پارگی مینیسک، آسیبی رایج در زانو است که به‌ویژه در ورزشکاران و افراد فعال بیشتر دیده می‌شود. این آسیب می‌تواند به‌طور ناگهانی، مثلاً در حین چرخش یا پیچش سریع، یا به‌مرور زمان و به‌دلیل فرسودگی و پارگی ایجاد شود. برای درمان آن، پزشکان اغلب از روشی به نام جراحی آرتروسکوپی استفاده می‌کنند. این روش با استفاده از ابزارهای کوچک و دقیق، بخش آسیب‌دیده مینیسک را ترمیم می‌کند یا برمی‌دارد. اگر در حال انجام این جراحی هستید، ممکن است بپرسید: «مدت‌زمان بهبودی چقدر است؟»
بیایید روند ریکاوری را گام به گام بررسی کنیم تا متوجه شوید چه چیزی در انتظار شما است.
در طول فرایند بهبودی بعد از جراحی پارگی مینیسک چه اتفاقی میفتد؟
جدول زمانی ریکاوری بسته به شدت پارگی، نوع جراحی انجام‌شده (ترمیم در مقابل برداشتن) و سلامت عمومی شما متفاوت است. به‌طور کلی، بازگشت به فعالیت کامل می‌تواند از 6 هفته تا چند ماه به طول بینجامد. در ادامه، مراحل کلیدی ریکاوری را بررسی می‌کنیم:
هفته 1 تا 2 پس از جراحی: ریکاوری فوری
در طول دو هفته اول پس از جراحی زانو، تمرکز شما بر مدیریت درد و کاهش تورم خواهد بود. در عین حال، محافظت از زانو نیز بسیار مهم است.
فعالیت‌های کلیدی در این دوران شامل موارد زیر هستند:
- استراحت با بالا نگه داشتن پا برای کاهش تورم
- استفاده از کمپرس یخ روی زانو، معمولاً 20 دقیقه در هر نوبت
- مصرف داروهای مسکن تجویزشده یا داروهای ضدالتهاب بدون نسخه طبق توصیه پزشک
در طول این مدت، احتمالاً برای جلوگیری از وارد کردن وزن به زانوی در حال بهبود، به عصای زیر بغل نیاز خواهید داشت. پزشک ممکن است برای حمایت بیشتر، استفاده از بانداژ فشاری یا بریس را نیز توصیه کند. بااین‌حال، تنها در صورتی این مراحل را دنبال کنید که پزشک شما اجازه دهد.
هفته 3 تا 4 پس از جراحی: شروع توانبخشی
توانبخشی سبک در این دوره آغاز می‌شود. شما تشویق خواهید شد که فیزیوتراپی را برای بازسازی قدرت و تحرک شروع کنید. فیزیوتراپ ممکن است شما را در تمریناتی با هدف افزایش دامنه حرکتی راهنمایی کند.
برخی از اهداف کلیدی در این مرحله عبارت‌اند از:
- تحمل تدریجی وزن روی زانو، با یا بدون عصا
- انجام تمرینات کششی ملایم و تمرینات قدرتی
- بهبود گردش خون برای تسریع بهبودی
توجه داشته باشید در این مرحله عجله نکنید. درصورت اعمال فشار بر زانو، فرایند ترمیم مختل می‌شود و زمان ریکاوری افزایش می‌یابد.
هفته 5 تا 8 پس از جراحی: تقویت قدرت عضلات
در این مرحله از ریکاوری، بیشتر افراد روی تقویت عضلات و بهبود ثبات زانو کار می‌کنند. احتمالاً دیگر به عصا نیازی نخواهید داشت. بااین‌حال، بهتر است از حرکات پرفشار مانند دویدن، پریدن، یا چرخش اجتناب کنید.
در طول این مرحله، می‌توانید:
- در فیزیوتراپی پیشرفته‌تر با هدف قرار دادن عضلات چهارسر ران، همسترینگ و لگن شرکت کنید.
- بهبود تدریجی در راه رفتن و انجام فعالیت‌های روزمره بدون درد را مشاهده کنید.
- شاهد کاهش تورم و ناراحتی در مقایسه با هفته‌های اول باشید.
جراح زانو یا فیزیوتراپ پیشرفتتان را زیر نظر خواهند داشت و درصورت نیاز تنظیمات لازم را اعمال می‌کنند.
هفته 9 تا 12 پس از جراحی: بازگشت تدریجی به فعالیت‌ها
در این مرحله از ریکاوری، زانوی شما احتمالاً بسیار قوی‌تر شده است و راحت‌تر حرکت می‌کنید.
اگر مینیسک شما با بخیه ترمیم شده باشد، پزشک ممکن است همچنان فعالیت‌هایتان را محدود کند. این امر برای محافظت از بافت در حال ترمیم بسیار مهم است. اگر بخش آسیب‌دیده مینیسک برداشته شده باشد، ممکن است بتوانید فعالیت‌های تفریحی سبک را شروع کنید.
در این مرحله بر حوزه‌های زیر تمرکز می‌کنید:
- تمرینات عملکردی متناسب با سبک زندگی یا ورزش شما
- پیاده‌روی در مسافت‌های طولانی‌تر بدون درد یا ناراحتی
- شروع دویدن سبک تحت راهنمایی دقیق
در این مرحله، اعتمادبه‌نفس شما در استفاده از زانو افزایش پیدا می‌کند. بااین‌حال، به یاد داشته باشید به دستورات پزشک را درمورد محدودیت‌های مربوط به فعالیت‌ها توجه داشته باشید.
ماه 4 بعد از جراحی: ریکاوری کامل
در حدود 4 ماه پس از جراحی، بیشتر افراد می‌توانند به‌طور عادی حرکت کنند. آنها همچنین می‌توانند در فعالیت‌های بیشتری ازجمله ورزش شرکت کنند. بااین‌حال، هر کسی با سرعت متفاوتی بهبود می‌یابد. ورزشکارانی که به ورزش‌های شدید مانند بسکتبال یا فوتبال باز می‌گردند، ممکن است جدول زمانی متفاوتی داشته باشند.
علائم ریکاوری کامل عبارت‌اند از:
- دامنه حرکتی کامل بدون سفتی
- نبود درد، تورم، یا ناراحتی مداوم
- قدرت کافی در هر دو زانوی جراحی‌شده و نشده
توجه داشته باشید ویزیت‌های منظم در بهبودی شما و اطمینان از عملکرد مناسب زانو نقش مهمی ایفا می‌کنند. همچنین بدون هماهنگی با پزشک، فعالیت‌های پرفشار را شروع نکنید.
جدول زمانی ریکاوری پس از جراحی
جدول زمانی ریکاوری پس از جراحی مینیسک به‌صورت خلاصه در جدول زیر آورده شده است.
|
مرحله ریکاوری |
بازه زمانی |
اهداف اصلی |
|
ریکاوری فوری |
هفته 1 تا 2 |
مدیریت درد و تورم، محافظت از زانو |
|
شروع توانبخشی |
هفته 3 تا 4 |
شروع توانبخشی سبک، بازسازی تحرک و قدرت |
|
تقویت قدرت عضلات |
هفته 5 تا 8 |
تقویت عضلات و بهبود ثبات زانو |
|
بازگشت تدریجی به فعالیت‌ها |
هفته 9 تا 12 |
قوی‌تر شدن زانو، شروع فعالیت‌های عملکردی سبک |
|
ریکاوری کامل |
ماه 4 به بعد |
بازگشت به حرکت عادی و فعالیت‌های ورزشی بیشتر |
زمان بازگشت به فعالیت‌های مختلف پس از جراحی
زمان‌های معمولی برای بازگشت به فعالیت‌ها در جدول زیر بیان شده‌اند.
|
فعالیت |
برداشتن منیسک بدون عارضه یا منیسککتومی |
جراحی ترمیم منیسک |
|
تحمل کردن بخشی از وزن. مقداری از وزنتان را بر روی زانویتان قرار دهید. |
بلافاصله پس از درمان |
بعد از جراحی با کمک بریس |
|
راه رفتن بدون عصا |
2-7 روز |
4-6 هفته |
|
رانندگی کردن |
1-2 هفته اگر: |
4-6 هفته |
|
ظرفیت کامل حرکت |
1-2 هفته |
معمولاً خم کردن زانو به میزان کمتر از 90 درجه برای 4-6 هفته اول محدود می‌شود. |
|
بازگشت به فعالیت ورزشی |
4-6 هفته اگر: |
3-6 ماه |
چه عواملی بر جدول زمانی ریکاوری شما تأثیر می‌گذارند؟
جدول زمانی عمومی، چارچوب محکمی را ارائه می‌دهد. بااین‌حال، به یاد داشته باشید که عوامل شخصی می‌توانند بر سرعت ریکاوری شما تأثیر بگذارند.
این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- سن: افراد مسن ممکن است روند بهبودی کندتری را تجربه کنند.
- نوع جراحی: ترمیم مینیسک معمولاً در مقایسه با برداشتن مینیسک، به زمان بیشتری برای بهبودی نیاز دارد.
- پایبندی به توانبخشی: پیروی از برنامه فیزیوتراپی شما بسیار مهم است.
- بیماری‌های زمینه‌ای: شرایطی مانند آرتریت ممکن است ریکاوری را طولانی‌تر کنند یا بر تحرک بلندمدت تأثیر بگذارند.
مهم است که در پیروی از توصیه‌های جراح و فیزیوتراپ خود فعال باشید. هر چقدر بیشتر این کار را انجام دهید، شانس شما برای داشتن ریکاوری روان و موفق بالاتر می‌رود.
جمع‌بندی
بهبودی پس از جراحی مینیسک تحت تأثیر چندین عامل ازجمله نوع جراحی، سلامت عمومی بیمار و پایبندی به برنامه توانبخشی است. فرقی نمی‌کند عمل منیسکتومی انجام شده باشد یا ترمیم مینیسک، هر کدام دوره نقاهت خاص خود را دارند؛ به‌طوری که ترمیم مینیسک معمولاً برای محافظت از بافت ترمیم‌شده، به رویکردی طولانی‌تر و محتاطانه‌تر نیاز دارد. برای ریکاوری موفق و سلامت طولانی‌مدت زانو، پیروی از دستورالعمل‌های پس از عمل، مشارکت در فیزیوتراپی و حفظ ارتباط باز با جراح ارتوپد توصیه می‌شود. دکتر علیرضا جواهری یکی از متخصصان باتجربه درزمینه جراحی مشکلات زانو و لگن است. بنابراین در صورتی که نیاز به جراحی دارید، پیشنهاد می‌دهیم با تلفن‌های مطب دکتر علیرضا جواهری تماس بگیرید و برای ویزیت هماهنگ کنید.
منبع
سوالات متداول
پس از منیسکتومی، باید بتوانید بلافاصله کمی وزن روی زانوی خود بیندازید. احتمالاً باید چند هفته صبر کنید تا پیاده‌روی و فعالیت بدنی سبک را از سر بگیرید. ممکن است حدود یک ماه طول بکشد تا از سرگیری فعالیت‌های فیزیکی شدید برای شما ایمن باشد. از سرگیری راه رفتن و سایر فعالیت‌ها پس از ترمیم یا تعویض منیسک کمی بیشتر طول می‌کشد. برای حداقل چند هفته به عصا نیاز خواهید داشت تا هنگام ایستادن و حرکت، استرس را از روی زانوی خود بردارید. هنگامی که توانستید بدون عصا راه بروید، چند هفته دیگر طول می‌کشد تا بتوانید فعالیت‌های سبک را بدون حمایت انجام دهید. ممکن است چند ماه طول بکشد تا جراح شما اجازه از سرگیری فعالیت‌های فیزیکی شدید را صادر کند.
مطالب مشابه
در عقب زدگی زانو، مفصل زانو در جهت اشتباه خم می‌شود که اغلب منجر به تورم، درد و آسیب بافتی می‌گردد. در موارد شدید، رباط‌هایی مانند رباط صلیبی قدامی (ACL)، رباط صلیبی خلفی (PCL)، یا رباط پوپلیتئال (رباطی که در امتداد پشت زانو قرار دارد) ممکن است دچار پیچ‌خوردگی (رگ به رگ شدن) یا پارگی شوند.
عفونت مفصل لگن وضعیتی جدی است که زمانی رخ می‌دهد که میکروارگانیسم‌های مضر مانند باکتری‌ها، ویروس‌ها یا قارچ‌ها به لگن یا بافت استخوانی اطراف آن حمله کنند. این عفونت‌ها می‌توانند باعث درد شدید، تورم و سفتی قابل توجهی شوند و حرکت یا استفاده عادی از مفصل لگن را دشوار سازند.
عفونت زانو وضعیت پزشکی جدی‌ای است که اغلب به درمان فوری و تهاجمی نیاز دارد. هنگامی که باکتری‌ها باعث آلوده شدن مایع مفصلی (مایعی که مفصل زانو را روان می‌کند) می‌شوند، عفونتی به نام عفونت مفصلی اتفاق میفتد.
آرتریت زانو به التهاب و تخریب غضروف مفصل زانو اشاره دارد؛ غضروفی که وظیفه دارد به‌عنوان ضربه‌گیر استخوان‌ها عمل کند و خم و راست شدن نرم و روان زانو را امکان‌پذیر سازد.
تزریق پلاسمای غنی از پلاکت (پی آر پی) برای لگن، گزینه درمانی ترمیمی است که برای رفع درد و التهاب ناشی از بیماری‌هایی مانند آرتروز، پارگی‌های لابروم، یا سایر آسیب‌های بافت نرم طراحی شده است.
تاندونیت لگن، عارضه‌ای التهابی است که تاندون‌های اطراف مفصل لگن را درگیر می‌کند. می‌تواند منجر به درد، تورم و محدودیت حرکت شود و معمولاً در ورزشکاران و افرادی که حرکات تکراری ران انجام می‌دهند، مشاهده می‌شود.
آسیب‌های وارده به زانوها می‌توانند در اثر رگ به رگ شدن یا پارگی رباط‌ها یا استفاده از بیش‌ازحد از زانو اتفاق بیفتند. زانو بزرگترین مفصل در بدن انسان است. این مفصل، ساق پا را به ران متصل می‌کند و به شما اجازه می‌دهد راه بروید، بدوید، بپرید، برقصید و در سایر فعالیت‌های روزانه شرکت کنید.
کیست‌های استخوان ساب کندرال (SBCs) کیسه‌های پر از مایعی هستند که در داخل مفاصلی مانند زانو، لگن و شانه تشکیل می‌شوند. این کیسه‌ها معمولاً در درجه اول با هیالورونیک اسید پر شده‌اند. هیالورونیک اسید مایعی در مایع مفصلی است که مفصل را روان می‌کند. کیست‌های استخوان ساب کندرال از نظر فنی کیست نیستند. در عوض، آنها ضایعات پر از مایع هستند که توسط استخوان احاطه شده‌اند.
شکستگی‌های استرسی در استخوان‌های پا و مچ پا شایع هستند؛ زیرا ما به‌طور مداوم با ایستادن، راه رفتن، دویدن و پریدن به آنها نیرو وارد می‌کنیم. در شکستگی استرسی، استخوان می‌شکند اما معمولاً جابجا نمی‌شود.
بونیون، برآمدگی استخوانی است که در لبه داخلی مفصل شست پا ایجاد می‌شود. اگر متوجه برآمدگی روی شست پا شدید، به‌ویژه اگر درد، سفتی یا بی‌حسی در انگشتان پا یا پای خود تجربه کردید، حتماً به متخصص مراجعه کنید.