تعویض مفصل زانو به طور سنتی بیشتر در افراد 50 تا 80 ساله انجام میشود؛ زیرا طول عمر مفاصل مصنوعی حدود 20 تا 30 سال است و انجام این جراحی در سنین پایینتر ممکن است به تعویض مجدد مفصل در آینده منجر شود. با این حال، انجام این جراحی در افراد جوانتر نیز در شرایط خاص امکانپذیر است. در سالهای اخیر، متخصصان ارتوپدی شاهد افزایش تعداد بیماران جوانتری هستند که به دلایلی مانند آرتروز شدید یا آسیبهای مفصلی به جراحی نیاز پیدا میکنند.
هیچ محدودیت سنی قطعی برای تعویض مفصل زانو وجود ندارد و تصمیمگیری برای انجام این جراحی براساس عواملی مانند شدت درد، میزان ناتوانی در انجام فعالیتهای روزانه، و وضعیت کلی سلامت فرد انجام میشود. درواقع سن تنها یکی از عوامل تصمیمگیری است و سایر شرایط بیمار، مانند کیفیت زندگی و تأثیر درد بر تواناییهای روزانه، اهمیت بیشتری دارند.
اگر به فکر جراحی تعویض مفصل زانو هستید، باید بهطور دقیق با پزشک ارتوپد خود مشورت کنید تا همه گزینهها و مناسب بودن این جراحی را با توجه به وضعیت فردی خود ارزیابی کرده و تصمیمی آگاهانه بگیرید.
علائمی که فارغ از سن نشان میدهند نیاز به تعویض مفصل زانو دارید
علائمی که نشان میدهند ممکن است به جراحی تعویض مفصل زانو نیاز داشته باشید، متنوع هستند و شامل موارد زیر میشوند:
- درد مزمن زانو. اگر زانودرد شما حتی با روشهای غیرجراحی مانند فیزیوتراپی، داروهای ضد التهاب و تزریقات بهبود نیابد.
- محدودیت در تحرک. زمانی که نمیتوانید بهطور طبیعی راه بروید، خم شوید یا از پلهها بالا بروید.
- ناهنجاریهای استخوانی. وجود تغییر شکل در زانو مانند انحراف به سمت داخل یا بیرون (والگوس یا واروس).
- از دست دادن عملکرد زانو. هنگامی که توانایی زانوی شما برای انجام فعالیتهای روزمره بهشدت کاهش یافته است.
با از بین رفتن غضروف مفصل زانو، استخوانها بهطور دردناکی به هم ساییده شده و باعث ناراحتی و سفتی میشوند. این وضعیت میتواند به استئوآرتریت منجر شود، که به مرور زمان مفصل را بیشتر تخریب میکند و انجام فعالیتهای سادهای مانند راه رفتن را دشوارتر میسازد. در جراحی تعویض مفصل زانو، مفاصل مصنوعی جایگزین سطوح فرسوده زانو میشوند و با کاهش اصطکاک، درد و ناراحتی را از بین میبرند.
برای بررسی اینکه آیا جراحی تعویض زانو برای شما مناسب است یا خیر، مشورت با یک جراح ارتوپد ضروری است. پزشک یک معاینه فیزیکی کامل انجام میدهد، تاریخچه پزشکی و آزمایشهای تصویربرداری شما را بررسی میکند و ممکن است آزمایشهای اضافی را نیز تجویز کند. تصمیمگیری برای انجام جراحی بر اساس وضعیت مفصل، سن، سطح فعالیت و کیفیت زندگی شما خواهد بود.
اگرچه جراحی تعویض مفصل زانو بیشتر در افراد مسن انجام میشود، اما محدودیت سنی مشخصی برای آن وجود ندارد. سن مناسب برای این جراحی به وضعیت زانو و نیازهای شما بستگی دارد.
میانگین سنی بیماران تعویض مفصل زانو چقدر است؟
میانگین سنی بیماران تعویض مفصل زانو معمولاً بین 50 تا 80 سال است، اما سؤال این است که چه سنی برای تعویض کامل زانو «خیلی جوان» محسوب میشود؟ پزشکان در زمان بررسی این جراحی، عوامل مختلفی را در نظر میگیرند که شامل موارد زیر هستند:
- آیا تعویض مفصل زانو میتواند کیفیت زندگی شما را بهبود بخشد؟
- آیا این جراحی قادر است درد را کاهش دهد و عملکرد طبیعی زانو را بازیابی کند؟
- آیا تعویض زانو میتواند به حفظ یا بهبود تناسب اندام و سلامت کلی شما کمک کند؟
علاوه بر خطرات معمول جراحی، یکی از مهمترین نگرانیها برای بیماران جوانتر (در دهههای 40 و 50 زندگی) این است که مفصل مصنوعی ممکن است در اثر استفاده زیاد، زودتر از حد معمول فرسوده شود و نیاز به تعویض دوباره داشته باشد. بسیاری از پزشکان این معیارها را برای تعیین زمان مناسب جراحی مدنظر قرار میدهند. بهطور کلی، ایمپلنتهای زانو در حدود 90 درصد بیماران تا 20 سال عملکرد خوبی دارند.
با این حال، بیماران بسیار فعال ممکن است با ساییدگی و پارگی بیشتری در مفصل مواجه شوند که میتواند منجر به نیاز زودهنگام به تعویض مجدد پروتز شود.
بسیاری از پزشکان توصیه میکنند که برای بهرهمندی حداکثری از مفصل جدید پس از تعویض کامل زانو، فعالیتهای کمفشاری انجام دهید. این فعالیتها شامل موارد زیر هستند:
- دوچرخهسواری
- گلف
- پیادهروی و کوهپیمایی
- ایروبیک کمفشار
- وزنهبرداری با مقاومت کم
- شنا
- یوگا
این فعالیتها به حفظ سلامت و عملکرد مفصل بدون ایجاد فشار زیاد بر روی زانوی جدید کمک میکنند. با این حال، باید از فعالیتهای پر فشار و پربرخورد که ممکن است به مفصل آسیب بزنند، پرهیز کنید. این فعالیتها عبارتاند از:
- بسکتبال
- ژیمناستیک
- فوتبال
- هاکی
- دویدن
- صخرهنوردی
- تنیس
- والیبال
در نهایت، سن بهتنهایی معیار تعیینکننده برای انجام جراحی تعویض زانو نیست. بسیاری از عوامل دیگر ازجمله وضعیت سلامت عمومی فرد، مزایای بالقوه جراحی و طول عمر پروتز در نظر گرفته میشوند.
مطالعات نشان میدهند که تا سال 2030، افراد زیر 55 سال سریعترین گروه سنی در حال افزایش برای جراحی تعویض زانو خواهند بود. همچنین این تحقیقات نشان دادهاند که بیش از 85 درصد از بیماران زیر 50 سال که این جراحی را انجام دادهاند، از نتایج آن رضایت دارند و برای 98 درصد از این بیماران، مفصل جدیدشان تا 10 سال پس از جراحی به خوبی کار میکند.
بدون توجه به سن، شما میتوانید گزینههای مختلفی برای بهبود کیفیت زندگی خود از طریق جراحی تعویض زانو داشته باشید.
جمعبندی
بهترین سن برای تعویض مفصل زانو به شرایط خاص هر فرد بستگی دارد و نمیتوان یک سن خاص را به عنوان بهترین زمان تعیین کرد. به طور سنتی، این جراحی بیشتر در افراد بین 50 تا 80 سال انجام میشود؛ زیرا ایمپلنتهای مصنوعی معمولاً بین 20 تا 30 سال دوام دارند و انجام آن در سنین پایینتر ممکن است نیاز به جراحی مجدد در سالهای بعد را به همراه داشته باشد.
با این حال، سن به تنهایی عامل تعیینکننده برای جراحی نیست. مهمترین عوامل شامل شدت درد، میزان ناتوانی در حرکت، وضعیت سلامتی کلی و تأثیر جراحی بر بهبود کیفیت زندگی بیمار است. بسیاری از بیماران جوانتر با مشکلات شدید مانند آرتروز زانو، ممکن است نیاز به جراحی داشته باشند و هیچ محدودیت سنی مشخصی برای انجام این عمل وجود ندارد.
منابع