعویض مفصل ران یا لگن، جراح ارتوپد آن توپ و حفره آسیبدیده را برمیدارد، و بهجایشان مفاصل مصنوعی از جنس فلز یا پلاستیک قرار میدهد.
این مواد مصنوعی به طبیعی شدن حرکت مفصل ران کمک میکنند، و بعد از گذراندن دوره کامل بهبودی، ران و لگن بهراحتی حرکت میکنند.
با تکامل ارتوپدی مدرن، و پیشرفت فناوریهای مرتبط، روشهایی که امروزه برای بسیاری از جراحیها به کار میروند، کمتر از گذشته تهاجمی هستند. بهبودی خیلی سریعتر حاصل شده و نتیجه جراحی هم موفقیتآمیزتر است.
یکی از رایجترین عملهای جراحی که جراحان ارتوپد عمدتا روی افراد بالای 60 سال انجام میدهند، همین جراحی تعویض مفصل ران است که با عنوان تعویض مفصل لگن هم شناخته میشود.
دکتر سید علیرضا امین جواهری، جراح ارتوپد و فوقتخصص زانو و لگن از دانشگاه زوريخ سوئيس هم این جراحی را همیشه انجام میدهند.
جراحی مذکور طوری تکامل پیدا کرده که امروزه نتایج آن تا حد بسیار زیادی مثبت بوده، و مدت لازم برای بهبودی بیمار هم در مقایسه با جراحیهای گذشته، کوتاهتر شده است.
جراحی تعویض مفصل لگن برای چه کسانی ضروری است؟
در مشکل مفصل ران و لگن هم مانند خیلی از شرایط دیگر پزشکی، ابتدا درمانهای سادهتر امتحان میشوند که ممکن است شرایط را خیلی بهتر کنند.
برای نمونه، شاید داروهای ضدالتهابی مثل ایبوپروفن، درد ناحیه ران و لگن را تسکین دهند، یا عصا و واکر به تحرک بهتر بیمار کمک کنند.
اما اگر این روشها، و بعد از آن، ورزش و فیزیوتراپی هم درد لگن را بهبود ندادند، یا حتی راه رفتن برای بیمار دشوارتر شد، پزشک متخصص، جراحی تعویض مفصل لگن را توصیه میکند.
نکته مهم اینکه گاهی درد ران و لگن ناشی از درد کمر یا زانوست. در چنین مواردی، جراحی تعویض مفصل لگن توصیه نمیشود.
پزشک متخصص برای تشخیص این مسئله، میتواند ران و لگن را بیحس کند. اگر بیمار بعد از بیحسی، در همین ناحیه احساس درد کرد، به احتمال زیاد مشکلش در ناحیه کمر یا زانوست.
در این بخش از مقاله بلاگ وبسایت دکتر امین جواهری، هفت نشانهای را با شما در میان میگذاریم که میگویند زمان جراحی تعویض مفصل ران فرا رسیده است.
1. فیزیوتراپی و داروهای ضددرد دیگر تأثیری ندارند
داروی ضددرد برای بعضیها درمان مؤثری برای تسکین درد لگن است. اما این داروها عوارض جانبی ناخوشایندی، مانند خوابآلودگی و کاهش اشتها هم به همراه دارند.
در ضمن داروهای ضددرد، اعتیادآور هم هستند و این بزرگترین دلیل خیلیها برای مصرف نکردن آنهاست. خلاصه تحمل این عوارض جانبی آسان نیست، بهویژه وقتی داروی موردنظر، تسکینی بر درد ران و لگن هم نباشد.
2. درد لگن روی فعالیت روزمره و خلقوخو تأثیر میگذارد
آیا درد لگن باعث شده راه رفتن، خم شدن، بالا رفتن از پلهها، و سایر فعالیتهای روزمره برایتان دشوار شوند؟ آیا این درد، شما را افسرده یا تحریکپذیر میکند؟
همین نشانهها میگویند زمان جراحی تعویض مفصل ران فرا رسیده و باید به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید تا در صورت توصیه او، جراحی انجام شود.
3. لگن هنگام استراحت هم درد میکند
حرکات فیزیکی مانند راه رفتن یا بالا رفتن، مفصل لگن را تحریک کرده و باعث درد میشوند. اینجاست که کمی استراحت، بهطور معمول درد لگن را بهتر میکند. اما اگر لگن هنگام استراحت روز یا شب هم درد میکند، چطور؟
بهتر است درد ران و لگن هنگام استراحت روزانه یا خواب شبانه را نشانه لزوم تعویض مفصل لگن بدانید. البته متخصص ارتوپد باید معاینه کند، چهبسا منشا درد لگن، جای دیگری در بدن باشد.
4. مفصل لگن آسیب دیده است
اگر پزشک متخصص بعد از معاینه و آزمایش، متوجه تغییر شکل یا آسیبدیدگی مفصل لگن شود، جراحی تعویض مفصل ران را توصیه میکند.
مفاصل آسیبدیده با گذشت زمان بدتر میشوند. در چنین شرایطی، اگر بیش از حد صبر کنید، ممکن است تعویض مفصل لگن برای جراح ارتوپد دشوارتر شود.
5. آرتریت شدیدی در ناحیه ران و لگن وجود دارد
انواع مختلف آرتریت (Arthritis) یا التهاب مفصل، مانند استئوآرتریت (Osteoarthritis) یا آرتروز، و اسپوندیلیت آنکیلوزان (Ankylosing Spondylitis) یا روماتیسم ستون فقرات هم مفاصل لگن را تحتتأثیر قرار میدهند.
اگر این التهابها آسیب شدیدی به مفاصل لگن وارد کرده باشند، جراحی تعویض مفصل لگن بسیار کارساز است. این جراحی به تسکین درد کمک کرده، و بازگشت به فعالیتهای معمول روزمره را ممکن میکند.
6. سفتی باعث سختتر شدن حرکت یا بلند کردن پا میشود
اگر مفاصل لگن بیمار آنقدر سفت شوند که حرکت دادن یا بلند کردن پا سخت شود هم زمان تعویض مفصل لگن یا تعویض مفصل ران فرا رسیده و باید به پزشک متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.
7. میخواهید بهبودی بلندمدت حاصل شود
بیشتر درمانهای درد لگن موقتی هستند. برای نمونه، تزریق بهطور معمول چند ماهی کارساز است، یا داروهای ضددرد فقط چند ساعت دوام دارند. اما جراحی تعویض مفصل لگن چند دههای خیال شما را از درد و ناراحتی راحت میکند.
جالب است بدانید طبق آمارهای موجود، حدود 85درصد مفاصل ران و لگن مصنوعی که در جراحی تعویض مفصل لگن استفاده میشوند، تا 20 سال عمر مفید دارند.
بهبودی بعد از تعویض مفصل لگن چقدر طول میکشد؟
بیشتر بیماران، حدود سه تا شش هفته بعد از عمل جراحی، میتوانند فعالیتهای سبک را شروع کنند. البته شش ماه تا یک سال بعد از عمل، نمیتوانند پاهایشان را بچرخانند.
بهترین کار برای کم به بهبود سریعتر ران و لگن، انجام فیزیوتراپی و پایبندی به همه جلسهها و تمرینهایش است. فیزیوتراپ تمرینهای خاصی به فرد میدهد که اگر بهدرستی انجام بدهد، مفصل لگن سریعتر بهبود مییابد.
افراد مبتلا به دیابت، بیماریهای قلبی یا مشکلات ریوی، بهطور معمول بهبودی طولانیتر و سختتری دارند. البته جای نگرانی نیست و اگر به توصیههای پزشک متخصص عمل کنند، در نهایت فعالیتهای روزمره را از سر میگیرند.
نکته مهم دیگر اینکه اگر تنها زندگی میکنید، حتما از کسی بخواهید طی چند هفته اول بعد از عمل جراحی تعویض مفصل ران بهطور منظم سر بزند و جویای حالتان بشود.
جمعبندی
مفصل لگن که محل اتصال این استخوان با استخوان ران است، به دلایل مختلفی دچار آسیب میشود. در چنین شرایطی، پزشک ارتوپد عمل تعویض مفصل لگن را توصیه میکند تا این قسمت بدن به بهترین شکل ممکن ترمیم شود.
اگر شما هم دردی در ناحیه ران و لگنتان دارید، ولی مطمئن نیستید جراحی تعویض مفصل لگن برایتان مناسب است یا نه، میتوانید به مطب دکتر سید علیرضا امین جواهری مراجعه کنید. . برای دریافت وقت یا کسب اطلاعات بیشتر، با شمارههای تلفن 02129121060 یا 02129123462 تماس بگیرید.
منابع: