آرتروز یکی از بیماری‌های تخریبی و پیشرونده در غضروف مفاصل است که باعث تحلیل غضروف مفصلی و درگیری استخوان زیرغضروفی می‌شود. تشخیص به‌موقع این اختلال باعث می‌شود درمان هرچه سریع‌تر آغاز شود و فرسایش و سائیدگی کمتری در استخوان و غضروف اتفاق بیفتد. یکی از روش‌های تشخیص آرتروز استفاده از تصاویر اشعه ایکس، ام‌آرآی و سی تی اسکن است. در این مطلب در خصوص این تصاویر و روش تشخیص آرتروز زانو با استفاده از آن‌ها بحث می‌کنیم.
رادیوگرافی‌های معمولی - معاینات معمول با اشعه ایکس
صرف نظر از مفصلی که آسیب دیده است، رادیوگرافی معمولی (اشعه ایکس) برای ارزیابی مفصل شما از نظر آرتروز استفاده می‌شود. وجود آرتروز در رادیوگرافی به صورت باریک شدن یا کاهش فضای بین استخوان‌های مفصلی که در آن غضروف فرسوده شده است و همچنین با تشکیل استئوفیت‌ها (خارهای استخوانی) در حاشیه مفصل نشان داده می‌شود.
وقتی غضروف از بین می‌رود، استخوان به استخوان ساییده می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث ایجاد کیست یا حفره‌های پر از مایع در استخوان شود که در عکسبرداری با اشعه ایکس نیز قابل مشاهده خواهد بود. به‌علاوه اسکلروز (افزایش تراکم استخوان) نیز در اثر سائیدگی استخوان ایجاد می‌شود که در آن استخوان بیشتری در زیر جایی که غضروف قبلاً قرار داشته است، رشد می‌کند. اگر سطوح مفصلی نامرتب شوند، ممکن است استئوفیت تشکیل شود. برای تصویربرداری از هر مفصل، نماهای معمولی اشعه ایکس وجود دارند که شامل موارد زیر هستند:
- نمای قدامی خلفی (AP) (نمای جلو به عقب)
- نمای جانبی (سمت بیرونی)
- یک یا دو نمای مایل (45 درجه)
به منظور تشخیص سایش زودهنگام غضروف، HSS از نماهای اشعه ایکس ویژه به جای یا علاوه بر این نماهای استاندارد استفاده می‌کند. این نماهای تخصصی برای افزایش حساسیت یک مطالعه رادیوگرافی معمولی طراحی شده‌اند.
تصاویر اشعه ایکس با استفاده از طرح درجه‌بندی Kellgren وLawrence (KL) با توجه به ترتیب شدت آرتروز از نرمال تا شدید درجه‌بندی می‌شوند. تشخیص زودهنگام آرتروز می‌تواند به درمان زودهنگام کمک کرده و از این رو روند انحطاط آرتروز زانو را کند می‌کند.
سیستم درجه‌بندی KL روشی نیمه‌کمی برای تعیین درجه رادیوگرافی (اشعه ایکس) برای شدت KOA است. بر اساس این سیستم، اعداد ترتیبی با توجه به سطح شدت برای طبقه‌بندی اختصاص داده می‌شوند. نمرات KL در جدول زیر توضیح داده شده‌اند.
|
درجه |
توضیح |
|
صفر |
(نرمال) این درجه به استخوان‌های طبیعی اختصاص داده می‌شود و هیچ علائمی از آرتروز در تصاویر اشعه ایکس مشاهده نشده است. |
|
یک |
(مشکوک) این درجه احتمال باریک شدن فاصله مفصلی و استئوفیت‌ها را نشان می‌دهد. |
|
دو |
(خفیف) این درجه ایجاد استئوفیت‌ها را مشخص می‌کند و باریک شدن فاصله مفصلی را امکان‌پذیر می‌داند. |
|
سه |
(متوسط) این درجه نشان‌دهنده استئوفیت‌های متعدد با تغییر شکل استخوانی است. |
|
چهار |
(شدید) این درجه استئوفیت‌های بزرگ، باریک شدن فاصله مقطعی قطعی و اسکروز شدید را نشان می‌دهد. |
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، تصویربرداری بسیار حساسی است که می‌تواند تغییرات ظریف در بافت‌های استخوانی و نرم را آشکار کند. ام‌آرآی می‌تواند ادم واکنشی استخوان (تجمع مایع در مغز استخوان)، التهاب بافت‌های نرم و همچنین تخریب غضروف و آسیب به سایر بافت‌های نرم مرتبط با آرتروز را نشان دهد. HSS از پروتکلی از توالی‌های پالس ام‌آرآی با حساسیت و دقت بالا برای شناسایی شواهد اولیه دژنراسیون غضروف استفاده می‌کند. هنگامی که شواهدی از تولید غضروف در مراحل اولیه تشخیص داده شدند، درمان مناسب می‌تواند شروع شود تا انحطاط بیشتر را به حداقل برساند و احتمالاً نیاز به جراحی را به تعویق بیندازد یا از بین ببرد.
سی تی اسکن
معاینات سی تی اسکن برای نشان دادن استخوان‌ها و استئوفیت‌ها (خار استخوان) عالی است. معاینات سی تی در ارائه راهنمایی برای روش‌های درمانی و تشخیصی نیز مفید هستند.
سونوگرافی
سونوگرافی برای شناسایی کیست‌های سینوویال که گاهی در مفاصل مبتلا به استئوآرتریت ایجاد می‌شوند، بسیار حساس است. همچنین برای ارزیابی رباط‌ها و تاندون‌های اطراف مفصل بسیار عالی است.
جمع‌بندی
استئوآرتریت بیماری‌ای با عوامل متعدد است که باعث می‌شود تشخیص و درمان آن دشوار باشد. این بیماری، اختلالی دژنراتیو مزمن است که با زوال غضروف مشخص شده و در نهایت منجر به زوال استخوان می‌شود. استئوآرتریت زانو یکی از انواع آرتروز است که مفصل زانو را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم فیزیکی آرتروز زانو شامل درد، سفتی، تورم و حرکات محدود مفصل هستند. عوامل خطر شامل سن، جنسیت، ژنتیک، نژاد، چاقی، آسیب، کمبود ویتامین دی و سبک زندگی هستند. آرتروز اختلالی پیشرونده است و با شدت‌های متفاوت اتفاق میفتد. طبق مطالعات اخیر، این بیماری در زنان نسبت به مردان شیوع بیشتری دارد و افراد بالای 60 سال را در سراسر جهان درگیر می‌کند. تشخیص استئوآرتریت زانو معمولاً بر اساس علائم، اشعه ایکس و تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) انجام می‌شود. بااین‌حال، مراحل اولیه اغلب پنهان هستند. بنابراین استفاده از تصاویر تشخیصی به تشخیص و درمان زودهنگام این بیماری کمک می‌کند. دکتر جواهری یکی از متخصصان ماهر و باتجربه درزمینه درمان و جراحی آرتروز است که می‌توانید برای انجام عمل جراحی موفقیت‌آمیز به او مراجعه کنید.
منابع
مطالب مشابه
آرتروز پس از سانحه (PTOA) نوعی از آرتروز است که پس از آسیب مفصلی ایجاد می‌شود. درواقع، این بیماری درصد قابل توجهی از موارد آرتروز در مراحل پایانی را تشکیل می‌دهد.
سندرم پیریفورمیس زمانی اتفاق میفتد که عضله پیریفورمیس شما عصب سیاتیک را فشرده می‌کند و منجر به التهاب می‌شود. این مسئله می‌تواند باعث درد یا بی‌حسی در لگن و پشت ساق پا در یک یا هر دو طرف بدن شود.
اگر هنگام حرکت مفاصل، صدای تق‌تق یا ترکیدن می‌شنوید، باید به آن توجه کنید. اگر صدای مفاصل با درد یا ناراحتی همراه نباشد، احتمالاً آسیبی اتفاق نیفتاده است. اما در برخی موارد صدای مفصل نشان‌دهنده کمبود مواد مغذی در بدن است.
پیشگیری و درمان لخته‌های خون پس از جراحی تعویض مفصل لگن بخش مهمی از بهبودی بیمار است. بیمارانی که تعویض مفصل انجام داده‌اند، دو تا ده روز پس از جراحی در بالاترین خطر ابتلا به DVT (ترومبوز ورید عمقی) قرار دارند و این خطر حدود سه ماه ادامه می‌یابد.
جراحی تعویض مفصل زانو، عمل بزرگی بوده که شامل دوره بهبودی قابل توجهی است و بیمار قطعاً پس از جراحی، علائمی را مشاهده می‌کند. اما تشخیص تفاوت بین درد معمول پس از جراحی و درد ناشی از لخته شدن خون بسیار مهم است. در اینجا تفاوت این علائم را توضیح می‌دهیم.
تشخیص روماتیسم مفصلی توسط معاینه فیزیکی انجام می شود و درمورد سابقه پزشکی و علائم شما سؤال می‌کنند. روماتولوژیست شما همچنین آزمایش خون و آزمایش‌های تصویربرداری را تجویز می‌کند.
آرتریت نوجوانان، بیماری‌ای خودایمنی است که در آن سیستم ایمنی بدن کودک شما به‌اشتباه سینوویوم (بافتی که داخل مفصل را می‌پوشاند) و مایع سینوویال داخل مفصل را هدف قرار می‌دهد.
تومور لگن می‌تواند باعث درد، تورم یا شکستگی در بیمار شود. روش‌های مختلفی برای درمان تومور لگن وجود دارند که بهترین آن‌ها، جراحی است.
مور مور شدن پا به‌دلایل متعددی اتفاق میفتد و می‌تواند ناشی از بیماری‌های متفاوتی باشد. به‌عنوان مثال، دیابت کنترل‌نشده می‌تواند به زخم‌های مزمن و درنهایت قطع عضو منجر شود. مشکلات دیسک کمر ممکن است با بی‌اختیاری ادرار، اختلالات جنسی یا حتی فلج همراه شوند. در موارد مسمومیت نیز، مور مور شدن پا می‌تواند نشانه‌ای خطرناک و تهدیدکننده زندگی باشد.
شکستگی رقصنده در پنجمین متاتارس زمانی رخ می‌دهد که تاندون یا رباط متصل به استخوان، قطعه کوچکی از استخوان را جدا می‌کند. این آسیب اغلب به‌دلیل انقباض ناگهانی و شدید عضلانی رخ می‌دهد که باعث شکستن قطعه‌ای از استخوان می‌شود.