آرتروز یکی از بیماری‌های تخریبی و پیشرونده در غضروف مفاصل است که باعث تحلیل غضروف مفصلی و درگیری استخوان زیرغضروفی می‌شود. تشخیص به‌موقع این اختلال باعث می‌شود درمان هرچه سریع‌تر آغاز شود و فرسایش و سائیدگی کمتری در استخوان و غضروف اتفاق بیفتد. یکی از روش‌های تشخیص آرتروز استفاده از تصاویر اشعه ایکس، ام‌آرآی و سی تی اسکن است. در این مطلب در خصوص این تصاویر و روش تشخیص آرتروز زانو با استفاده از آن‌ها بحث می‌کنیم.
رادیوگرافی‌های معمولی - معاینات معمول با اشعه ایکس
صرف نظر از مفصلی که آسیب دیده است، رادیوگرافی معمولی (اشعه ایکس) برای ارزیابی مفصل شما از نظر آرتروز استفاده می‌شود. وجود آرتروز در رادیوگرافی به صورت باریک شدن یا کاهش فضای بین استخوان‌های مفصلی که در آن غضروف فرسوده شده است و همچنین با تشکیل استئوفیت‌ها (خارهای استخوانی) در حاشیه مفصل نشان داده می‌شود.
وقتی غضروف از بین می‌رود، استخوان به استخوان ساییده می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث ایجاد کیست یا حفره‌های پر از مایع در استخوان شود که در عکسبرداری با اشعه ایکس نیز قابل مشاهده خواهد بود. به‌علاوه اسکلروز (افزایش تراکم استخوان) نیز در اثر سائیدگی استخوان ایجاد می‌شود که در آن استخوان بیشتری در زیر جایی که غضروف قبلاً قرار داشته است، رشد می‌کند. اگر سطوح مفصلی نامرتب شوند، ممکن است استئوفیت تشکیل شود. برای تصویربرداری از هر مفصل، نماهای معمولی اشعه ایکس وجود دارند که شامل موارد زیر هستند:
- نمای قدامی خلفی (AP) (نمای جلو به عقب)
- نمای جانبی (سمت بیرونی)
- یک یا دو نمای مایل (45 درجه)
به منظور تشخیص سایش زودهنگام غضروف، HSS از نماهای اشعه ایکس ویژه به جای یا علاوه بر این نماهای استاندارد استفاده می‌کند. این نماهای تخصصی برای افزایش حساسیت یک مطالعه رادیوگرافی معمولی طراحی شده‌اند.
تصاویر اشعه ایکس با استفاده از طرح درجه‌بندی Kellgren وLawrence (KL) با توجه به ترتیب شدت آرتروز از نرمال تا شدید درجه‌بندی می‌شوند. تشخیص زودهنگام آرتروز می‌تواند به درمان زودهنگام کمک کرده و از این رو روند انحطاط آرتروز زانو را کند می‌کند.
سیستم درجه‌بندی KL روشی نیمه‌کمی برای تعیین درجه رادیوگرافی (اشعه ایکس) برای شدت KOA است. بر اساس این سیستم، اعداد ترتیبی با توجه به سطح شدت برای طبقه‌بندی اختصاص داده می‌شوند. نمرات KL در جدول زیر توضیح داده شده‌اند.
|
درجه |
توضیح |
|
صفر |
(نرمال) این درجه به استخوان‌های طبیعی اختصاص داده می‌شود و هیچ علائمی از آرتروز در تصاویر اشعه ایکس مشاهده نشده است. |
|
یک |
(مشکوک) این درجه احتمال باریک شدن فاصله مفصلی و استئوفیت‌ها را نشان می‌دهد. |
|
دو |
(خفیف) این درجه ایجاد استئوفیت‌ها را مشخص می‌کند و باریک شدن فاصله مفصلی را امکان‌پذیر می‌داند. |
|
سه |
(متوسط) این درجه نشان‌دهنده استئوفیت‌های متعدد با تغییر شکل استخوانی است. |
|
چهار |
(شدید) این درجه استئوفیت‌های بزرگ، باریک شدن فاصله مقطعی قطعی و اسکروز شدید را نشان می‌دهد. |
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، تصویربرداری بسیار حساسی است که می‌تواند تغییرات ظریف در بافت‌های استخوانی و نرم را آشکار کند. ام‌آرآی می‌تواند ادم واکنشی استخوان (تجمع مایع در مغز استخوان)، التهاب بافت‌های نرم و همچنین تخریب غضروف و آسیب به سایر بافت‌های نرم مرتبط با آرتروز را نشان دهد. HSS از پروتکلی از توالی‌های پالس ام‌آرآی با حساسیت و دقت بالا برای شناسایی شواهد اولیه دژنراسیون غضروف استفاده می‌کند. هنگامی که شواهدی از تولید غضروف در مراحل اولیه تشخیص داده شدند، درمان مناسب می‌تواند شروع شود تا انحطاط بیشتر را به حداقل برساند و احتمالاً نیاز به جراحی را به تعویق بیندازد یا از بین ببرد.
سی تی اسکن
معاینات سی تی اسکن برای نشان دادن استخوان‌ها و استئوفیت‌ها (خار استخوان) عالی است. معاینات سی تی در ارائه راهنمایی برای روش‌های درمانی و تشخیصی نیز مفید هستند.
سونوگرافی
سونوگرافی برای شناسایی کیست‌های سینوویال که گاهی در مفاصل مبتلا به استئوآرتریت ایجاد می‌شوند، بسیار حساس است. همچنین برای ارزیابی رباط‌ها و تاندون‌های اطراف مفصل بسیار عالی است.
جمع‌بندی
استئوآرتریت بیماری‌ای با عوامل متعدد است که باعث می‌شود تشخیص و درمان آن دشوار باشد. این بیماری، اختلالی دژنراتیو مزمن است که با زوال غضروف مشخص شده و در نهایت منجر به زوال استخوان می‌شود. استئوآرتریت زانو یکی از انواع آرتروز است که مفصل زانو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم فیزیکی آرتروز زانو شامل درد، سفتی، تورم و حرکات محدود مفصل هستند. عوامل خطر شامل سن، جنسیت، ژنتیک، نژاد، چاقی، آسیب، کمبود ویتامین دی و سبک زندگی هستند. آرتروز اختلالی پیشرونده است و با شدت‌های متفاوت اتفاق میفتد. طبق مطالعات اخیر، این بیماری در زنان نسبت به مردان شیوع بیشتری دارد و افراد بالای 60 سال را در سراسر جهان درگیر می‌کند. تشخیص استئوآرتریت زانو معمولاً بر اساس علائم، اشعه ایکس و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) انجام می‌شود. بااین‌حال، مراحل اولیه اغلب پنهان هستند. بنابراین استفاده از تصاویر تشخیصی به تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری کمک می‌کند. دکتر جواهری یکی از متخصصان ماهر و باتجربه درزمینه درمان و جراحی آرتروز است که می‌توانید برای انجام عمل جراحی موفقیت‌آمیز به او مراجعه کنید.
منابع
مطالب مشابه
. یکی از مهم‌ترین خطرات، افزایش احتمال بروز مشکلات قلبی، به‌ویژه در 90 روز اول پس از جراحی است. مشکلات قلبی که ممکن است پس از جراحی تعویض مفصل رخ دهند شامل حمله قلبی، ایست قلبی و آریتمی یا ضربان قلب نامنظم هستند.
اگر بیمار مبتلا به پوکی استخوان پس از جراحی تعویض مفصل زانو یا مفصل لگن- حتی سال‌ها بعد از عمل - زمین بخورد، استخوان‌های ضعیف اطراف ایمپلنت ممکن است به راحتی دچار شکستگی شوند.
بیمارانی که قبل و بعد از تعویض مفصل سیگار می کشند، 10 برابر بیشتر از غیرسیگاری‌ها نیاز به جراحی مجدد دارند. همچنین، احتمال بروز عوارضی مانند لخته شدن خون، ضربان قلب نامنظم و نارسایی کلیه در آن‌ها بیشتر است.
درمانی خانگی مینیسک زانو به کاهش درد ناشی از پارگی مینیسک زانو کمک می‌کنند. اما برای درمان قطعی به مراجعه به پزشک و استفاده از روش‌های درمانی اصولی‌تر ازجمله دارودرمانی و گاهاً عمل جراحی نیاز است.
کندروپلاستی یا دبریدمان توسط آرتروسکوپی عمل جراحی‌ای است که برای صاف کردن غضروف آسیب‌دیده در زانو استفاده می‌شود. این روش کم تهاجمی از دوربین کوچکی به نام آرتروسکوپ برای بررسی داخل و از ابزارهای کوچک برای ترمیم زانو استفاده می‌کند.
سندرم باند ایلیوتیبیال (ITBS) یک آسیب شایع جانبی زانو است. استفاده بیش‌ازحد و خمیدگی و کشیدگی مکرر زانو معمولاً باعث این نوع آسیب می‌شود. زمانی این آسیب رخ می‌دهد که باند IT سفت، تحریک یا ملتهب شود.
آسیب‌های ورزشی معمولاً باعث پارگی رباط صلیبی قدامی می‌شوند و احتمالاً برای ترمیم آن به جراحی نیاز خواهید داشت. اکثر افراد بهبودی کامل پیدا می‌کنند و ورزش را بدون عواقب طولانی‌مدت از سر می‌گیرند.
کیست منیسک مجموعه‌ای از مایع مفصلی (مایع سینوویال) است که هنگام پارگی غضروف مینیسک، معمولاً به‌دلیل آسیب زانو تشکیل می‌شود.
منیسک داخلی تقریباً شکلی نیم‌دایره‌ای را تشکیل می‌دهد و مانند یک فنجان مکنده عمل می‌کند و استخوان درشت‌نی و ران را در کنار هم در مفصل نگه می دارد.
کلاب فوت (پاچنبری) اختلالی مادرزادی است که در آن پای کودک پیچ خورده است و با خم شدن انگشتان پا در زاویه‌ای خاص به طرفین خم می‌شود.