پارگی مینیسک آسیبی شایع است که اغلب بهدلیل پیچش یا چرخش شدید زانو که باعث پارگی بافت خاصی در زانو میشود، اتفاق میفتد. این آسیب یکی از شایعترین آسیب های غضروفی در زانو است و بهویژه در آسیبهای تروماتیک یا ورزشی دیده میشود.
ساختار زانو بهعنوان یک مفصل «لولا» فقط در یک جهت حرکت میکند. دو پد غضروفی ضخیم که بین استخوان ساق پا و استخوان ران قرار گرفتهاند، مینیسک نامیده میشوند. دو مینیسک اصلی وجود دارند که ساختار زانوها را تشکیل میدهند. مینیسک داخلی و خارجی که معمولاً با حرکت زانو موقعیتها را جابجا میکنند. آسیب میتواند با وارد کردن مقدار زیادی وزن و فشار روی زانو در حالی که تا حدی خم شده است رخ دهد. آسیب ایجادشده میتواند مینیسک را بین استخوانهای درشتنی و استخوان ران گیر بیندازد و درنتیجه باعث پارگی غضروف شود.
درمانی خانگی مینیسک زانو به کاهش درد ناشی از پارگی مینیسک زانو کمک میکنند. اما برای درمان قطعی به مراجعه به پزشک و استفاده از روشهای درمانی اصولیتر ازجمله دارودرمانی و گاهاً عمل جراحی نیاز است.
در ادامه به توضیح برخی درمانهای خانگی میپردازیم:
تکنیک درمانی رایس (RICE) برای مدیریت تورم
روش رایس مخفف «استراحت، یخدرمانی، فشردهسازی و بالا بردن پا» است که در ادامه توضیح داده شده است:
- استراحت. از وارد کردن وزن بر روی پای آسیبدیده خودداری کرده و برای کاهش فشار روی زانوی آسیبدیده از عصا استفاده کنید.
- یخدرمانی. کمپرس یخ را به مدت 15 تا 20 دقیقه چند بار در روز روی زانو قرار دهید تا تورم کاهش یابد.
- فشردهسازی. از یک باند فشاری الاستیک در اطراف زانو برای جلوگیری از تورم اضافی استفاده کنید.
- بالا بردن پاها. پای آسیبدیده را بالا بیاورید و مطمئن شوید که بالاتر از سطح قلب شما قرار دارد تا به کاهش تورم کمک کند.
رژیم غذایی ضدالتهاب و مکملها
میتوانید با خوردن یک رژیم غذایی سالم و مصرف مکملهای خاص به کاهش التهاب و افزایش توانایی بدن برای بهبودی کمک کنید. غذاهای مغذی و ضدالتهابی عبارتاند از:
- انواع سبزیجات و میوهها، بهویژه سبزیجات برگدار، سبزیجات چلیپایی، انواع توتها، سبزیجات دریایی و غیره
- پروتئینهای باکیفیت، ازجمله ماهی صیدشده، تخممرغ و گوشت
- آجیل و دانهها
- چربیهای سالم مانند روغن نارگیل، روغن زیتون، آووکادو و غیره
- آب، آب قلم استخوان و چای سبز
- مکملهایی که با افزایش سن از سلامت مفاصل و بافت همبند محافظت میکنند، ازجمله: زردچوبه، زنجبیل، عصاره توت، بروملین و اسیدهای چرب امگا 3
افزایش مصرف کلاژن ممکن است به ترمیم بافت کمک کند و اثرات ضدپیری داشته باشد. درواقع، 70 درصد از هر مینیسک از شبکه ای از کلاژن نوع I تشکیل شده است که بافت همبند را تشکیل میدهد، زخمها را ترمیم میکند و مفاصل را قوی نگه میدارد.
نوشیدن آبگوشت قلم استخوان راه خوبی برای مصرف کلاژن و سایر ترکیبات مفید مانند گلوکزامین، کندرویتین و اسید هیالورونیک است که از سلامت بافت همبند/ مفاصل حمایت میکنند.
فیزیوتراپی
قبل از اینکه جراحی برای ترمیم مینیسک انجام شود، فیزیوتراپی اولین خط دفاعی محسوب میشود. فیزیوتراپی برای حدود 4 تا 6 هفته (و گاهیاوقات بیشتر) برای کمک به تقویت و کشش ماهیچههایی که از زانو حمایت میکنند، توصیه میشود که به آرامی عملکرد و دامنه حرکتی را بازسازی میکند.
کار با یک فیزیوتراپ بهترین راه برای یادگیری نحوه صحیح و ایمن انجام تمرینات و کششهای پارگی مینیسک است. طبق تحقیقات انجامشده، انجام تمرینهای خاصی برای کمک به بهبودی مناسب زانو و جلوگیری از درد مزمن یا زانوی ناپایدار بسیار مهم است.
فیزیوتراپی برای پارگی مینیسک ابتدا بر کشش ملایم و سپس تقویت عضلات همسترینگ و چهار سر ران برای کمک به حمایت از زانو و جلوگیری از عدم تعادل عضلانی تمرکز دارد. مطالعات نشان دادهاند تقویت عضلات ضعیف در پاها به توزیع یکنواخت وزن و ایجاد ثبات بیشتر و جلوگیری از درد کمک میکند.
در طول دوره نقاهت، توصیه میشود فردی که مینیسک پارهشده دارد از چرخش، پیچش و چمباتمه که میتوانند علائم را تشدید کنند، خودداری کند. بیمار باید در ابتدا روی بهبود دامنه حرکتی و قوی نگه داشتن عضلات چهار سر ران به منظور کمک به افزایش ثبات زانو تمرکز کند. سپس، تمرینات تنظیم عضله چهار سر ران مانند مینی اسکات (که نیاز به خم کردن زانو فقط تا حدود 15 درجه دارد) را باید با زانوی عمدتاً صاف انجام دهید.
فعالیتهای ورزشی برای درمان پارگی مینیسک زانو
در زیر برخی از بهترین تمرینات ورزشی برای درمان پارگی مینیسک و حمایت از بهبودی آن آورده شدهاند:
- تمرین فلکشن/ کشش. این تمرین را میتوان در حالت ایستاده یا نشسته انجام داد. به سادگی زانو را تا جایی که درد و دامنه حرکتی به شما اجازه میدهد خم و راست کنید. برای 3 ست 10 تا 20 تکراری این حرکت را انجام دهید.
- بالا بردن پا بهصورت صاف. به پشت دراز بکشید و یک زانو را به سمت بالا خم کنید و پای دیگر را صاف روی زمین نگه دارید. درحالیکه چهار سر ران خود را منقبض میکنید، ماهیچههای پای صاف خود را سفت کنید، سپس به آرامی ساق را حدود 6 اینچ از زمین بلند کنید. در حالی که چند ثانیه نگه میدارید به انقباض ادامه دهید، سپس به آرامی پایین بیاورید و حدود 10 بار این حرکت را تکرار کنید.
- حرکت کشویی پاشنه. به پشت دراز بکشید و یک زانو را به سمت بالا خم کنید و پاشنه را در امتداد زمین بلغزانید. پاشنه باید تا جایی که ممکن است به سمت باسن بلغزد و 10 تا 20 بار روی هر پا این حرکت را تکرار کنید.
- بالا کشیدن ساق پا. بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه باز کنید و درصورت نیاز برای حفظ تعادل، خودتان را با کمک دیوار نگه دارید. پاشنهها را تا جایی که ممکن است از زمین بلند کنید و به آرامی به سمت پایین برگردید. سعی کنید این حرکت را 2-3 ست 15-20 تکراری انجام دهید.
- حرکت خارج ران. روی پای سالم بایستید و پای آسیبدیده را تا جایی که ممکن است از بدن دور کنید.
اصلاح وضعیت بدن و درمان بافت نرم
فیزیوتراپی معمولاً با تجزیه و تحلیل وضعیت بدن شروع شده و بهدنبال آن درمانهای اصلاح وضعیت انجام میشود. تعدادی از درمانهای مختلف بافت نرم مانند ماساژ آزادسازی میوفاشیال، کشش، رولفینگ و موبیلیزاسیون میتوانند به بهبود انعطافپذیری و کاهش درد در حین بهبودی کمک کنند.
بسیاری از بیماران می توانند از ماساژدزمانی برای ارزیابی، درمان و مدیریت آسیب بافت نرم استفاده کنند. متخصص وضعیت بدن نه تنها میتواند به کاهش درد و اختلال در عملکرد کمک کند، بلکه میتواند مشکلاتی را که باعث درد زانو میشوند، مانند ناهنجاریهای پروناسیون، که بر راه رفتن فرد یا سندرم ایلیوتیبیال باند تأثیر میگذارند، کشف کند.
لیزردرمانی نیز میتواند بهعنوان یک جایگزین ایمن، مؤثر، غیرتهاجمی و بدون درد استفاده شود. لیزردرمانی میتواند درد را کاهش دهد، عضلات اطراف مفصل زانو را تقویت کند و دامنه حرکت را افزایش دهد.
جمعبندی
پارگی مینیسک زانو یکی از شایعترین آسیبهایی است که در حین فعالیتهای ورزشی اتفاق میفتد و باعث در اشکال شدید باعث ناتوانی بیمار برای انجام فعالیتهای روزمره میشود. روشهای درمانی مختلفی وجود دارند که به درمان پارگی مینیسک زانو میپردازند. بیمار میتواند از روشهای خانگی نیز برای کاهش درد استفاده کند. در برخی موارد شدت پارگی به قدری زیادی است که درمانهای خانگی مؤثر واقع نمیشوند و بیمار به مراجعه به پزشک و استفاده از روشهای درمانی اصولیتر ازجمله دارودرمانی و عمل جراحی نیاز پیدا میکند. در صورتی که مشکوک به پارگی مینیسک هستید می توانید جهت دریافت نوبت و ویزیت کامل توسط دکتر امین جواهری با شماره های مطب تماس حاصل فرمایید تا در اسرع وقت تشخیص و درمان لازم برای شما صورت گیرد.
منابع